Samarkand (plaats): verschil tussen versies
k Categorie:Werelderfgoed in Oezbekistan toegevoegd (HotCat.js) |
galerij |
||
(46 tussenliggende versies door 31 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox plaats in Oezbekistan |
|||
{{wrapper}} |
|||
| |
| land = Oezbekistan |
||
| soort = Stad |
|||
| land = Oezbekistan |
|||
| naam = Samarkand |
|||
| soort = Stad |
|||
| vlag = |
|||
| naam = Samarkand |
|||
| |
| wapen = |
||
| area = [[Samarkand (provincie)|Samarkand]] |
|||
| wapen = |
|||
| gemeente = |
|||
| area = [[Samarkand (provincie)|Samarkand]] |
|||
| |
| km2 = |
||
| |
| inwoners = 519.231 |
||
| census = |
|||
| inwoners = 412.300 |
|||
| postcode = |
|||
| census= |
|||
| |
| netnummer = |
||
| |
| website = |
||
| |
| lat_deg = 39 |
||
| |
| lat_min = 39 |
||
| |
| lat_sec = 15 |
||
| |
| lat_dir = N |
||
| lon_deg = 66 |
|||
| lat_dir=N |
|||
| |
| lon_min = 57 |
||
| |
| lon_sec = 35 |
||
| |
| lon_dir = E |
||
| afbeelding = Registan square2014.JPG |
|||
| lon_dir=E |
|||
| onderschrift = [[Registan]] in Samarkand |
|||
}} |
}} |
||
{{Infobox werelderfgoed |
|||
|- |
|||
| soort = cultuur |
|||
|{{Infobox werelderfgoed |
|||
| afbeelding = Mausoleum Ruhabad (2).jpg |
|||
| soort=cultuur |
|||
| |
| onderschrift = Ruhabad mausoleum |
||
| naam = Samarkand, kruispunt van culturen |
|||
| onderschrift=Ruhabad mausoleum |
|||
| land = {{UZ}} |
|||
| naam=Samarkand, kruispunt van culturen |
|||
| regio = Azië en de Grote Oceaan |
|||
| land={{UZ}} |
|||
| criteria = i, ii, iv |
|||
| regio=Azië en Pacific |
|||
| UNESCO volgnr. = 603 |
|||
| criteria=i, ii, iv |
|||
| inschrijving = 2001 |
|||
| UNESCO volgnr.=603 |
|||
| inschrijving=2001 |
|||
}} |
}} |
||
'''Samarkand''' ([[Oezbeeks]]: Samarqand of Самарқанд) is een stad in [[Oezbekistan]] die 519.231 inwoners telt (2016). De meeste inwoners zijn [[Tadzjikistan|Tadzjieken]]. |
|||
|} |
|||
'''Samarkand''' ([[Oezbeeks]]: Samarqand of Самарқанд) is een stad in [[Oezbekistan]] die 419.600 inwoners telt (januari 2004). De meeste inwoners zijn [[Tadzjikistan|Tadzjieken]]. |
|||
== Geschiedenis == |
== Geschiedenis == |
||
Samarkand werd in de [[14e eeuw v.Chr.]] in de vruchtbare aarde van [[Serafšān]] als oase-stad gesticht. Het is een van de steden op de [[zijderoute]] tussen het [[Midden-Oosten]] en [[Chinese oudheid|China]], en dankt daar grotendeels ook zijn welvaart aan. [[Alexander |
Samarkand werd in de [[14e eeuw v.Chr.]] in de vruchtbare aarde van [[Serafšān]] als oase-stad gesticht. Het is een van de steden op de [[zijderoute]] tussen het [[Midden-Oosten]] en [[Chinese oudheid|China]], en dankt daar grotendeels ook zijn welvaart aan. [[Alexander de Grote]] veroverde de stad (toen bekend als ''Marakanda''), gelegen in [[Transoxanië]], in [[329 v.Chr.]] |
||
De [[Arabieren]] brachten de [[islam]] naar de regio [[Sogdië]], die grotendeels [[christendom|christelijk]] was. [[Ibn Qutaiba]] veroverde de stad voor het eerst in |
De [[Arabieren]] brachten de [[islam]] naar de regio [[Sogdië]], die grotendeels [[christendom|christelijk]] was. [[Ibn Qutaiba]] veroverde de stad voor het eerst in 712, maar er volgden een aantal opstanden. Het duurde tot in 753, na de nederlaag van de [[Chinese keizerrijk|Chinezen]] bij de rivier de [[Talas (rivier)|Talas]] twee jaren eerder, in 751, voor de islam er voorgoed vaste grond onder de voeten kreeg. Vanaf de [[10e eeuw]] had de archègos (= leider) van de [[manicheïsme|manichese kerk]] zijn zetel in Samarkand. Daarvóór resideerde hij in [[Babylon (stad)|Babylon]]. In 1141 voegde de Kitan-vorst [[Yelü Dashi]] van de westelijke Liao, die goede betrekkingen onderhield met de [[Nestorianisme|Nestorianen]], de stad toe aan zijn rijk. In 1220 veroverden de [[Mongoolse Rijk|Mongolen]] van [[Dzjengis Khan]] de stad, waarbij deze zwaar beschadigd werd. [[Timoer Lenk]] maakte Samarkand in 1370 de hoofdstad van zijn grote rijk. Hij liet bouwmeesters uit zijn hele rijk naar Samarkand komen om zijn hoofdstad te verfraaien. Veel van de historische gebouwen die nu nog te zien zijn, zijn van Timoers hand. |
||
In 1868 kwam de stad onder [[Rusland|Russische]] controle ([[protectoraat]]). Voor de joodse gemeenschap kwam dit als een bevrijding: zij waren onder de Mongolen tweederangsburgers geweest die meer belasting moesten betalen dan andere burgers, en niet op paarden mochten rijden. |
|||
In [[1141]] voegde de Kitan-vorst [[Yelü Dashi]] van de westelijke Liao, die goede betrekkingen onderhield met de Nestorianen, de stad toe aan zijn rijk. In [[1220]] veroverden de [[Mongolen]] van [[Dzjengis Khan]] de stad, waarbij deze zwaar beschadigd werd. [[Timoer Lenk]] maakte Samarkand in [[1370]] de hoofdstad van zijn grote rijk. Timoer liet bouwmeesters uit zijn hele rijk naar Samarkand komen om zijn hoofdstad te verfraaien. Veel van de historische gebouwen die nog te zien zijn, zijn van Timoers hand. |
|||
In |
In 1920 werd de laatste [[emir]], [[Alimkhan]], door de [[bolsjewieken]] verdreven. Hierna werd de [[sovjet]]republiek [[Boekhara (staat)#De Volksrepubliek Buchara en de Sovjet-Unie|Boechara]] uitgeroepen. In 1924 ging deze echter op in de [[Oezbeekse Socialistische Sovjetrepubliek]], waarvan het tot 1930 de hoofdstad was. Daarna kreeg [[Tasjkent]] deze positie in handen en die stad heeft deze tot op heden behouden. |
||
Na het uiteenvallen van de [[Sovjet-Unie]] in |
Na het uiteenvallen van de [[Sovjet-Unie]] in 1990 kwam de stad onder Oezbeeks bestuur. |
||
Samarkand is evenals [[Buchara (stad)]] befaamd om |
Samarkand is evenals [[Buchara (stad)|Buchara]] befaamd om haar [[borduren|borduurwerk]]. Met name het [[goudborduren|goudborduurwerk]] en het borduren van de zogenaamde ''Suzani's'' kent hier een lange traditie. |
||
== Belangrijke en historische gebouwen == |
== Belangrijke en historische gebouwen == |
||
In Samarkand bevinden zich verscheidene parels uit de [[Islamitische architectuur]]. De stad werd door [[UNESCO]] tot [[werelderfgoed]] verklaard. |
In Samarkand bevinden zich verscheidene parels uit de [[Islamitische architectuur]]. De stad werd door [[UNESCO]] tot [[werelderfgoed]] verklaard. |
||
<gallery mode="packed" heights="150" style="font-size:85%"> |
|||
{{Tabel afbeeldingengalerij |
|||
Bestand:Gorskii_03978u.jpg|De [[Shakh-i Zindeh-moskee]] in Samarkand ca. 1910 (foto:[[Sergej Prokoedin-Gorski]]) |
|||
| breedte=225 |
|||
Bestand:Mosque Bibi Khanum (2).JPG|[[Bibi Khanum]] |
|||
| afbeelding1 = Samarkand.jpg |
|||
Bestand:Tilla-Kori interior.JPG|Tilla Kori |
|||
| onderschrift1 = Het centrum van Samarkand |
|||
</gallery> |
|||
| afbeelding2 = Gorskii_03978u.jpg |
|||
| onderschrift2 = De [[Shakh-i Zindeh-moskee]] in Samarkand (foto:[[Sergej Prokoedin-Gorski]]) |
|||
| afbeelding3 = Bibi Khonym Mosque.jpg |
|||
| onderschrift3 = [[Bibi Khanum]] |
|||
| afbeelding4 = Tilla-Kori interior.JPG |
|||
| onderschrift4 = Tilla Kori |
|||
}} |
|||
=== Registan === |
=== Registan === |
||
{{Zie hoofdartikel|Registan}} |
{{Zie hoofdartikel|Registan}} |
||
Het |
Het voornaamste plein in het centrum van Samarkand heet [[Registan]]. Aan het plein staan drie grote [[madrassa|madrassa's]] of islamitische scholen: |
||
* De [[Ulug Bey Madrassa]] werd gebouwd in [[1420]]. |
* De [[Ulug Bey Madrassa]] werd gebouwd in [[1420]]. |
||
Regel 75: | Regel 68: | ||
=== Andere bouwwerken === |
=== Andere bouwwerken === |
||
Verder is er de Bibi |
Verder is er de [[Bibi Khanum]], gebouwd door [[Timoer Lenk]] voor zijn geliefde ("bibi"). Timoer Lenk zelf ligt begraven in de [[Gur-e Emir]]. Ten slotte is er de [[Shah-i-Zinda]], het eeuwenoude kerkhof met bijbehorende moskee.<br /> |
||
== |
== Partnersteden == |
||
* {{PK-VLAG}} [[Lahore]] (Pakistan) |
|||
* [[Islom Karimov]] ([[30 januari]] [[1938]]), Oezbeeks president-dictator |
|||
* {{IR-VLAG}} [[Nishapur]] (Iran) |
|||
* {{UZ-VLAG}} [[Buchara (stad)|Buchara]] (Oezbekistan) |
|||
* {{AF-VLAG}} [[Balch (stad)|Balch]] (Afghanistan) |
|||
* {{TM-VLAG}} [[Merv]] (Turkmenistan) |
|||
* {{PE-VLAG}} [[Cuzco (stad)|Cuzco]] (Peru) |
|||
* {{IT-VLAG}} [[Florence (stad)|Florence]] (Italië) |
|||
* {{UA-VLAG}} [[Lviv]] (Oekraïne) |
|||
* {{TN-VLAG}} [[Kairouan (stad)|Kairouan]] (Tunesië) |
|||
* {{TR-VLAG}} [[Eskişehir (stad)|Eskişehir]] (Turkije) |
|||
* {{TR-VLAG}} [[Istanboel]] (Turkije) |
|||
* {{TR-VLAG}} [[Izmir]] (Turkije) |
|||
* {{TJ-VLAG}} [[Choedzjand]] (Tadzjikistan) |
|||
* {{ID-VLAG}} [[Banda Atjeh]] (Indonesië) |
|||
* {{KR-VLAG}} [[Gyeongju]] (Zuid-Korea) |
|||
* {{BE-VLAG}} [[Luik (stad)|Luik]] (België) |
|||
== Bekende inwoners van Samarkand == |
|||
=== Geboren === |
|||
* [[Habiboellah Khan]] (1872-1919), emir van Afghanistan |
|||
* [[Nasroellah Khan]] (1874-1920), emir van Afghanistan |
|||
* [[Halina Sevruk]] (1929-2022), beeldhouwster |
|||
* [[Islom Karimov]] (1938-2016), president-dictator van Oezbekistan (1990-2016) |
|||
== Externe link == |
== Externe link == |
||
* {{en}} [http://whc.unesco.org/en/list/603 Beschrijving bij UNESCO] |
* {{en}} [http://whc.unesco.org/en/list/603 Beschrijving bij UNESCO] |
||
{{Commonscat}} |
|||
{{Commons|Samarkand}} |
|||
{{Navigatie werelderfgoed Oezbekistan}} |
{{Navigatie werelderfgoed Oezbekistan}} |
||
{{ |
{{Coor title dms|39|39|15.12|N|66|57|34.92|E|type:city(319404)_region:UZ}} |
||
{{Bibliografische informatie}} |
|||
[[Categorie:Samarkand| ]] |
[[Categorie:Samarkand| ]] |
||
[[Categorie:Werelderfgoed in Oezbekistan]] |
[[Categorie:Werelderfgoed in Oezbekistan]] |
||
{{Link GA|eo}} |
|||
[[af:Samarkand]] |
|||
[[an:Sarmagant]] |
|||
[[ar:سمرقند]] |
|||
[[arz:سمرقند]] |
|||
[[az:Səmərqənd]] |
|||
[[be:Горад Самарканд]] |
|||
[[bg:Самарканд]] |
|||
[[bn:সমরকন্দ]] |
|||
[[br:Samarkand]] |
|||
[[bs:Samarkand]] |
|||
[[ca:Samarcanda]] |
|||
[[crh:Samarqand]] |
|||
[[cs:Samarkand]] |
|||
[[cy:Samarcand]] |
|||
[[da:Samarkand]] |
|||
[[de:Samarqand]] |
|||
[[el:Σαμαρκάνδη]] |
|||
[[en:Samarkand]] |
|||
[[eo:Samarkando]] |
|||
[[es:Samarcanda]] |
|||
[[et:Samarqand]] |
|||
[[eu:Samarkanda]] |
|||
[[fa:سمرقند]] |
|||
[[fi:Samarkand]] |
|||
[[fr:Samarcande]] |
|||
[[fy:Samarkand]] |
|||
[[gl:Samarcanda]] |
|||
[[he:סמרקנד]] |
|||
[[hi:समरक़न्द]] |
|||
[[hr:Samarkand]] |
|||
[[hu:Szamarkand]] |
|||
[[id:Samarkand]] |
|||
[[is:Samarkand]] |
|||
[[it:Samarcanda]] |
|||
[[ja:サマルカンド]] |
|||
[[ka:სამარყანდი]] |
|||
[[kk:Самарқан]] |
|||
[[ko:사마르칸트]] |
|||
[[ky:Самаркан]] |
|||
[[la:Maracanda]] |
|||
[[lt:Samarkandas]] |
|||
[[lv:Samarkanda]] |
|||
[[mk:Самарканд]] |
|||
[[ml:സമർഖണ്ഡ്]] |
|||
[[mr:समरकंद]] |
|||
[[ms:Samarkand]] |
|||
[[mzn:سمرکنده]] |
|||
[[nn:Samarkand]] |
|||
[[no:Samarkand]] |
|||
[[oc:Samarcanda]] |
|||
[[os:Самарканд]] |
|||
[[pl:Samarkanda]] |
|||
[[pnb:سمرقند]] |
|||
[[ps:سمرقند]] |
|||
[[pt:Samarcanda]] |
|||
[[ro:Samarkand]] |
|||
[[ru:Самарканд]] |
|||
[[sco:Samarkand]] |
|||
[[sh:Samarkand]] |
|||
[[simple:Samarkand]] |
|||
[[sk:Samarkand]] |
|||
[[sl:Samarkand]] |
|||
[[so:Samarqanda]] |
|||
[[sr:Самарканд]] |
|||
[[sv:Samarkand]] |
|||
[[ta:சமர்கந்து]] |
|||
[[tg:Самарқанд]] |
|||
[[th:ซามาร์คันด์]] |
|||
[[tr:Semerkant]] |
|||
[[ug:Semerqend]] |
|||
[[uk:Самарканд]] |
|||
[[ur:سمرقند]] |
|||
[[uz:Samarqand]] |
|||
[[vi:Samarkand]] |
|||
[[war:Samarqand]] |
|||
[[yi:סאמארקאנד]] |
|||
[[zh:撒馬爾罕]] |
Huidige versie van 2 jul 2024 om 22:22
Stad in Oezbekistan ![]() | |||
---|---|---|---|
Situering | |||
Viloyat | Samarkand | ||
Coördinaten | 39° 39′ NB, 66° 58′ OL | ||
Algemeen | |||
Inwoners | 519.231 | ||
Website | Officiële website | ||
Foto's | |||
Registan in Samarkand | |||
|
Samarkand, kruispunt van culturen | ||
---|---|---|
Werelderfgoed cultuur | ||
![]() | ||
Ruhabad mausoleum
| ||
Land | ![]() | |
UNESCO-regio | Azië en de Grote Oceaan | |
Criteria | i, ii, iv | |
Inschrijvingsverloop | ||
UNESCO-volgnr. | 603 | |
Inschrijving | 2001 (25e sessie) | |
UNESCO-werelderfgoedlijst |
Samarkand (Oezbeeks: Samarqand of Самарқанд) is een stad in Oezbekistan die 519.231 inwoners telt (2016). De meeste inwoners zijn Tadzjieken.
Geschiedenis
Samarkand werd in de 14e eeuw v.Chr. in de vruchtbare aarde van Serafšān als oase-stad gesticht. Het is een van de steden op de zijderoute tussen het Midden-Oosten en China, en dankt daar grotendeels ook zijn welvaart aan. Alexander de Grote veroverde de stad (toen bekend als Marakanda), gelegen in Transoxanië, in 329 v.Chr.
De Arabieren brachten de islam naar de regio Sogdië, die grotendeels christelijk was. Ibn Qutaiba veroverde de stad voor het eerst in 712, maar er volgden een aantal opstanden. Het duurde tot in 753, na de nederlaag van de Chinezen bij de rivier de Talas twee jaren eerder, in 751, voor de islam er voorgoed vaste grond onder de voeten kreeg. Vanaf de 10e eeuw had de archègos (= leider) van de manichese kerk zijn zetel in Samarkand. Daarvóór resideerde hij in Babylon. In 1141 voegde de Kitan-vorst Yelü Dashi van de westelijke Liao, die goede betrekkingen onderhield met de Nestorianen, de stad toe aan zijn rijk. In 1220 veroverden de Mongolen van Dzjengis Khan de stad, waarbij deze zwaar beschadigd werd. Timoer Lenk maakte Samarkand in 1370 de hoofdstad van zijn grote rijk. Hij liet bouwmeesters uit zijn hele rijk naar Samarkand komen om zijn hoofdstad te verfraaien. Veel van de historische gebouwen die nu nog te zien zijn, zijn van Timoers hand.
In 1868 kwam de stad onder Russische controle (protectoraat). Voor de joodse gemeenschap kwam dit als een bevrijding: zij waren onder de Mongolen tweederangsburgers geweest die meer belasting moesten betalen dan andere burgers, en niet op paarden mochten rijden.
In 1920 werd de laatste emir, Alimkhan, door de bolsjewieken verdreven. Hierna werd de sovjetrepubliek Boechara uitgeroepen. In 1924 ging deze echter op in de Oezbeekse Socialistische Sovjetrepubliek, waarvan het tot 1930 de hoofdstad was. Daarna kreeg Tasjkent deze positie in handen en die stad heeft deze tot op heden behouden.
Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1990 kwam de stad onder Oezbeeks bestuur.
Samarkand is evenals Buchara befaamd om haar borduurwerk. Met name het goudborduurwerk en het borduren van de zogenaamde Suzani's kent hier een lange traditie.
Belangrijke en historische gebouwen
In Samarkand bevinden zich verscheidene parels uit de Islamitische architectuur. De stad werd door UNESCO tot werelderfgoed verklaard.
-
De Shakh-i Zindeh-moskee in Samarkand ca. 1910 (foto:Sergej Prokoedin-Gorski)
-
Tilla Kori
Registan
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png)
Het voornaamste plein in het centrum van Samarkand heet Registan. Aan het plein staan drie grote madrassa's of islamitische scholen:
- De Ulug Bey Madrassa werd gebouwd in 1420.
- De Sherdar Madrassa werd gebouwd in 1636.
- De Tilla-Kari Madrassa werd gebouwd in 1660.
Andere bouwwerken
Verder is er de Bibi Khanum, gebouwd door Timoer Lenk voor zijn geliefde ("bibi"). Timoer Lenk zelf ligt begraven in de Gur-e Emir. Ten slotte is er de Shah-i-Zinda, het eeuwenoude kerkhof met bijbehorende moskee.
Partnersteden
Lahore (Pakistan)
Nishapur (Iran)
Buchara (Oezbekistan)
Balch (Afghanistan)
Merv (Turkmenistan)
Cuzco (Peru)
Florence (Italië)
Lviv (Oekraïne)
Kairouan (Tunesië)
Eskişehir (Turkije)
Istanboel (Turkije)
Izmir (Turkije)
Choedzjand (Tadzjikistan)
Banda Atjeh (Indonesië)
Gyeongju (Zuid-Korea)
Luik (België)
Bekende inwoners van Samarkand
Geboren
- Habiboellah Khan (1872-1919), emir van Afghanistan
- Nasroellah Khan (1874-1920), emir van Afghanistan
- Halina Sevruk (1929-2022), beeldhouwster
- Islom Karimov (1938-2016), president-dictator van Oezbekistan (1990-2016)
Externe link