Maniraptoriformes

De Maniraptoriformes vormen een onderverdeling van de Coelurosauria, een groep uit de Theropoda, vleesetende dinosauriërs. De groep bestaat uit bevederde warmbloedige vormen; vele takken tonen de vervanging van de tanden door een snavel en een verkorting van de staart.

Tekening van Ornitholestes

De naam werd in 1995 voor het eerst gebruikt door Thomas Holtz. Een definitie als klade gaf Holtz in 1996: de groep bestaande uit de laatste gemeenschappelijke voorouder van de Arctometatarsalia en de Maniraptora en al zijn afstammelingen. Holtz dacht toen nog dat de Ornithomimidae en de Tyrannosauroidea nauw verwant waren. Dra dwongen nieuwe onderzoeksresultaten hem zijn mening te herzien. In 1998 kwam Paul Sereno met een afwijkende definitie: de groep bestaande uit de laatste gemeenschappelijke voorouder van Ornithomimus en de Neornithes en al zijn afstammelingen. Deze definitie ging ervan uit dat de Ornithomimidae de zustergroep waren van de Eumaniraptora. De klade is in 2002 wat exacter maar in dezelfde zin door Maryánska gedefinieerd als de groep bestaan de uit de gemeenschappelijke voorouder van Ornithomimus velox en de huismus Passer domesticus en al zijn afstammelingen - waaronder dus feitelijk alle vogels. Sereno gebruikte in 2005 een bijna gelijke definitie die echter verankerd was op de beter bekende O. edmontonicus. Een belangrijke onderverdeling bestaat uit de Maniraptora.

Al deze definities zijn noduskladen; een stamklade Maniraptoromorpha werd in 2018 gedefinieerd door Andrea Cau.

Wanneer deze groep zich heeft afgesplitst is zeer onduidelijk, maar het was in ieder geval vóór het late Jura; de oervogel Archaeopteryx is nog steeds de oudst bekende Maniraptoriform.

Classificatie

De volgende fylogenetische classificatie steunt in grote mate op Senter (2007)[1]

1
2

Harpymimus




Deinocheirus




Shenzhousaurus




Pelecanimimus




Garudimimus




Archaeornithomimus




Gallimimus




Struthiomimus




Anserimimus



Ornithomimus











3

Ornitholestes




4

Falcarius




Beipiaosaurus




Alxasaurus




Nanshiungosaurus


5

Erliansaurus




Segnosaurus



Therizinosaurus










6

Alvarezsaurus




Patagonykus




Mononykus



Shuvuuia






7+10







7

Protarchaeopteryx




Avimimus




Caudipteryx


8

Oviraptor




Citipati


9

Ingenia








10
11

Epidendrosaurus


12

Archaeopteryx


13

Jeholornis




Sapeornis




Confuciusornis




Enantiornithes




Yanornis




Hesperornis



Moderne vogels










14
15

Sinovenator




Mei



Troodon




16
17

Unenlagia




18

Bambiraptor



Microraptor





Velociraptor




Deinonychus


19

Dromaeosaurus










1 Maniraptoriformes, 2 Ornithomimosauria, 3 Maniraptora, 4 Therizinosauroidea, 5 Therizinosauridae, 6 Alvarezsauridae, 7 Oviraptorosauria, 8 Oviraptoridae, 9 Ingeniinae, 10 Paraves, 11 Avialae, 12 Aves, 13 Ornithurae, 14 Deinonychosauria, 15 Troodontidae, 16 Dromaeosauridae, 17 Unenlagiinae, 18 Microraptoria, 19 Dromaeosaurinae

Wikispecies heeft een pagina over Maniraptoriformes.