Vrije zone Triëst: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Sir Statler (overleg | bijdragen)
Versie 29009306 van 77.165.179.108 (overleg) ongedaan gemaakt. Waarschijnlijk goed bedoeld maar absoluut geen vooruitgang.
Regel 68: Regel 68:


==Geschiedenis==
==Geschiedenis==
Na de [[Eerste Wereldoorlog]] annexeerde Italië de stad Triëst, Istrië en gebieden in het westen van het hedendaagse Slovenië. Deze gebieden waren Oostenrijks bezit, maar Italië had deze gebieden in het [[Pact van Londen]] (1915) beloofd gekregen als het aan de geallieerde zijde zou meevechten. De bevolking in het stadscentrum van [[Triëst (stad)|Triëst]] was zeer overwegend Italiaans, terwijl onder de bevolking in de buitenwijken stadswijken een grote minderheid van [[Slovenen]] leefde, grotendeels immigranten van het direct omringende platteland. Toen tijdens de jaren twintig de Slavischsprekende bevolking onder het fascistische [[Mussolini]]-regime elk cultureel recht werd afgenomen, vluchtten veel Kroatische en Sloveense bewoners naar Joegoslavië, terwijl veel anderen gedeporteerd werden naar zuidelijke Italiaanse provincies,en een klein aantal zich bij de verzetsorganisatie [[TIGR]] aansloot.
Na de [[Eerste Wereldoorlog]] annexeerde Italië de stad Triëst, Istrië en gebieden in het westen van het hedendaagse Slovenië. Deze gebieden waren Oostenrijks bezit, maar Italië had deze gebieden in het [[Pact van Londen]] (1915) beloofd gekregen als het aan de geallieerde zijde zou meevechten. De bevolking in het stadscentrum van [[Triëst (stad)|Triëst]] was voornamelijk Italiaans, terwijl de bevolking in de overige stadswijken overwegend uit [[Slovenen]] bestond. Het overige gebied van de Vrije Zone Triëst werd voornamelijk bewoond door Slovenen en Kroaten. Tijdens de jaren twintig leden de Slavische volkeren onder het fascistische regime dat in Italïe aan de macht was gekomen. Vele Kroaten en Slovenen vluchtten naar Joegoslavië, terwijl anderen zich bij de verzetsorganisatie [[TIGR]] aansloten.


In de [[Tweede Wereldoorlog]] vocht Italië aan de zijde van de [[As-mogendheden]]: Duitsland en zijn bondgenoten. Het fascistische regime stortte in [[1943]] in en Italië capituleerde. Triëst en Istrië bleven in handen van de Duitse [[Wehrmacht]] en fascistische Italiaanse milities, die de macht deelden met Sloveense n Kroatische nationalistische milities. Op 1 mei 1945 veroverden Tito-Joegoslavische partizanen en daarbinnen Sloveense eenheden de stad, terwijl de volgende dag ook Britse troepen arriveerden. Dit zorgde voor spanningen tussen Joegoslavië (gesteund door de [[Sovjet-Unie]]) en de [[Geallieerden (Tweede Wereldoorlog)|geallieerden]] omdat zij het niet eens waren over de staatkundige toekomst van het gebied, dat Joegoslavië in zijn geheel wilde annexeren.
In de [[Tweede Wereldoorlog]] vocht Italië aan de zijde van de [[asmogendheden]]. Het fascistische regime verdween in [[1943]] en Italië capituleerde. Slovenië en Kroatië annexeerden het gebied, maar het gebied bleef bezet door de Duitse [[Wehrmacht]]. Op 1 mei 1945 veroverden Joegoslavische en Sloveense eenheden de stad, terwijl de volgende dag ook troepen uit [[Nieuw-Zeeland]] arriveerden. De Duitse eenheden gaven zich toen over aan de Nieuw-Zeelanders. Dit zorgde voor spanningen tussen Joegoslavië (gesteund door de [[Sovjet-Unie]]) en de [[Geallieerden (Tweede Wereldoorlog)|geallieerden]] om wie het gebied zou mogen besturen.


Op 7 februari 1947, werd een [[Vrede van Parijs (1947)|vredesakkoord]] getekend met Italië zonder het grensverloop tussen Italië en Joegoslavië definitief vast te leggen; in dit verdrag werd de oprichting van de later te creëren Vrije Zone Triëst vastgelegd. Het gebied werd verdeeld in twee zones: zone A en zone B. Zone B was de grootste van de twee zones en werd bestuurd onder gezag van het Joegoslavische leger. Zone A was kleiner dan zone B maar bevatte wel de stad Triëst en had meer inwoners. Zone A werd bestuurd door Italianen onder gezag van Amerikaanse en Britse strijdkrachten. Hierdoor functioneerde de Vrije Zone Triëst ([[Free Territory of Trieste]], FTT) nooit als een echte onafhankelijke staat. Pro forma werd de status van het land gerespecteerd en een eigen munteenheid ingesteld. Het gebied van de Vrije Zone Triëst was aan de kust en in de steden bewoond door Italianen, en op het platleland door Slovenen en Kroaten. De Italianen vormden de grote meerderheid van de bevolking in Zone A en meer dan de helft in Zone B.
Op 7 februari 1947, werd een [[Vrede van Parijs (1947)|vredesakkoord]] getekend met Italië zonder het grensverloop tussen Italië en Joegoslavië definitief vast te leggen; in dit verdrag werd de oprichting van de later te creëren Vrije Zone Triëst vastgelegd. Het gebied werd verdeeld in twee zones: zone A en zone B. Zone B was de grootste van de twee zones en werd bestuurd door het Joegoslavische leger. Zone A was kleiner dan zone B maar bevatte wel de stad Triëst en had meer inwoners. Zone A werd bestuurd door Amerikaanse en Britse strijdkrachten. Hierdoor functioneerde de Vrije Zone Triëst nooit als een echte onafhankelijke staat. Toch werd de formele status van het land gerespecteerd en werd er een eigen munteenheid ingesteld.


Om de patstelling op te heffen werd in 1954 tot definitieve verdeling besloten: zone A bij Italië en Zone B bij Joegoslavië. De helft van de bevolking in Zone B vertrok nu naar Zone A. De erkenning door beide landen van de nieuwe staatsgrenzen vond pas plaats in het [[Verdrag van Osimo]] (1975).
In 1954 werd het bestuur over zone A overgedragen aan Italië, terwijl zone B bij Joegoslavië werd gevoegd. In 1977 werd de Vrije Zone formeel opgeheven en het gebied definitief gedeeld tussen Joegoslavië en Italië (het [[verdragen van Osimo (1975)|verdrag]] werd getekend in 1975, echter pas omgezet in 1977).


[[Categorie:Geschiedenis van Slovenië]]
[[Categorie:Geschiedenis van Slovenië]]

Versie van 10 jan 2012 18:23

Territorio Libero di Trieste
Svobodno Tržaško Ozemlje
Slobodna Teritorija Trsta
 Koninkrijk Italië (1861-1946) 1947 – 1954 Italië 
Socialistische Federale Republiek van Joegoslavië 
(Details) (Details)
Kaart
Algemene gegevens
Hoofdstad Triëst
Oppervlakte 738 km²
Bevolking ± 330,000 (1947)
Talen Italiaans, Sloveens, Kroatisch
Regering
Regeringsvorm Republiek

De Vrije Zone Triëst (Italiaans: Territorio Libero di Trieste, Sloveens: Svobodno Tržaško Ozemlje, Kroatisch: Slobodna Teritorija Trsta) was een historische stadstaat, gesitueerd tussen communistisch Joegoslavië en de republiek Italië. Deze zone omvatte het noorden van Istrië vanaf de rivier de Mirna, het gebied gelegen tussen de Sloveense Karst en de Adriatische Zee alsmede het zuidelijke deel van de West-Sloveense regio Primorska (Duits: Küstenland). Het gebied werd in zone A (Triëst) en zone B (rond Koper in het zuiden) gesplitst. Uiteindelijk werd zone A Italiaans en zone B Joegoslavisch.

De Vrije Zone werd in 1947 geschapen om een oplossing te vinden voor de Italiaanse en Joegoslavische aanspraken op de stad, die van strategisch belang was voor de handel in Centraal-Europa. De Vrije Zone bleek onbestuurbaar en werd in 1954 in het verdrag van Londen tussen de twee buurlanden verdeeld. In 1977 verdween de staat officieel als gevolg van de verdragen van Osimo.

Geschiedenis

Na de Eerste Wereldoorlog annexeerde Italië de stad Triëst, Istrië en gebieden in het westen van het hedendaagse Slovenië. Deze gebieden waren Oostenrijks bezit, maar Italië had deze gebieden in het Pact van Londen (1915) beloofd gekregen als het aan de geallieerde zijde zou meevechten. De bevolking in het stadscentrum van Triëst was voornamelijk Italiaans, terwijl de bevolking in de overige stadswijken overwegend uit Slovenen bestond. Het overige gebied van de Vrije Zone Triëst werd voornamelijk bewoond door Slovenen en Kroaten. Tijdens de jaren twintig leden de Slavische volkeren onder het fascistische regime dat in Italïe aan de macht was gekomen. Vele Kroaten en Slovenen vluchtten naar Joegoslavië, terwijl anderen zich bij de verzetsorganisatie TIGR aansloten.

In de Tweede Wereldoorlog vocht Italië aan de zijde van de asmogendheden. Het fascistische regime verdween in 1943 en Italië capituleerde. Slovenië en Kroatië annexeerden het gebied, maar het gebied bleef bezet door de Duitse Wehrmacht. Op 1 mei 1945 veroverden Joegoslavische en Sloveense eenheden de stad, terwijl de volgende dag ook troepen uit Nieuw-Zeeland arriveerden. De Duitse eenheden gaven zich toen over aan de Nieuw-Zeelanders. Dit zorgde voor spanningen tussen Joegoslavië (gesteund door de Sovjet-Unie) en de geallieerden om wie het gebied zou mogen besturen.

Op 7 februari 1947, werd een vredesakkoord getekend met Italië zonder het grensverloop tussen Italië en Joegoslavië definitief vast te leggen; in dit verdrag werd de oprichting van de later te creëren Vrije Zone Triëst vastgelegd. Het gebied werd verdeeld in twee zones: zone A en zone B. Zone B was de grootste van de twee zones en werd bestuurd door het Joegoslavische leger. Zone A was kleiner dan zone B maar bevatte wel de stad Triëst en had meer inwoners. Zone A werd bestuurd door Amerikaanse en Britse strijdkrachten. Hierdoor functioneerde de Vrije Zone Triëst nooit als een echte onafhankelijke staat. Toch werd de formele status van het land gerespecteerd en werd er een eigen munteenheid ingesteld.

In 1954 werd het bestuur over zone A overgedragen aan Italië, terwijl zone B bij Joegoslavië werd gevoegd. In 1977 werd de Vrije Zone formeel opgeheven en het gebied definitief gedeeld tussen Joegoslavië en Italië (het verdrag werd getekend in 1975, echter pas omgezet in 1977).