Roald Dahl: verschil tussen versies

Roald Dahl
Roald Dahl en Patricia Neal op een foto van Carl van Vechten
Algemene informatie
Volledige naam	Roald Dahl
Geboren	13 september 1916
Geboorteplaats	Llandaff[1][2]
Overleden	23 november 1990
Overlijdensplaats	Oxford[3]
Land	Verenigd Koninkrijk
Beroep	schrijver
Werk
Jaren actief	1942-1990
Bekende werken	Matilda
Dbnl-profiel
(en) IMDb-profiel
Website
Portaal    Literatuur

Roald Dahl (Llandaff, Zuid-Wales, 13 september 1916 – Oxford, 23 november 1990) was een Brits schrijver geboren uit Noorse immigranten.

Hij schreef boeken voor zowel kinderen als volwassenen. Zijn schrijfstijl was bijzonder: de verhalen voor volwassenen zijn vaak bizar en die voor kinderen grappig, vreemd, onvoorspelbaar, griezelig en af en toe een beetje sadistisch. Zijn kinderboeken werden van tekeningen voorzien door Quentin Blake. Ze werden in Nederland zowel door de Griffeljury als door de Kinderjury verschillende malen bekroond. Zijn verhalen voor volwassenen waren over het algemeen kort en vertoonden vaak een verrassende wending aan het eind. De boeken Boy en Solo zijn autobiografisch.

Biografie

1916 - 1934

Roald Dahl werd in 1916 in Llandaff, Cardiff (Wales) geboren als kind van Noorse ouders, Harald Dahl en Sofie Magdalene Dahl-Hesselberg. Roald werd vernoemd naar de poolreiziger Roald Amundsen, een nationale held in Noorwegen. Hij sprak thuis Noors met zijn ouders en zussen.

In 1920, toen Roald drie was, stierf zijn zeven jaar oude zuster Astri aan een blindedarmontsteking. Ongeveer een maand later overleed zijn vader op 57-jarige leeftijd aan een longontsteking. Roalds moeder besloot echter niet om naar Noorwegen terug te keren; het was de wens van haar man geweest dat hun kinderen op Britse scholen werden onderwezen. Vanaf zijn achtste werd Roald naar verscheidene kostscholen in Engeland gestuurd, met inbegrip van Saint Peter's in Weston-super-Mare. Later bezocht hij Repton in Derbyshire. Tijdens zijn jaren daar zou Cadbury, een chocoladeproducent, af en toe dozen nieuwe chocolade naar de school sturen, die door de leerlingen getest konden worden. Dit was een inspiratie voor zijn derde kinderboek Sjakie en de Chocoladefabriek.

In zijn kinderjaren en zijn tienerjaren bracht Dahl zijn zomervakanties door in het Noorwegen waar zijn ouders vandaan kwamen. Zijn kinderjaren zijn het onderwerp van zijn autobiografisch werk Boy: Verhalen van Kinderjaren.

1934 - 1941

In juli 1934 trad hij in dienst van de Shell Petroleum Company. Na een tweejarige opleiding in het Verenigd Koninkrijk werd hij overgeplaatst naar Dar es Salaam, Tanganyika. Samen met de twee enige andere Shell-werknemers in dit gebied leefde hij in luxe in het Shell Huis buiten Dar es Salaam, met een kok en persoonlijke bedienden. Bij het aanbreken van de Tweede Wereldoorlog meldde hij zich aan bij de RAF. Hoewel hij met 1,98 meter eigenlijk te lang was kreeg hij in Nairobi, Kenia de eerste vlieglessen in een Tiger Moth en daarna een vervolgopleiding in Irak. Op weg naar zijn eerste squadron in Libië crashte hij (1940). Na zijn herstel vloog hij als jachtvlieger in Griekenland en Palestina. Halverwege 1941 werd hij echter afgekeurd als gevolg van het zware hoofdletsel opgelopen in de crash in Libië.

1941 - 1990

Zijn schrijversloopbaan begon nadat hij door het leger was overgeplaatst naar Washington. Zijn eerste verhalen werden in de Saturday Evening Post gepubliceerd. Hij schreef voor kinderen en volwassenen, en zijn verhalen worden over het algemeen gekarakteriseerd door een humoristische en een donkere kant.

In 1953 trouwde hij met de Amerikaanse actrice Patricia Neal. Ze kregen vijf kinderen: Olivia, Tessa (moeder van Sophie Dahl), Theo, Ophelia en Lucy. Theo raakte enkele maanden na zijn geboorte betrokken bij een verkeersongeluk en liep daarbij hersenschade en hydrocefalus op. Roald Dahl werkte naar aanleiding hiervan mee aan de ontwikkeling van de Wade-Dahl-Till shunt.^[4][5] In 1962 stierf Olivia op zevenjarige leeftijd in het ziekenhuis aan subacute scleroserende panencefalitis. In 1982 droeg hij zijn boek De GVR aan haar op. In 1983 scheidde hij van Patricia Neal. Hij hertrouwde met Felivity Ann d'Abreu Crosland.

Roald Dahl stierf op 23 november 1990 aan leukemie. Hij ligt begraven op de heuvel tegenover 'Gipsy House', in Great Missenden, vlak bij Londen, waar hij lang gewoond en gewerkt heeft.

Bibliografie

Kinderboeken

Veel van de verhalen voor kinderen zijn geschreven vanuit het kind, waarbij de volwassenen de slechteriken zijn, maar met ten minste één goede volwassene als tegenhanger.

Fictie

• De Gremlins (The Gremlins) (1943),
• De reuzenperzik (James and the Giant Peach) (1961), verfilmd in 1996
• Sjakie en de Chocoladefabriek (Charlie and the Chocolate Factory) (1964), verfilmd in 1971 en in 2005
• De tovervinger (The Magic Finger) (1966)
• De fantastische meneer Vos (Fantastic Mr Fox) (1970), zilveren griffel 1972, verfilmd in 2009
• Sjakie en de grote glazen lift (Charlie and the Great Glass Elevator) (1973)
• Daantje de wereldkampioen (Danny the Champion of the World) (1975), zilveren griffel 1977, verfilmd in 1989 met Jeremy Irons en zijn zoontje in de hoofdrol.

• De reuzenkrokodil (The Enormous Crocodile) (1978)
• Het wonderlijke verhaal van Hendrik Meier (The Wonderful Story of Henry Sugar and Six More) (1977), zilveren griffel 1979
• De griezels (The Twits) (1980), zilveren griffel 1982
• Joris en de geheimzinnige toverdrank (George's Marvellous Medicine) (1981)
• De GVR (The BFG) (1982), zilveren griffel 1984. Er bestaan ook een toneelstuk en een tekenfilm van dit boek.
• De heksen (The Witches) (1983), verfilmd in 1990
• De Giraffe, de Peli en Ik (The Giraffe and the Pelly and Me) (1985)
• Matilda (Matilda) (1988), verfilmd in 1996, won de Prijs van de Nederlandse Kinderjury in 1989.
• IEORG IDUR (ESIO TROT) (1989), won de Prijs van de Nederlandse Kinderjury in 1991
• De dominee van Dreutelen (The Vicar of Nibbleswicke) (1991)
• De Minpins (The Minpins) (1991), won de Prijs van de Nederlandse Kinderjury in 1993. Met tekeningen van Patrick Benson

Non-fictie

• Roald Dahl's griezelkookboek (Memories with Food at Gipsy House) (1991)
• Roald Dahl's gids voor veilig treingebruik (Roald Dahl's Guide to Railway Safety (1991)
• Mijn jaar (My Year) (1993)
• De schat van Mildenhall (The Mildenhall Treasure) (2000) met tekeningen van Ralph Steadman. Postuum uitgegeven, de tekst dateert van 1977

Rijmboeken

• Gruwelijke rijmen (Revolting Rhymes) (1982)
• Rotbeesten (Dirty Beasts) (1983)
• Rijmsoep (Rhyme Stew) (1990)

Boeken voor volwassenen en tieners

Romans

• Ooit en te nimmer (Sometime Never: A Fable for Supermen) (1948)
• Oom Oswald (My Uncle Oswald) (1979)

Verhalenbundels

• Over en sluiten (Over to You) (1946)
• M'n liefje, m'n duifje (Someone like You) (1953)
• Op weg naar de hemel (Kiss Kiss) (1960)
• Gelijk oversteken (Switch Bitch) (1974)
• De huwelijkse wereld van Roald Dahl (1978)
• Ontzettende verhalen (1981)
• Topklasse (1985)
• Alle verhalen (1998)

Autobiografie

• Boy (1984), autobiografische schetsen van zijn jeugd.
• Going Solo (1986), vervolg van zijn autobiografie, die zijn jaren voor Shell in Tanzania en de Tweede Wereldoorlog behandelen.
• My Year (1993), dagboek uit zijn laatste levensjaar.

Filmscripts

• You Only Live Twice (1967)
• Chitty Chitty Bang Bang (1968)
• The Night Digger (1971)
• Willy Wonka & the Chocolate Factory (1971)

Zie ook

• Komische literatuur

Externe link

• (en) Officiële site

Wikiquote heeft een of meer citaten van of over Roald Dahl.

Zie de categorie Roald Dahl van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.