Tristan en Isolde (legende)
Tristan en Isolde (Cornish:Tristan ac Yseult) is een Keltische legende. Het is een veel gebruikt thema, waarbij de geliefden op het eind in elkaars armen sterven.
Het verhaal is gebruikt door Richard Wagner voor zijn opera `'Tristan und Isolde'.
In een manuscript in de Österreichische Nationalbibliothek te Wenen staat een fragment van 130 regels van een Middelnederlandse vertaling.
In 2006 kwam er een Amerikaanse verfilming; zie Tristan & Isolde (film).
Oorsprong
Het verhaal van Tristan en Isolde is van Keltische oorsprong en werd vermoedelijk neergeschreven in de 12de eeuw in het Frans. Het verhaal is over heel Europa bekend. Vele schrijvers gebruikten 'Tristan en Isolde' als inspiratiebron, zoals Marie Elise Loke (De roman van Tristan en Isolde), Ed Franck (Tristan en Isolde), Jacqueline Zirkzee, (Het boek van Tristan en Isolde) en John Updike (Brazil).
Synopsis
Isolde wordt per schip overgebracht van Ierland naar Cornwall, waar ze tegen haar zin moet huwen met de oudere koning Marke. De jonge ridder Tristan escorteert haar daarbij. Wanneer de kust van Cornwall in zicht komt, stuurt Isolde haar vertrouwelinge Brangäne naar Tristan om hem te vragen haar op te komen zoeken, maar hij weigert. Isolde is woedend en voelt zich beledigd door Tristans gedrag.
Isolde vertelt Brangäne hoe Tristan, nadat hij met haar geliefde had gevochten en hem had gedood, bij haar kwam met de vraag of zij, als beoefenaar van de genezende kunsten, zijn wonden wou verzorgen. Eerst wilde zij hem uit wraak vermoorden, maar uiteindelijk werd ze verliefd op hem. Nu voelt ze zich bedrogen omdat hij haar naar een liefdeloos huwelijk leidt.
Brangäne probeert haar te troosten en brengt haar in herinnering dat haar moeder een krachtige liefdesdrank heeft meegegeven, maar Isoldes oog valt op een ander flesje in de kist, waarin een dodelijk gif zit. Isolde vraagt Brangäne gifdrank klaar te maken voor haar en voor Tristan, en stuurt haar er opnieuw op uit om Tristan te halen. Wanneer Tristan uiteindelijk naar haar verblijf komt, biedt ze hem een verzoeningsdrank aan. Samen drinken ze. Tristan is ook verliefd op Isolde, maar beiden weten ze dat hun liefde onmogelijk is. Tristan vermoedt wel dat de drank vergiftigd is, maar het maakt hem niet uit, hij drinkt het toch op. Brangäne heeft in de tussentijd echter gifdrank en liefdesdrank omgewisseld en Tristan en Isolde vallen in elkaars armen.
Aangekomen bij koning Marke worden de twee gescheiden. Wanneer koning Marke op jacht is, maakt Isolde een afspraak met haar geliefde. Brangäne vertelt Isolde dat zij Melot, een vriend van Tristan, ervan verdenkt dat hij hen aan Marke zal verraden. Isolde wil niets van Brangänes verdenkingen horen. Wanneer ze Tristan ziet, vallen de geliefden in elkaars armen. Dan stormt Kurwenal (een dienaar van Tristan) binnen en waarschuwt het tweetal dat koning Marke op weg is. Marke is inderdaad gewaarschuwd door Melot. Kurwenal probeert Tristan ertoe te brengen zich in veiligheid te brengen, maar helaas is het al te laat. Melot komt binnen, trekt zijn zwaard en daagt Tristan uit. Tristan raakt in het eropvolgende gevecht zwaargewond.
Kurwenal brengt Tristan terug naar Bretagne, waar Tristan vandaan komt. Hij probeert hem te wekken uit een diepe slaap. Heel langzaam ontwaakt Tristan, hij denkt aan niets anders dan aan Isolde. Kurwenal troost hem met de boodschap dat hij iemand heeft gestuurd om Isolde naar Bretagne te halen. Wanneer Isolde aankomt, waarschuwt Kurwenal zijn meester. Kurwenal vertrekt om zijn meester alleen te laten met zijn geliefde. Tristan herleeft, hij springt op van zijn bed en rukt al zijn verbanden los. Hij is hier echter nog veel te zwak voor en al de opwinding is hem te veel. Wanneer Isolde binnen komt, zakt hij in elkaar en sterft in haar armen.
Koning Marke is met zijn ridders Isolde achtervolgd naar Bretagne. Zo gauw ze landen stormen ze door naar het kasteel. Er volgt een gevecht waarin Kurwenal Melot doodt, maar wel ten koste van zijn eigen leven. Hij zakt ineen en sterft naast zijn meester. Brangäne vertelt haar meesteres dat de koning gekomen is om haar vergiffenis te schenken, ze heeft hem verteld van de liefdesdrank. Isolde hoort haar niet meer, ze zakt levenloos ineen op het lichaam van haar geliefde. De twee geliefden worden in de dood verenigd.
