Verkiezingen voor het Europees Parlement 2009

Sjabloon:Zijbalk Europese Parlementsverkiezingen Om de vijf jaar wordt er een nieuw Europees Parlement gekozen. De vorige Europese parlementsverkiezingen vonden plaats in juni 2004, de verkiezingen van 2009 vinden tussen 4 en 7 juni plaats. Er wordt in alle 27 lidstaten gestemd. Tezamen kiezen ze 736 parlementsleden in het parlement.

Verkiezingsdata

Op zondag 7 juni werden meer dan driekwart van alle zetels gekozen. De verkiezingsdagen verschillen echter per lidstaat.

In verschillende EU-lidstaten werden er ook lokale en nationale verkiezingen worden gehouden. In Luxemburg vonden parlementsverkiezingen plaats, in Duitsland, Ierland, Italië, Letland, Malta en het Verenigd Koninkrijk vonden lokale verkiezingen plaats. In België vonden verkiezingen plaats voor het Brusselse Gewest, voor Vlaanderen en Wallonië. In Denemarken werd een referendum gehouden.

Per lidstaat

België

Op zondag 7 juni vonden de verkiezingen in België plaats waar nu 22[1] leden worden gekozen, als gevolg van het verdrag van Nice daalde het aantal verkozen leden immers van 24 in 2004 naar 22: 13 Nederlandstalige leden, 8 Franstalige leden en 1 Duitstalig lid. In België is er kiesplicht. Dat wil zeggen dat iedereen vanaf 18 verplicht is om te gaan stemmen. In de praktijk wil dit zeggen dat iedereen zich dient te melden in het aangewezen kiesbureau, er is dus opkomstplicht. Nadien is de kiezer verplicht zich in het stemhokje te begeven en hier zijn stem uit te brengen. De kiezer kan desnoods blanco of ongeldig stemmen.

De Europese verkiezingen vallen in België samen met de verkiezingen voor de parlementen van de deelstaten.

Media

De VRT lanceerde op zijn nieuwswebsite, deredactie.be, een stemtest, waarbij 36 stellingen moesten worden beantwoord met akkoord, niet akkoord of geen mening. Daarna moesten 3 thema's werden aangeduid, waarna de persoon zijn persoonlijk profiel kreeg met een vergelijking tussen de verschillende partijen.

Vanaf maandag 18 mei vonden de uitzendingen van Terzake 09 plaats, gepresenteerd door Kathleen Cools en Lieven Verstraete. Terzake 09, dat volgde op de gewone Terzake, werd uitgezonden vanaf de daktuin van het Vlaams Parlement en behandelde in iedere uitzending een ander thema, waarbij 3 kritieke stellingen werden voorgelegd aan verschillende politici. Politicoloog Carl Devos vatte op het einde van de uitzending de meningen samen.

Op zondag 31 mei, een week voor de verkiezingen, pakte VRT Nieuws uit met Het Groot Debat op Eén. Acht politieke partijen, vertegenwoordigd door hun kopstuk, namen het in het Vlaams Parlement tegen elkaar op. In zes duels, gemodereerd door Goedele Devroy en Ivan De Vadder, gingen telkens twee politici met elkaar in debat over uiteenlopende thema's.

Van 1 tot 6 juni brachten Siegfried Bracke en Rik Torfs een politieke talkshow, De Stemming 09.

Uitslag

Uitslagen in België
Partij Europese partij Zetels (+/-) %
Nederlandstalig
CD&V EVP-ED 3 (0) 23,3
Vlaams Belang geen fractie 2 (-1) 15,9
Open VLD ELDR 3 (0) 20,6
SP.A PES 2 (-1) 13,2
Groen! EGP-EVA 1 (0) 7,9
N-VA EVP-ED 1 (0) 9,9
Lijst Dedecker geen fractie 1 (+1) 7,3
Franstalig
Parti Socialiste PES 3 (-1) 29,1
Mouvement Réformateur ELDR 2 (-1) 26,1
Centre Démocrate Humaniste EVP-ED 1 (0) 13,3
Ecolo EGP-EVA 2 (+1) 22,9
Duitstalig
Christlich Soziale Partei EVP-ED 1 (0) 32,3

Nederland

Op donderdag 4 juni vonden de verkiezingen in Nederland (tegelijk met die in het Verenigd Koninkrijk) plaats, waar 25 leden konden worden gekozen, twee minder dan in 2004. De opkomst bedroeg ongeveer 36,5%.[2] Dit was lager dan bij de verkiezingen in 2004, toen er in Nederland een opkomst van 39,1% was. Traditioneel is er een lage opkomst bij de verkiezingen voor het Europees Parlement. Het percentage ligt gemiddeld rond de 40%.

Bestand:EP-verkiezingsaffiches2009.jpg
Nederlandse verkiezingsaffiches EP 2009

Bij deze verkiezingen ontbrak de inmiddels opgeheven partij Europa Transparant, die bij de vorige verkiezingen in 2004 twee zetels in de wacht sleepte met 7,3% van de Nederlandse stemmen.

Grote winnaar van de verkiezingen van 2009 was de eurosceptische Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders die voor het eerst meedeed en tweede werd met vier zetels. Ook de zeer pro-Europese D66 boekte een aanzienlijke winst, ze steeg van één naar drie zetels. De bijna net zo pro-Europese GroenLinks viel uiteindelijk de betwiste restzetel ten deel en kwam eveneens op drie zetels uit, hiermee de Partij voor de Dieren buiten het Europees Parlement latend. De winst ging vooral ten koste van de Partij van de Arbeid, die maar liefst vier van de zeven zetels zag verdwijnen. Geringere verliezen boekten het Christen Democratisch Appèl (min twee van de zeven zetels) en de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (min één van de vier zetels).[3]

De Europese Commissie had graag gezien dat de verkiezingsuitslagen van 4 juni pas bekend waren gemaakt op zondagavond 7 juni, zodra ook in alle andere lidstaten de stembussen waren gesloten, om de stemmingen in overige lidstaten niet te beïnvloeden. Daar hield men zich in Nederland niet aan; het land werd daarvoor ter verantwoording geroepen.

De uitslagen van deze verkiezingen werden wel trager bekend dan bij voorgaande verkiezingen, doordat er weer met het traditionele stempotlood gekozen werd, omdat was gebleken dat de stemcomputers die in Nederland bij vorige verkiezingen gebruikt waren niet voldoende fraudebestendig waren.

Uitslagen

De uitslagen van de in Nederland verkiesbare politieke partijen:[4]

NB: in de onderstaande tabel wordt gesproken van een voorlopig aantal zetels en percentage stemmen. Dit is omdat er 40.000 stemmen van mensen die uit het buitenland hebben gestemd nog niet zijn meegeteld. Deze stemmen brengen waarschijnlijk geen verandering in de uitslag.

Lijst Partij Lijsttrekker Kandidatenlijst Europese partij Opmerkingen Zetels (2004) Percentage (2004) Zetels Percentage
1 CDA Wim van de Camp lijst Europese Volkspartij lijstverbinding met de ChristenUnie/SGP 7 24,4 5 19,9
2 Partij van de Arbeid Thijs Berman lijst Partij van de Europese Sociaaldemocraten lijstverbinding met GroenLinks 7 23,6 3 12,1
3 VVD Hans van Baalen lijst ELDR lijstverbinding met D66 4 13,2 3 11,4
4 GroenLinks Judith Sargentini lijst Europese Groene Partij lijstverbinding met de PvdA 2 7,4 3 8,9
5 SP Dennis de Jong lijst EUL/NGL - 2 7,0 2 7,1
6 ChristenUnie - SGP Peter van Dalen lijst Ind/Dem lijstverbinding met het CDA 2 5,9 2 6,9
7 Democraten 66 Sophie in 't Veld lijst ELDR lijstverbinding met VVD 1 4,2 3 11,3
8 Newropeans Arno Uijlenhoet lijst Newropeans - - - 0 0,4
9 Europa Voordelig! & Duurzaam Frank Neumann lijst geen - - - 0 0,1
10 Solidara Düzgün Yildirim lijst geen - - - 0 0,2
11 Partij voor de Dieren Natasja Oerlemans lijst geen - 0 3,2 0 3,5
12 Europese Klokkenluiders Partij Joeri Wiersma lijst geen - - - 0 0,5
13 De Groenen Otto ter Haar lijst Europese Groene Partij - - - 0 0,2
14 Partij voor de Vrijheid Barry Madlener lijst geen - - - 4 17
15 Liberaal Democratische Partij Sammy van Tuyll van Serooskerken lijst geen - - - 0 0,2
16 Partij voor Europese Politiek Nees Pellikaan lijst geen - - - 0 0,1
17 Libertas Nederland Eline van den Broek lijst Libertas - - - 0 0,3
Totaal 27 25

Nederlandse televisiedebatten

Er werden in de aanloop naar de verkiezingen drie grote televisiedebatten gehouden. Verschillende omroepen en televisieprogramma's organiseerden debatten tussen lijsttrekkers.

Oostenrijk

Uit diverse peilingen blijkt dat de huidige coalitie tussen de SPÖ en de ÖVP de meeste stemmen zullen behalen. Desondanks hadden extreemrechtse partijen bij de verkiezingen in 2008 bijna 29% van de stemmen gewonnen. De Eurobarometer in het voorjaar liet zien dat er veel Europsceptisme is onder de Oostenrijkse bevolking, namelijk 35% waren tegen de EU. De uitbreiding van de EU richting het oosten is een belangrijk thema in het land, met de regering die tegen de toetreding van Turkije is, en terughoudend tegenover het loslaten van strenge regels voor buitenlandse werknemers.[5].

Bulgarije

Deze verkiezingen worden gezien als een voorproef voor de parlementsverkiezingen op 5 juli. De regerende Socialistische Partij van minister-president Sergej Stanisjev is volgens de peilingen in een nek-a-nek-race met de centrumrechtse GERB. Bij de eerste Europese verkiezingen, in 2007, was de opkomst slechts 28,6%. Het gemiddelde van de verkiezingen in 2004 was 45,5%. De werkloosheid en criminaliteit zijn de belangrijkste thema's in Bulgarije. In 2008 besloot de Europese Commissie de lidstaat geen 220 miljoen euro te geven omdat het land te weinig deed tegen de corruptie en georganiseerde criminaliteit. Daarnaast is de energieveiligheid is een belangrijk thema, vanwege de conflicten met Rusland over de gastoevoer in januari 2009.[5]

Verenigd Koninkrijk

In het Verenigd Koninkrijk leed de Labour Party van premier Gordon Brown verliezen, en leek daarmee te worden afgestraft voor de nationale schandalen rond de hoge onkosten van zijn leden. De partij werd zelfs pas de derde partij, na de Conservatieve Partij en de United Kingdom Independence Party. Ook de extreem-rechtse British National Party haalde voor het eerst twee zetels

Peilingen

Uit een peiling in 19 lidstaten kwamen de volgende resultaten naar voren: EVP 265 zetels, PES 195 zetels, ALDE 95 zetels, GUE/NGL 40 zetels, Groenen-EFA 35 zetels, UEN 35 zetels. De overige 70 zetels waren onduidelijk, maar waarschijnlijk zullen er 20 zetels naar radicaal rechts of naar libertijnse partijen zoals Libertas gaan. IND/DEM zou volgens de peilingen door Libertas worden weggevaagd.[6] Een voorspelling van enkele politieke wetenschappen wees erop dat de EVP 249 zetels zouden behalen, de PES 209 zetels, ALDE 87 zetels, UEN of de Europese Conservatieven 58 zetels, GUE-NGL 48 zetels, Groenen-EFA 39 zetels, IND/DEM 17 zetels, IN 29 zetels en Libertas zou geen zetels winnen.[7][8]

Voorlopige uitslagen

Volgens de (voorlopige) uitslagen van de Europese Parlementsverkiezingen 2009 kent men de volgende zetelverdeling[9]:

Fractie Afkorting Partijen Zetels Procenten
Europese Volkspartij en Europese Democraten EVP-ED EVP & ED 263 35,7 % (36,7%)
Partij van de Europese Sociaaldemocraten PES PES 161 21,9% (27,6%)
Niet-ingeschrevenen * 93 12,6% (3,8%)
Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa ALDE ELDR & EDP 80 10,9% (12,7%)
Europese Groene Partij-Europese Vrije Alliantie EGP-EFA EGP & EFA 52 7,1% (5,5%)
Unie voor een Europa van Nationale Staten UEN UEN 35 4.8% (5,6%)
Europees Unitair Links/Noords Groen Links GUE-NGL Europese Linkse Partij & NGL 33 4,5% (5,2%)
Onafhankelijkheid en Democratie Groep IND-DEM ADIE, EUD & ECPM 19 2,6% (2,8%)
Totaal 736

* Tot deze groep behoren ook de leden van de voormalige fractie Identiteit, Traditie en Soevereiniteit.

Zie ook

Externe links

[bron?]

Sjabloon:Verkiezingen in Vlaanderen

  1. ↑ Europese verkiezingen met 22 Belgische Europarlementsleden
  2. ↑ Opkomst toch aanmerkelijk lager dan in 2004, de Volkskrant, 5 juni 2009
  3. ↑ Alle stemmen verkiezingen geteld, de Volkskrant, 5 juni 2009
  4. ↑ Uitslagen van de partijen, NRC Handelsblad, 5 juni 2009
  5. ↑ a b Euro election country-by-country, BBC News, 21 mei 2009
  6. ↑ Philippa Runner, EUobserver. EUobserver (24 februari 2009). Geraadpleegd op 6 april 2009.
  7. ↑ Honor Mahony, EUobserver. EUobserver. Geraadpleegd op 11 april 2009.
  8. ↑ Home. Predict09.eu. Geraadpleegd op 11 april 2009.
  9. ↑ Resultaten van de Europese verkiezingen 2009, elections2009-results.eu (Voorlopig 08 juni 2009 om 17:19 CEST).
source: https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Verkiezingen_voor_het_Europees_Parlement_2009&oldid=17177174