Willem-Alexander der Nederlanden: verschil tussen versies

Dit artikel behandelt een actuele gebeurtenis.
De tekst kan daardoor snel veranderen of inmiddels verouderd zijn.
Iedereen kan bijdragen om de inhoud te verbeteren!

Zie Troonswisseling in Nederland (2013) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Koning Willem-Alexander
1967
Prins van Oranje
Periode	30 april 1980 – 30 april 2013
Voorganger	Alexander
Opvolger	Amalia
Koning der Nederlanden
Periode	30 april 2013 – heden
Voorganger	Beatrix
Opvolger	Amalia (beoogd)
Geboren	Utrecht
Vader	Claus van Amsberg
Moeder	Beatrix
Dynastie	Oranje-Nassau
Partner	Máxima Zorreguieta
Kinderen	Amalia (2003), Alexia (2005) en Ariane (2007)
Website

Willem-Alexander Claus George Ferdinand, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, Jonkheer van Amsberg (Utrecht, 27 april 1967) is het oudste kind van prinses Beatrix en prins Claus van Amsberg.

Sinds 30 april 2013 is hij koning. Later die dag zal hij in Amsterdam worden ingehuldigd als Koning der Nederlanden. Hij regeert onder de naam koning Willem-Alexander.^[1][2]

Biografie

Geboorte en doop

Toen nog prinses Beatrix werd in de avond van 25 april 1967 opgenomen in het Academisch Ziekenhuis Utrecht. Twee dagen later kwam prins Willem-Alexander om 19.57 uur ter wereld langs operatieve weg. Bij de geboorte woog hij 3850 gram en was hij 50 centimeter lang. Ongeveer een half uur na de geboorte werd het nieuws door de Rijksvoorlichtingsdienst wereldkundig gemaakt. Op vijf plaatsen in het koninkrijk werden naar traditie 101 saluutschoten afgevuurd. De volgende dag werd er in het land gevlagd en alle schoolkinderen kregen een dag vrij. Vanaf zijn geboorte was hij, na zijn moeder, eerste in lijn van troonopvolging.

Prins Claus deed op 2 mei aangifte bij de burgerlijke stand in het stadhuis van Utrecht. Wij noemen hem Alexander, aldus de vader, maar de officiële roepnaam werd Willem-Alexander. Tot dan was het in sommige gemeenten in Nederland, waaronder Utrecht, niet toegestaan een kind een dubbele voornaam (met verbindingsstreep) te geven.^[3] Zijn volledige namen zijn:

• Willem, traditioneel de eerste naam van Oranje-troonopvolgers.
• Alexander, de vader verklaarde dat zowel de moeder als hijzelf dit een leuke naam vond. Er zou geen enkele historische betekenis zijn, hoewel velen vermoedden dat hij vernoemd werd naar de jong overleden Alexander van Oranje-Nassau (1851-1884) en Alexander van Oranje-Nassau (1818-1848).
• Claus, naar de vader.
• George, de vernederlandste vorm van een van de namen van Claus' vader.
• Ferdinand, naar Ferdinand graaf von Bismarck, Claus' beste vriend die tevens zijn getuige was bij zijn huwelijk.

De jonge prins en zijn moeder verlieten op 6 mei het ziekenhuis. Op 2 september 1967 werd hij gedoopt als lid van de Nederlandse Hervormde Kerk. De doopdienst vond plaats in de Grote of Sint Jacobskerk te Den Haag en werd geleid door hofpredikant ds. H. Kater. De peetouders en doopgetuigen van de prins waren zijn grootvader prins Bernhard der Nederlanden, zijn oom prins Aschwin zur Lippe-Biesterfeld, prinses Margrethe van Denemarken, Ferdinand graaf von Bismarck en Renée Elizabeth Bradbrooke Smith, geboren jonkvrouw Röell.

Jeugd

Toen zijn moeder in 1980 koningin werd, werd haar oudste zoon automatisch, krachtens de toen geldende Grondwet, 'Prins van Oranje' en toen de prins de leeftijd van achttien jaar bereikte, werd hem zitting verleend in de Raad van State. Op grond van de Wet Financieel Statuut Koninklijk Huis kreeg de prins recht op een uitkering uit de staatskas.

Willem-Alexander woonde in zijn jeugd op Kasteel Drakensteyn in het dorp Lage Vuursche, gemeente Baarn. In Baarn ging hij naar de Nieuw Baarnse School en later het Baarnsch Lyceum. De middelbare school vervolgde hij in 1981 bij het Vrijzinnig-Christelijk Lyceum in Den Haag. Vervolgens haalde hij een International Baccalaureate aan het Atlantic College in Llantwit Major, in Wales. Daarna studeerde hij geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Leiden, dezelfde universiteit waar zijn moeder en zijn grootmoeder hadden gestudeerd. In zijn studententijd kreeg hij de bijnaam "Prins Pils" wegens het enthousiasme waarmee hij zich in het studentenleven stortte. In 1993 behaalde Willem-Alexander zijn doctoraalexamen; zijn afstudeerscriptie ging over de Nederlandse reactie op het besluit van Frankrijk om binnen de NAVO een 'status aparte' in te nemen. De doctoraalbul werd uitgereikt door professor dr. H.L. Wesseling tijdens een bijeenkomst die ook op televisie werd uitgezonden. De scriptie is niet openbaar gemaakt; de Universiteitsbibliotheek Leiden nam destijds nimmer afstudeerscripties op in de collectie.^[4]

Voorbereiding op het koningschap

Na het behalen van zijn bul begon de voorbereiding op het koningschap. Willem-Alexander volgde meerdere cursussen onder andere bij de Rijksluchtvaartschool (RLS), waar hij zijn vliegbrevet haalde, en bij de Koninklijke Landmacht. Zijn dienstplicht had hij al bij de Koninklijke Marine vervuld, van augustus 1985 tot januari 1987, met o.a. diensten aan boord van Hr. Ms. Tromp en Hr. Ms. Abraham Crijnssen en in 1988 als wachtofficier aan boord van Hr. Ms. Van Kinsbergen. Tegelijkertijd begon hij zich meer in het openbare leven te profileren. Hij vervulde representatieve taken bij officiële evenementen en kon kennis opdoen door bezoeken af te leggen aan gemeenten, provincies en maatschappelijke instellingen.

Regelmatig vertegenwoordigt Willem-Alexander het koninklijk huis bij officiële evenementen in binnen- en buitenland. Jaarlijks verschijnt hij ongeveer 110 keer bij officiële gelegenheden.^[5] Na de stage bij de luchtmacht hield de prins zich aanvankelijk bezig met de rechterlijke macht, het binnenlands bestuur, en vanaf 1997 met het Nederlandse bedrijfsleven. Daarnaast specialiseerde hij zich in het waterbeheer, een onderwerp dat zijn vader hem aan de hand deed. Hij zette zijn kennis onder meer in bij zijn bezoek aan Marokko in november 2005. Zie paragraaf over "Andere functies".

Sport

Als sportliefhebber kreeg de prins veel sympathie onder de bevolking, maar zorgde hij ook voor enkele relletjes. In 1986 reed hij onder de naam W.A. van Buren de Elfstedentocht uit. Zijn kleding, een Playboy-broek en een Marlboro-jack, veroorzaakte hierbij enige opschudding. In 1992 liep hij met onder meer Gerrie Knetemann de marathon van New York uit. Het gedrag van Willem-Alexander tijdens de Olympische Spelen van 1996 in Atlanta veroorzaakte opnieuw opschudding. Zo zong hij vanaf de tribune Wat zijn de Yanken stil mee en bestormde hij enthousiast in korte broek het hockeyveld nadat de dames brons gewonnen hadden om vervolgens uitbundig "mee te hossen". Sommigen waren van mening dat een kroonprins zich toch representatiever moest gedragen, het NRC Handelsblad noemde het gedrag "een kroonprins onwaardig". In een opiniepeiling gaf ruim 80% van de Nederlanders aan het gedrag van de prins wel te waarderen.

IOC

In 1998 werd Willem-Alexander lid van het Internationaal Olympisch Comité. Wouter Huibregtsen, die ook in de race was voor het lidmaatschap van het IOC, zou Willem-Alexander hierna in een interview voor de Volkskrant een "saboteur, judas en een lafaard" hebben genoemd, omdat Willem-Alexander eerder had beloofd geen functie bij het IOC te zullen aanvaarden. Huibregtsen ontkende later deze termen gebruikt te hebben en werd door de rechtbank grotendeels in het gelijk gesteld.^[6] Hoewel aanvankelijk de Nederlandse politiek niet onverdeeld enthousiast was over het lidmaatschap van de Nederlandse kroonprins bij een door corruptie en schandalen geplaagde organisatie, mocht Willem-Alexander lid worden van het IOC. Binnen het IOC zet hij zich vooral in voor het stimuleren van sport in Afrika.

Neerleggen officiële functies

Naar aanleiding van de aankondiging van Beatrix en de vermoedelijke opvolging per 30 april 2013 van Willem-Alexander als koning, heeft Willem-Alexander laten aankondigen al zijn officiële functies zo spoedig mogelijk neer te leggen; de effectieve datum van beëindiging hangt af van de van toepassing zijnde procedures.^[7]

Persoonlijk leven

Relaties

Van de vroegere relaties van Willem-Alexander werden alleen Paulette Schröder, Yolande Adriaansens, Barbara Boomsma en Emily Bremers (1994-1998) bekend. Met Adriaansens en Bremers verscheen hij in het openbaar.^[8]

Bekendmaking verloving

Koningin Beatrix maakte op 30 maart 2001 tijdens een rechtstreekse televisie-uitzending de verloving bekend van de kroonprins met de Argentijnse Máxima Zorreguieta. Haar vader Jorge Zorreguieta bleek ten tijde van de militaire dictatuur (1976 - 1983) onder generaal Jorge Videla staatssecretaris te zijn geweest van Landbouw en Veeteelt. Premier Kok schakelde minister van Staat Max van der Stoel in om haar vader te overtuigen om de huwelijksvoltrekking niet bij te wonen, hetgeen hem lukte. Nadat premier Kok beloofde dat de aanwezigheid van Zorreguieta senior ook in de toekomst geen vanzelfsprekende zaak zou zijn, werd de toestemmingswet door het parlement aangenomen.

„Een beetje dom”

Vlak na de bekendmaking van de verloving zei Máxima dat haar kersverse verloofde „een beetje dom” geweest was, toen deze op 7 maart van dat jaar tijdens een persontmoeting in New York verwees naar een ingezonden brief in de Argentijnse krant La Nación. Kort daarvoor was de publicatie van een boek over Videla aangekondigd. De schrijvers hadden in de Nederlandse krant NRC Handelsblad aangegeven dat volgens hen de vader van Máxima een coördinerende rol had gespeeld bij het voorbereiden van de staatsgreep die het dictatoriale regime van Videla aan de macht zou brengen.^[9] Het boek was gebaseerd op interviews. Willem-Alexander gaf aan dat de interviews nooit hadden plaatsgevonden en verwees naar de brief waarin dat zou staan. Hij suggereerde dat het schrijven afkomstig was uit een betrouwbare bron, hoewel hij tegelijkertijd aangaf niet te weten wie de brief geschreven had. Kort daarna bevestigde hij tegenover de tv-camera's van de NOS dat hij achter zijn woorden stond.^[10]

Het schrijven bleek afkomstig van Videla, waardoor in Nederland de betrouwbaarheid ontkend werd. Ook bleek Videla niet specifiek te ontkennen dat de vraaggesprekken hadden plaatsgevonden. Hij betwistte slechts de juistheid van zijn uitspraken. Dat Videla de brief geschreven had, was duidelijk: zijn naam stond eronder.^[11]

Tijdens een interview op de dag van de bekendmaking van zijn verloving met opnieuw de Nederlandse pers, vertelde Willem-Alexander dat zijn doorverwijzing "stom" was geweest en wachtte vervolgens op een reactie van zijn verloofde die naast hem zat. Máxima reageerde met de opmerking: "Je was een beetje dom".^[12] Haar woorden leidden tot grote hilariteit in het hele land.

Minister-president Wim Kok had op de dag van de uitspraak in New York Willem-Alexander terechtgewezen voor de tv-camera's van de NOS. Volgens Kok had de prins beter niet naar de brief kunnen verwijzen. Staatsrechtelijk gezien was de terechtwijzing een bijzonderheid in de Nederlandse parlementaire geschiedenis, aangezien de leden van het Koninklijk Huis onschendbaar zijn.^[13]

Huwelijk

Het huwelijk van Willem-Alexander met Máxima werd op 2 februari 2002 in de Grote Zaal van de Beurs van Berlage voltrokken door burgemeester Job Cohen van Amsterdam. Getuigen van Willem-Alexander bij dit huwelijk waren zijn broer Constantijn, zijn vriend Marc ter Haar en commissaris der koningin Frank Houben.

De kerkelijke inzegening gebeurde in de Nieuwe Kerk door dominee Carel ter Linden, voormalig predikant van de Haagse Kloosterkerk en tevens de dominee bij wie Willem-Alexander in 1997 belijdenis had gedaan. Zijn getuigen bij het kerkelijk huwelijk waren zijn vrienden Tijo baron Collot d'Escury en jhr. Frans de Beaufort (lid van de familie De Beaufort).

Tijdens de traditionele rijtoer werd door republikeinen en sympathisanten van de Dwaze Moeders gedemonstreerd op het Koningsplein. Ook werd een plastic zakje met witte latexverf tegen de Gouden Koets gegooid. Er werden enkele arrestaties verricht, maar grote ongeregeldheden bleven uit.

De kroonprins woont met zijn gezin in Villa Eikenhorst op Landgoed de Horsten in Wassenaar. Te zijner tijd zal het gezin verhuizen naar Paleis Huis ten Bosch in Den Haag.^[14]

Willem-Alexander en Máxima hebben drie kinderen:

• Catharina-Amalia Beatrix Carmen Victoria (7 december 2003)
• Alexia Juliana Marcela Laurentien (26 juni 2005)
• Ariane Wilhelmina Máxima Ines (10 april 2007)

Titels

Zie Titels van de Nederlandse koninklijke familie voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Willem-Alexander is titularis van de volgende dynastieke, erfelijke of vorstelijke titels:

• Prins van Oranje (titel wordt doorgegeven aan volgende troonopvolger zodra hij koning wordt)
• Prins der Nederlanden (dragen ervan komt tijdelijk te vervallen in de periode dat hij koning is)
• Prins van Oranje-Nassau

Willem-Alexander draagt daarnaast het predicaat:

• Jonkheer van Amsberg.

Willem-Alexander voert vanaf de aanvang van zijn koningschap de volgende titels:

• Koning der Nederlanden (titel die hij logischerwijs voert zodra hij koning wordt)
• Markies van Veere en Vlissingen
• Graaf van Katzenelnbogen, Vianden, Diez, Spiegelberg, Buren, Leerdam en Culemborg
• Burggraaf van Antwerpen
• Baron van Breda, Diest, Beilstein, de stad Grave, het Land van Cuijk, IJsselstein, Cranendonck, Eindhoven, Liesveld, Herstal, Waasten, Arlay en Nozeroy
• Vrijheer van Ameland
• Heer van Borculo, Bredevoort, Lichtenvoorde, Loo, Geertruidenberg, Klundert, Zevenbergen, Hooge en Lage Zwaluwe, Naaldwijk, Polanen, Sint-Maartensdijk, Soest, Baarn, Ter Eem, Willemstad, Steenbergen, Montfort, St. Vith, Bütgenbach, Niervaart, Dasburg, Turnhout, Besançon

Kroonprins Willem-Alexander gaat regeren als koning Willem-Alexander.^[15]

Militaire functies

Op militair gebied had hij, na zijn recentste bevordering op 27 april 2005, tot aan zijn aantreden als koning de volgende rangen:

• Reserve Commandeur der Koninklijke Marine
• Reserve Brigadegeneraal der Infanterie van de Koninklijke Landmacht
• Reserve Commodore van de Koninklijke Luchtmacht
• Reserve Brigadegeneraal der Koninklijke Marechaussee

Tevens was hij adjudant in buitengewone dienst van de koningin.

Sinds 6 december 2001 is hij ook drager van het Officierskruis (officieel: Onderscheidingsteken voor eervolle langdurige Nederlandse effectieve dienst als officier, ook bekend als het Jeneverkruis), omdat hij in dat jaar vijftien jaar als officier in dienst was van de koningin.

Per 30 april 2013 legde prins Willem-Alexander zijn taken neer als militair. De Grondwet verbiedt namelijk dat militairen deel uitmaken van de regering en als koning zal hij daarvan het hoofd zijn. Op de dag van zijn inhuldiging werd hem daarom eervol ontslag verleend. Hij kondigde aan dat hij zo nu en dan bij ceremonies militaire uniformen zal blijven dragen, overigens zonder rangonderscheidingstekens. Op het uniform van koning Willem-Alexander worden de epauletten die de rang aangeven vervangen door het embleem van het Koninklijk Distinctief. Het wapenbeeld daarvan bestaat uit het rijkszwaard, de rijksappel en de scepter.^[16]

Andere functies

• Lid van het Internationaal Olympisch Comité.
• Voorzitter van de Nederlandse Adviescommissie Water.
• Beschermheer van AMREF Flying Doctors.
• Beschermheer van de Nederlandse Hartstichting.
• Beschermheer van het Oranje Fonds.
• Beschermheer van het Global Water Partnership.
• Beschermheer United World College Nederland.
• Beschermheer Stichting SAIL Amsterdam.
• Beschermheer Koninklijk Nederlands Watersport Verbond te Amsterdam.
• Beschermheer Stichting Hermitage aan de Amstel.
• Protector Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen.
• Beschermheer Veteranen Comité
• Erevoorzitter van de Koning Willem I Stichting
• Regent van de Stichting Praemium Erasmianum^[17]
• Eind 2006 benoemd tot voorzitter van de onafhankelijke Adviesgroep Water en Sanitaire Voorzieningen van de Verenigde Naties. Dit gebeurde kort voor het vertrek van scheidend secretaris-generaal Kofi Annan. Hij is hiermee de opvolger van de voormalige Japanse premier Hashimoto Ryūtarō.

Op 29 januari 2013 liet de Rijksvoorlichtingendienst weten dat Willem-Alexander, naar aanleiding van de troonswisseling, zijn officiële functies neerlegt. Voor het IOC betekent dat dat zijn ontslag bij de eerstvolgende sessie (september 2013 in Buenos Aires) moet goedgekeurd worden. Zijn ontslag zal vervolgens ingaan eind 2013.^[18]

Onderscheidingen

Zie Lijst van onderscheidingen van Prins Willem-Alexander der Nederlanden voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Als zoon van de regerende Nederlandse koningin is Willem-Alexander automatisch ridder in de Orde van de Gouden Leeuw van Nassau. Deze onderscheiding draagt hij vanaf zijn achttiende verjaardag.

Willem-Alexander is ook onderscheiden met de jubileummedaille van koningin Juliana (1973) en de inhuldigingsmedaille van koningin Beatrix. Op zijn achttiende verjaardag werd de Prins van Oranje, volgens traditie, onderscheiden met de hoogste Nederlandse civiele onderscheiding, het Grootkruis in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

Voorts werd hij bij staatsbezoeken onderscheiden met grootkruizen in Belgische, Duitse, Deense, Zweedse, Noorse, Thaise en Japanse ridderorden.

Voorouders

Wetenswaardigheden

• In 1999 heeft de Rijksvoorlichtingsdienst laten weten dat Willem-Alexander is genezen van een milde vorm van sarcoïdose, die in 1991 bij hem was ontdekt.^[19]

• Willem-Alexander en Máxima hebben twee percelen (3000 m²) (die op naam staan van Máxima Zorreguieta) in een villapark aan het Nahuel Huapi-meer in het exclusieve ski-oord Villa La Angostura, in Argentinië gekocht. Dat geldt ook voor het bericht over de aankoop van de nabijgelegen ranch La Estancia Pilpilcura met 1500 hectare grond die zij dit jaar in Patagonië voor een miljoen euro hebben gekocht. Dit zou geen vakantiehuis zijn, maar een investering. Binnenkort opent dat landgoed zijn deuren als hotel. Willem-Alexander en Máxima houden al jaren vakantie in het skioord, dat op 80 kilometer afstand ligt van de stad Bariloche. In Villa La Angostura heeft de broer van Máxima, Martin Zorreguieta, een restaurant.
• Willem-Alexander heeft zijn veel besproken vakantiehuis in Mozambique verkocht voor een symbolisch bedrag. De deelname van Willem Alexander en Máxima aan dit uitzonderlijk luxe vakantieproject op het schiereiland Machangulo stuitte op veel kritiek. Volgens Willem-Alexander zou de bouw zorgen voor werkgelegenheid en werden er op die locatie waterputten geslagen en scholen gebouwd. Critici, waarbij veel leden van de Tweede Kamer en ook een deel van het kabinet, vonden het daarentegen ongepast om een luxe vakantiehuis te laten bouwen in een zeer arm land als Mozambique. In een interview op 17 april 2013 gaf Willem-Alexander toe dat deze villa het functioneren van hem als toekomstig staatshoofd in de weg stond en dat zij daarom dit vakantiehuis hebben verkocht; hij gaf tegelijkertijd niet toe, alhoewel zij voor de koop waren gewaarschuwd (door wie werd niet duidelijk), dat zij er indertijd fout aan hadden gedaan dit huis te kopen.
• In het NOS Journaal van 28 maart 2009 werd een folder getoond van het boek Koning Willem IV. Op de achterkant stond vermeld: Verschijnt na het bekendmaken van de abdicatie.
• Willem-Alexander is met zijn 46 jaar de op één na oudste troonopvolger die Nederland als koninkrijk tot op heden gekend heeft. Koning Willem II was ouder toen hij de troon besteeg, namelijk 47 jaar, 10 maanden en één dag. De anderen waren jonger: koning Willem I was 41 jaar, 2 maanden en 3 dagen toen hij soeverein vorst werd in 1813, koning Willem III was 32 jaar en één maand, koningin Wilhelmina 18 jaar en 6 dagen, koningin Juliana 39 jaar, 4 maanden en 4 dagen en koningin Beatrix 42 jaar, 2 maanden en 30 dagen.

Zie de categorie Willem-Alexander, Prince of Orange van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Door op de afspeelknop te klikken kunt u dit artikel beluisteren. Na het opnemen kan het artikel gewijzigd zijn, waardoor de tekst van de opname wellicht verouderd is. Zie verder info over deze opname, bekijk de oorspronkelijke versie of download de opname direct. (Meer info)