Onbewoond eiland: verschil tussen versies

Een onbewoond eiland is een eiland waar geen mensen wonen.

Het grootste onbewoonde eiland op Aarde is het Canadese Devoneiland, met een oppervlakte van 55.247 km².^[1]

Oorzaken

Dat een bepaald eiland onbewoond is, kan uiteenlopende oorzaken hebben:

• Fysiek: het eiland is ongeschikt voor menselijke bewoning vanwege de fysieke condities: zijn afmetingen of onherbergzame vorm, bijvoorbeeld steile rotsen, het ontbreken van een drinkwaterbron, extreme temperaturen of temperatuurwisselingen, of andere mensonvriendelijke, veelal klimaatgebonden omgevingskenmerken;
• Geografisch: het is te afgelegen van – of juist te dichtbij – woonplaatsen;
• Juridisch: menig onbewoond eiland behoort bijvoorbeeld tot een niet-toegankelijk natuurreservaat; in andere gevallen leggen verscheidene landen een eigendomsclaim op een eiland, en geen van deze landen accepteert dat een inwoner van een ander land er woont, bijvoorbeeld de Spratly-eilanden;
• Menselijk gebruik: het is door menselijke toedoen ongeschikt geworden voor menselijke bewoning, bijvoorbeeld doordat er kernproeven zijn gehouden of er gif in de bodem zit. Soms is een eiland geheel in gebruik, dan is er geen ruimte meer voor een woonfunctie, bijvoorbeeld Hulhulé dat dient als vliegveld. Ook kan het zijn dat door militair gebruik of strategische ligging bewoning (of zelfs betreden) niet is toegestaan;
• Religieus: soms mag een eiland vanwege religieuze redenen niet bewoond worden, bijvoorbeeld Jaco.

Discussie

Er bestaat discussie over de vraag of een eiland al dan niet bewoond is, bij situaties zoals die waarin op het eiland een bemande vuurtoren, een onderzoeksstation of meteorologische post staat, waarvan de bewoners elkaar afwisselen. Er is dan weliswaar sprake van bewoning, maar niet van vaste bewoners.

Cultuur

In films en verhalen zijn onbewoonde eilanden vaak plaatsen waar individuen of kleine groepjes mensen stranden, afgesneden van de beschaving. In De storm, een toneelstuk van Shakespeare, worden Prospero en zijn dochter Miranda in een boot het water op gestuurd door zijn broer Antonio, die Hertog van Milaan wil worden. Prospero laat zijn broer vervolgens stranden op een eiland.

Het bekendste boek is de roman Robinson Crusoe uit 1719 van Daniel Defoe, over een man die na een schipbreuk op een onbewoond eiland terechtkwam en daar na enkele jaren gezelschap kreeg van iemand die aan kannibalen was ontsnapt. Sindsdien zijn vergelijkbare verhaallijnen toegepast in romans als De Zwitserse Familie Robinson van Johann David Wyss (1812), Het geheimzinnige eiland van Jules Verne (1874) en Heer der vliegen van William Golding (1954). Dergelijke romans worden onderscheiden als een apart literair genre, de robinsonade.

Het onbewoonde eiland heeft als thema ook films en televisieseries geïnspireerd, zoals Cast Away, Lost, Gilligan's Island, The Red Turtle, en realityseries zoals Expeditie Robinson. In 1981 haalde het Nederlandse kinderkoor Kinderen voor Kinderen met Op een onbewoond eiland de Top 40.

Zie de categorie Uninhabited islands van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.