Sint-Lucasgilde
Het Sint-Lucasgilde was de naam van broederschappen of gilden van kunstenaars en kunstambachtslieden in de Nederlanden, onder andere in Antwerpen, Brugge, Gent, Utrecht, Delft, Amsterdam en Leiden.
Kunstschilders, glazeniers, beeldhouwers, graveurs, maar ook plateelbakkers, boekdrukkers en kunsthandelaren konden lid worden van het gilde. De gilde zorgde zelf voor kwaliteistcontrole en opleiding van jong talent. Van de leden van het gilde werd aantekening gehouden. De nog bestaande boeken (zie externe link) zijn van groot belang voor de kennis van de kunstgeschiedenis.
De naam van het gilde verwijst naar de evangelist Lucas, vanwege het feit dat hij als eerste een afbeelding van Maria zou hebben vervaardigd. Om gilde te worden moet een aspirant aan een aantal voorwaarden voldoen: een leertijd van zes jaar, maar soms ook korter als hij een meesterstuk produceerde. Ongeveer een derde van de inkomsten van het gilde werd besteed aan het onderhouden van arme leden en hun gezinnen.
Antwerpen
Geschiedenis
Op 26 augustus 1382 werd het ambacht van de kunstenaars, later Sint-Lucasgilde genoemd, in Antwerpen opgericht. Daarmee is het wellicht één van de oudste in de Lage Landen. Ze verzamelde aanvankelijk de goud- en zilversmeden, borduurwerkers, glazeniers, beeldhouwers en schilders. De Sint-Lucasgilde overkoepelde zowel de kunstenaars als de kunstambachten, wat in de 18e eeuw tot conflicten en uiteindelijk tot de ophefing van de gilde zal leiden.
Vanaf 1480 maakte ook de rederijkerskamer De Violieren deel uit van de gilde, in 1680 gevolgd door de rederijkerskamer De Olijftak. Ook andere groepen sluiten aan zoals onder meer vanaf 1536 de drukkers en in 1565 de klavecimbelbouwers. Op initiatief van David Teniers wordt in de schoot van de Sint-Lucasgilde in 1663 bij koninklijk octrooi van Filips IV van Spanje de Academie opgericht. Ze heeft haar lokalen in de Beurs tot ze in 1811 verhuist naar de Mutsaardstraat. De gilde zelf werd in 1773 ontbonden en daarna heropgericht, maar tenslotte op 21 november 1791 definitief afgeschaft.
Leden
Enkele bekendere leden van de Antwerpse Sint-Lucasgilde :
Osias Beert – Jan Brueghel de Jonge – Jan Brueghel de Oude – Adriaen Brouwer – Hieronymus Cock – Wenceslas Coeberger – Pieter Coecke van Aelst – Gerard David – Gerard de Jode – Cornelis Floris De Vriendt – Jan Gossaert – Jacob Grimmer – Willem Van Haecht - Adriaen Key – Willem Key - Quentin Massys – Anthonie Mor – Frans Mostaert – Abraham Ortelius – Joachim Patinir – Christoffel Plantijn – Peter Paul Rubens – Pieter Snayers – Pieter Thys – Jasper Tournay – Gillis van Coninxloo – Pieter Van Mol – Bernard van Orley – Lucas van Uden – Joos van Wassenhove – Sebastiaan Vranckx
Zie ook : Antwerpse School
Zie ook
- Edwaert Collier, lid van het Sint-Lucasgilde
- Hendrick Martensz Sorgh, lid van het Sint-Lucasgilde
- Koninklijke Academie voor Beeldhouw- en Schilderkunst
