Nederlands in de Verenigde Staten

Nederlands wereldwijd
Vlag van België Vlag van Nederland Vlag van Suriname Vlag van Aruba Vlag van Curaçao Vlag van Sint Maarten
Map of the Dutch World.svg

Nederlands:

Nederlandse creoolse talen:

Portaal  Portaalicoon   Nederlands
 Portaal Nederlands

Het Nederlands heeft in de Verenigde Staten een aanzienlijke status gehad, vooral vanwege het verleden van het noordoosten van het land als Nederlandse kolonie (Nieuw-Nederland).

Nieuw-Nederland

In 1626 wordt het eiland Manhattan door de Nederlanders gekocht van de indianen voor zestig gulden. De Nederlanders stichtten er een qua oppervlakte grote kolonie die zich uitstrekt van New Hampshire in het noorden tot aan de kust van Maryland in het zuiden. De kolonie wordt Nieuw-Nederland genoemd en de hoofdstad komt op Manhattan (thans het (zaken-)centrum van New York) en heette Nieuw-Amsterdam. Naast Nieuw-Nederland lagen de Engelse koloniën, die samen New England (Nieuw-Engeland) werden genoemd. Het was duidelijk dat de bevolking daar een stuk sneller groeide. De Nederlanders hadden een tekort aan mankracht, er woonden rond 1650 maar 7000 mensen in Nieuw-Amsterdam. Dit waren echter niet alleen Nederlandstaligen maar ook veel Walen gingen in de kolonie wonen. Er woonden ook grote groepen Scandinaviërs, Engelsen, Fransen en Duitsers in Nieuw-Amsterdam. En er leefden natuurlijk Indianen in het gebied, de Nederlanders waren niet meer dan de grootste minderheid. Toch was de lingua franca het Nederlands. Veel indianen leerden een vereenvoudigd-Nederlands om handel met de Nederlanders makkelijk te maken. In 1674 ging de kolonie definitief over in Engelse handen. Maar veel namen van plaatsen zijn afgeleid van de tijd van Nieuw-Nederland.

Nederlandse namen

Engelse kolonie

De meeste Nederlanders vertrokken met de komst van de Engelsen richting het noorden, naar het achterland van de kolonie. Er waren slechts enkele Nederlanders die goed integreerden. Het Nederlands verspreidde zich de jaren die volgden o.a. door middel van de calvinistische kerken, die nog een paar eeuwen Nederlandstalig zouden blijven.

In New York zelf, een volledig Engelstalige stad geworden, werd het laatste Nederlands in de kerk pas vervangen in 1760, een eeuw na de overname. In de gebieden ten noorden van de stad New York klonk het meest Nederlands. Sojourner Truth (1797-1883), strijdster voor slaven- en vrouwenemancipatie, sprak aanvankelijk alleen Nederlands. Haar bekende toespraak Ain't I a woman? hield ze in het Nederlands. Tot omstreeks 1900 werd in de staat New York nog Nederlands gesproken.

De onafhankelijke V.S.

Nederlands verspreid over de VS
Holland als plaatsnaam in de VS (niet compleet)

De kolonisten in de dertien koloniën aan de oostkust kwamen in opstand tegen het moederland Engeland. Ze verklaarden de onafhankelijkheid en schreven een verklaring naar voorbeeld van het Plakkaat van Verlatinghe (1581), de Nederlandse onafhankelijkheidsverklaring tegen Spanje. In de Amerikaanse verklaring werd geschreven dat het volk in opstand mocht komen als het onderdrukt werd, zoals dat ook in het Plakkaat stond.

Nederland steunde de Amerikaanse onafhankelijkheid en erkende als eerste land de onafhankelijke Verenigde Staten. De Nederlandse staatsinrichting was ook een voorbeeld voor de Amerikaanse grondwet waarin Nederlandse voorbeelden worden gegeven en Nederlandse invloeden te vinden zijn. Het Nederlands was in 1778 nog zo belangrijk dat de grondwet direct in Albany (vroeger Fort Oranje) in het Nederlands werd vertaald. Onder andere om steun te krijgen van de vele Nederlandse kolonisten die in het gebied woonden. De onafhankelijk verklaarde Amerikanen werden op het Nederlandse eiland Sint Eustatius begroet met saluutschoten en de Amerikaanse vlag werd gehesen. De Engelsen pikten dit niet en veroverden het eiland. In 1780 verklaarde Engeland Nederland (weer) de oorlog. Hierdoor kon Nederland geen wapens meer leveren aan de opstandelingen. Maar de leningen gingen gewoon door, er werd 35 miljoen gulden geleend aan de opstandelingen.

Het Nederlands hield het langst stand in het noorden van New Jersey en in de omgeving van Albany (Upstate New York). Nog steeds gebruikten de indianen een vereenvoudigd Nederlands om contacten te handhaven met de oude kolonisten. Het bleek dat de Paugussett-Indianen nog Nederlands kenden, aldus missionarissen die hen bezochten. Contacttalen waren het Mohawk Nederlands en het Jersey Nederlands, te vergelijken met de Nederlandse dialecten in Guyana en op de Maagdeneilanden. Het Engels drong zich echter steeds meer op bij de oud-Nederlandse kolonisten. Terwijl in 1730 de Nederlandse boeren in de buurt van Philadelphia zich middels de plaatselijke indianentaal verstaanbaar maakten met de Engelstalige landmeters en het gouvernement omdat zij geen Engels kenden. Omdat de nieuwe republiek voortkwam uit de dertien Engelse koloniën, werd Engels de voertaal, en gingen ook de Nederlanders over op het Engels, hoewel thuis en in de kerken nog lang Nederlands werd gesproken.

Nieuwe Nederlanders in Amerika

Nederlandse Amerikanen

Nederlandse boeren vertrokken rond 1790 en 1800 naar Amerika. Daar kregen ze grote stukken land om te bewerken en konden ze grote winsten maken. In 1792 werd de Holland Land Company opgericht. Het bedrijf bezat een groot deel van het westen van de staat New York. De Holland Land Company legde wegen aan en was ook betrokken bij de aanleg van het Eriekanaal waarmee Canada bereikbaar werd. Rond 1850 kwamen er veel Nederlandse immigranten naar Amerika, waar zij hun heil zochten. Sommige waren boeren en andere waren om religieuze redenen vertrokken uit Nederland. Deze Nederlanders kwamen in de staten New Jersey en New York nog oud-kolonisten tegen die een vreemd soort Nederlands spraken met veel Engelse woorden, het zogenaamde Holland Dutch, veel van hun kinderen en kleinkinderen spraken al geen Nederlands meer.

In de loop van de tijd zijn er veel Nederlandse woorden in het Amerikaans opgenomen. Dit onder andere door deze kolonisten. "Koekje" werd "cookie", spook (spook), stoep (stoop), slee (sleigh) en wafel (waffle) zijn voorbeelden die in het Engels zijn opgenomen. De nieuwe "kolonisten" uit Nederland verstonden de vroegere kolonisten die het "Yankee Dutch" spraken slecht. De nieuwe kolonisten moesten echter wel inburgeren in Amerika, hun taal was nu Engels. De immigranten vestigden zich echter bijna niet in New York maar in het binnenland van de V.S. bijvoorbeeld Michigan, Iowa en Wisconsin. De Nederlanders stichtten daar hun eigen stadjes en dorpen met Nederlandse namen. Bijvoorbeeld Holland, Nederland, Graafschap, Overisel, Vriesland, Zutphen, Drenthe, enzovoort.

Door Nederlanders gestichte plaatsen in Michigan.

Er werden verschillende Nederlandse Hervormde kerken opgericht en in Pella, Iowa ook Rooms-Katholieke Nederlandse diensten. Nederlands werd dus opnieuw de taal van de kerk en zelfs weer van het onderwijs. Er kwamen scholen waar Nederlands de voertaal werd, maar het Engels werd belangrijk gezien voor het contact met de "rest".

Op het Calvin College in Grand Rapids was Nederlands een verplicht vak, dit tot de jaren zestig van de twintigste eeuw. Nog steeds is Nederlands hier een belangrijk vak. De laatste grote groep Nederlanders die naar Amerika kwamen was na de Tweede Wereldoorlog. Het Nederlands wordt vandaag de dag, hoewel er veel Amerikanen van Nederlandse afkomst zijn, niet zoveel meer gesproken. Men schat het aantal zo tussen de 20 000 en 50 000. Er zijn zo'n 40 Nederlandse winkels, bakkerijen en restaurants in de VS, de meeste uit de 20e eeuw[1].

In Pella wordt het Pella Nederlands (Pella Dutch) gesproken, dit dialect is afgeleid van het Zuid-Gelders (Kleverlands of Kleefs), een Nederlands dialect dat gesproken wordt in Oost-Gelderland, Noord-Limburg en in Duitsland (in de regio Kleef, Wuppertal).

Vlamingen in Amerika

De Vlamingen hebben zich vooral gevestigd rond Detroit, daar kunnen zij de Gazette van Detroit lezen en Vlaamse cafés bezoeken. Er liggen ook stadjes als Lille, Brussels en Charleroi.

Afrikaners in Amerika

Afrikaans verspreid over de V.S.

Afrikaners, blanke Zuid-Afrikanen van grotendeels Nederlandse afkomst, zijn naar de Verenigde Staten getrokken, vooral na de afschaffing van de apartheid, toen veel blanke Zuid-Afrikanen zich niet meer thuis voelden in hun land; zij trokken vooral naar Canada, het Verenigd Koninkrijk, Australië en Nieuw-Zeeland en in mindere mate ook naar de V.S., Nederland en Argentinië. Zij spreken daar thuis bijna allemaal Afrikaans omdat het een recente immigratie is.

Verwijzingen

  1. ↑ Dutch restaurants in the USA
source: https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nederlands_in_de_Verenigde_Staten&oldid=25804879