Transgender

Transgender is een term die rond 1994 in de Nederlandse taal opkwam vanuit het Engels.^[bron?] Boeken van Judith Butler, Kate Bornstein, Patrick Califia, Judith Lorber en Camille Paglia verwoordden een genderbegrip dat voorheen betiteld werd als genderbender: het spelen met uitgesproken seksespecifieke elementen van gedrag en uiterlijk teneinde het biologisch/psychologisch geformuleerde seksebegrip teniet te doen.

Butler ging het verst in de kritiek op de seksetweedeling. Zij ging door op het concept cyberfeminisme van de vroege jaren negentig, deconstrueerde de sociale en lichamelijke aspecten van het seksebegrip en formuleerde de politieke stellingname dat gender naar eigen behoefte samengesteld kan worden. Aanhangers van haar theorie waren te vinden in de queerbeweging. In deze subculturele stroming vonden mensen een plek die zich niet thuis voelden in schijnbaar vaststaande socioculturele constructies als hetero- of homoseksualiteit, man of vrouw of zelfs zwart of blank.

Radicale aanhangers van Butlers theorieën stelden — in navolging van de radicale uitspraken van de feminisische actiegroep Paarse September in 1972: "Alle vrouwen zijn lesbisch, behalve die het nog niet weten!" — dat iedereen in feite transgender is maar uit maatschappelijk opzicht die keus uit de weg gaat. De stellingname won terrein onder radicaalfeministische kringen, biseksuelen en een groep die heden ten dage aangeduid wordt als transgenderisten, maar ontmoette ook kritiek vanwege het totalitaire en intimiderende karakter ervan.

In de wereld van travestieten, transseksuelen en transgenderisten leidde de politieke stellingname van de genderbenders tot een grote spraakverwarring (iemand die noch een travestiet noch een transseksueel is, is een transgender en tegelijk zou het onderscheid er niet zijn, zo stellen de kringen rondom het blad Continuüm) maar ook tot een verdere bewustwording van de als beknellend en betuttelend ervaren gang van zaken rondom de real-life test en de eisen die gesteld werden aan iemand die een wettelijke geslachtsverandering wenste voordat in 2015 de wetgeving aangaande de juridische geslachtswijziging radicaal werd aangepast^[1].

Gaandeweg ebde de commotie weg en werd in groepen die rondom belangenbehartiging en politieke eisen georganiseerd waren duidelijk dat een te algemeen geformuleerd begrippenkader allerlei verschillen en belangentegenstellingen verdoezelde.

Transgender geldt nu^{[(sinds) wanneer?]} als een paraplubegrip voor mensen die het systeem der seksetweedeling uitdagen of er zich paradoxaal volledig aan aanpassen op voorwaarde dat ze de psychisch beleefde sekse op hun eigen wijze kunnen beleven.^[bron?]

Zie ook

• Androgynie
• Biseksualiteit
• Crossdressing
• Heteronormativiteit
• Intersekse
• Queer
• Transseksualiteit
• Travestie
• Geslachtsidentiteitsstoornis

Voetnoot

Zie de categorie Transgender van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.