Vliegbasis Soesterberg: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
51edb (overleg | bijdragen)
2.069 bewerkingen
k De ufo van Soesterberg: zinnen wat beter laten lopen.
(4 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 132: Regel 132:


In oktober 2016 maakte [[De Nederlandsche Bank]] bekend dat de goudvoorraad van [[Amsterdam]] naar ''Camp New Amsterdam'' wordt verplaatst.<ref>Volkskrant [http://www.volkskrant.nl/economie/15-duizend-goudstaven-dnb-naar-defensieterrein-in-zeist~a4390611/ 15 duizend goudstaven DNB naar defensieterrein in Zeist, 6 oktober 2016], geraadpleegd op 9 oktober 2016</ref> Hiervoor wordt het Cash Center gebouwd op de basis. Niet alleen de goudvoorraad wordt verplaatst, ook de sortering en distributie van bankbiljetten vindt vanaf 2022 plaats op Camp New Amsterdam.
In oktober 2016 maakte [[De Nederlandsche Bank]] bekend dat de goudvoorraad van [[Amsterdam]] naar ''Camp New Amsterdam'' wordt verplaatst.<ref>Volkskrant [http://www.volkskrant.nl/economie/15-duizend-goudstaven-dnb-naar-defensieterrein-in-zeist~a4390611/ 15 duizend goudstaven DNB naar defensieterrein in Zeist, 6 oktober 2016], geraadpleegd op 9 oktober 2016</ref> Hiervoor wordt het Cash Center gebouwd op de basis. Niet alleen de goudvoorraad wordt verplaatst, ook de sortering en distributie van bankbiljetten vindt vanaf 2022 plaats op Camp New Amsterdam.

== De ufo van Soesterberg ==
Op 3 februari 1979 om 5:45 uur waren twaalf leden van de [[Luchtmacht Beveiliging]] getuige van een groot driehoekig voorwerp dat geruisloos de basis vanuit het noorden overstak en hierbij tijdelijk bleef hangen boven een niet nader genoemd object. Eenmaal ter hoogte van ''Camp New Amsterdam'' zou het toestel met hoge snelheid zijn weggeschoten in westelijke richting.<ref>UFO Zaken [https://www.ufozaken.nl/cases/de-ufo-van-soesterberg-1979 De ufo van Soesterberg, 1979]</ref> Tien van de twaalf getuigen werkten later mee aan een reconstructie, welke op 27 april 1979 werd uitgezonden in het radioprogramma ''Expres VPRO''. De waarneming werd destijds door basiscommandant Van Gastel verklaard als [[Fata morgana (luchtspiegeling)|luchtspiegeling]], terwijl getuigeverklaringen een dergelijk natuurverschijnsel uitsloten. Dit incident staat bekend als één van de best gedocumenteerde ufowaarnemingen in Nederland, met name door de reconstructie en het onderzoek van ufowerkgroep [[NOBOVO]].


== Externe links ==
== Externe links ==

Versie van 17 aug 2019 09:28

Voor het natuurgebied op het terrein van de voormalige basis zie Park Vliegbasis Soesterberg
Vliegbasis Soesterberg
Vliegbasis Soesterberg
IATA: UTCICAO: EHSB
Algemene informatie
Type Militair, gesloten
Plaats Soesterberg, Vlag van Nederland Nederland
Hoogte 20 m
Coördinaten 52° 8′ NB, 5° 16′ OL
Locatie in Nederland
Vliegbasis Soesterberg (Nederland)
Vliegbasis Soesterberg
Startbanen
   Baan      Lengte   Materiaal
09/27 3075 m Asfalt
Lijst van luchthavens
Portaal  Portaalicoon   Luchtvaart

Vliegbasis Soesterberg was een militair vliegveld nabij Soesterberg, tussen Utrecht en Amersfoort. Het vliegveld was de bakermat van de militaire luchtvaart in Nederland; in 1913 maakte de Luchtvaartafdeeling (LVA) van het leger hier haar eerste vluchten. Vanwege bezuinigingen op defensie is de basis in november 2008 gesloten en opgeheven. Het grootste deel ervan wordt sindsdien beheerd als natuurgebied: het Park Vliegbasis Soesterberg.

Vliegbasis Soesterberg is aangelegd op de Sandr van Soesterberg, een nagenoeg vlakke waaier van zand en grind, die uitgespoeld is tijdens het Saalien, de voorlaatste ijstijd.

Bijzonderheden

  • 1 startbaan; 09-27; lengte: 3077 meter, breedte 45 meter. Verharding: asfalt. Onbruikbaar sinds sluiting.
  • locatie vliegbasis Soesterberg: 52°.07.63'N 5°.16.59'E
  • ICAO-Luchthaven identificatie Code: EHSB
  • meteogegevens voor EHSB: zie de KNMI METAR-pagina (zie externe link) METAR niet meer beschikbaar sinds sluiting en apparatuur verwijderd in 2009.
  • instrumenten-vliegprocedures: militaire Terminal Instrument Procedures zijn in PDF-format downloadbaar vanaf de website van de Amerikaanse NGA (zie externe link). Vervallen.
  • navigatiehulpmiddelen: 1 militaire radio; navigatiebaken: SOESTERBERG TACAN (SSB CH105 X)U/. Tacan verwijderd in 2009.
  • communicatie
    • Approach: VHF not available; UHF 340.725 MHz. Vervallen
    • Tower: VHF 129.925 MHz; UHF 341.575 MHz. Vervallen
    • Soesterberg Grond (zweefvliegen): VHF 129.975
  • zweefvliegen: de Amsterdamsche Club voor Zweefvliegen (ACvZ) voert zowel door de week en voornamelijk in de weekeinden en op feestdagen vanaf Soesterberg zweefvliegactiviteiten uit.

De start

De autohandelaren Verwey en Lugard uit Den Haag richtten in 1910 een heideveld nabij Soesterberg in als vliegveld. Het terrein had een oppervlakte van 300 hectare en werd voor een periode van vijf jaar gehuurd.[1] Naast vliegdemonstraties was het de bedoeling ook vliegtuigen te gaan maken en hiervoor werden een aantal vliegtuigloodsen en een constructiewerkplaats gebouwd.[1] De eerste successen leidde tot een professionelere aanpak en Verwey richtte in maart 1911 de NV Maatschappij voor Luchtvaart (MLV) op.[1] De aandacht voor luchtfestijnen nam echter af en Verwey kwam in conflict met enkele van zijn belangrijkste medewerkers waarvan een aantal vertrokken. Op 29 januari 1912 ging de MLV failliet.[1]

In die jaren was de belangstelling van de militairen in de luchtvaart toegenomen. In maart 1910 had de minister van Oorlog de Militaire Luchtvaart Commissie in het leven geroepen.[2] Deze moest voorstellen doen voor de oprichting van een luchtvaartorganisatie binnen het Nederlandse leger. Op basis van het onderzoek werd in april 1913 een luchtvaartafdeling onder bevel van de Chef van de Generale Staf opgericht en werd Soesterberg aangewezen als vestigingsplaats.[2] Soesterberg lag centraal, achter de verdedigingslinies, in de buurt van garnizoenen en er was de infrastructuur van het voormalige MLV.[2] Na lange onderhandelingen werden de gebouwen en inventaris in maart 1913 voor 46.000 gulden door de Staat der Nederlanden aangekocht om als basis te gaan dienen voor de nog op te richten Luchtvaartafdeeling (LVA) (1 juli 1913),[2] de voorloper van de huidige Koninklijke Luchtmacht. De eerste commandant was een kapitein van de Genie Henk Walaardt Sacré.

Gebruikers

Luchtvaartafdeeling (LVA)

Walaardt Sacré pakte de zaken direct met veel enthousiasme aan. Het terrein werd militair gebied. Er kwam een hek en wegen die over het vliegveld liepen werden afgesloten voor onbevoegden.[3] Er kwamen nieuwe gebouwen en hangars en de machines in de werkplaats werden vernieuwd. Er kwam een meteorologische en vliegmedische dienst, een fotografie-afdeling en een radiomast voor de radiotelegrafiedienst.[3] De personeelssterkte steeg dramatisch met legeringsproblemen tot gevolg. Aan het eind van de Eerste Wereldoorlog was het een volwaardig militair vliegveld.[3]

Farman HF.20

Door de oorlog waren landen niet bereid vliegtuigen te leveren aan de LVA. Voor het uitbreken van de oorlog had het de beschikking over twee Nederlands vliegtuigen van Van Meel, vier tweepersoons Farham HF.20-anderhalfdekker vliegtuigen en vier Farman HF.22 toestellen.[3] Deze laatste vier maakte deel uit van een bestelling voor zes exemplaren, maar de laatste twee zijn door het uitbreken van de oorlog niet meer geleverd.[3] Ondernemers zoals Henri Wijnmalen, kochten in het buitenland licenties om in Nederland vliegtuigen te mogen bouwen. Zijn vliegtuigfabriek leverde met veel vertraging 11 HF.22 vliegtuigen en tientallen lesvliegtuigen aan de LVA.[3] Verder werd de vloot aangevuld met zo’n 70 buitenlandse vliegtuigen die op Nederlands grondgebied waren terechtgekomen.[3] Deze werden geïnterneerd en overgebracht naar de vliegbasis.

Na de oorlog werd kapitein Hardenberg de opvolger van Walaardt Sacré.[4] Van november 1919 tot en met 1929 was hij commandant van de LVA. In deze jaren was sprake van internationale veiligheid en politieke ontspanning. Er werd bezuinigd en de LVA beperkte zich tot verkennings- en waarnemingstaken.[4] Voor de luchtverdediging en bombarderen was geen geld beschikbaar.[4]

Replica van een Koolhoven F.K. 51 lesvliegtuig in het Militaire Luchtvaart Museum

In de tweede helft van de jaren dertig kwam de politiek erachter dat de neutraliteit gewapenderhand verdedigd moest worden bij een volgende oorlog. Er kwam geld beschikbaar om de vloot uit te breiden. De bestellingen die in 1938 en 1939 werden geplaatst kwamen te laat of nooit aan om de neutraliteit te handhaven. Van de buitenlandse vliegtuigorders waren in mei 1940 18 Douglas verkenners/lichte bommenwerpers en vijf Focke Wulf Weihe lesvliegtuigen geleverd.[5] Van de binnenlandse orders waren 54 Koolhoven F.K. 51 lesvliegtuigen en door Fokker 108 diverse jacht- en 19 lesvliegtuigen geleverd.[5] Tot 1935 vonden bijna alle militaire luchtvaartactiviteiten plaats op de vliegbasis. Met de nieuwe vliegtuigorders werd de basis te klein en de concentratie op een plaats maakte het geheel heel kwetsbaar bij een vijandelijke aanval. Nieuw militaire vliegvelden waren noodzakelijk, maar omdat het enige tijd zou duren voordat deze gereed zouden zijn, werden vliegtuigen overgebracht naar bestaande vliegvelden zoals Waalhaven en Ypenburg.[5] In 1938 viel het besluit drie nieuwe vliegvelden aan te leggen, bij Bergen, Gilze-Rijen en Valkenburg, maar in mei 1940 was alleen Bergen gereed.[5]

Fliegerhorst

In de Tweede Wereldoorlog speelde Soesterberg – door de Duitsers hernoemd tot ‘Fliegerhorst’ – niet zo'n belangrijke rol als bijvoorbeeld Leeuwarden, Deelen en Gilze Rijen. De basis werd in 1940 door de Luftwaffe gebombardeerd. Direct na het einde van de strijd herstelden ze het vliegveld en bouwden het uit tot een groot complex met drie startbanen, rolbanen en uitgestrekte verspreide opstelplaatsen (Luftparken) voor vliegtuigen (tot aan Amersfoort toe) en veel nog bestaande kampementen in de omgeving. In de oorlogsjaren waren tussen de 3.000 en 5.000 Duitse militairen gelegerd op de basis.

Soesterberg was zeer geschikt voor het stationeren van zware vliegtuigen en eind juli 1940 werd het de thuisbasis voor Heinkel He 111 bommenwerpers.[6] Zij bleven tot eind juni 1941 aanwezig en namen deel aan de slag om Engeland en legden later mijnen in de Britse kustwateren en vielen koopvaardijschepen aan.[6] Tussen eind 1941 en 1944 voerden Dornier Do 217’s bombardementsvluchten uit vanaf Soesterberg. Zij richtten zich op scheepsdoelen en op steden en havens in Groot-Brittannië. Jachtvliegtuigen en nachtjagers maakten slechts incidenteel gebruik van het vliegveld.[6]

De nog bestaande commandobunker vormde een cruciale schakel in de Duitse commandovoering op de basis; onder deze bunker bevindt zich een onderaardse gang van circa 100 meter lang. Ook het voormalige en zelfs monumentale "Offizierskasino" in het dorp Soesterberg was geruime tijd bij Defensie in gebruik. Het werd in 2016 te koop gezet. De Duitsers bouwden ook een verkeerstoren. De huidige verkeerstoren werd gebouwd in 1952, toen de eerste straaljagers vanaf Soesterberg vlogen. De koepel en de omloop zijn in 1981 aangebracht. De toren is tot de sluiting van de basis in gebruik geweest en tot 2008 bemand geweest. De toren staat aan de zuidzijde van de startbaan zodat de verkeersleiders niet tegen de zon in zouden kijken.

Ondanks de activiteiten van de Luftwaffe bombardeerde de Royal Air Force tussen 1940 en 1942 maar sporadisch het vliegveld.[6] Pas vanaf begin 1944 nam de intensiteit toe en op 8 maart 1944 raakte het vliegveld tijdelijk buiten gebruik na zware Amerikaanse aanvallen.[6] Op 11 april 1945 verlieten de Duitsers het vliegveld definitief. Ze lieten de startbanen en een groot deel van de infrastructuur zwaar beschadigd achter.[6]

Na de oorlog

In 1951 was Soesterberg weer herbouwd en operationeel. Het vliegveld werd gebruikt door diverse jachtsquadrons met in eerste instantie Gloster Meteors (w.o. ook het beroemde 322 Squadron), later (tot 1968) Hawker Hunters en ook enige tijd de F 86K Sabre nachtjagers. Daarna kwam van Vliegveld Ypenburg het 334 Squadron met F 27M Troopship transportvliegtuigen (later verplaatst naar Eindhoven).

De vliegbasis was met de Vliegbasis Gilze-Rijen sinds 1995 de thuisbasis voor de Tactische Helikopter Groep (THG). Deze bestond uit drie helikoptersquadrons (sqn). De THG ondersteunt 11 Luchtmobiele Brigades van de Koninklijke Landmacht. Samen vormen zij de Air Manoeuvrable Brigade (AMB).

Als laatste waren op de vliegbasis Soesterberg gehuisvest:

  • 298 Sqn; beschikt over 11 middelzware transporthelikopters van het type Chinook CH-47D voor troepen- en materieeltransport.
  • 300 Sqn; het beschikt over 4 lichte Aérospatiale Alouette III en 17 middelzware Cougar MK2 helikopters. De Alouettes (Royal Flight) worden gebruikt voor klein transport en vluchten voor het Koninklijk Huis. De Cougars zijn bedoeld voor troepentransport, bevoorrading en gewondentransport.
  • 334 Sqn; van 1968 tot 1992 met de Fokker F-27 Troopships.
  • 932 Sqn; logistiek en onderhoudssqn.
  • 933 Sqn; belast met de 'platformtaken' (lucht)verkeersleiding, brandweer, meteo, bewaking, geneeskundige dienst.
  • 934 Sqn; facilitair sqn dat was belast met niet-luchtmacht gerelateerde taken is vooruitlopend op de verplaatsing naar Gilze-Rijen in 2004 opgeheven.

Tevens was de basis gastheer voor de Defensie Telematica Organisatie (DTO) en de Defensie Verkeers- en Vervoers Organisatie (DVVO).

32 Tactical Fighter Sqn

De F-86 Sabre bracht 32 TFS naar Nederland
De F-100 Super Sabre volgde de F-86 snel op
De F-102 Delta Dagger onderschepper kwam hierna
De F-4 Phantom loste de F-102 af
En met de F-15 Eagle vertrok 32 TFS weer

Van 1954 tot medio 1994 werd de basis, in het Engels genaamd 'Camp New Amsterdam', mede gebruikt door het Amerikaanse 32 Tactical Fighter Sqn (TFS). Deze USAFE-eenheid stond geheel tegen Amerikaanse gewoonten in onder Nederlands operationeel commando. De eenheid arriveerde in 1954 vanuit Manston in Engeland met zijn eerste vliegtuigen op Soesterberg; de zilverkleurige North American F-86 Sabre-toestellen droegen nog de markering van 512th Fighter Day Sqn. Een jaar later ging de eenheid, inmiddels 32nd Fighter Sqn, over op de supersonische F-100 Super Sabre. Vanaf 1960 werd de F-102 Delta Dagger in gebruik genomen en werd de naam van de eenheid veranderd in 32nd Fighter Interceptor Sqn. Vanaf 1969 werd het 32nd Tactical Fighter Sqn en opereerde het met de F-4 Phantom II. De F-4 werd in 1978 afgelost door de F-15 Eagle waarmee 32nd FS in 1994 ook werd opgeheven.

Voor het 32nd Tactical Fighter Squadron werden shelters gebouwd op de basis. De eerste shelter werd gebouwd in 1969 voor F-4 Phantoms. In 1978 kwamen de F-15 Eagles en werden er in het middengebied 17 nieuwe shelters gebouwd van gewapend beton. De shelters liggen verspreid om te voorkomen dat ze in één luchtaanval vernietigd zouden kunnen worden. Na het vertrek van de Amerikanen in 1994 staan de shelters leeg. In één huist een schaapskudde, in andere vleermuizen.

Het squadron had tijdens zijn Nederlandse periode een zeer goede naam en reputatie opgebouwd binnen de NAVO en stond –omdat het het predicaat "Koninklijk" had ontvangen – ook bekend onder de naam 'The Queens Own'. Er stonden 24 uur per dag 2 jagers klaar in de zogenaamde "Zulu" alarm hangaar aan het westelijk eind van de startbaan, die binnen enkele minuten in de lucht konden zijn om te helpen ons luchtruim te verdedigen. Als blijk van dank werd bij het vertrek een F-15 geschonken aan het Militair Luchtvaart Museum. De overige toestellen zijn ingezet tijdens de Golfoorlog en deels verkocht aan Saoedi-Arabië.

In de jaren vijftig was Soesterberg bekend door fameuze NATO-luchtshows met veel Amerikaanse inbreng en later waren er om de paar jaar Open Dagen van de Koninklijke Luchtmacht, eveneens zeer grote shows welke honderdduizenden bezoekers trokken.

Einde als vliegbasis

De opheffingsceremonie van de basis was op 12 november 2008. De resterende vliegende squadrons zijn overgeplaatst naar de vliegbasis Gilze-Rijen en het 932 Squadron is als Logistiek Squadron naar Gilze-Rijen teruggekeerd. De overige ondersteunende squadrons zijn opgeheven.

Huidige functie

Het terrein heeft primair een functie gekregen als natuurgebied; er zal slechts beperkt woningbouw plaatsvinden aan de kant van Soesterberg Noord ter financiering van het ontwikkelen van natuurgebied. Het militaire kamp in het zuidwesten van de vliegbasis, Camp New Amsterdam, blijft eigendom van Defensie. Het overige gebied is eigendom van Stichting Het Utrechts Landschap, dat de naam van het gebied heeft veranderd naar Park Vliegbasis Soesterberg.

In het noordoostelijke deel van de vliegbasis zijn het Militaire Luchtvaart Museum en het voormalige in Delft gevestigde Legermuseum ondergebracht in het Nationaal Militair Museum. Dit museum opende de deuren op 13 december 2014.

De lokale zweefvliegclub die al vanaf 1946 op de vliegbasis aanwezig is, de Amsterdamsche Club voor Zweefvliegen (ACvZ), blijft vliegen vanaf het huidige terrein. Haar activiteiten hebben een plek in het herziene bestemmingsplan gekregen. De landingsbaan van 3,3 kilometer lengte blijft liggen, omdat het onhaalbaar is de ruim een meter dikke betonlaag te verwijderen. De baan blijft liggen ter herinnering aan het vliegveld.

Vrijdag 21 mei 2010 is er een fietspad geopend dat Soest met Soesterberg-Noord verbindt en dwars over de oude landingsbaan loopt.[7] De rest van het terrein zal voorlopig beperkt toegankelijk zijn tot de herontwikkeling tot natuurgebied voltooid is. Enerzijds omdat oude explosieven die nog her en der op het terrein liggen, eerst moeten worden opgeruimd. Anderzijds om de verstoring van de huidige natuur zo veel mogelijk te voorkomen.

De 17 voormalige shelters waar de Amerikaanse gevechtsvliegtuigen in waren ondergebracht zullen voor een groot deel voorgoed worden afgesloten. Een achttal zal beschikbaar blijven zijn voor culturele activiteiten en als schaapskooi. Zo heeft de 'Vrede van Utrecht' in nauwe samenwerking tussen de Provincie Utrecht en het Utrechts Landschap (toekomstig beheerder) culturele activiteiten ontwikkeld, vanwege de herinnering aan de 300-jarige Vrede van Utrecht in 2013, onder de noemer ‘Soesterberg Art Port’.

In oktober 2016 maakte De Nederlandsche Bank bekend dat de goudvoorraad van Amsterdam naar Camp New Amsterdam wordt verplaatst.[8] Hiervoor wordt het Cash Center gebouwd op de basis. Niet alleen de goudvoorraad wordt verplaatst, ook de sortering en distributie van bankbiljetten vindt vanaf 2022 plaats op Camp New Amsterdam.

De ufo van Soesterberg

Op 3 februari 1979 om 5:45 uur waren twaalf leden van de Luchtmacht Beveiliging getuige van een groot driehoekig voorwerp dat geruisloos de basis vanuit het noorden overstak en hierbij tijdelijk bleef hangen boven een niet nader genoemd object. Eenmaal ter hoogte van Camp New Amsterdam zou het toestel met hoge snelheid zijn weggeschoten in westelijke richting.[9] Tien van de twaalf getuigen werkten later mee aan een reconstructie, welke op 27 april 1979 werd uitgezonden in het radioprogramma Expres VPRO. De waarneming werd destijds door basiscommandant Van Gastel verklaard als luchtspiegeling, terwijl getuigeverklaringen een dergelijk natuurverschijnsel uitsloten. Dit incident staat bekend als één van de best gedocumenteerde ufowaarnemingen in Nederland, met name door de reconstructie en het onderzoek van ufowerkgroep NOBOVO.

Externe links

Commons heeft media­bestanden in de categorie Soesterberg Air Base.

Naslagwerk

  • Rolf de Winter, Een eeuw militaire luchtvaart in Nederland 1913-2013, Bakermat Soesterberg, Boom, Amsterdam, 2013, ISBN 9789461058713

source: https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Vliegbasis_Soesterberg&type=revision&diff=54391637&oldid=54356235