Panarabisme: verschil tussen versies
Label: bewerking met nieuwe wikitekstmodus |
Geen bewerkingssamenvatting Label: Ongedaan maken |
||
(16 tussenliggende versies door 9 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Bestand:Arab world.png|thumb| |
[[Bestand:Arab world.png|thumb|Eén van de interpretaties van wat tot de [[Arabische wereld]] gerekend kan worden.]] |
||
Het '''panarabisme''' (of '''Qawmiya''') is een beweging die ijvert voor het verenigen van de [[ |
Het '''panarabisme''' (of '''Qawmiya''') is een beweging die ijvert voor het verenigen van de [[Arabieren|Arabische volkeren]] en naties van het [[Midden-Oosten]] en [[Noord-Afrika]]. Panarabisme wordt meestal omschreven als [[secularisme|seculier]], [[socialisme|socialistisch]], [[nationalisme|nationalistisch]] en [[antiwesters]]. Als uiting van het [[nationalisme]] van het Arabische volk wordt het als variant op het meestal als Westers getypeerde [[volksnationalisme]] ook wel ''Arabisch nationalisme'' genoemd. |
||
Bekende aanhangers van het panarabisme waren onder andere [[Gamal Abdel Nasser]] van [[Egypte (land)|Egypte]], [[Moammar al-Qadhafi]] van [[Libië]], [[Saddam Hoessein]] van [[Irak]] en [[Hafiz Al-Assad]] van [[Syrië]]. |
|||
==Geschiedenis== |
==Geschiedenis== |
||
[[Bestand:Union of Arab Republics 1972.png|200px|thumb|De voorgestelde Unie van Arabische Republieken (rood) uit 1972 was een nieuwe versie van de mislukte Verenigde Arabische Republiek uit 1963.]] |
[[Bestand:Union of Arab Republics 1972.png|200px|thumb|De voorgestelde Unie van Arabische Republieken (rood) uit 1972 was een nieuwe versie van de mislukte Verenigde Arabische Republiek uit 1963.]] |
||
[[Bestand:UAR and Arab Federation 1958.png|200px|thumb|Midden-Oosten in 1958: Verenigde Arabische Republiek (rood), Verenigde Arabische Staten (rood en lichtrood), Arabische Federatie (groen), Brits Koeweit (grasgroen), andere Britse protectoraten in de Arabische Golf (lichtgroen).]] |
[[Bestand:UAR and Arab Federation 1958.png|200px|thumb|Midden-Oosten in 1958: Verenigde Arabische Republiek (rood), Verenigde Arabische Staten (rood en lichtrood), Arabische Federatie (groen), Brits Koeweit (grasgroen), andere Britse protectoraten in de Arabische Golf (lichtgroen).]] |
||
Het panarabisme werd voor het eerst verdedigd door [[Hoessein ibn Ali]], de [[Sjarif van Mekka]], die streefde naar onafhankelijkheid van het [[Ottomaanse Rijk]] en de oprichting van een Arabische staat. Tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]] kreeg hij steun van de [[Entente]] (met name de [[Verenigd Koninkrijk|Britten]]), die Arabië maar al te graag wilden losmaken van het Ottomaanse Rijk, dat met de [[Centralen]] meevocht. Al in 1916 hadden zij in het geheim het [[Sykes-Picotverdrag]] gesloten, krachtens hetwelk de meeste Arabische gebieden onder hen en de [[Frankrijk|Fransen]] verdeeld zouden worden. Het beloofde Arabië, het latere [[Saoedi-Arabië]], werd gecreëerd in het meer zuidelijk gelegen woestijngebied. De [[Balfour-verklaring]] werd door Groot-Brittannië gebruikt om hun inpalming van [[Mandaatgebied Palestina|Palestina]] als Brits [[mandaatgebied]] te rechtvaardigen. De idealen van het panarabisme werden na de Eerste Wereldoorlog nog lang niet gerealiseerd, en het gebied begon zelfs aan een lange periode van Britse en Franse bezetting. |
Het panarabisme werd voor het eerst verdedigd door [[Hoessein ibn Ali]], de [[Sjarif van Mekka]], die streefde naar onafhankelijkheid van het Turkse [[Ottomaanse Rijk]] en de oprichting van een Arabische staat. Tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]] kreeg hij steun van de [[Entente]] (met name de [[Verenigd Koninkrijk|Britten]]), die [[Arabië]] maar al te graag wilden losmaken van het Ottomaanse Rijk, dat met de [[Centralen]] meevocht. Al in 1916 hadden zij in het geheim het [[Sykes-Picotverdrag]] gesloten, krachtens hetwelk de meeste Arabische gebieden onder hen en de [[Frankrijk|Fransen]] verdeeld zouden worden. Het beloofde Arabië, het latere [[Saoedi-Arabië]], werd [[eenwording van Saoedi-Arabië|gecreëerd]] in het meer zuidelijk gelegen woestijngebied. De [[Balfour-verklaring]] werd door Groot-Brittannië gebruikt om hun inpalming van [[Mandaatgebied Palestina|Palestina]] als Brits [[mandaatgebied]] te rechtvaardigen. De idealen van het panarabisme werden na de Eerste Wereldoorlog nog lang niet gerealiseerd, en het gebied begon zelfs aan een lange periode van Britse en Franse bezetting met als gevolg de stichting van de staat [[Israël]] in 1948. |
||
Een meer formele panarabische ideologie werd geformuleerd door [[Michel Aflaq]], een stichter van de [[Ba'ath Partij]], rond [[1940]] in [[Syrië]]. De Ba'ath partij combineerde socialisme met [[Italië|Italiaans]] [[fascisme]]. Het panarabisme inspireerde verschillende unificatiepogingen, met als meest in het oog springende voorbeeld in 1958 de [[Verenigde Arabische Republiek]], een unie van [[Egypte (land)|Egypte]] en Syrië en de confederatie van deze VAR met [[Mutawakkilitisch Koninkrijk Jemen|Noord-Jemen]], genaamde de [[Verenigde Arabische Staten]]. Beiden hielden het maar drie jaar vol. |
Een meer formele panarabische ideologie werd geformuleerd door [[Michel Aflaq]], een stichter van de [[Ba'ath Partij]], rond [[1940]] in [[Syrië]]. De Ba'ath partij combineerde socialisme met [[Italië|Italiaans]] [[fascisme]]. Het panarabisme inspireerde verschillende unificatiepogingen, met als meest in het oog springende voorbeeld in 1958 de [[Verenigde Arabische Republiek]], een unie van [[Egypte (land)|Egypte]] en Syrië en de confederatie van deze VAR met [[Mutawakkilitisch Koninkrijk Jemen|Noord-Jemen]], genaamde de [[Verenigde Arabische Staten]]. Beiden hielden het maar drie jaar vol. |
||
Regel 15: | Regel 17: | ||
Panarabisme kreeg een stevige deuk toen een verenigd Arabisch leger in 1967 werd verslagen door [[Israël]] tijdens de [[Zesdaagse Oorlog]] en door de onmacht om in enig Arabisch land stevige economische groei te creëren. In de loop van de jaren [[1980-1989|'80]] werd panarabisme overschaduwd door panislamitische gedachten. |
Panarabisme kreeg een stevige deuk toen een verenigd Arabisch leger in 1967 werd verslagen door [[Israël]] tijdens de [[Zesdaagse Oorlog]] en door de onmacht om in enig Arabisch land stevige economische groei te creëren. In de loop van de jaren [[1980-1989|'80]] werd panarabisme overschaduwd door panislamitische gedachten. |
||
===Europa=== |
=== Europa === |
||
In Europa is met name de [[Arabisch-Europese Liga]] (AEL) een Arabisch-nationalistische beweging. Het richt zich primair op Arabische minderheden in [[Nederland]] en [[België]]. Het verzet zich tegen [[Assimilatie (sociologie)|assimilatie]] en probeert een Arabisch bewustzijn te stimuleren. |
In Europa is met name de [[Arabisch-Europese Liga]] (AEL) een Arabisch-nationalistische beweging. Het richt zich primair op Arabische minderheden in [[Nederland]] en [[België]]. Het verzet zich tegen [[Assimilatie (sociologie)|assimilatie]] en probeert een Arabisch bewustzijn te stimuleren. |
||
==Mislukte fusies== |
== Mislukte fusies == |
||
* [[Arabisch Islamitische Republiek]] (1972), tussen [[Tunesië]] en [[Libisch-Arabische Republiek|Libië]] |
* [[Bestand:Drapeau de la République Arabe Islamique (Union tuniso-libyenne).svg|23px]] [[Arabisch Islamitische Republiek]] (1972), tussen [[Tunesië]] en [[Libisch-Arabische Republiek|Libië]] |
||
* [[Arabische Federatie]] (1958), tussen [[Jordanië]] en [[Koninkrijk Irak|Irak]] |
* [[Bestand:Flag of the Arab Federation.svg|23px]] [[Arabische Federatie]] (1958), tussen [[Jordanië]] en [[Koninkrijk Irak|Irak]] |
||
* [[Federatie van Arabische |
* [[Bestand:Flag of the Trucial States (1968–1971).svg|23px]] [[Federatie van Arabische Emiraten]] (1968-1971), tussen de [[Verenigde Arabische Emiraten]], [[Qatar]] en [[Bahrein]] |
||
* [[Bestand:Flag of Syria (1972–1980).svg|23px]] [[Federatie van Arabische Republieken]] (1972-1977), tussen [[Libisch-Arabische Republiek|Libië]], [[Egypte (land)|Egypte]] en [[Syrië]] |
|||
* [[Syrisch-Irakeese Unie]] (1978-1979), tussen [[Syrië]] en [[Irak]] |
|||
* [[ |
* [[Bestand:Flag of None.svg|23px]] [[Libisch-Syrische unie]] (1980-1981, tussen [[Libië]] en [[Syrië]] |
||
* [[ |
* [[Bestand:Flag of None.svg|23px]] [[Maghreb Federatie]] (1945-1958), tussen [[Mauritanië]], [[Marokko]], [[Algerije]], [[Tunesië]] en [[Libië]] |
||
* [[ |
* [[Bestand:Flag of Iraq (1963–1991).svg|23px]] [[Syrisch-Iraakse Unie]] (1978-1979), tussen [[Syrië]] en [[Irak]] |
||
* [[ |
* [[Bestand:Flag of None.svg|23px]] [[Syrisch-Jordaanse Unie]] (1975-1976, tussen [[Syrië]] en [[Jordanië]] |
||
* [[ |
* [[Bestand:Flag of None.svg|23px]] [[Unie van Arabische Republieken]] (1972), tussen [[Irak]], [[Syrië]] en [[Egypte (land)|Egypte]] |
||
* [[Bestand:Flag of None.svg|23px]] [[Verenigd Arabisch Koninkrijk]] (1972), tussen [[Jordanië]] en [[Palestina (staat)|Palestina]] |
|||
⚫ | |||
* [[Bestand:Flag of Syria.svg|23px]] [[Verenigde Arabische Republiek]] (1958-1961), tussen [[Egypte (land)|Egypte]] en [[Syrië]] |
|||
* [[Bestand:Flag of Iraq (1963–1991).svg|23px]] [[Verenigde Arabische Republiek (1963)|Verenigde Arabische Republiek]] (1963), tussen [[Egypte (land)|Egypte]], [[Irak]] en [[Syrië]] |
|||
* [[Bestand:Flag of Syria.svg|23px]] [[Verenigde Arabische Staten]] (1958-1961), tussen [[Egypte (land)|Egypte]], [[Syrië]] en [[Mutawakkilitisch Koninkrijk Jemen|Noord-Jemen]] |
|||
⚫ | |||
===Andere federaties van Arabische republieken=== |
===Andere federaties van Arabische republieken=== |
||
Regel 56: | Regel 62: | ||
** [[Bestand:Flag of the United Arab Emirates.svg|20px|border]] [[Fujairah (emiraat)|Fujairah]] |
** [[Bestand:Flag of the United Arab Emirates.svg|20px|border]] [[Fujairah (emiraat)|Fujairah]] |
||
** [[Bestand:Flag of Ras al-Khaimah.svg|20px|border]] [[Ras al-Khaimah (emiraat)|Ras al-Khaimah]] |
** [[Bestand:Flag of Ras al-Khaimah.svg|20px|border]] [[Ras al-Khaimah (emiraat)|Ras al-Khaimah]] |
||
** [[Bestand:Flag of Sharjah.svg|20px|border]] [[Sharjah (emiraat)|Sharjah]] |
** [[Bestand:Flag of Sharjah and Ras Al Khaimah.svg|20px|border]] [[Sharjah (emiraat)|Sharjah]] |
||
** [[Bestand:Flag of Umm al-Qaiwain.svg|20px|border]] [[Umm al-Qaiwain (emiraat)|Umm al-Quwain]] |
** [[Bestand:Flag of Umm al-Qaiwain.svg|20px|border]] [[Umm al-Qaiwain (emiraat)|Umm al-Quwain]] |
||
==Militaire annexaties== |
==Militaire annexaties== |
||
* [[Bestand:Flag of Upper Asir.svg|23px]] [[Emiraat Asir|Asir]] door [[Saoedi-Arabië]] ( |
* [[Bestand:Flag of Upper Asir.svg|23px|border]] [[Emiraat Asir|Asir]] door [[Saoedi-Arabië]] (1930) |
||
* [[Bestand:Flag of Hejaz 1917.svg|23px|border]] [[Koninkrijk Hidjaz|Hidjaz]] door [[Saoedi-Arabië]] (1925) |
|||
* {{KW}} door [[Irak]] (1990-1991) |
* {{KW}} door [[Irak]] (1990-1991) |
||
* {{PS}} door [[Egypte (land)|Egypte]] en [[Jordanië]] (1948-1967) |
* {{PS}} door [[Egypte (land)|Egypte]] en [[Jordanië]] (1948-1967) |
||
Regel 66: | Regel 73: | ||
==Intergouvernementele organisaties== |
==Intergouvernementele organisaties== |
||
* |
*[[Bestand:Flag of the Arab League.svg|23px]] [[Arabische Liga]] (1945) |
||
*[[Bestand:Flag of None.svg|23px]] [[Arabische Samenwerkingsraad]] (1989-1990) |
|||
*{{CCASG}} (1981) |
|||
*[[Bestand:Flag of None.svg|23px]] [[Raad van Arabische Economische Eenheid]] (1957) |
|||
*{{UAM}} (1989) |
|||
*[[Bestand:Flag of the Cooperation Council for the Arab States of the Gulf.svg|23px]] [[Samenwerkingsraad van de Arabische Golfstaten]] (1981) |
|||
*[[Bestand:Flag of Maghreb.svg|23px]] [[Unie van de Arabische Maghreb]] (1989) |
|||
==Zie ook== |
==Zie ook== |
||
* [[Arabische wereld]] |
* [[Arabische wereld]] |
||
* [[Midden-Oosten]] |
|||
* [[Arabisch socialisme]] |
* [[Arabisch socialisme]] |
||
* [[Ba'athisme]] |
* [[Ba'athisme]] |
||
Regel 80: | Regel 88: | ||
* [http://sandbox.blog-city.com/arab_nationalism_mistaken_identity.htm Arab Nationalism: Mistaken Identity]{{dode link|datum=september 2017 |bot=InternetArchiveBot }} |
* [http://sandbox.blog-city.com/arab_nationalism_mistaken_identity.htm Arab Nationalism: Mistaken Identity]{{dode link|datum=september 2017 |bot=InternetArchiveBot }} |
||
{{ |
{{Navigatie irredentisme}} |
||
[[Categorie:Politiek in de Arabische wereld]] |
[[Categorie:Politiek in de Arabische wereld]] |
Huidige versie van 17 jun 2024 om 07:58
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Arab_world.png/260px-Arab_world.png)
Het panarabisme (of Qawmiya) is een beweging die ijvert voor het verenigen van de Arabische volkeren en naties van het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Panarabisme wordt meestal omschreven als seculier, socialistisch, nationalistisch en antiwesters. Als uiting van het nationalisme van het Arabische volk wordt het als variant op het meestal als Westers getypeerde volksnationalisme ook wel Arabisch nationalisme genoemd.
Bekende aanhangers van het panarabisme waren onder andere Gamal Abdel Nasser van Egypte, Moammar al-Qadhafi van Libië, Saddam Hoessein van Irak en Hafiz Al-Assad van Syrië.
Geschiedenis
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Union_of_Arab_Republics_1972.png/200px-Union_of_Arab_Republics_1972.png)
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/UAR_and_Arab_Federation_1958.png/200px-UAR_and_Arab_Federation_1958.png)
Het panarabisme werd voor het eerst verdedigd door Hoessein ibn Ali, de Sjarif van Mekka, die streefde naar onafhankelijkheid van het Turkse Ottomaanse Rijk en de oprichting van een Arabische staat. Tijdens de Eerste Wereldoorlog kreeg hij steun van de Entente (met name de Britten), die Arabië maar al te graag wilden losmaken van het Ottomaanse Rijk, dat met de Centralen meevocht. Al in 1916 hadden zij in het geheim het Sykes-Picotverdrag gesloten, krachtens hetwelk de meeste Arabische gebieden onder hen en de Fransen verdeeld zouden worden. Het beloofde Arabië, het latere Saoedi-Arabië, werd gecreëerd in het meer zuidelijk gelegen woestijngebied. De Balfour-verklaring werd door Groot-Brittannië gebruikt om hun inpalming van Palestina als Brits mandaatgebied te rechtvaardigen. De idealen van het panarabisme werden na de Eerste Wereldoorlog nog lang niet gerealiseerd, en het gebied begon zelfs aan een lange periode van Britse en Franse bezetting met als gevolg de stichting van de staat Israël in 1948.
Een meer formele panarabische ideologie werd geformuleerd door Michel Aflaq, een stichter van de Ba'ath Partij, rond 1940 in Syrië. De Ba'ath partij combineerde socialisme met Italiaans fascisme. Het panarabisme inspireerde verschillende unificatiepogingen, met als meest in het oog springende voorbeeld in 1958 de Verenigde Arabische Republiek, een unie van Egypte en Syrië en de confederatie van deze VAR met Noord-Jemen, genaamde de Verenigde Arabische Staten. Beiden hielden het maar drie jaar vol.
De oprichting van de nog steeds bestaande Arabische Liga op 22 maart 1945 was ook een poging om tot een panarabische eenheid te komen.
De Syrische Ba'ath-regering, evenals de voormalige Ba'ath-regering van Irak tot de val van Saddam Hoessein in 2003, ondersteunden het panarabistische gedachtegoed. Zij twistten met elkaar wie de zuiverste vorm van de Ba'ath-ideologie had.
Panarabisme kreeg een stevige deuk toen een verenigd Arabisch leger in 1967 werd verslagen door Israël tijdens de Zesdaagse Oorlog en door de onmacht om in enig Arabisch land stevige economische groei te creëren. In de loop van de jaren '80 werd panarabisme overschaduwd door panislamitische gedachten.
Europa
In Europa is met name de Arabisch-Europese Liga (AEL) een Arabisch-nationalistische beweging. Het richt zich primair op Arabische minderheden in Nederland en België. Het verzet zich tegen assimilatie en probeert een Arabisch bewustzijn te stimuleren.
Mislukte fusies
Arabisch Islamitische Republiek (1972), tussen Tunesië en Libië
Arabische Federatie (1958), tussen Jordanië en Irak
Federatie van Arabische Emiraten (1968-1971), tussen de Verenigde Arabische Emiraten, Qatar en Bahrein
Federatie van Arabische Republieken (1972-1977), tussen Libië, Egypte en Syrië
Libisch-Syrische unie (1980-1981, tussen Libië en Syrië
Maghreb Federatie (1945-1958), tussen Mauritanië, Marokko, Algerije, Tunesië en Libië
Syrisch-Iraakse Unie (1978-1979), tussen Syrië en Irak
Syrisch-Jordaanse Unie (1975-1976, tussen Syrië en Jordanië
Unie van Arabische Republieken (1972), tussen Irak, Syrië en Egypte
Verenigd Arabisch Koninkrijk (1972), tussen Jordanië en Palestina
Verenigde Arabische Republiek (1958-1961), tussen Egypte en Syrië
Verenigde Arabische Republiek (1963), tussen Egypte, Irak en Syrië
Verenigde Arabische Staten (1958-1961), tussen Egypte, Syrië en Noord-Jemen
Vruchtbare Sikkel Unie (1958-1961), tussen Irak, Syrië, Libanon, Palestina en Jordanië
Andere federaties van Arabische republieken
- Federatie tussen Egypte, Libië en Soedan (1969 / 70–1971)
- Federatie tussen Egypte, Libië en Syrië (1971 / 72–1974 / 77)
- Unie tussen Egypte en Libië binnen de Federatie (1972–1973 / 74)
- Unie tussen Egypte en Syrië binnen de Federatie (1976–1977)
- Federatie tussen Egypte, Soedan en Syrië (1977)
-
FAR 1970, Syrië is van plan zich bij de Egyptisch-Libisch-Soedanese Federatie aan te sluiten
-
FAR 1971, Soedan zou later toetreden, maar blijft buiten de Federatie
-
FAR 1972, Irak wordt uitgenodigd om lid te worden van de Egyptisch-Libisch-Syrische Federatie
-
FAR 1973, Egypte en Libië vormen geen Unie binnen de Federatie
-
FAR 1976, Egypte en Syrië zijn van plan binnen de Federatie een Unie te vormen
-
FAR 1977, Soedan is van plan zich aan te sluiten bij de Egypte-Syrische Federatie
Geslaagde fusies
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/North_and_South_Yemen_in_their_region.svg/250px-North_and_South_Yemen_in_their_region.svg.png)
Jemen (1990)
Verenigde Arabische Emiraten (1972)
Militaire annexaties
Asir door Saoedi-Arabië (1930)
Hidjaz door Saoedi-Arabië (1925)
Koeweit door Irak (1990-1991)
Palestina door Egypte en Jordanië (1948-1967)
Westelijke Sahara/SADR door Marokko (vanaf 1975)
Intergouvernementele organisaties
Arabische Liga (1945)
Arabische Samenwerkingsraad (1989-1990)
Raad van Arabische Economische Eenheid (1957)
Samenwerkingsraad van de Arabische Golfstaten (1981)
Unie van de Arabische Maghreb (1989)