Zandvoort: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Wijziging van Liamm1198 ongedaan gemaakt
Label: Ongedaan maken
Voegt onvoldoende toe
Label: Ongedaan maken
 
(44 tussenliggende versies door 31 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{Zie dp}}
{{Zie dp}}
{{Infobox gemeente Nederland
{{Infobox gemeente Nederland
| naam = Zandvoort
| naam = Zandvoort
| bestandsnaam vlag = Flag of Zandvoort.svg
| bestandsnaam vlag = Flag of Zandvoort.svg
| vlagartikel = Vlag van Zandvoort
| vlagartikel = Vlag van Zandvoort
| bestandsnaam wapen = Zandvoort wapen.svg
| bestandsnaam wapen = Zandvoort wapen.svg
| wapenartikel = Wapen van Zandvoort
| wapenartikel = Wapen van Zandvoort
| altkaart =
| altkaart =
| provincie = Noord-Holland
| provincie = Noord-Holland
| burgemeester = [[David Moolenburgh]] ([[Christen-Democratisch Appèl|CDA]])
| burgemeester = [[David Moolenburgh]] ([[Christen-Democratisch Appèl|CDA]])
| hoofdplaats = '''Zandvoort'''
| hoofdplaats = '''Zandvoort'''
| lat_deg = 52
| lat_deg = 52
| lat_min = 37
| lat_min = 22
| lon_deg = 4
| lon_deg = 4
| lon_min = 52
| lon_min = 32
| verkeersader = {{Pictogram weg Nederland N-weg|200}} {{Pictogram weg Nederland N-weg|201}}
| verkeersader = {{Pictogram weg Nederland N-weg|200}} {{Pictogram weg Nederland N-weg|201}}
| netnummer = 023
| netnummer = 023
| CBS=0473
| CBS = 0473
| postcode = 2040-2042, 2116
| postcode = 2040-2042, 2116
| Amsterdamse code = 10910
| Amsterdamse code = 10910
| website = [http://www.zandvoort.nl/ www.zandvoort.nl]
| website = [http://www.zandvoort.nl/ www.zandvoort.nl]
| image = ZandvoortAerialAPR2018-1.jpg
| image = ZandvoortAerialAPR2018-1.jpg
| caption = Zandvoort, gezien naar het westen
| caption = Zandvoort, gezien naar het westen
| COROP = [[Agglomeratie Haarlem]]
}}
}}
'''Zandvoort''' ({{Audio|436_Zandvoort.ogg|<small>uitspraak</small>}}) is een [[badplaats]] en [[Nederlandse gemeente|gemeente]] in de Nederlandse provincie [[Noord-Holland]]. De gemeente telt {{Statistiek gemeente Nederland inwoners|0473}} inwoners ({{Statistiek gemeente Nederland inwoners|TXT=Year}}, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 33,82 [[vierkante kilometer|km²]].
'''Zandvoort''' ({{Audio|436_Zandvoort.ogg|<small>uitspraak</small>}}) is een [[badplaats]] en [[Nederlandse gemeente|gemeente]] in de Nederlandse provincie [[Noord-Holland]]. De gemeente telt {{Statistiek gemeente Nederland inwoners|0473}} inwoners ({{Statistiek gemeente Nederland inwoners|TXT=Year}}, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 33,82 [[vierkante kilometer|km²]].


De plaats leeft van het [[toerisme]] en is ook bekend van een [[Formule 1]]-racecircuit, het [[Circuit Park Zandvoort|CM.com Circuit Zandvoort]]. Het [[station Zandvoort aan Zee]] is het eindpunt van de [[Spoorlijn Haarlem - Zandvoort|spoorlijn van Amsterdam via Haarlem]]. Tot de gemeente behoort ook een deel van het dorp [[Bentveld]].
De plaats leeft van het [[toerisme]] en is ook bekend van een [[Formule 1]]-racecircuit, het [[Circuit Zandvoort|CM.com Circuit Zandvoort]]. Het [[station Zandvoort aan Zee]] is het eindpunt van de [[Spoorlijn Haarlem - Zandvoort|spoorlijn van Amsterdam via Haarlem]]. Tot de gemeente behoort ook een deel van het dorp [[Bentveld]].


Per 1 januari 2018 zijn de gemeenten Zandvoort en [[Haarlem]] een ambtelijke fusie aangegaan.
Per 1 januari 2018 zijn de gemeenten Zandvoort en [[Haarlem]] een ambtelijke fusie aangegaan.
Regel 33: Regel 34:


[[Bestand:Haarlem en Zandvoort 1905.jpg|thumb|left|Spoor- en tramlijnen tussen Haarlem en Zandvoort; 1905]]
[[Bestand:Haarlem en Zandvoort 1905.jpg|thumb|left|Spoor- en tramlijnen tussen Haarlem en Zandvoort; 1905]]
[[Bestand:Gem-Zandvoort-OpenTopo.jpg|thumb|Topografische gemeentekaart van Zandvoort, juni 2020]]
[[Bestand:Gem-Zandvoort-OpenTopo.jpg|thumb|Topografische gemeentekaart van Zandvoort, juni 2023]]
[[Bestand:Er wordt in Zandvoort aan Zee nog gezwommen Weeknummer 46-52 - Open Beelden - 50599.ogv|thumb|Polygoonjournaal uit 1955. Zwemmen in de zee bij Zandvoort.]]
[[Bestand:Er wordt in Zandvoort aan Zee nog gezwommen Weeknummer 46-52 - Open Beelden - 50599.ogv|thumb|Polygoonjournaal uit 1955. Zwemmen in de zee bij Zandvoort.]]


Regel 53: Regel 54:
Tijdens de jaren 1930 had Zandvoort het hoogste percentage [[Nationaal-Socialistische Beweging|NSB'ers]] van Nederland. De [[Nederland in de Tweede Wereldoorlog|Tweede Wereldoorlog]] richtte in Zandvoort veel schade aan. Op 23 mei 1942 werd de toegang tot het strand verboden. Enkele maanden later moest vrijwel geheel Zandvoort worden ontruimd. Alle bebouwing vlak langs de kust, inclusief badhuizen, hotels, de watertoren en de [[Boulevard (wegtype)|boulevard]] werden gesloopt voor de aanleg van de [[Duitsland|Duitse]] [[Atlantikwall]]. Nog altijd zijn in het gebied tientallen [[Bunker (verdedigingswerk)|bunkers]] aanwezig.
Tijdens de jaren 1930 had Zandvoort het hoogste percentage [[Nationaal-Socialistische Beweging|NSB'ers]] van Nederland. De [[Nederland in de Tweede Wereldoorlog|Tweede Wereldoorlog]] richtte in Zandvoort veel schade aan. Op 23 mei 1942 werd de toegang tot het strand verboden. Enkele maanden later moest vrijwel geheel Zandvoort worden ontruimd. Alle bebouwing vlak langs de kust, inclusief badhuizen, hotels, de watertoren en de [[Boulevard (wegtype)|boulevard]] werden gesloopt voor de aanleg van de [[Duitsland|Duitse]] [[Atlantikwall]]. Nog altijd zijn in het gebied tientallen [[Bunker (verdedigingswerk)|bunkers]] aanwezig.


Na de oorlog werden veel nieuwe woningen gebouwd en nam het toerisme sterk toe. Bijna de helft van het aantal arbeidsplaatsen in Zandvoort hield na 1960 verband met het [[toerisme]]. Er verrezen nieuwe hotels en een nieuwe watertoren. Tussen 1969 en 1988 bevond zich aan de Boulevard het [[Dolfirama]].
Na de oorlog werden veel nieuwe woningen gebouwd en nam het toerisme sterk toe. Bijna de helft van het aantal arbeidsplaatsen in Zandvoort hield na 1960 verband met het [[toerisme]]. Er verrezen nieuwe hotels en een nieuwe watertoren. Tussen 1969 en 1988 bevond zich aan de boulevard een [[Dolfirama]].


=== Circuit van Zandvoort ===
=== Circuit van Zandvoort ===
[[Bestand:Circuit Zandvoort 1.png|thumb|[[Circuit Zandvoort|Circuit van Zandvoort]].]]
[[Bestand:Circuit Zandvoort 1.png|thumb|[[Circuit Zandvoort|Circuit van Zandvoort]].]]
In 1948 werd het [[Circuit Zandvoort|circuit van Zandvoort]] aangelegd. Hierbij werd gebruik gemaakt van puin van in de oorlog gesloopte huizen. Van 1952 tot 1985 vonden hier [[Formule 1]]-races plaats, maar de provincie Noord-Holland heeft later geweigerd hier langer een vergunning voor te geven vanwege de geluidsoverlast voor de wijde omgeving. In 2019 werd na 35 jaar opnieuw een contract getekend voor Formule 1-races vanaf 2020. In 2020 zou de Dutch Grand Prix plaatsvinden op een volledig vernieuwd circuit. <ref>[https://racingnews365.nl/formule-1-gp-nederland-op-3-mei-2020 RacingNews365: Formule 1 GP Nederland op 3 mei 2020], ''racingnews365.nl'', 29 augustus 2019</ref> Wegens de uitbraak van het coronavirus werd dit uitgesteld naar september 2021.
In 1948 werd het [[Circuit Zandvoort|circuit van Zandvoort]] aangelegd. Hierbij werd gebruik gemaakt van puin van in de oorlog gesloopte huizen. Van 1952 tot 1985 vonden hier [[Formule 1]]-races plaats, maar de provincie Noord-Holland heeft later geweigerd hier langer een vergunning voor te geven vanwege de geluidsoverlast voor de wijde omgeving. In 2019 werd na 35 jaar opnieuw een contract getekend voor Formule 1-races vanaf 2020. In 2020 zou de Dutch Grand Prix plaatsvinden op een volledig vernieuwd circuit.<ref>[https://racingnews365.nl/formule-1-gp-nederland-op-3-mei-2020 RacingNews365: Formule 1 GP Nederland op 3 mei 2020], ''racingnews365.nl'', 29 augustus 2019</ref> Wegens de uitbraak van het coronavirus ging dit niet door en werd de eerste Formule 1-race op het nieuwe circuit pas in september 2021 gereden.


== Strand ==
== Toerisme ==
Langs de hele kust bij Zandvoort is er een zandstrand dat zich naar het noorden uitstrekt tot [[IJmuiden]], en naar het zuiden tot [[Katwijk aan Zee]].
Langs de hele kust bij Zandvoort is er een zandstrand dat zich naar het noorden uitstrekt tot [[IJmuiden]], en naar het zuiden tot [[Katwijk aan Zee]].


Regel 65: Regel 66:
Langs de boulevards zijn op het strand strandpaviljoens die veel dagjesmensen trekken. Bekende gelegenheden zijn Beach Club Tien, Mango's, De Haven, Club Nautique en Vooges. De meeste zijn familiebedrijven. Behalve vijf op betonnen palen gebouwde worden ze vanaf 1 februari geplaatst en open voor het publiek. Voor 1 november moeten de opbouwpaviljoens weer verwijderd zijn.
Langs de boulevards zijn op het strand strandpaviljoens die veel dagjesmensen trekken. Bekende gelegenheden zijn Beach Club Tien, Mango's, De Haven, Club Nautique en Vooges. De meeste zijn familiebedrijven. Behalve vijf op betonnen palen gebouwde worden ze vanaf 1 februari geplaatst en open voor het publiek. Voor 1 november moeten de opbouwpaviljoens weer verwijderd zijn.


Op twee kilometer ten zuiden van het dorp begint het [[naaktstrand]]. Hier bevinden zich nog vijf paviljoens.<ref>[https://www.naaktstrandje.nl/noordholland/Zandvoort/Zandvoort.php Naaktstrand Zandvoort], ''naaktstrandje.nl''</ref>
Op twee kilometer ten zuiden van het dorp begint het [[naaktstrand]]. Hier bevinden zich nog vijf paviljoens.<ref>[https://www.naaktstrandje.nl/noordholland/Zandvoort/Zandvoort.php Naaktstrand Zandvoort], ''naaktstrandje.nl''</ref> Aan het lange strand hebben golf- en kitesurfers meestal genoeg ruimte.


Aan de grens met de gemeente [[Noordwijk (Zuid-Holland)|Noordwijk]], is tussen [[strandpaal]] 70 en 73 in 2019 een drie kilometer lang [[strandreservaat]] geopend met de naam [[Noordvoort]]. Het is gelegen ter hoogte van het [[Natura 2000]] gebied [[Amsterdamse Waterleidingduinen]]. Bezoekers worden hier met een wandelpad over de [[zeereep]] geleid.<ref>[https://awd.waternet.nl/beheer/projecten/44-noordvoort/projectdetails Noordvoort], ''Amsterdamse Waterleidingduinen''</ref>
Aan de grens met de gemeente [[Noordwijk (Zuid-Holland)|Noordwijk]], is tussen [[strandpaal]] 70 en 73 in 2019 een drie kilometer lang [[strandreservaat]] geopend met de naam [[Noordvoort]]. Het is gelegen ter hoogte van het [[Natura 2000]] gebied [[Amsterdamse Waterleidingduinen]]. Bezoekers worden hier met een wandelpad over de [[zeereep]] geleid.<ref>[https://awd.waternet.nl/beheer/projecten/44-noordvoort/projectdetails Noordvoort], ''Amsterdamse Waterleidingduinen''</ref> Daarnaast zijn de duinnatuurgebieden.

In 2024 heeft de Gemeenteraad van Zandvoort een 'Toeristische Visie 2040' vastgesteld. Deze visie draagt de naam: 'Zandvoort: Gastvrij, sportief en jaarrond aantrekkelijk'.


== Aangrenzende gemeenten ==
== Aangrenzende gemeenten ==
Regel 77: Regel 80:
| O=[[Bloemendaal (Noord-Holland)|Bloemendaal]]
| O=[[Bloemendaal (Noord-Holland)|Bloemendaal]]
| ZW=
| ZW=
| Z=[[Noordwijk (Zuid-Holland)|Noordwijk]]
| Z=[[Noordwijk (Zuid-Holland)|Noordwijk]] (ZH)
| ZO=
| ZO=
}}
}}


== Monumenten en bezienswaardigheden ==
== Monumenten en bezienswaardigheden ==
In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en oorlogsmonumenten, zie:
In de gemeente zijn rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en oorlogsmonumenten, zie:
* [[Lijst van rijksmonumenten in Zandvoort]]
* [[Lijst van rijksmonumenten in Zandvoort]]
* [[Lijst van gemeentelijke monumenten in Zandvoort]]
* [[Lijst van gemeentelijke monumenten in Zandvoort]]
* [[Lijst van oorlogsmonumenten in Zandvoort]]
* [[Lijst van oorlogsmonumenten in Zandvoort]]


Langs de Haarlemmerstraat en Kostverlorenstraat staan nog een hele reeks monumentale woonhuizen vakantievilla's uit omstreeks 1900, waarvan er diverse op de monumentenlijst staan.
Langs de Haarlemmerstraat en Kostverlorenstraat staan nog een aantal monumentale woonhuizen vakantievilla's uit omstreeks 1900, waarvan er diverse op de monumentenlijst staan.


In de Swaluëstraat is het [[Zandvoorts Museum]] gevestigd.
In de Swaluëstraat is het [[Zandvoorts Museum]] gevestigd.
Regel 96: Regel 99:


== Onderwijs ==
== Onderwijs ==
In Zandvoort zijn zes [[Basisonderwijs in Nederland|basisscholen]] en twee scholen voor [[Voortgezet onderwijs in Nederland|voortgezet onderwijs]].
In Zandvoort zijn zes basisscholen, namelijk De School, De Duinroos, Hannie Schaftschool, Mariaschool, Nicolaasschool en Oranje Nassauschool. Tevens is er een school voor het voortgezet onderwijs, [[Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs|vmbo]]-[[Theoretische leerweg]], Wim Gertenbach College Zandvoort.


== Bestuur ==
== Bestuur ==
De VVD'er [[Niek Meijer]] is in 2007 benoemd tot burgemeester van Zandvoort. Op 19 september 2019 volgde [[David Moolenburgh]] (CDA) hem op.
Sinds 19 september 2019 is [[David Moolenburgh]] (CDA) burgemeester van Zandvoort. Hij volgde de VVD'er [[Niek Meijer]] op die het mandaat van 2007 tot 2019 hield.


Na de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 kwam het in juni tot een bestuurscoalitie van Jong Zandvoort, CDA, [[Ouderen Partij Zandvoort|OPZ]] en VVD. Naast burgemeester Moolenburgh (CDA) zetelen in het [[college van burgemeester en wethouders]] Martijn Hendriks (Jong Zandvoort), Gert-Jan Bluijs (CDA), Peter Kramer (OPZ) en Lars Carree (VVD). Kramer trad in februari 2023, na 8 maanden, terug als wethouder door stroeve samenwerking met zijn ambtenarij<ref>{{Citeer web |url=https://zandvoortinside.nl/wethouder-kramer-stapt-op/ |titel=Wethouder Kramer stapt op om weerstand uit ambtenarij |datum=2023-02-15 |bezochtdatum=2024-02-13 |werk=Zandvoort Inside |taal=nl-NL}}</ref>. OPZ ging op zoek naar een vervanger en kon in april Jan-Jaap de Kloet presenteren als nieuwe wethouder<ref>{{Citeer web |url=https://zandvoortinside.nl/opz-heeft-nieuwe-wethouder-gevonden/ |titel=OPZ heeft nieuwe wethouder gevonden |datum=2023-03-29 |bezochtdatum=2024-02-13 |werk=Zandvoort Inside |taal=nl-NL}}</ref>.
Na de [[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2014|verkiezingen van 19 maart 2014]] vormden [[Ouderen Partij Zandvoort]], [[Democraten 66|D66]] en [[Christen-Democratisch Appèl|CDA]] het college van burgemeester en wethouders. Op dinsdag 22 november 2016 is een [[motie van wantrouwen]] tegen het college van burgemeester en wethouders aangenomen. In december van dat jaar werd de nieuwe coalitie van D66, CDA, [[Gemeente Belangen Zandvoort]] (GBZ), [[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]], [[Sociaal Zandvoort]] en Partij Veldwisch gepresenteerd. De vier wethouders waren Gert Toonen (PvdA), Raymond van Haeften (D66), Gert-Jan Bluijs (CDA) en Michel Demmers (GBZ). Eind 2017 is Demmers afgetreden.


De [[gemeenteraad]] van Zandvoort bestaat uit 17 zetels. Hieronder de behaalde zetels per partij bij de [[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen|gemeenteraadsverkiezingen]] sinds 1994:
Na de verkiezingen van 21 maart 2018 werd ingezet op een raadsbreed programma. Daar gaven alle partijen behalve de PVV steun aan. De basiscoalitie bestaande uit OPZ, VVD, CDA en D66 hield twee jaar stand. Na onenigheid over een toegangsweg naar het circuit trokken D66 en OPZ hun steun aan het college in. Joop Berendsen, tot dan toe wethouder namens OPZ, trok zich helemaal terug uit de Zandvoortse politiek. Vervolgens werd na een maand vergaderen vormden D66, VVD en CDA met steun van PvdA en GBZ een brede coalitie. Tien maanden later was zegde de fractie van VVD het vertrouwen op in VVD-wethouder Verheij. Een fractie-lid splitste zich af en bleef samen met [[GroenLinks]] de coalitie ondersteunen. Vanuit de plaatselijke VVD werd een nieuwe partij opgericht: [[Jong Zandvoort]]. Deze partij zou bij de verkiezingen van 2022 drie zetels behalen.


De 17 Zandvoortse gemeenteraadszetels zijn sinds 1994 als volgt verdeeld:
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! colspan="14" |'''Gemeenteraadszetels'''
! colspan="14" |Gemeenteraadszetels
|-
|-
|'''Partij'''||'''[[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 1994|1994]]'''||'''[[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 1998|1998]]'''||'''[[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2002|2002]]'''||'''[[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2006|2006]]'''||'''[[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2010|2010]]'''||'''[[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2014|2014]]'''||'''[[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2018|2018]]'''
!Partij!![[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 1994|1994]]!![[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 1998|1998]]!![[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2002|2002]]!![[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2006|2006]]!![[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2010|2010]]!![[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2014|2014]]!![[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2018|2018]]!![[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2022|2022]]
|[[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2022|'''2022''']]
|-
|-
|Jong Zandvoort
|Jong Zandvoort||-||-||-||-||-||-||-||3
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
|3
|-
|-
|[[Ouderen Partij Zandvoort]]||-||1||3||4||3||5||4
|[[Ouderen Partij Zandvoort]]*||-||1||3||4||3||5||4||3
|3
|-
|-
|[[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|VVD]]||4||6||4||5||5||3||3
|[[Christen-Democratisch Appèl|CDA]]||3||2||3||2||2||2||2||3
|2
|-
|-
|[[Democraten 66|D66]]||3||1||-||-||1||3||3
|[[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|VVD]]||4||6||4||5||5||3||3||2
|1
|-
|-
|[[Christen-Democratisch Appèl|CDA]]||3||2||3||2||2||2||2
|[[Partij voor de Vrijheid|PVV]]||-||-||-||-||-||-||2||2
|3
|-
|-
| [[Partij voor de Vrijheid|PVV]]||-||-||-||-||-||-||2
|[[GroenLinks]]||-||-||-||1||1||-||1||1
|2
|-
|-
|[[GroenLinks]]||-||-||-||1||1||-||1
|[[Democraten 66|D66]]||3||1||-||-||1||3||3|||1
|1
|-
|-
|[[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]]||3||3||3||3||2||1||1
|[[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]]||3||3||3||3||2||1||1||1
|1
|-
|-
|Zandvoort Echt Een (ZEE)
|[[Zandvoort Echt Eén]]||-||-||-||-||-||-||-||1
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
|1
|-
|-
|[[Gemeente Belangen Zandvoort]]||4||2||4||1||2||2||1
|[[Gemeente Belangen Zandvoort]]||4||2||4||1||2||2||1||-
|0
|-
|-
|[[Socialistische Partij (Nederland)|SP]]||-||2||-||1||-||-||-
|[[Socialistische Partij (Nederland)|SP]]||-||2||-||1||-||-||-||-
| -
|-
|-
|[[Sociaal Zandvoort]]||-||-||-||-||1||1||0
|[[Sociaal Zandvoort]]||-||-||-||-||1||1||-||-
| -
|-
|-
|'''Totaal'''||'''17'''||'''17'''||'''17'''||'''17'''||'''17'''||'''17'''||'''17'''
!Totaal!!17!!17!!17!!17!!17!!17!!17!!17
|'''17'''
|}
|}


* Deed in 1998 mee als [[Algemeen Ouderen Verbond|AOV/Unie55+]]
<nowiki>*</nowiki> Deed in 1998 mee als [[Algemeen Ouderen Verbond|AOV/Unie55+]].


== Sport ==
== Sport ==
Regel 172: Regel 146:
* Sinds 2008 vindt ieder jaar in maart de [[Zandvoort Circuit Run]] plaats, een hardloopwedstrijd met meer dan 10.000 deelnemers en internationale topatleten.
* Sinds 2008 vindt ieder jaar in maart de [[Zandvoort Circuit Run]] plaats, een hardloopwedstrijd met meer dan 10.000 deelnemers en internationale topatleten.
* TC Zandvoort is de tennisclub.
* TC Zandvoort is de tennisclub.
* Aan het complex Duintjesveld is de [[Zandvoortsche Hockey Club]] gelegen.
* Er zijn diverse golfbanen in Zandvoort. De bekendste is de [[Kennemer Golf & Country Club]], waar veel nationale en internationale toernooien gespeeld worden.
* Er zijn diverse golfbanen in Zandvoort. De bekendste is de [[Kennemer Golf & Country Club]], waar veel nationale en internationale toernooien gespeeld worden.
* In 1959 werden in Zandvoort de [[Wereldkampioenschappen wielrennen 1959|wereldkampioenschappen wielrennen]] georganiseerd. De Fransman [[André Darrigade]] won er de wegwedstrijd voor beroepsrenners.
* In 1959 werden in Zandvoort de [[Wereldkampioenschappen wielrennen 1959|wereldkampioenschappen wielrennen]] georganiseerd. De Fransman [[André Darrigade]] won er de wegwedstrijd voor beroepsrenners.
Regel 177: Regel 152:
* In de jaren 1970 speelde de basketbalvereniging Lions onder de naam 'Mars Energie Stars' op het hoogste niveau.
* In de jaren 1970 speelde de basketbalvereniging Lions onder de naam 'Mars Energie Stars' op het hoogste niveau.


==Telecommunicatie==
== Telecommunicatie ==
In Zandvoort komt de [[onderzeekabel]] voor [[IT-infrastructuur|datacommunicatie]] Circe North vanuit het Engelse [[Lowestoft]] Nederland binnen<ref>[https://www.submarinecablemap.com/#/submarine-cable/circe-north TeleGeography Submarine Cable Map: Circe North] Geraadpleegd 20 januari 2018.</ref> en de kabel Concerto verbindt Nederland met België ([[Zeebrugge]]) en het Verenigd Koninkrijk ([[Sizewell]] en [[Thorpeness]]).<ref>[https://www.submarinecablemap.com/#/submarine-cable/concerto TeleGeography Submarine Cable Map: Concerto] Geraadpleegd 20 januari 2018.</ref> De kabel Circe North, met een lengte van 203 kilometer, is eigendom van VTL Wavenet df (eigendom van het Ierse bedrijf Digiweb) en euNetworks (met hoofdkantoor in Londen). De kabel Concerto, met een totale lengte van 550 kilometer, is eigendom van Interoute (met hoofdkantoor in Londen).
In Zandvoort komt de [[onderzeekabel]] voor [[IT-infrastructuur|datacommunicatie]] Circe North vanuit het Engelse [[Lowestoft]] Nederland binnen en de kabel Concerto verbindt Nederland met België ([[Zeebrugge]]) en het Verenigd Koninkrijk ([[Sizewell]] en [[Thorpeness]]).<ref>[https://www.submarinecablemap.com/#/submarine-cable/circe-north TeleGeography Submarine Cable Map: Circe North] Geraadpleegd 20 januari 2018.</ref><ref>[https://www.submarinecablemap.com/#/submarine-cable/concerto TeleGeography Submarine Cable Map: Concerto] Geraadpleegd 20 januari 2018.</ref> De kabel Circe North, met een lengte van 203 kilometer, is eigendom van VTL Wavenet df (eigendom van het Ierse bedrijf Digiweb) en euNetworks. De kabel Concerto, met een totale lengte van 550 kilometer, is eigendom van Interoute.


== Walk of fame ==
== Walk of fame ==
Regel 240: Regel 215:
* [[Bert Jacobs (voetballer)|Bert Jacobs]] (1941-1999), voetbaltrainer
* [[Bert Jacobs (voetballer)|Bert Jacobs]] (1941-1999), voetbaltrainer
* [[Shirley Zwerus]] (1946), zangeres
* [[Shirley Zwerus]] (1946), zangeres
* [[Roy Schuiten]] (1950-2006), wielrenner en ploegleider
* [[Stella Maessen]] (1953), zangeres
* [[Stella Maessen]] (1953), zangeres
* [[Loes Schutte]] (1953), olympisch roeister
* [[Loes Schutte]] (1953), olympisch roeister
Regel 254: Regel 228:
* [[Lovis Corinth]] (1858-1925), Duits schilder en graficus
* [[Lovis Corinth]] (1858-1925), Duits schilder en graficus
* [[Thamine Tadama-Groeneveld]] (1871-1938), kunstschilderes
* [[Thamine Tadama-Groeneveld]] (1871-1938), kunstschilderes
* [[Jan van den Berg (voetballer)|Jan van den Berg]] (1879-1951), voetballer
* [[Lou Bandy]] (1890-1959), zanger en conferencier
* [[Lou Bandy]] (1890-1959), zanger en conferencier
* [[Frits van Dijk]] (1895-1960), acteur
* [[Frits van Dijk]] (1895-1960), acteur
* [[J.B. Schuil]] (1875-1960), kinderboekenschrijver
* [[Piers Courage]] (1942-1970), Brits autocoureur
* [[Piers Courage]] (1942-1970), Brits autocoureur
* [[Roger Williamson]] (1948-1973), Brits autocoureur
* [[Roger Williamson]] (1948-1973), Brits autocoureur
Regel 261: Regel 237:
* [[Joop van Santen]] (1908-1992), politicus en econoom
* [[Joop van Santen]] (1908-1992), politicus en econoom
* [[Emmy van Vrijberghe de Coningh]] (1947-1992), kunstenares, galeriehoudster
* [[Emmy van Vrijberghe de Coningh]] (1947-1992), kunstenares, galeriehoudster
* [[Sietze Dolstra]] (1946-2015), cabaretier en zanger
* [[Zwarte Riek]] (1924-2016), zangeres
* [[Zwarte Riek]] (1924-2016), zangeres
* [[Adri de Fluiter]] (1940-2024), beeldend kunstenaar


== Muziek ==
== Muziek ==
* [[Louis Davids]] nam ooit een nummer over de streek op, ''[[Zandvoort bij de zee]]'' (1915).
* [[Louis Davids]] nam ooit een nummer over de streek op, ''[[Zandvoort bij de zee]]'' (1915).
* [[Willem Duyn]] had in 1983 een klein hitje met ''De eerste trein naar Zandvoort''.
* [[Willem Duyn]] had in 1983 een klein hitje met ''De eerste trein naar Zandvoort''.
* In 1986 scoorde de Pasadena Dream Band een hit met het nummer ''[[Zandvoort (single)|Zandvoort]]''.
* [[TopStars|Topstars]] hadden in 2006 een hitje met het nummer ''Met de sneltrein naar Zandvoort''.
* [[TopStars|Topstars]] hadden in 2006 een hitje met het nummer ''Met de sneltrein naar Zandvoort''.


== Fotogalerij ==
== Fotogalerij ==
<gallery perrow="7" widths="225" heights="170">
<gallery>
Bestand:Groot Badhuis te Zandvoort, Inventarisnummer NL-HlmNHA 1100 KNA006003506.JPG|Het "Groot Badhuis" te Zandvoort (1860).
Groot Badhuis te Zandvoort, Inventarisnummer NL-HlmNHA 1100 KNA006003506.JPG|Het 'Groot Badhuis' te Zandvoort (1860).
Bestand:Kerk naar het zuid-oosten - Zandvoort - 20220953 - RCE.jpg|Het oude centrum van Zandvoort met de kerk; mei 1928.
Kerk naar het zuid-oosten - Zandvoort - 20220953 - RCE.jpg|Het oude centrum van Zandvoort in 1928
Bestand:Kerk naar het noord-oosten - Zandvoort - 20220954 - RCE.jpg|De kerk van Zandvoort in het oude centrum van het dorp; mei 1928.
Kerk naar het noord-oosten - Zandvoort - 20220954 - RCE.jpg|De kerk van Zandvoort, 1928
Bestand:NIMH - 2011 - 0659 - Aerial photograph of Zandvoort, The Netherlands - 1920 - 1940.jpg|Luchtfoto van Zandvoort. In het midden het station met de spoorlijn richting Haarlem; circa 1930.
NIMH - 2011 - 0659 - Aerial photograph of Zandvoort, The Netherlands - 1920 - 1940.jpg|Luchtfoto van Zandvoort. In het midden het station met de spoorlijn richting Haarlem, ca 1930
Bestand:NIMH - 2011 - 0658 - Aerial photograph of Zandvoort, The Netherlands - 1920 - 1940.jpg|Luchtfoto van Zandvoort. In het midden de oude watertoren met erachter het centrum van het oude dorp; circa 1930.
NIMH - 2011 - 0658 - Aerial photograph of Zandvoort, The Netherlands - 1920 - 1940.jpg|Luchtfoto van Zandvoort. In het midden de oude watertoren met erachter het dorpscentrum, ca 1930
Bestand:Vakantie in Duitse bunker - Celebrating holidays in German bunker (3585536239).jpg|Het bunker-vakantiedorp te Zandvoort; 11 augustus 1947.
Vakantie in Duitse bunker - Celebrating holidays in German bunker (3585536239).jpg|Het bunker-vakantiedorp te Zandvoort, 1947
Bestand:Voor- en rechterzijgevel - Zandvoort - 20220966 - RCE.jpg|Voor- en zijgevel van het [[Station Zandvoort aan Zee]], met de watertoren, gezien vanaf de Statonsstraat; februari 1974.
Voor- en rechterzijgevel - Zandvoort - 20220966 - RCE.jpg|Voor- en zijgevel van [[station Zandvoort aan Zee]], met de watertoren, gezien vanaf de Stationsstraat, 1974
Bestand:Stationshal - Zandvoort - 20220971 - RCE.jpg|Interieur van het [[Station Zandvoort aan Zee]], de stationshal; februari 1974.
Stationshal - Zandvoort - 20220971 - RCE.jpg|Hal station Zandvoort aan Zee, 1974
Bestand:2010-08 toren zandvoort 14.JPG|Watertoren van Zandvoort; augustus 2010.
2010-08 toren zandvoort 14.JPG|Nieuwe watertoren van Zandvoort
Bestand:Zandvoort raadhuis v2.jpg|Raadhuis van Zandvoort; 20 januari 2010.
Zandvoort raadhuis v2.jpg|[[Raadhuis Zandvoort|Raadhuis van Zandvoort]]
Bestand:Zandvoortstation1.jpg|[[Station Zandvoort aan Zee]]; 12 april 2012.
Zandvoortstation1.jpg|[[Station Zandvoort aan Zee]]; 12 april 2012.
Bestand:Zandvoort hotels.jpg|Appartementen in Zandvoort.
Zandvoort hotels.jpg|Appartementen in Zandvoort
Aerial view of the North Sea, Zandvoort, the Netherlands (47980173173).jpg|Strand richting Noordwijk
Bestand:Aerial zandvoort2.jpg|Luchtfoto van Zandvoort.
Bestand:Zandvoort aan Zee (19).jpg|Strand van Zandvoort.
Zandvoort aan Zee (19).jpg|Strand Zandvoort
</gallery>
</gallery>



Huidige versie van 10 jun 2024 om 12:21

Zie Zandvoort (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Zandvoort.
Zandvoort
Gemeente in Nederland Vlag van Nederland
Locatie van de gemeente Zandvoort (gemeentegrenzen CBS 2016)
Situering
Provincie Noord-Holland
COROP-gebied Agglomeratie Haarlem
Coördinaten 52° 22′ NB, 4° 32′ OL
Algemeen
Oppervlakte 43,97 km²
- land 32,12 km²
- water 11,85 km²
Inwoners
(1 januari 2024)
17.473?
(544 inw./km²)
Bestuurs­centrum Zandvoort
Belangrijke verkeersaders N200 N201
Politiek
Burgemeester (lijst) David Moolenburgh (CDA)
Economie
Gemiddeld inkomen (2019) € 29.300 per inwoner
Gem. WOZ-waarde (2019) € 312.000
WW-uitkeringen (2014) 41 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s) 2040-2042, 2116
Netnummer(s) 023
CBS-code 0473
CBS-wijkindeling zie wijken en buurten
Amsterdamse code 10910
Website www.zandvoort.nl
Bevolkingspiramide van de gemeente Zandvoort
Bevolkingspiramide (2023)
Foto's
Zandvoort, gezien naar het westen
Zandvoort, gezien naar het westen
Portaal  Portaalicoon   Nederland

Zandvoort (uitspraak) is een badplaats en gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland. De gemeente telt 17.473 inwoners (1 januari 2024, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 33,82 km².

De plaats leeft van het toerisme en is ook bekend van een Formule 1-racecircuit, het CM.com Circuit Zandvoort. Het station Zandvoort aan Zee is het eindpunt van de spoorlijn van Amsterdam via Haarlem. Tot de gemeente behoort ook een deel van het dorp Bentveld.

Per 1 januari 2018 zijn de gemeenten Zandvoort en Haarlem een ambtelijke fusie aangegaan.

Geschiedenis

Zandvoort was al in 1100 bekend en heette toen Sandevoerde; een samenstelling van zand en voorde. De naam Zandvoort heeft dezelfde etymologische oorsprong als het Noorse Sandefjord. Tot 1722 was het gebied in handen van de heren van Brederode. Eeuwenlang leefde het dorp van de visvangst, maar in de 19e eeuw ontstonden er andere bronnen van bestaan. In het Verenigd Koninkrijk kwam het zeebaden op, en de Zandvoortse arts dr. Mezger introduceerde dit gebruik in Zandvoort. In 1828 werd het Groot Badhuis in gebruik genomen.

Spoor- en tramlijnen tussen Haarlem en Zandvoort; 1905
Topografische gemeentekaart van Zandvoort, juni 2023
Polygoonjournaal uit 1955. Zwemmen in de zee bij Zandvoort.

Verbindingen per spoor en tram

In 1881 werd het eerste station Zandvoort geopend als eindpunt van de spoorlijn uit Haarlem. Bij de opening van de spoorweg in 1881 lag het station noordelijker nabij het toenmalige Kurhaus. Om het afgelegen station Bad te verbinden met het dorp werd een experimentele elektrische tramlijn naar Kostverloren aangelegd.[1] In 1882 was elektrische tractie op spoor helemaal nieuw en in Zandvoort was er de tweede elektrische tramlijn in de wereld, na de demonstratie bij een expositie in Berlijn. De primitieve stroomvoorziening vond plaats via de rails net als bij een modelbaan. Dit experiment was geen succes en de lijn werd spoedig verbouwd tot een meer betrouwbare paardentram tussen de Passage en het Badhuis.[2]

Eens per week kwam daar ook een internationale trein binnen uit Bazel, die tal van bemiddelde en bekende buitenlanders naar Zandvoort bracht. Onder hen was Elisabeth van Oostenrijk-Hongarije in 1884 en 1885. Ter herdenking aan haar bezoeken werd op 28 augustus 2004 een borstbeeld van haar onthuld.

Omdat het bestaande station ver van het oude dorp lag werd de halte Zandvoort Dorp gebouwd, die in 1889 werd geopend. De nog bestaande Haltestraat in het dorp is hiernaar vernoemd.

In 1908 werd het nieuwe, nog bestaande, kopstation geopend, dat dichter bij het dorp ligt. De paardentram werd in 1908 opgeheven daar deze nu geen nut meer had. De spoorlijn werd in 1935 geëlektrificeerd.

In 1899 werd een elektrische tramverbinding geopend met Haarlem (in 1904 uitgebreid tot Amsterdam), wat het volkse badtoerisme flink bevorderde en het voorname karakter van Zandvoort wegnam. De tramlijn Amsterdam - Zandvoort van de ESM, later de Blauwe Tram van de NZH, maakte op 31 augustus 1957 zijn laatste rit en werd vervangen door buslijn 80 (tegenwoordig Connexxion).

Door de opkomst van het massatoerisme en de snelle treinverbinding nam het percentage vreemdelingen toe en raakten het Zandvoorts dialect en andere lokale cultuuruitingen langzaamaan in de marge.

Voor, tijdens en na de oorlog

Tijdens de jaren 1930 had Zandvoort het hoogste percentage NSB'ers van Nederland. De Tweede Wereldoorlog richtte in Zandvoort veel schade aan. Op 23 mei 1942 werd de toegang tot het strand verboden. Enkele maanden later moest vrijwel geheel Zandvoort worden ontruimd. Alle bebouwing vlak langs de kust, inclusief badhuizen, hotels, de watertoren en de boulevard werden gesloopt voor de aanleg van de Duitse Atlantikwall. Nog altijd zijn in het gebied tientallen bunkers aanwezig.

Na de oorlog werden veel nieuwe woningen gebouwd en nam het toerisme sterk toe. Bijna de helft van het aantal arbeidsplaatsen in Zandvoort hield na 1960 verband met het toerisme. Er verrezen nieuwe hotels en een nieuwe watertoren. Tussen 1969 en 1988 bevond zich aan de boulevard een Dolfirama.

Circuit van Zandvoort

Circuit van Zandvoort.

In 1948 werd het circuit van Zandvoort aangelegd. Hierbij werd gebruik gemaakt van puin van in de oorlog gesloopte huizen. Van 1952 tot 1985 vonden hier Formule 1-races plaats, maar de provincie Noord-Holland heeft later geweigerd hier langer een vergunning voor te geven vanwege de geluidsoverlast voor de wijde omgeving. In 2019 werd na 35 jaar opnieuw een contract getekend voor Formule 1-races vanaf 2020. In 2020 zou de Dutch Grand Prix plaatsvinden op een volledig vernieuwd circuit.[3] Wegens de uitbraak van het coronavirus ging dit niet door en werd de eerste Formule 1-race op het nieuwe circuit pas in september 2021 gereden.

Toerisme

Langs de hele kust bij Zandvoort is er een zandstrand dat zich naar het noorden uitstrekt tot IJmuiden, en naar het zuiden tot Katwijk aan Zee.

Bioscoopjournaal uit 1965 over Zandvoort

Langs de boulevards zijn op het strand strandpaviljoens die veel dagjesmensen trekken. Bekende gelegenheden zijn Beach Club Tien, Mango's, De Haven, Club Nautique en Vooges. De meeste zijn familiebedrijven. Behalve vijf op betonnen palen gebouwde worden ze vanaf 1 februari geplaatst en open voor het publiek. Voor 1 november moeten de opbouwpaviljoens weer verwijderd zijn.

Op twee kilometer ten zuiden van het dorp begint het naaktstrand. Hier bevinden zich nog vijf paviljoens.[4] Aan het lange strand hebben golf- en kitesurfers meestal genoeg ruimte.

Aan de grens met de gemeente Noordwijk, is tussen strandpaal 70 en 73 in 2019 een drie kilometer lang strandreservaat geopend met de naam Noordvoort. Het is gelegen ter hoogte van het Natura 2000 gebied Amsterdamse Waterleidingduinen. Bezoekers worden hier met een wandelpad over de zeereep geleid.[5] Daarnaast zijn de duinnatuurgebieden.

In 2024 heeft de Gemeenteraad van Zandvoort een 'Toeristische Visie 2040' vastgesteld. Deze visie draagt de naam: 'Zandvoort: Gastvrij, sportief en jaarrond aantrekkelijk'.

Aangrenzende gemeenten

   Aangrenzende gemeenten   
        Bloemendaal        
           
    Bloemendaal 
           
        Noordwijk (ZH)        

Monumenten en bezienswaardigheden

In de gemeente zijn rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en oorlogsmonumenten, zie:

Langs de Haarlemmerstraat en Kostverlorenstraat staan nog een aantal monumentale woonhuizen vakantievilla's uit omstreeks 1900, waarvan er diverse op de monumentenlijst staan.

In de Swaluëstraat is het Zandvoorts Museum gevestigd.

Kunst in de openbare ruimte

In de gemeente Zandvoort zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte, zie:

Onderwijs

In Zandvoort zijn zes basisscholen en twee scholen voor voortgezet onderwijs.

Bestuur

Sinds 19 september 2019 is David Moolenburgh (CDA) burgemeester van Zandvoort. Hij volgde de VVD'er Niek Meijer op die het mandaat van 2007 tot 2019 hield.

Na de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 kwam het in juni tot een bestuurscoalitie van Jong Zandvoort, CDA, OPZ en VVD. Naast burgemeester Moolenburgh (CDA) zetelen in het college van burgemeester en wethouders Martijn Hendriks (Jong Zandvoort), Gert-Jan Bluijs (CDA), Peter Kramer (OPZ) en Lars Carree (VVD). Kramer trad in februari 2023, na 8 maanden, terug als wethouder door stroeve samenwerking met zijn ambtenarij[6]. OPZ ging op zoek naar een vervanger en kon in april Jan-Jaap de Kloet presenteren als nieuwe wethouder[7].

De gemeenteraad van Zandvoort bestaat uit 17 zetels. Hieronder de behaalde zetels per partij bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds 1994:

Gemeenteraadszetels
Partij 1994 1998 2002 2006 2010 2014 2018 2022
Jong Zandvoort - - - - - - - 3
Ouderen Partij Zandvoort* - 1 3 4 3 5 4 3
CDA 3 2 3 2 2 2 2 3
VVD 4 6 4 5 5 3 3 2
PVV - - - - - - 2 2
GroenLinks - - - 1 1 - 1 1
D66 3 1 - - 1 3 3 1
PvdA 3 3 3 3 2 1 1 1
Zandvoort Echt Eén - - - - - - - 1
Gemeente Belangen Zandvoort 4 2 4 1 2 2 1 -
SP - 2 - 1 - - - -
Sociaal Zandvoort - - - - 1 1 - -
Totaal 17 17 17 17 17 17 17 17

* Deed in 1998 mee als AOV/Unie55+.

Sport

  • In Zandvoort worden autoraces gehouden op het Circuit Park Zandvoort. Het bevindt zich ten noorden van de bebouwing in de duinen vlak bij de zee.
  • Sinds 2008 vindt ieder jaar in maart de Zandvoort Circuit Run plaats, een hardloopwedstrijd met meer dan 10.000 deelnemers en internationale topatleten.
  • TC Zandvoort is de tennisclub.
  • Aan het complex Duintjesveld is de Zandvoortsche Hockey Club gelegen.
  • Er zijn diverse golfbanen in Zandvoort. De bekendste is de Kennemer Golf & Country Club, waar veel nationale en internationale toernooien gespeeld worden.
  • In 1959 werden in Zandvoort de wereldkampioenschappen wielrennen georganiseerd. De Fransman André Darrigade won er de wegwedstrijd voor beroepsrenners.
  • Voetbalvereniging SV Zandvoort speelt in de zaterdag- en in de zondagcompetitie.
  • In de jaren 1970 speelde de basketbalvereniging Lions onder de naam 'Mars Energie Stars' op het hoogste niveau.

Telecommunicatie

In Zandvoort komt de onderzeekabel voor datacommunicatie Circe North vanuit het Engelse Lowestoft Nederland binnen en de kabel Concerto verbindt Nederland met België (Zeebrugge) en het Verenigd Koninkrijk (Sizewell en Thorpeness).[8][9] De kabel Circe North, met een lengte van 203 kilometer, is eigendom van VTL Wavenet df (eigendom van het Ierse bedrijf Digiweb) en euNetworks. De kabel Concerto, met een totale lengte van 550 kilometer, is eigendom van Interoute.

Walk of fame

Zandvoort heeft sinds 2010 22 tegels met bekende artiesten, zangers, kunstenaars, etc. die iets met Zandvoort te maken hebben.
De volgende personen hebben een tegel (op alfabetische volgorde):

Bevolkingsontwikkeling

Het inwoneraantal van Zandvoort ontwikkelde zich als volgt:

Vanwege een beveiligingsprobleem met de MediaWiki Graph-software is het momenteel niet mogelijk deze grafiek weer te geven. Zodra de software is bijgewerkt zal de grafiek vanzelf weer zichtbaar worden.

Geboren

Overleden

Muziek

  • Louis Davids nam ooit een nummer over de streek op, Zandvoort bij de zee (1915).
  • Willem Duyn had in 1983 een klein hitje met De eerste trein naar Zandvoort.
  • In 1986 scoorde de Pasadena Dream Band een hit met het nummer Zandvoort.
  • Topstars hadden in 2006 een hitje met het nummer Met de sneltrein naar Zandvoort.

Fotogalerij

Externe links

Zie de categorie Zandvoort van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.