Paardenkracht (eenheid): verschil tussen versies
k robot Erbij: fa:اسب بخار |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
De '''paardenkracht''' (afgekort als '''pk''') is een |
De '''paardenkracht''' (afgekort als '''pk''') is een oude [[Natuurkundige eenheid|eenheid]] van [[vermogen (natuurkunde)|arbeidsvermogen]]. Het was het arbeidsvermogen dat een gemiddeld [[paard (dier)|paard]] langdurig kon leveren — bijvoorbeeld voor het aandrijven van een [[rosmolen]]. De naam ''paardenkracht'' is verwarrend, want het is niet een eenheid van [[kracht]] maar van vermogen. De Engelse naam ''horse power'' (afgekort HP) heeft die verwarring niet. |
||
==Definitie== |
==Definitie== |
||
Versie van 6 nov 2008 13:06
De paardenkracht (afgekort als pk) is een oude eenheid van arbeidsvermogen. Het was het arbeidsvermogen dat een gemiddeld paard langdurig kon leveren — bijvoorbeeld voor het aandrijven van een rosmolen. De naam paardenkracht is verwarrend, want het is niet een eenheid van kracht maar van vermogen. De Engelse naam horse power (afgekort HP) heeft die verwarring niet.
Definitie
Engelse horsepower
De Schotse uitvinder James Watt definieerde de paardenkracht rond 1770 als 33000 foot-pounds per minute. Dit is het vermogen van een trekpaard om 150 kilogram in een minuut 30 meter op te hijsen. Dus
De paardenkracht werd ook gedefinieerd als het vermogen dat nodig is om een last van 75 kilogram stapvoets te hijsen (dat wil zeggen met een snelheid van 1 meter per seconde, oftewel 3,6 kilometer per uur). Bij een valversnelling van 9,81 m/s² geldt dus het volgende:
- watt
Deze waarde is gelijk aan wat later in Engeland metric horsepower werd genoemd. 1 pk komt dus overeen met ongeveer 0,736 kW, en 1 kW met ongeveer 1,36 pk.
Het vermogen van stoommachines en later ook dat van motoren werd vroeger in pk's uitgedrukt. Maar de pk (en alle andere nationale aanduidingen voor paardenkracht, zoals HP (horse power), PS (Pferdestärke) en ch (cheval vapeur)) zijn tegenwoordig vervangen door de SI-eenheid kW (kilowatt), hoewel men in advertenties voor auto's en in het algemeen de term nog steeds gebruikt.
Internationaal
Een Nederlandse paardenkracht (pk) is exact dezelfde als de Duitse Pferdestärke (PS), terwijl de Engelse horse power (hp) iets groter is: 1 horse-power = 1 HP = 550 ft.lbf/s ~ 745,7 watt met andere basiseenheden (1 ft = 1 foot = 0,3048 m en 1 lb = 1 pound = 0,4536 kg. lbf is de zwaartekracht op 1 pound. In Engeland werd dus een iets andere definitie toegepast.
Verschillende manieren van meten
Het vermogen van auto's en motorfietsen wordt vaak in pk uitgedrukt, maar de opgegeven getallen kunnen misleidend zijn. Als men het vermogen direct aan de krukas meet, zal het vermogen hoger uitvallen dan als men het aan de wielen meet. Motoren worden dan ontdaan van de dynamo, versnellingsbak, hydraulische pompen en andere zaken die extra door de motor worden aangedreven. Daarnaast wordt de motor op een zeer gunstige manier afgesteld. Op die manier wint men het meeste vermogen. Ook is het bij buitenboordmotoren achter boten in veel landen (inclusief Nederland) gebruikelijk om op de achterkant van de motor het vermogen ervan in pk aan te geven.
Verschillende methodes:
- DIN pk: DIN (Deutsches Institut für Normung)
- DIN pk wordt gemeten aan het vliegwiel
- SAE pk: SAE (Society of Automotive Engineers)
- SAE pk wordt gemeten in de Engelse definitie van pk aan het vliegwiel
Cheval fiscal
De paardenkracht moet niet worden verward met de CV (cheval fiscal), een eenheid die door de Franse fiscus wordt gebruikt om het vermogen van een voertuig aan te duiden en die in Nederland vooral bekend is uit de naam van de 2CV. Het vermogen in chevaux fiscaux wordt berekend met . Hierin is C de uitstoot aan CO2 en P het vermogen in kW.
