Rijsel: verschil tussen versies

Sjabloon:Infobox Franse gemeente Rijsel^[1] (Frans: Lille) is een stad in Noord-Frankrijk nabij de grens met België aan de rivier de Deule (Deûle). Het is de hoofdstad van de regio Nord-Pas-de-Calais - ook Franse Nederlanden genoemd - en van het departement Nord. De stad zelf telt 226.000 inwoners, maar vormt samen met steden als Robaais (Roubaix), Villeneuve-d'Ascq en Toerkonje (Tourcoing) één van de vier grootste agglomeraties van Frankrijk met ruim 1 miljoen inwoners (zie bron onder in portaal). In bredere zin, met ook de omgeving van Kortrijk en Moeskroen in België, is Rijsel het centrum van een dichtbevolkte regio met circa 2 miljoen inwoners. Rijsel heeft vanouds belangrijke industrie (textiel) en is een universiteitsstad.

Geschiedenis

De geschiedenis van Rijsel begint met de stichting in de 11e eeuw door Boudewijn V, graaf van Vlaanderen, op een eiland in de Deule, vandaar de naam Ad Insulam (oorspronkelijke stichtingsnaam in het latijn) of de vertalingen Ter IJssel, Rijssel of L'île, die alle naar eiland verwijzen.

De aanvang van Rijsel wordt over het algemeen gezocht bij de stichting en bouw van het seculiere Sint-Pieterskapittel in 1055-1065. Hierbij moet men vaststellen dat tot dan toe ondanks een redelijke bewoning geen bedehuis aanwezig was. Er wordt althans geen melding van gemaakt, noch zijn er archeologische sporen van teruggevonden. Rijsel werd de hoofdstad van Rijsels-Vlaanderen, het zuidelijke deel van het graafschap Vlaanderen. In 1297 werd de stad ingenomen door het Franse leger, na verwoede gevechten waarbij de inwoners, volgens de overlevering, een kudde varkens inzetten om een Franse aanval af te slaan. Na de slag bij Pevelenberg in 1304 werd Rijsel, samen met de rest van Picardisch Vlaanderen een deel van Frankrijk, tot de streek in 1369 als huwelijksgeschenk aan Filips de Stoute geschonken werd. In de 16e eeuw werd het hoofdzakelijk Rooms-katholiek gebleven Rijsel herhaaldelijk bestookt door protestantse rebellen uit Moeskroen (de zogenaamde Hurlus).

In 1667 werd de streek door de Franse koning Lodewijk XIV belegerd en ingenomen, tegen de wil van haar Spaansgezinde bewoners. Van 1708 tot 1713 was de streek tijdelijk in handen van Nederlandse troepen maar werd bij het verdrag van Utrecht aan Frankrijk teruggegeven. Na de Franse Revolutie lag de stad in de frontlinie en werd hij aangevallen vanuit de Oostenrijkse Nederlanden. Het beleg mislukte en de Franse generaal Dumouriez zag de kans de gehele Zuidelijke Nederlanden te veroveren.

In de 19e eeuw kenden Rijsel en omstreken een snelle bevolkingsstijging door industrialisatie. De textielindustrie trok veel immigranten aan, vooral Vlamingen en immigranten uit Polen. De stad stond bekend als het Manchester van Frankrijk. Het van oudsher Rooms-katholieke Rijsel werd een 'linkse' stad. In 1888 componeerde Pierre De Geyter er de Internationale, en in 1896 werd Gustave Delory er de eerste socialistische burgemeester van een Franse stad.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog had de stad zwaar te lijden van bombardementen. Een groot deel van het stadscentrum werd door brand verwoest. De ineenstorting van de textielhandel na 1929 zorgde voor grote armoede in Rijsel. Toen na 1980 een nieuwe crisis in de textielindustrie, maar ook een crisis in de metaalindustrie en het stopzetten van de steenkolenwinning in het hele Departement du Nord voor grote werkloosheid zorgden, koos de stad resoluut voor de dienstenindustrie. Pas na 2000 begonnen de bevolkingscijfers weer te stijgen. Daalde het inwonertal tussen 1936 en 1982 van 240.747 tot 168.424, ondanks de aanhechting van Hellemmes en Lommes, in 2004 was het weer gestegen naar 226.800.

Verkeer

De stad vormt een belangrijk spoorwegknooppunt. Er zijn twee stations: Lille-Europe, waar op een paar lokale treinen na enkel TGV- en Eurostar-treinen stoppen, en het kopstation Lille-Flandres, waar de meeste andere treinen vertrekken of hun reis beëindigen. Het grootstedelijke gebied rond station Lille-Europe, Euralille, is ontworpen door de Nederlandse architect Rem Koolhaas.

In Rijsel reed de eerste Véhicule Automatique Léger (VAL), een volautomatische metro op luchtbanden. De afkorting VAL stond aanvankelijk voor Villeneuve d'Ascq - Lille, de eerste route van de metro. Vandaag is er nog een tweede metrolijn, naar Robaais (Roubaix) en Toerkonje (Tourcoing), die vlakbij de Belgische grens eindigt. Er is ook een tramverbinding tussen Rijsel en Toerkonje.

Cultuur

In 2004 was de stad samen met Genua de culturele hoofdstad van Europa. Er bevinden zich diverse musea in de stad, waaronder het Palais des Beaux-Arts de Lille, een van de grootste kunstmusea van Frankrijk. Rijsel is verder de zetel van het gelijknamige in 1913 gestichte rooms-Katholieke bisdom Rijsel.

Onderwijs

Rijsel beschikt over vier universiteiten. De oudste universiteit is de in 1875 opgerichte Université Catholique de Lille. De overheid nam het initiatief tot de oprichting van de Université Lille I (USTL), Université Lille II en Université Lille III. De universiteiten beroepen zich op de traditie van de universiteit van Dowaai (Douai), die in de 16e eeuw werd gesticht.

Andere hoge onderwijs instituten omvatten Europees College voor Doctorandi Lille Nord-Pas de Calais, Ecole Centrale de Lille, École nationale supérieure de chimie de Lille, École nationale supérieure d'arts et métiers, Polytech'Lille, Hautes études d'ingénieur (HEI), École des hautes études commerciales du nord (EDHEC),ESC Lille Graduate School of Management.

Bezienswaardigheden

Panorama van het place du Général de Gaulle, het centrale plein van de stad

Geboren

Émile Bernard (1868-1941), kunstschilder
Emile Auguste Carolus-Duran, kunstschilder
Charles de Gaulle (1890-1970), generaal en president
Pierre Ghestem, Wereldkampioen dammen (1922)
Édouard Lalo (1832-1892), componist en violist
Patrick Leclercq, premier van Monaco
Achille Liénart (1884-1973), kardinaal
Pierre Mauroy, politicus
Philippe Noiret (1930-2006), acteur
Matthias de L'Obel, botanicus
Charles Joseph Panckoucke, schrijver
Jean Baptiste Perrin (1870-1942), natuurkundige en Nobelprijswinnaar
Marie-Dominique Philippe, dominicaan en stichter van de Congregatie van Sint-Jan
Dominique Plancke, politicus
Gaston Waringhien, taalkundige
Petrus Alanus, Middeleeuws filosoof

Literatuur

Eric Vanneufville Histoire de Lille des origines au XXe siècle, France-Empire, Parijs 1997

Externe links

(fr) (en) www.mairie-lille.fr - Site van de gemeente
(fr) (en) www.lille2004.com - Culturele hoofdstad van Europa 2004
(fr) (en) (nl) www.transpole.fr - Transpole, het OV-bedrijf van Rijsel
(fr) (en) (nl) Website van het Paleis voor Schone Kunsten

^{<span title="Voor deze uitspraak is een bronvermelding gewenst. Motivering:}

↑ De lijst Buitenlandse Aardrijkskundige Namen van de vermeldt Rijsel als Nederlandse naam met de opmerking dat deze vooral in Vlaanderen gangbaar is.

">[bron?] Sjabloon:Steden Frankrijk

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Rijsel op Wikimedia Commons.

[1] De lijst Buitenlandse Aardrijkskundige Namen van de vermeldt Rijsel als Nederlandse naam met de opmerking dat deze vooral in Vlaanderen gangbaar is.

[1]

@@ Regel 27: / Regel 27: @@
 |diverse= <small>bron: [http://www.insee.fr/ Frans bureau voor statistiek]</small><br>[[Afbeelding:Chambre de commerce - Lille - 2003-21-09.jpg|250px]]<br>Kamer van Koophandel<br>[[Afbeelding:Theaterplein Rijsel.JPG|200px]]<br>Het Theaterplein, vlakbij het centrale plein gelegen, huisvest enkele karakteristieke gebouwen
 }}
-'''Rijsel'''<ref>De lijst [http://taaladvies.net/taal/aardrijkskundige_namen/land/FR ''Buitenlandse Aardrijkskundige Namen''] van de [[Nederlandse Taalunie]] vermeldt ''Rijsel'' als Nederlandse naam met de opmerking dat deze vooral in Vlaanderen gangbaar is.</ref> of ([[Frans]]) '''Lille''' is een stad in [[Frankrijk|Noord-Frankrijk]] nabij de grens met [[België]] aan de [[rivier]] de [[Deule]] (''Deûle''). Het is de hoofdstad van de regio [[Nord-Pas-de-Calais]] - ook [[Franse Nederlanden]] genoemd - en van het [[Departementen van Frankrijk|departement]] [[Noorderdepartement|Nord]]. De stad zelf telt 226.000 inwoners, maar vormt samen met steden als [[Robaais]] (Roubaix), [[Villeneuve-d'Ascq]] en [[Toerkonje]] (Tourcoing) één van de vier grootste [[agglomeratie]]s van Frankrijk met ruim 1 miljoen inwoners (zie bron onder in portaal). In bredere zin, met ook de omgeving van [[Kortrijk]] en [[Moeskroen]] in België, is Rijsel het centrum van een dichtbevolkte regio met circa 2 miljoen inwoners. Rijsel heeft vanouds belangrijke industrie (textiel) en is een [[universiteit]]sstad.
+'''Rijsel'''<ref>De lijst [http://taaladvies.net/taal/aardrijkskundige_namen/land/FR ''Buitenlandse Aardrijkskundige Namen''] van de [[Nederlandse Taalunie]] vermeldt ''Rijsel'' als Nederlandse naam met de opmerking dat deze vooral in Vlaanderen gangbaar is.</ref> ([[Frans]]: ''Lille'') is een stad in [[Frankrijk|Noord-Frankrijk]] nabij de grens met [[België]] aan de [[rivier]] de [[Deule]] (''Deûle''). Het is de hoofdstad van de regio [[Nord-Pas-de-Calais]] - ook [[Franse Nederlanden]] genoemd - en van het [[Departementen van Frankrijk|departement]] [[Noorderdepartement|Nord]]. De stad zelf telt 226.000 inwoners, maar vormt samen met steden als [[Robaais]] (Roubaix), [[Villeneuve-d'Ascq]] en [[Toerkonje]] (Tourcoing) één van de vier grootste [[agglomeratie]]s van Frankrijk met ruim 1 miljoen inwoners (zie bron onder in portaal). In bredere zin, met ook de omgeving van [[Kortrijk]] en [[Moeskroen]] in België, is Rijsel het centrum van een dichtbevolkte regio met circa 2 miljoen inwoners. Rijsel heeft vanouds belangrijke industrie (textiel) en is een [[universiteit]]sstad.
 ==Geschiedenis==

Versie van 13 jul 2008 16:27