Venijnboom: verschil tussen versies

Venijnboom
Taxonomische indeling
Rijk: Plantae (Planten) Stam: Embryophyta (Landplanten) Klasse: Spermatopsida (Zaadplanten) Clade: Gymnospermae Orde: Coniferales (Coniferen) Familie: Taxaceae Geslacht: Taxus
Soort
Taxus baccata L. (1753)
Venijnboom met bloemen
Oude venijnboom in Jardin du Pré-Catelan in Parijs
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Venijnboom op Wikispecies
Portaal    Biologie

De venijnboom (Taxus baccata) is een conifeer uit de taxusfamilie (Taxaceae). De plant komt van nature voor in de Benelux. De boom wordt vaak met kortweg 'taxus' aangeduid. De venijnboom komt van nature voor in Europa, het noorden van Afrika en het zuidwesten van Azië.

Algemeen

De venijnboom is een langzaam groeiende plant en kan 12-20 m hoog worden. De venijnboom is tweehuizig (er zijn mannelijke en vrouwelijke planten). De venijnboom kan zeer oud worden. Er zijn planten in Engeland bekend die van voor het begin van de jaartelling zijn.

De venijnboom is giftig. Vee eet wel van de venijnboom en wordt dan dood gevonden. Bij het zagen en de verwerking dient men er rekening mee te houden dat het stof van de venijnboom giftige bestanddelen bevat.

De giftige bestanddelen van de venijnboom worden al heel lang gebruikt in medicijnen tegen kanker. In feite is taxus het meest gebruikte middel tegen bepaalde vormen van kanker (merknaam taxol). Een ander giftig bestanddeel van taxus is taxine. Het zou een bestanddeel zijn van een pijlgif. Het veroorzaakt hartritmestoornissen, hartstilstand, lever- en nierbeschadigingen. ^[1]

Het rode vruchtvlees is in het geheel niet giftig. Het smaakt heel zoet, op de rand van weeïg. Bijt echter niet op de harde pit en slik de pit niet in. Het is wellicht het verstandigst tegen kinderen te zeggen dat de hele plant giftig is.

Cultureel gebruik

De venijnboom is uitermate goed geschikt voor het gebruik in een heg omdat hij zich goed laat snoeien en omdat hij goed vertakt. Ook verdraagt een taxus een grote snoeibeurt bijzonder goed. Een oude boom kan zonder problemen uitlopen op oud hout. Hierdoor is een taxus ook erg geschikt voor kandelaberen.

Het hout van de venijnboom is bijzonder sterk en buigzaam. Er werden bogen van gemaakt. Bij de Slag bij Azincourt (1415) gebruikten de Engelsen bogen van taxushout. Daardoor hadden hun pijlen een veel groter bereik. Het is een van de redenen waarom ze de slag tegen de Fransen konden winnen.

Het hout wordt ook veel in inlegwerk gebruikt. Ook voor draaiwerk is het fijne hout erg geschikt.

Er zijn van de venijnboom vele cultivars bekend.

De taxus kom je veel tegen op begraafplaatsen uit de Romantiek. De venijnboom in Fortingall wordt door sommigen beschouwd als de oudste nog levende boom.

Ziekten

Slecht groeiende venijnbomen in natte grond worden makkelijk aangetast door wortelrot veroorzaakt door Phytopthora, een schimmel. De taxuskever vreet aan de bladranden van de taxus. De larve vreet niet alleen aan de wortels van de venijnboom, maar ook aan die van vaste planten.

Oude bomen in Nederland en België

• In Arboretum Trompenburg te Rotterdam staat een venijnboom uit 1870.
• De Caesarsboom in Lo is een bezienswaardigheid van de stad.
• In Pinetum Ter Borgh bevat de verzameling Taxus baccata behalve de species ook 13 cultivars.

Externe links

• Taxus (Taxus baccata) op SoortenBank.nl (gearchiveerd) (gebaseerd op de Heukels²³, dit is de voorlaatste uitgave)
• Boom in Fortingall (Schotland), oudste boom van Europa?
• "1000-Jährige Eibe" in Flintbeck bij Kiel (Duitsland)
• Foto's en locatiegegevens van monumentale taxussen

Wikispecies heeft een categorie over Taxus baccata.

Zie de categorie Taxus baccata van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.