Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
Als er steeds in alle artikelen breaks worden toegevoegd, worden de pagina's zéker verwijderd, want dan zullen ze nooit aan de eisen voldoen. Dit is de laatste keer dat ik ze weghaal. |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{wiu||2=2012|3=07|4=15}} |
{{wiu||2=2012|3=07|4=15}} |
||
| ⚫ | '''ROAD''' zal het eerste geïntegreerde CO<sub>2</sub>-afvang en opslag demonstratieproject in Nederland zijn op industriële schaal. Dit Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject zal CO<sub>2</sub>-afvangen van nieuwe kolengestookte elektriciteitscentrales en de CO<sub>2</sub> in lege of bijna lege gasvelden onder de Noordzee opslaan. Het project dat onderdeel uitmaakt van [[CCS-demonstratieprojecten | de CCS-demonstratieprojecten van de Europese Unie]] is gelegen op 20 km uit de kust van Hoek van Holland in het Nederlandse P18 veld. |
||
<br /> |
|||
<br /> |
|||
| ⚫ | Het demonstratieproject van het Nederlandse K12-B veld is aan ROAD voorafgegaan. Sinds 1 maart 2005 is in het K12-veld op experimentele basis CO<sub>2</sub> geherinjecteerd in het reservoir waaruit het is geproduceerd voor permanente opslag en verbeterde aardgaswinning. Het CO<sub>2</sub>-herinjectiereservoir ligt op 100 kilometer uit de kust van Den Helder. Gebleken is dat 0,02 miljoen ton CO<sub>2</sub> uit eigen productie probleemloos in het reservoir wordt geïnjecteerd. Deze hoeveelheid kan tot op industriele schaal worden opgevoerd tot 0,50 miljoen ton CO<sub>2</sub> per jaar. |
||
| ⚫ | '''ROAD''' zal het eerste geïntegreerde CO<sub>2</sub>-afvang en opslag demonstratieproject in Nederland zijn op industriële schaal. Dit Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject zal CO<sub>2</sub>-afvangen van nieuwe kolengestookte elektriciteitscentrales en de CO<sub>2</sub> in lege of bijna lege gasvelden onder de Noordzee opslaan. Het project dat onderdeel uitmaakt van [[CCS-demonstratieprojecten | de CCS-demonstratieprojecten van de Europese Unie]] is gelegen op 20 km uit de kust van Hoek van Holland in het Nederlandse P18 veld. |
||
<br /> |
|||
| ⚫ | Het demonstratieproject van het Nederlandse K12-B veld is aan ROAD voorafgegaan. Sinds 1 maart 2005 is in het K12-veld op experimentele basis CO<sub>2</sub> geherinjecteerd in het reservoir waaruit het is geproduceerd voor permanente opslag en verbeterde aardgaswinning. Het CO<sub>2</sub>-herinjectiereservoir ligt op 100 kilometer uit de kust van Den Helder. Gebleken is dat 0,02 miljoen ton CO<sub>2</sub> uit eigen productie probleemloos in het reservoir wordt geïnjecteerd. Deze hoeveelheid kan tot op industriele schaal worden opgevoerd tot 0,50 miljoen ton CO<sub>2</sub> per jaar. |
||
<br /> |
|||
<br /> |
|||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
! CCS-project !! veldnaam !! platform !! reservoir !! afdichting !! max. opslagcapaciteit |
! CCS-project !! veldnaam !! platform !! reservoir !! afdichting !! max. opslagcapaciteit |
||
| Regel 29: | Regel 26: | ||
|} |
|} |
||
Tabel. CCS-demonstratieprojecten in het Nederands continentaal plat:<br /> |
Tabel. CCS-demonstratieprojecten in het Nederands continentaal plat:<br /> |
||
Het K12-B reservoir dat onder een zoutlaag ligt, heeft op een diepte van 3.800 meter een temperatuur van 128 graden Celsius. |
Het K12-B reservoir dat onder een zoutlaag ligt, heeft op een diepte van 3.800 meter een temperatuur van 128 graden Celsius. |
||
Het P18-4 reservoir dat in een geisoleerde laag ligt, heeft op een diepte van 3.500 meter een temperatuur van 126 graden Celsius, heeft een initieel hoge reservoirdruk en is via bestaande pijpleidingen met het vasteland verbonden. |
Het P18-4 reservoir dat in een geisoleerde laag ligt, heeft op een diepte van 3.500 meter een temperatuur van 126 graden Celsius, heeft een initieel hoge reservoirdruk en is via bestaande pijpleidingen met het vasteland verbonden. |
||
<br /> |
|||
<br /> |
|||
== Europese aanvraag == |
== Europese aanvraag == |
||
<br /> |
|||
Momenteel (2012) vinden voor het ROAD-project de eerste voorbereidingen plaats. Het betreft de Europese adviesaanvraag van de ontwerpvergunning voor permanente CO<sub>2</sub>-opslag op zee in het bijna leeggeproduceerde P18-4 reservoir van het Nederlandse continentaal plat. Het project heeft een gemiddelde ontwerpcapaciteit van 1,1 miljoen ton CO<sub>2</sub> per jaar. Het bijna lege P18-4 gasreservoir komt het jaar 2015 vrij en zal naar verwachting tussen 2015 en 2018 operationeel zijn voor een eerste industriele CO<sub>2</sub>-opslag in Nederland. Op een diepte van 3.500 meter moet de operationele werkdruk die tot 320 bar oploopt en die hoger is nabij de injectieput, beneden de omgevingsdruk van 348,5 bar worden gehouden ondanks de hoge initiele reservoir begindruk van 377 bar. |
Momenteel (2012) vinden voor het ROAD-project de eerste voorbereidingen plaats. Het betreft de Europese adviesaanvraag van de ontwerpvergunning voor permanente CO<sub>2</sub>-opslag op zee in het bijna leeggeproduceerde P18-4 reservoir van het Nederlandse continentaal plat. Het project heeft een gemiddelde ontwerpcapaciteit van 1,1 miljoen ton CO<sub>2</sub> per jaar. Het bijna lege P18-4 gasreservoir komt het jaar 2015 vrij en zal naar verwachting tussen 2015 en 2018 operationeel zijn voor een eerste industriele CO<sub>2</sub>-opslag in Nederland. Op een diepte van 3.500 meter moet de operationele werkdruk die tot 320 bar oploopt en die hoger is nabij de injectieput, beneden de omgevingsdruk van 348,5 bar worden gehouden ondanks de hoge initiele reservoir begindruk van 377 bar. |
||
De productieputten van het naburige P15-9 reservoir moeten na het verlaten van de putten CO<sub>2</sub> bestendig zijn. |
De productieputten van het naburige P15-9 reservoir moeten na het verlaten van de putten CO<sub>2</sub> bestendig zijn. |
||
<br /> |
|||
Het afgevange CO<sub>2</sub> kan in principe in de drie geisoleerde gasreservoirs van het P18 veld geinjecteerd worden, die een initiele begindruk hadden van 340 en 377 bar en een temperatuur van 117 en 126 graden Celsius. Gezamenlijk hebben de reservoirs een verwachte opslagcapaciteit van 33 miljoen ton CO<sub>2</sub> op een diepte van 3.000 en 3.500 meter. Er geldt dat op deze diepten een hydrostatische druk moet heersen van 300 en 350 bar, hetgeen niet het geval is, zodat de gunstige initiele begindrukken een overdruk zijn te noemen. |
Het afgevange CO<sub>2</sub> kan in principe in de drie geisoleerde gasreservoirs van het P18 veld geinjecteerd worden, die een initiele begindruk hadden van 340 en 377 bar en een temperatuur van 117 en 126 graden Celsius. Gezamenlijk hebben de reservoirs een verwachte opslagcapaciteit van 33 miljoen ton CO<sub>2</sub> op een diepte van 3.000 en 3.500 meter. Er geldt dat op deze diepten een hydrostatische druk moet heersen van 300 en 350 bar, hetgeen niet het geval is, zodat de gunstige initiele begindrukken een overdruk zijn te noemen. |
||
<br /> |
|||
== P18 veld == |
== P18 veld == |
||
| ⚫ | De afdichtende bovenlaag, die uit het Trias stamt, is 160 meter dik en bestaat uit een ondoorlatende schalie met dunne lagen of banken van anhydriet en dolomiet. Dit is de afdichtende bovenlaag over de P18 reservoirs. Het reservoirgesteente bestaat overwegend uit rode zandsteen en heeft een dikte van 215 meter. Dit wordt bondzandsteen genoemd, gevormd op de grens van het Late [[Perm]] en Vroege [[Trias]]. Onder het reservoir bevindt zich de afdichtende Lower Buntsandstein die uit schalie bestaat met een dikte van 150 meter. Hieronder ligt het [[Carboon]]. Het P18 veld maakt deel uit van het [[West-Nederlands Bekken]]. |
||
<br /> |
|||
| ⚫ | De afdichtende bovenlaag, die uit het Trias stamt, is 160 meter dik en bestaat uit een ondoorlatende schalie met dunne lagen of banken van anhydriet en dolomiet. Dit is de afdichtende bovenlaag over de P18 reservoirs. Het reservoirgesteente bestaat overwegend uit rode zandsteen en heeft een dikte van 215 meter. Dit wordt bondzandsteen genoemd, gevormd op de grens van het Late [[Perm]] en Vroege [[Trias]]. Onder het reservoir bevindt zich de afdichtende Lower Buntsandstein die uit schalie bestaat met een dikte van 150 meter. Hieronder ligt het [[Carboon]]. Het P18 veld maakt deel uit van het [[West-Nederlands Bekken]]. |
||
<br /> |
|||
== P18-4 reservoir == |
== P18-4 reservoir == |
||
| ⚫ | Het reservoir P18-4 wordt aan alle zijden begrensd door breuken. De breuken aan de zijden van de reservoirs zijn ondoorlatend en sluiten het reservoir voor CO<sub>2</sub>-migratie af. Een uitzondering hierop vormt een breuk die aan een ander zandsteenreservoir grenst. Dit vormt de mogelijkheid van een CO<sub>2</sub>-migratiepad van P18-4 naar het reservoir P15-9. Door CO<sub>2</sub>-injectie wordt het drukverschil tussen de beide reservoirs uiteindelijk groot tot 300 bar, dat het ontstaan van een migratiepad kan veroorzaken. |
||
<br /> |
|||
| ⚫ | Het reservoir P18-4 wordt aan alle zijden begrensd door breuken. De breuken aan de zijden van de reservoirs zijn ondoorlatend en sluiten het reservoir voor CO<sub>2</sub>-migratie af. Een uitzondering hierop vormt een breuk die aan een ander zandsteenreservoir grenst. Dit vormt de mogelijkheid van een CO<sub>2</sub>-migratiepad van P18-4 naar het reservoir P15-9. Door CO<sub>2</sub>-injectie wordt het drukverschil tussen de beide reservoirs uiteindelijk groot tot 300 bar, dat het ontstaan van een migratiepad kan veroorzaken. |
||
<br /> |
|||
== [[Horst (geologie)|Horsten]] en [[Slenk (geologie)|slenken]] == |
== [[Horst (geologie)|Horsten]] en [[Slenk (geologie)|slenken]] == |
||
| ⚫ | In het Trias liggen de horsten en weggezakte slenken waarvandaan de zijdelingse breukvlakken komen. Het zijn ondoorlatende kleiachtige breukvlakken die zijdelings van de gasreservoirs in het Jura liggen. Het Jura is ongeveer 400 meter dik en bestaat uit een afsluitende klei (schalie) met plaatselijke dolomiet. |
||
<br /> |
|||
| ⚫ | In het Trias liggen de horsten en weggezakte slenken waarvandaan de zijdelingse breukvlakken komen. Het zijn ondoorlatende kleiachtige breukvlakken die zijdelings van de gasreservoirs in het Jura liggen. Het Jura is ongeveer 400 meter dik en bestaat uit een afsluitende klei (schalie) met plaatselijke dolomiet. |
||
De horsten en slenken hebben de drie zandsteenreservoirs, die onder een gunstige initiele overdruk hebben gestaan, geisoleerd van de oorspronkelijke zandsteenlaag (watervoerend). Hierdoor bezitten de geisoleerde reservoirs geen of vrijwel geen formatiewater. |
De horsten en slenken hebben de drie zandsteenreservoirs, die onder een gunstige initiele overdruk hebben gestaan, geisoleerd van de oorspronkelijke zandsteenlaag (watervoerend). Hierdoor bezitten de geisoleerde reservoirs geen of vrijwel geen formatiewater. |
||
<br /> |
|||
== Externe link == |
== Externe link == |
||
*[http://www.road2020.nl/ Project Road 2020] |
*[http://www.road2020.nl/ Project Road 2020] |
||
Versie van 16 jul 2012 13:44
Zie voor meer informatie: Waarom staat mijn artikel op de beoordelingslijst. Voel je vrij het artikel te .
Haal de pagina echter niet leeg en verwijder deze boodschap niet voordat de discussie gesloten is.
ROAD zal het eerste geïntegreerde CO2-afvang en opslag demonstratieproject in Nederland zijn op industriële schaal. Dit Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject zal CO2-afvangen van nieuwe kolengestookte elektriciteitscentrales en de CO2 in lege of bijna lege gasvelden onder de Noordzee opslaan. Het project dat onderdeel uitmaakt van de CCS-demonstratieprojecten van de Europese Unie is gelegen op 20 km uit de kust van Hoek van Holland in het Nederlandse P18 veld.
Het demonstratieproject van het Nederlandse K12-B veld is aan ROAD voorafgegaan. Sinds 1 maart 2005 is in het K12-veld op experimentele basis CO2 geherinjecteerd in het reservoir waaruit het is geproduceerd voor permanente opslag en verbeterde aardgaswinning. Het CO2-herinjectiereservoir ligt op 100 kilometer uit de kust van Den Helder. Gebleken is dat 0,02 miljoen ton CO2 uit eigen productie probleemloos in het reservoir wordt geïnjecteerd. Deze hoeveelheid kan tot op industriele schaal worden opgevoerd tot 0,50 miljoen ton CO2 per jaar.
| CCS-project | veldnaam | platform | reservoir | afdichting | max. opslagcapaciteit |
|---|---|---|---|---|---|
| .. | K12-A | K12-A | Rotliegend | zout | 5-10 miljoen ton CO2 |
| K12-B | K12-B | K12-B | Rotliegend | zout | 20-50 miljoen ton CO2 |
| .. | K12-C | K12-C | Rotliegend | zout | 5-10 miljoen ton CO2 |
| .. | K12-D | K12-D | Rotliegend | zout | 2,5-5 miljoen ton CO2 |
| .. | P18-2 | P18 Alpha | Trias | kleisteen | 20-30 miljoen ton CO2 |
| ROAD | P18-4 | P18 Alpha | Trias | kleisteen | 5-10 miljoen ton CO2 |
| .. | P18-6 | P18 Alpha | Trias | kleisteen | 2,5 miljoen ton CO2 |
Tabel. CCS-demonstratieprojecten in het Nederands continentaal plat:
Het K12-B reservoir dat onder een zoutlaag ligt, heeft op een diepte van 3.800 meter een temperatuur van 128 graden Celsius.
Het P18-4 reservoir dat in een geisoleerde laag ligt, heeft op een diepte van 3.500 meter een temperatuur van 126 graden Celsius, heeft een initieel hoge reservoirdruk en is via bestaande pijpleidingen met het vasteland verbonden.
Europese aanvraag
Momenteel (2012) vinden voor het ROAD-project de eerste voorbereidingen plaats. Het betreft de Europese adviesaanvraag van de ontwerpvergunning voor permanente CO2-opslag op zee in het bijna leeggeproduceerde P18-4 reservoir van het Nederlandse continentaal plat. Het project heeft een gemiddelde ontwerpcapaciteit van 1,1 miljoen ton CO2 per jaar. Het bijna lege P18-4 gasreservoir komt het jaar 2015 vrij en zal naar verwachting tussen 2015 en 2018 operationeel zijn voor een eerste industriele CO2-opslag in Nederland. Op een diepte van 3.500 meter moet de operationele werkdruk die tot 320 bar oploopt en die hoger is nabij de injectieput, beneden de omgevingsdruk van 348,5 bar worden gehouden ondanks de hoge initiele reservoir begindruk van 377 bar. De productieputten van het naburige P15-9 reservoir moeten na het verlaten van de putten CO2 bestendig zijn.
Het afgevange CO2 kan in principe in de drie geisoleerde gasreservoirs van het P18 veld geinjecteerd worden, die een initiele begindruk hadden van 340 en 377 bar en een temperatuur van 117 en 126 graden Celsius. Gezamenlijk hebben de reservoirs een verwachte opslagcapaciteit van 33 miljoen ton CO2 op een diepte van 3.000 en 3.500 meter. Er geldt dat op deze diepten een hydrostatische druk moet heersen van 300 en 350 bar, hetgeen niet het geval is, zodat de gunstige initiele begindrukken een overdruk zijn te noemen.
P18 veld
De afdichtende bovenlaag, die uit het Trias stamt, is 160 meter dik en bestaat uit een ondoorlatende schalie met dunne lagen of banken van anhydriet en dolomiet. Dit is de afdichtende bovenlaag over de P18 reservoirs. Het reservoirgesteente bestaat overwegend uit rode zandsteen en heeft een dikte van 215 meter. Dit wordt bondzandsteen genoemd, gevormd op de grens van het Late Perm en Vroege Trias. Onder het reservoir bevindt zich de afdichtende Lower Buntsandstein die uit schalie bestaat met een dikte van 150 meter. Hieronder ligt het Carboon. Het P18 veld maakt deel uit van het West-Nederlands Bekken.
P18-4 reservoir
Het reservoir P18-4 wordt aan alle zijden begrensd door breuken. De breuken aan de zijden van de reservoirs zijn ondoorlatend en sluiten het reservoir voor CO2-migratie af. Een uitzondering hierop vormt een breuk die aan een ander zandsteenreservoir grenst. Dit vormt de mogelijkheid van een CO2-migratiepad van P18-4 naar het reservoir P15-9. Door CO2-injectie wordt het drukverschil tussen de beide reservoirs uiteindelijk groot tot 300 bar, dat het ontstaan van een migratiepad kan veroorzaken.
Horsten en slenken
In het Trias liggen de horsten en weggezakte slenken waarvandaan de zijdelingse breukvlakken komen. Het zijn ondoorlatende kleiachtige breukvlakken die zijdelings van de gasreservoirs in het Jura liggen. Het Jura is ongeveer 400 meter dik en bestaat uit een afsluitende klei (schalie) met plaatselijke dolomiet.
De horsten en slenken hebben de drie zandsteenreservoirs, die onder een gunstige initiele overdruk hebben gestaan, geisoleerd van de oorspronkelijke zandsteenlaag (watervoerend). Hierdoor bezitten de geisoleerde reservoirs geen of vrijwel geen formatiewater.
