Graafschap Buren

Heerlijkheid Buren
Graafschap Buren
zelfstandig graafschap binnen het Heilige Roomse Rijk
 Teisterbant 994 – 1795 Bataafse Republiek 
Kaart
De graafschap Buren in 1665
De graafschap Buren in 1665
Algemene gegevens
Hoofdstad Buren
Talen Nederlands
Munteenheid Gulden
Regering
Regeringsvorm Graafschap
Staatshoofd Graaf

De heerlijkheid Buren, later verheven tot graafschap, in de huidige provincie Gelderland, maakte tot 1714 in principe geen deel uit van de Verenigde Provinciën maar was er in de praktijk wel grotendeels afhankelijk van.

Vrije heerlijkheid Buren

De Vrije heerlijkheid Buren ontstond in het jaar 994 doordat het graafschap Teisterbant werd opgedeeld. De heerlijkheid werd bestuurd door de familie van Buren. Hun familiewapen werd ook het wapen van de heerlijkheid en de hoofdstad Buren.

De heerlijkheid bestond oorspronkelijk uit de vestingstad Buren, stadsrechten in 1395 verkregen van ridder Allard van Buren, Asch en Erichem, maar door verwerving, oorlog en huwelijken kwamen er nog een aantal dorpen bij, waardoor de heerlijkheid in omvang groter werd. Op het einde bestond de heerlijkheid uit: de voorgenoemde plaatsen en Beusichem, Zoelmond, Buurmalsen en Tricht.

In de 15e eeuw liep de opvolging tweemaal langs de vrouwelijke lijn. Elizabeth van Buren huwde Gerard II van Culemborg, en hun dochter Aleida van Culemborg trouwde met Frederik van Egmond. Sindsdien was het Huis Egmont de heersende familie in Buren.

Graafschap

Buren tot graafschap verheven

In 1498 werd Buren door keizer Maximiliaan I verheven tot een graafschap. Later wilde keizer Karel V Buren nog verheffen tot een hertogdom, maar Maximiliaan van Egmond antwoordde hierop: "Liever een rijke graaf, dan een arme hertog" en dus bleef Buren een graafschap.

Willem van Oranje trouwde in 1551 met de erfdochter Anna van Egmont, gravin van Buren. Daarmee kwam het graafschap Buren aan het Huis Oranje-Nassau. Sindsdien voeren leden van dit huis tevens de titel graaf van Buren.

Maria, het derde kind van Willem van Oranje en Anna van Egmond, stichtte in 1612 het weeshuis van Buren, dat 350 jaar lang als zodanig heeft dienstgedaan. Daar is sinds 1972 het Marechausseemuseum gevestigd. Het ten dele nog door een wal en muren omgeven plaatsje is tot beschermd stadsgezicht verklaard.

Heren en graven van Buren en Leerdam

regering naam geboren overleden familie
Otto I
Allard I zoon
Allard II zoon
Otto II zoon
Allard III zoon
Otto III zoon
Lambrecht broer
Allard IV zoon
Allard V zoon
Allard VI zoon
Elisabeth van Buren nicht
-1471 Aleida van Culemborg erfdochter
1473-1521 Frederik Afkomstig uit het huis Egmont, echtgenoot van Aleida van Culemborg
1521-1539 Floris zoon
1539-1548 Maximiliaan zoon
1548-1558 Anna erfdochter
1551-1584 Willem I afkomstig uit het Huis Oranje-Nassau, echtgenoot van Anna van Egmont
1584-1618 Filips Willem zoon
1618-1625 Maurits halfbroer
1625-1647 Frederik Hendrik halfbroer
1647-1650 Willem II zoon
1650-1702 Willem III zoon
1702-1711 Johan Willem Friso neef
1711-1751 Willem IV 1-9-1711 22-10-1751 Schenking
1751-1795 Willem V 8-3-1748 9-4-1806 zoon

Met de komst van de Bataafse Republiek hielden de graafschappen op te bestaan. Het hoofd van het Huis Oranje-Nassau (het Nederlandse staatshoofd) voert echter tot op de dag van vandaag de titel graaf/gravin van Buren en Leerdam.

Zie ook