Oost-Jeruzalem: verschil tussen versies

De neutraliteit van dit artikel wordt betwijfeld.
Zie de bijbehorende overlegpagina voor meer informatie.

Oost-Jeruzalem

Palestijns stadsdeel van Jeruzalem
Oost-Jeruzalem. Kaart met de Groene Lijn, (de wapenstilstandsgrens van 1949), de Israëlische gemeentegrens in 1967, en die in 2006 met de etnische situatie per wijk.
Situering
District (Israël)	Jeruzalem (Israël) (de facto)
Gemeente (bestuur) (Israël)	Jeruzalem (de facto)
Gouvernement van Palestina	Jeruzalem (Palestina Staat) (de jure, geclaimd)
Coördinaten	31° 47′ NB, 35° 14′ OL
Algemeen
Inwoners	542.410[1]

Oost-Jeruzalem, (Arabisch: القدس الشرقية, Hebreeuws: מזרח ירושלים), bestaat uit de Oude Stad Jeruzalem (Arabisch: Al-Quds) samen met de ten oosten ervan gelegen Palestijnse wijken en dorpen, gelegen op de Westelijke Jordaanoever van Palestina. De Oude Stad bestond uit oorspronkelijk vijf, maar later nog vier etno-religieuze wijken: de islamitische, de Joodse, de christelijke en de Armeense wijk. Binnen de muren van de Oude Stad bevinden zich onder meer de Tempelberg, de Al-Aqsamoskee, de Rotskoepel, de Klaagmuur en de Heilig Grafkerk. In 1948 veroverde Israël West-Jeruzalem, het gebied en de wijken ten westen van de Oude Stad Jeruzalem, dat daarmee werd afgesplitst van wat vervolgens Oost-Jeruzalem werd genoemd: de oostelijk gelegen Oude Stad met zijn wijken rondom. Sinds de Zesdaagse Oorlog van 1967, waarin Israël de Westelijke Jordaanoever inclusief Oost-Jeruzalem veroverde en bezette, zijn de Oude Stad met zijn omliggende Palestijnse wijken en dorpen samen met de, door de internationale gemeenschap illegaal verklaarde, [Israëlische nederzetting]]en bij West-Jeruzalem getrokken en onder Israëlisch bestuur gebracht.

Status

De status van Oost-Jeruzalem is omstreden: Jeruzalem, gelegen in de regio Palestina maakte na de Eerste Wereldoorlog vanaf 1922 deel uit van het Mandaatgebied Palestina. In het Verdelingsplan van 1947 van de Verenigde Naties voor het Mandaatgebied werd aan Jeruzalem als geheel een aparte internationale status Corpus Separatum toegekend onder bestuur van de Verenigde Naties.^[2].

Israël, dat sinds de Arabisch-Israëlische Oorlog van 1948 West-Jeruzalem al in handen had, veroverde in de Zesdaagse Oorlog van 1967 de Westelijke Jordaanoever en de oude stad Oost-Jeruzalem op Jordanië en annexeerde daarna ook Oost-Jeruzalem. Door een muur en een hek waren tot dan toe Oost- en West-Jeruzalem van elkaar gescheiden. In 1980 werd door de Israëlische Knesset de Jeruzalemwet aangenomen, die stelde dat "Jeruzalem de eeuwige en ondeelbare hoofdstad van Israël is". Zowel de annexatie als de Jeruzalemwet zijn door de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties veroordeeld en verworpen als een schending van het volkenrecht, onder andere in de resoluties 476 en 478 van de Verenigde Naties ten aanzien van de status van Jeruzalem.

De Palestijnse Autoriteit eist Oost-Jeruzalem op als hoofdstad van een onafhankelijke Palestijnse Staat, zoals in de Oslo-akkoorden van 1993 in het vooruitzicht was gesteld. Het Orient House van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) had hier enige tijd diplomatieke, economische en sociale functies, en werd gezien als zetel van een toekomstige regering van de Palestijnse staat. Het werd echter na invallen in 1988 door Israël gesloten en opnieuw in 2001.^[3]. Het Palestijnse Gouvernement Jeruzalem omvat 30 lokaliteiten.^[4]

Voorgeschiedenis

In 1948 hadden Joodse leiders de staat Israël uitgeroepen. Tijdens de Arabisch-Israëlische Oorlog van 1948, werden de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem door Transjordanië veroverd. Koning Abdoellah I had daarvoor een geheime overeenkomst gesloten met het Jewish Agency over de verdeling van het Mandaatgebied Palestina. Zijn leger, onder leiding van de Britse commandant John Bagot Glubb, kon vrijwel ongehinderd de Westelijke Jordaanoever bezetten. De status van Jeruzalem was felomstreden, aangezien zich hier zowel joodse als christelijke als islamitische heilige plaatsen bevinden.

Tijdens deze oorlog slaagde geen van beide partijen erin Jeruzalem in zijn geheel te veroveren. Oost-Jeruzalem bleef in Jordaanse handen. Volgens Israël werden de bewoners van de Joodse wijk verdreven, werden hun huizen onbewoonbaar gemaakt en werden van de 35 synagogen er 34 verwoest^[5]. Na de oorlog annexeerde Transjordanië de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem, reden waarom het zijn naam veranderde in Jordanië. Deze Jordaanse annexatie werd slechts erkend door Pakistan, Irak en Groot-Brittannië. De Arabische Liga erkende de annexatie niet.^[6]

Annexatie door Israël en bouw van nederzettingen

In de Zesdaagse Oorlog van juni 1967 werden de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem door Israël op Jordanië veroverd en bezet. Kort na deze oorlog annexeerde Israël Oost-Jeruzalem plus enkele tientallen Arabische/Palestijnse dorpen in de omgeving. Het al in 1949 door Israël geannexeerde West-Jeruzalem, dat 38 km² omvatte, en de oude Jordaanse gemeente Jeruzalem ("Al-Quds"), die 6 km² groot was, werden nu samengevoegd met deze omliggende Palestijnse dorpen^[7], en uitgebreid met Israëlische nederzettingen. Na de annexatie had de nieuwe Israëlische gemeente Jeruzalem een oppervlakte van 108 km² gekregen. De Joodse wijk werd gerestaureerd en de oude Marokkaanse wijk (Harat al-Maghariba) van 135 woningen werd drie dagen na de verovering van de Oude Stad gesloopt om plaats te maken voor een groot plein voor de Klaagmuur.^[8] Hierbij werd ook een oude moskee verwoest.^[9][10] Het beheer van de Tempelberg bleef in handen van de Jordaanse Waqf, een islamitische religieuze instelling.

In 2002 begon Israël met de bouw van de Israëlische Afscheidingslinie. Een groot deel van de stad en omgeving werd daardoor afgesloten en vrijwel ontoegankelijk gemaakt voor de Palestijnse bevolking van de Westelijke Jordaanoever. Palestijnse dorpen en grond werden erdoor van elkaar geïsoleerd.^[11] Israël stelde dat de bouw noodzakelijk was om terreuraanslagen te voorkomen, dat het een tijdelijke constructie is en niet bedoeld om Palestijnse gebieden te annexeren.^[12]. Palestijnen worden hierdoor echter belemmerd in economisch en religieus opzicht, voorzieningen als gezondheidszorg en onderwijs zijn moeilijk toegankelijk en voor de inwoners van Oost-Jeruzalem gelden allerlei restricties.^[13]

Masterplan voor Jeruzalem

Israël betrekt sindsdien Oost-Jeruzalem, buiten de Israëlische Gemeente Jeruzalem gelegen wijken en Israëlische nederzettingen-blokken, zoals Ma'ale Adumim, bij zijn plannen voor een "Groter Jeruzalem" (Greater Jeruzalem).^[14][15][16]. Daarin wordt de bouw van nieuwe woningen voorzien op een schaal die een verdere scheiding tussen Oost-Jeruzalem en de rest van de Westelijke Jordaanoever tot gevolg heeft. In de Israëlische nederzetting Givat HaMatos, tussen Oost-Jeruzalem en het Palestijnse Bethlehem, wordt de bouw van ruim 2600 woningen voorzien.^[17] Volgens een gemeentelijke commissie zal de helft van de woningen worden toegewezen aan Joodse inwoners en de andere helft aan Arabische inwoners,^[18] volgens anderen zal slechts ongeveer een derde voor Arabische inwoners bestemd zijn.^[19]

Huisuitzettingen en verwoestingen

Sinds de Israëlische bezetting en annexatie van Oost-Jeruzalem en omgeving worden Palestijnse inwoners regelmatig uit hun huizen gezet, worden huizen voor Israëlische Joodse kolonisten geconfisqueerd of worden Palestijnse huizen gesloopt. Dit vindt hoofdzakelijk plaats in de Oude Stad van Jeruzalem, Sheikh Jarrah, Silwan, en Beit Safafa. Aan Palestijnen worden geen bouwvergunningen verstrekt.^[20][21]Deze politiek wordt door middel van Israëlische wetgeving ondersteund en met hulp van Joodse organisaties uitgevoerd. Palestijnen die protesteren worden beschuldigd van 'illegale' activiteiten. De Palestijnse gouverneur van Jeruzalem Adnan Ghaith is de afgelopen jaren reeds verscheidene keren gearresteerd en ondervraagd vanwege het feit dat hij grond- en huizenverkoop aan Joden wilde voorkomen.^[22] In januari 2019 werden scholen van de UNRWA in Oost-Jeruzalem door Israël ontruimd met de bedoeling die te vervangen voor gemeentelijke scholen met een curriculum verzorgd door het Israëlische Ministerie van Onderwijs.^[23]

Rapporten van onder meer de Verenigde Naties (OCHA) en B'Tselem wijzen op een ernstige toename van huisuitzettingen van Palestijnse bewoners, families en kinderen^[24], en verwoestingen van hun huizen door de Israëlische Autoriteiten en de gemeente Jeruzalem. Zo'n 3000 tussen 2004 en 2019^[25]

In april 2019 waren in de wijk Wadi Yasul in Silwan reeds een aantal huizen verwoest en bewoners, waaronder veel kinderen, met geweld verdreven. Verdere verwoestingen dreigden, evenals in overig Oost-Jeruzalem. De Coördinator Humanitaire zaken van de V.N. riep Israël op hiermee onmiddellijk te stoppen en internationaal recht te respecteren.^[26]

Internationale reacties

De bouwplannen in en rond Oost-Jeruzalem roepen zowel binnen als buiten Israël veel kritiek op:

• Volgens de Israëlische vredesbeweging "Vrede Nu" is deze bouw verwoestend voor de tweestatenoplossing, aangezien de potentiële Palestijnse staat erdoor in tweeën gedeeld wordt.^[27]
• Het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken gaf als commentaar dat dit plan "de sfeer vergiftigt en Israël vervreemdt van zijn hechtste bondgenoten". President Obama noemde de plannen een "provocatie" en "schadelijk".^[27]
• De Franse Minister van Buitenlandse Zaken Fabius verklaarde dat de aankondiging een directe bedreiging is voor de tweestatenoplossing.^[19]
• De Palestijnse woordvoerster Hanan Ashrawi verklaarde "Deze daden zenden een duidelijke boodschap aan de wereld (...) dat Israël meer geïnteresseerd is in diefstal van grond dan in vrede".^[18]

Wegens de gespannen situatie zijn er restricties van toepassing op de inwoners van Oost-Jeruzalem om zich vrij te bewegen.

De Verenigde Naties hebben zowel de annexatie van Oost-Jeruzalem als de bouwactiviteiten door Israël in Oost-Jeruzalem herhaaldelijk veroordeeld. Diverse VN-organisaties hebben hierover gerapporteerd.^[28][29]

Het Internationaal Gerechtshof heeft in op 9 juli 2004 de uitspraak gedaan dat de bouw van de Afscheidingslinie een schending van het internationaal recht is. Het Hof concludeerde dat deze muur afgebroken moest worden en dat er schadevergoeding moest worden betaald aan de benadeelde Palestijnen.

Internationale NGO's en de Europese Unie veroordelen de uitzettings- en gedwongen verplaatsingspolitiek van Israël en roepen Israël op ermee te stoppen.^[30][31]

In april 2019 vond het hoogste aantal verwoestingen plaats sinds de registratie ervan door de V.N. Zo'n 550 bewoners in Oost-Jeruzalem, waarvan een kwart Palestijnse vluchtelingen, werden met verdrijving en verwoesting van hun huizen bedreigd; er waren reeds 111 gebouwen verwoest. Functionarissen van de Verenigde Naties riepen Israël op om hier onmiddellijk mee te stoppen en respect te tonen voor internationaal recht.^[32]

Vredesonderhandelingen

Oost-Jeruzalem is een heet hangijzer in de onderhandelingen tussen Israël en de Palestijnen. In 1993 kwamen beide partijen tot een akkoord (de Oslo-akkoorden) over zelfbestuur van de Palestijnse Autoriteit op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook. De kwestie Jeruzalem werd vijf jaar vooruitgeschoven voor de eindonderhandelingen. In 2000 werden, onder leiding van de toenmalige Amerikaanse president Bill Clinton, in Camp David vredesbesprekingen gevoerd tussen de Israëlische premier Ehud Barak en de Palestijnse president Yasser Arafat. Deze liepen onder andere op Oost-Jeruzalem stuk. Barak wilde Oost-Jeruzalem verdelen, maar voor Arafat kon daar geen sprake van zijn, omdat hij Oost-Jeruzalem als geheel wilde houden.
Zowel aan Israëlische als aan Palestijnse zijde zijn er velen die van een splitsing van Oost-Jeruzalem niet willen weten en dit stadsdeel helemaal in handen van het eigen land willen houden, respectievelijk in handen van het eigen toekomstige land willen krijgen. In 2001 werd in Taba wederom over Jeruzalem onderhandeld, waarbij met name over de status van de Tempelberg geen overeenstemming kon worden bereikt. Ook in 2007, bij de vredesconferentie in Annapolis, werd over de kwestie Jeruzalem geen overeenstemming bereikt.

Bevolkingssamenstelling

(De tabellen gaan uit van een samenstelling naar religie).

Oost-Jeruzalem

Oost-Jeruzalem had in 1967 een grote Palestijnse/Arabische bevolkingsmeerderheid^[33], voordat het op 28 juni 1967 werd toegevoegd aan de Israëlische gemeente Jeruzalem. Na de annexatie van Oost-Jeruzalem op 28 juni 1967 is in Oost-Jeruzalem het aantal Joodse inwoners ten opzichte van Palestijnse inwoners drastisch gestegen; het percentage moslims nam tussen 2007 en 2012 gestaag toe.

Jeruzalem

Vanaf het begin van het Britse mandaat was de bevolkingssamenstelling van de stad Jeruzalem als volgt:

Zie ook

• Door Israël bezette gebieden
• Bedoeïenen in Israël#Israëls Masterplan voor de Westelijke Jordaanoever
• Groene Lijn (grens)

Externe links

• Standpunt van de Palestijnse regering m.b.t. Oost-Jeruzalem