Ruiselede

Ruiselede

Gemeente in België
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	West-Vlaanderen
Arrondissement	Tielt
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere	30,62 km² (2022) 84,14% 7,96% 7,9%
Coördinaten	51° 3' NB, 3° 24' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid	5.484 (01/01/2024) 49,93% 50,07% 179,08 inw./km²
Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder	(01/01/2024) 18,8% 59,77% 21,43%
Buitenlanders	5,34% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Greet De Roo
Bestuur	RKD
Zetels RKD CD&V Durven	17 9 7 1
Economie
Gemiddeld inkomen	20.766 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	2,95% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode 8755	Deelgemeente Ruiselede
Zonenummer	051
NIS-code	37012
Politiezone	Regio Tielt
Hulpverleningszone	Midwest
Website	Officiële website
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Tielt in de provincie West-Vlaanderen
Portaal    België

Ruiselede is een plaats en gemeente in de provincie West-Vlaanderen in België. De gemeente telt ruim 5000 inwoners.

Geschiedenis

Oudste sporen

Archeologisch onderzoek (oktober 2009 - februari 2010) aan de Ommegangstraat heeft heel wat sporen blootgelegd. De eerste sporen dateren uit het finaal neolithicum. Het gebied was vooral erg in trek tijdens de IJzertijd (800 v.C. tot 57 v. C.) en vroeg-Romeinse periode. Een zeldzaam grafveld uit de eerste eeuw na Christus werd blootgelegd. Het grafveld is uniek door het grote grafmonument en de rijkdom aan voorwerpen in de graven, o.a. kralen, mantelspelden, terra nigra en terra sigilata. Het team vond daarnaast paalsporen van spykers (voorraadschuurtjes), een waterput, kuilen en grachten van tussen 3000 voor Christus en de eerste eeuw na Christus^[1].

Ruiselede wordt als plaatsnaam in het jaar 1106 in een akte vermeld als Rusleda. In deze akte van de Sint-Bertijnsabdij blijkt dat de abdij het recht had de pastoor van Ruiselede te benoemen. In 1128, na de moord op Karel de Goede te Brugge, vond op het grondgebied van de heerlijkheid Axpoele een geregeld treffen plaats tussen Diederik van de Elzas en Willem van Normandië. Deze Slag van Axpoele werd beschreven door Galbert van Brugge, de grafelijke secretaris.

Heerlijkheden

Verschillende tientallen heerlijkheden vormden samen het grondgebied Ruiselede. Belangrijke heerlijkheden waren o.a. ter Vlaeght, Sint-Pieters Schalklede, Poelvoorde, Gallentas, Vossenholle, Kraaienbroek en Axpoele. Op de hoeve ter Vlaeght (Abeelstraat) staat nog een oude tempelierskapel, die al vernoemd wordt in de 17de eeuw (verslagen van kanunnik Triest). Het grondgebied van Ruiselede behoorde zowel tot de kasselrij Kortrijk als de Oudburg van Gent. In 1627 schilderde Loys de Bersacques het grensgebied van deze twee kasselrijen, waarop de kerk van Ruiselede afgebeeld werd.

17de en 18de eeuw

Ook in het werk Flandria Illustrata van Antonius Sanderus (1644) wordt het dorpscentrum voorgesteld. Het kerkgebouw telde toen nog drie beuken met de toren in het midden. Reeds voor 1305 wordt Ons Vrauwe van Ruslede vermeld als strafbedevaartplaats. In de 15de eeuw was de Ruiseleedse geleerde Joannes Varenacker te Leuven een belangrijk theoloog tijdens de beginperiode van de pas opgerichte universiteit. In de 16de eeuw was de geleerde Jan Geldrius te Brugge een bekende filoloog en schoolmeester. In de 17de eeuw werden belangrijke werken uitgevoerd aan het kerkgebouw dat in 1645 voor een deel verwoest was geworden. In 1688 werd een spinhuis opgericht.

19de en 20ste eeuw

Uit de religieuze gemeenschap van het spinhuis ontstond in de 19de eeuw de huidige congregatie van Zusters van Onze-Lieve-Vrouw van 7 Weeën, waarvan het moederklooster nog steeds in Ruiselede gevestigd is (met o.a. de kloosterkapel, gebouwen van het vroegere meisjespensionaat en de secundaire school Sancta Maria).

Het familiewapen van de heren van Axpoele werd in 1847 het wapenschild van de gemeente Ruiselede. In 1849 werd op een uithoek van de gemeente, op de grens met Wingene en Beernem, een rijksinstelling opgericht voor landlopers, wezen en verwaarloosde jongeren. Dit is nu de Gemeenschapsinstelling voor Bijzondere Jeugdbijstand De Zande (Bruggesteenweg 130).

Op 8 september 1944 werd Ruiselede bevrijd door de Poolse 1ste Pantserdivisie. In de Aalterstraat werd die dag hevig gevochten tussen terugtrekkende Duitse soldaten en Poolse strijdkrachten onder leiding van generaal Stanislaw Maczek. De Vredeskapel in de Aalterstraat en de naam Polenplein, met een kunstwerk van Jef Claerhout, herinneren aan deze bevrijding.

Kernen

Ruiselede heeft naast het centrum nog twee dorpen of parochies. Doomkerke werd parochie in 1876 en Kruiskerke in 1947. Bij de fusies van gemeenten in 1977 bleef de gemeente zelfstandig. Centraal ligt de landelijke woonkern De Klaphulle. Andere kleine woonkernen zijn De Kruisebergen (op de grens met Aalter) en het Sint-Pietersveld, op de grens met Wingene en Beernem.

De gemeente Ruiselede grenst aan de volgende dorpen en gemeenten:

Bezienswaardigheden

• Reeds meer dan 7 eeuwen bestaat te Ruiselede de Mariadevotie. De vele kapellen van de nog bestaande ommegang, die in 1625 door bisschop Antonius Triest vernoemd werden in zijn visitatieverslagen, herinneren nog steeds aan deze Mariaverering.
• Halfweg de 19de eeuw telde de gemeente meer dan 10 windmolens, vandaar dat Ruiselede soms de naam molendorp draagt en om de drie jaar molenfeesten organiseert. Twee werkende windmolens domineren nog steeds het dorpsbeeld, namelijk Hostesmolen en de Knokmolen.
• Gemeenschapsinstelling voor Bijzondere Jeugdzorg (Bruggesteenweg 130), een afdeling voor jongens (met afdeling voor meisjes in de buurgemeente Beernem).
• De huidige toren van de Onze-Lieve-Vrouw-ten-Hemelopnemingskerk dateert van 1872. De torenspits werd in 1940 zwaar beschadigd. Hij kwam kort daarop door een storm naar beneden en werd hersteld in 1957.
• Het neogotische gemeentehuis werd gebouwd tussen 1873 en 1876.
• Kloostergebouw met kapel, gebouwen van het vroegere meisjespensionaat en de huidige secundaire school Sancta Maria.
• De Vredeskapel in de Aalterstraat
• Kunstwerk op Polenplein van Jef Claerhout

Bijzonderheden

• In de bedrijvenzone is onder andere het bedrijf Piano's Maene gevestigd, dat vooral bekend is voor zijn restauraties van piano's en het nabouwen van historische klavierinstrumenten zoals klavecimbels en pianofortes. In de Aalterstraat is het 'pianomuseum Chris Maene' gevestigd.
• In Ruiselede bevindt zich Jazz en Bluesclub Banana Peel, waar sinds 1967 muzikanten vanuit alle hoeken concerteren. Het huidige lokaal bevindt zich in de Akkerstraat, een zijstraat van de Bruggestraat, waar twee tot drie concerten per maand plaatsvinden.
• Op de grens met, en voor het grootste deel in Wingene, ligt het natuurgebied De Gulke Putten, met daarin het Radiozendstation Belradio Ruiselede, dat tegenwoordig behoort tot het Ministerie van Defensie (Radio Maritieme Diensten).
• Natuurgebied De Vorte Bossen (ca. 50 ha, eigendom van VZW Natuurpunt), op de grens met de parochie Doomkerke

Bekende inwoners

• Joannes Varenacker, theoloog
• Jan Geldrius, taalkundige en humanist
• Gustaaf Flamen, priester en schrijver
• Joannes Carolus De Roo (Ruiselede, 1747 - Tielt, 1834): griffier en later notaris in Tielt; vader van Carolus Josephus de Roo (advocaat en lid van het Nationaal Congres)
• Benoit Van Outrive, burgemeester 1840-1881, liet het neogotisch gemeentehuis bouwen
• Frans Mille, muziekschrijver - dirigent
• Adhémar Dauw, heemkundige
• Paul De Clerck, fotograaf
• André Braet, genealoog
• Magda Castelein, dichteres - kunstenares
• Albert en Chris Maene, pianobouwers
• Marnik Braet, onderwijzer - heemkundige
• Norbert Maes, fotograaf
• Dries De Veylder, (keramiek)kunstenaar
• Marc Leman, musicoloog
• Jo Van Daele, sportman (atletiek)
• Luc Lema, toneelschrijver

Bibliografie

• DEPREDOMME Joseph, Ruiselede anno 2000. Beknopte beschrijving en historisch overzicht, in Oud Ruysselede, jg. 18 (2001), blz. 175-186.
• BRAET Marnik, Rusleda 900 jaar Een kroniek 1106-2006, in Oud Ruysselede, jg. 23(2006), blz. 163-240.
• BRAET Marnik, Ruyslede by Tielt, dorpsgezicht in Sanderus' Flandria Illustrata (1644), in Oud Ruysselede, jg. 20 (2003), blz. 167-172.
• NUYTTEN Roland, Ruiselede – 1106, in Oud Ruysselede, jg. 1 (1984), blz. 4-8.
• VAN BELLEGHEM Dries, Ruiselede Van boerenstiel naar agro-economie, in UYTTENHOVE P. e.a., Recollecting Landscapes. Herfotografie, geheugen en transformaties 1904 – 1980 – 2004, Gent, 2006, blz. 253-271.
• DECONYNCK Jasper & BEEK Wouter, Gallo-Romeinse sporen aan de Ommegangstraat te Ruiselede (W.- Vl.): een voorlopige stand van zaken, In: Romeinendag, Journée D’archéologie Romaine, Louvain-La-Neuve 24 april 2010 en DECONYNCK J. & BEEK W., Archeologisch onderzoek Ruiselede-Ommegangstraat: 12 oktober 2009 - 12 maart 2010, Soresma, Waregem, onuitgegeven rapport.

Externe links

• website van de gemeente
• website heemkring

Zie de categorie Ruiselede van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.