Mein Kampf: verschil tussen versies

Sjabloon:Boek Mein Kampf, in het Nederlands uitgegeven onder de titel Mijn Kamp, is een in 1924 door Adolf Hitler tijdens diens gevangenschap in Landsberg am Lech geschreven boek, dat voor publicatie nog bewerkt is door Rudolf Hess (destijds Hitlers secretaris) en door medegedetineerden, waaronder Ernst Hanfstaengl, Bernhard Stempfle en Emil Maurice. Minder bekend is de grote en directe invloed van dr. Karl Haushofer, een befaamde Duitse geopoliticus. Ook enige denkbeelden van Henry Ford zijn letterlijk vermeld. Max Amman en Dietrich Eckart hebben een redigerende rol gespeeld. Het boek bevat Hitlers ideeën over Duitsland, ras en politiek.

Inleiding

Na Hitlers mislukte putsch met de NSDAP in München werd hij veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf, uit te zitten in de gevangenis van Landsberg. Van deze straf zat hij bijna tien maanden uit; hij kwam op 20 december 1924 weer vrij. Tijdens zijn gevangenschap begon hij met het schrijven van het eerste deel van Mein Kampf, tussen juli 1924 en het voorjaar van 1925. In deze tijd is het 400 pagina's tellende boek geschreven.

Het eerste deel, getiteld Eine Abrechnung ('Een afrekening'), werd op 18 juli 1925 gepubliceerd; het tweede deel, Die nationalsozialistische Bewegung ('De nationaalsocialistische beweging'), in 1926. De oorspronkelijke titel was: 'Viereneenhalf jaar strijd tegen leugens, domheid en lafheid'. Deze titel sprak de Nederlandse vertaler, Steven Barends, echter niet aan en hij besloot dan ook om het boek Mijn Kamp te noemen.

Inhoud

Het boek is voor de hedendaagse lezer niet gemakkelijk te lezen. De stijl is wijdlopig, zodat Hitlers gedachtengang moeilijk te volgen is. De thematiek is daarnaast sterk gedateerd, omdat het boek voor een belangrijk deel ageert tegen het Verdrag van Versailles. Door dit verdrag had de Duitse bevolking erg te lijden en hier speelde Hitler handig op in. Ook verdedigde Hitler de Dolkstootlegende, het vermeende complot tussen de Novemberverbrechern (communisten, joden, pacifisten en andere 'landverraders'), die in zijn ogen Duitsland de onverdiende nederlaag bezorgden tijdens de Novemberrevolutie in 1918. Hitler wilde dit alsnog rechtzetten met een hervatting van de strijd (naar later bleek de Tweede Wereldoorlog) om alsnog de 'Grote Oorlog' te winnen en de schuldigen van dit verraad te vernietigen.

Ook zette hij zijn theorieën uiteen over de superioriteit van wat hij "het Germaanse ras" noemde. Prominent aanwezig in Mein Kampf zijn Hitlers gewelddadige antisemitisme en zijn redeneringen op de grens van het obsessionele. Zo beweert hij bijvoorbeeld, dat de internationale taal Esperanto een onderdeel van een joods complot is. Onverbloemd is ook zijn ondersteuning van het Duits-nationalistisch idee van 'Drang nach Osten': de noodzaak om ten oosten van Duitsland 'Lebensraum' ('leefruimte') te vergaren, en dan met name in Rusland.

Verspreiding en rechten

Tot de verkiezingen in 1928 werden er in Duitsland slechts 4000 exemplaren verkocht. In 1943 waren er 10 miljoen exemplaren uitgegeven.

Tegenwoordig is het auteursrecht van Mein Kampf in handen van de Duitse deelstaat Beieren. Dit recht zal op 31 december 2015 eindigen en dus zal de tekst van het boek dan in het publieke domein terechtkomen. De regering van Beieren, in overeenstemming met de Federale Regering van Duitsland, staat tot dat moment noch kopiëren noch afdrukken van het boek in Duitsland toe en verzet zich ook in andere landen hiertegen, maar met minder succes.

De verkoop van het boek, ook tweedehands, is eveneens verboden in Duitsland en Nederland, maar bijvoorbeeld niet in België. Verhandelen van oude kopieën is wel weer toegestaan, behalve als het gebeurt om haat of oorlog te bevorderen. De meeste Duitse bibliotheken bezitten zwaar becommentarieerde en uitgetrokken versies van Mein Kampf. Ook in veel Nederlandse bibliotheken is het boek in te zien en te lenen.

In de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk zijn geen beperkingen op de verkoop en handel van dit boek, omdat de auteursrechten erop voor 1939 aan uitgevers in die landen verkocht werden (in het geval van de Verenigde Staten aan uitgeverij Houghton Mifflin, in het geval van het Verenigd Koninkrijk aan uitgeverij Random House) en dus niet in het bezit van de Duitse deelstaat Beieren zijn. In 1999 meldde het Simon Wiesenthal Centrum, dat belangrijke internet-boekhandelaars, zoals Amazon.com en Barnes and Noble, Mein Kampf verkopen aan klanten in Duitsland. Na een openbaar protest gingen beide bedrijven akkoord om die verkoop te stoppen.

Mein Kampf in Nederland

Op 6 december 1939 verscheen Mijn kamp, de Nederlandse vertaling van de NSB'er Steven Barends, bij uitgeverij De Amsterdamsche Keurkamer. In zes drukken werd de totale oplage circa 150.000 stuks^[1]. Als Nederlandse titel overwoog uitgever George Kettmann eerst nog de letterlijke vertaling 'Mijn strijd'. Toch koos hij voor 'kamp', omdat deze klank al bij voorbaat elke twijfel uitsloot, of men wel met hét boek van de Duitse Führer te maken had, aldus Kettmann. In Duitsland en Nederland is het bezitten en het uitlenen (door bibliotheken) van het boek niet verboden. Dit geldt ook voor de Nederlandse vertaling Mijn kamp uit 1939, maar de Nederlandse Staat meent er het auteursrecht op te hebben en heeft in 1974 op grond daarvan de handel in een herdruk van het boek verboden.

In november 1997 stelde D66 kamervragen over (on-)mogelijkheden van een herdruk; Willem Huberts stelde in een analyse op de opiniepagina in NRC Handelsblad^[2] dat niet de Nederlandse Staat het auteursrecht bezit, maar de erfgenamen van het echtpaar Kettmann, dat de uitgeverij De Amsterdamsche Keurkamer bezat, waaraan vertaler Steven Barends op 16 november 1943 zijn auteursrechten afstond. De door Huberts verdedigde stelling is echter tegengesproken door prof. mr. H. Cohen Jehoram (hoogleraar Recht van de intellectuele eigendom, media- en informatierecht aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit van Amsterdam) ^[3] en mr. A.IJ.A. Looijen (jurist te 's-Gravenhage)^[4]. De Nederlandse regering deelde in 1997, in antwoord op de gestelde kamervragen mee, dat het ten verkoop aanbieden van Mein Kampf verboden is en dat slechts een wetenschappelijk verantwoorde heruitgave niet strafbaar zou kunnen zijn^[5]. De minister van Justitie beriep zich daarbij op een oordeel van de Hoge Raad van 12 mei 1987^[6]. In deze benadering is het niet relevant waar de auteursrechten berusten, maar wordt de strafbaarheid van de handeling getoetst.

In september 2007 liet de Nederlandse minister van onderwijs, cultuur en wetenschappen, Ronald Plasterk weten dat wat hem betreft Hitlers boek vrij verkrijgbaar zou moeten zijn. Een krappe kamermeerderheid (83 van de 150 zetels) bleek het niet met hem eens te zijn^[7].

Enkele citaten

Deze citaten komen uit de eerder genoemde vertaling van Barends (in de oorspronkelijke spelling met verwijzing naar het boekdeel en het hoofdstuk).

nationalisme: 'ein Volk' I-11. Dit groote ideaal is: een Germaansche Duitsche Staat.

socialisme I-8. De strijd tegen het internationale grootkapitaal is het allerbelangrijkste programpunt geworden in den strijd dien het Duitsche volk voert voor zijn economische onafhankelijkheid. II-2. Dit principe zal eens tot uitdrukking komen in een verstandige beperking van het verschil in salarieering.

corporatisme II-12. De vakbonden zijn vooral noodzakelijk als bouwstenen voor het toekomstige economische parlement of eventueel van de corporaties.

centralisme: 'ein Reich' II-10. De nationaalsocialistische leer is niet de dienares van de particuliere belangen der verschillende bondsstaten.

absolutisme: 'ein Führer' I-12. Raden en besturen hebben alleen te werken, niet te stemmen of te kiezen. Alleen de algemeene leider der partij wordt gekozen. II-4. De volksche staat kent alleen raadgevende lichamen, welke den gekozen leider terzijde staan,… het beginsel dat de absolute verantwoordelijkheid en het absolute gezag onvoorwaardelijk samengaan.

vitalisme I-12. Alleen de held is daartoe uitverkozen.

sociaal-darwinisme I-11. De strijd om het dagelijksch brood vernietigt alles, wat zwak en ziekelijk, en minder vastberaden is, terwijl de strijd van de mannetjes om het wijfje alleen aan het allergezondste exemplaar het recht op voortplanting, of althans op voortplantingsmogelijkheden, geeft.

anti-parlementarisme I-3. Doordat het parlementaire meerderheidsprincipe de autoriteit van de persoon verwerpt, zondigt het tegen het aristocratische grondbeginsel der natuur.

racisme en antisemitisme I-2. Ik was van half-overtuigd wereldburger tot fanatiek anti-semiet geworden.

militarisme I-5. Ik schaam mij ook heden niet om te zeggen dat ik ten prooi aan een overweldigende geestdrift op mijn knieën ben gevallen (bij het uitbreken van de wereldoorlog in 1914).

anti-marxisme I-2. En duidelijk zag ik de onvermijdelijke gevolgen voor mij, waartoe deze leer der onverdraagzaamheid moest leiden.

Duits revanchisme II-14. Want wanneer wij Engeland niet als bondgenoot mogen aanvaarden, omdat het onze koloniën roofde, Italië niet, omdat het Zuid-Tirol bezit, en Polen en Tsjecho-Slowakije uit den aard der zaak al evenmin, dan blijft er, wanneer wij Frankrijk buiten beschouwing laten — dat ons, tusschen haakjes, ook nog Elzas-Lotharingen ontstal, geen enkel Land in Europa over.

Met al deze "ismen" vertolkte Hitler een deel van de toenmalige tijdsgeest. Opvallend is wel het onwaarschijnlijke extremisme en fanatisme dat hij tentoon spreidt:

I-2. Indien tegenover de sociaaldemocratie een leer gesteld wordt van een even groote onverzoenlijkheid, dan zal de laatste overwinnen. De terreur (van de sociaaldemocratie) zal altijd met succes bekroond worden, wanneer ze niet een even groote terreur tegenover zich vindt.

I-3. Als de strijd slechts tegen één vijand wordt gevoerd, versterkt dit het geloof aan het eigen recht en verhoogt de verbittering tegen dengene, die dat recht aantast.

I-12. Dat beteekent dus, dat men een volk niet “nationaal” kan maken in den zin zooals onze huidige bourgeoisie “nationaal” verstaat, maar wel nationalistisch, met de geheele woeste oerkracht, welke aan het extremisme eigen is.

I-4. Wenschte men in Europa uitbreiding van grondgebied, dan kon dit in ’t algemeen alleen ten koste van Rusland plaats hebben.

II-12. Dat betekent dat de beweging anti-parlementair is, en dat haar deelnamen aan een parlement geen ander doel mag hebben, dan om deze inrichting op te ruimen

II-14. Daarentegen moeten wij, nationaalsocialisten, onverbiddellijk vasthouden aan ons doel op het gebied der buitenlandse politiek, n.l. om ervoor te zorgen dat het Duitsche volk op aarde de hoeveelheid grondgebied krijgt, waarop het recht heeft.

II-9. Overigens ben ik van meening, … dat er eens een Duitsche Rijksrechtbank bijeen moet komen, en vele tienduizenden van de lieden, die het verraad in November 1918 en alles wat daar bij hoort hebben georganiseerd, … te vonnissen en terecht te stellen.

De racistische uitspraken zijn te talrijk om te citeren. Men kan dus eigenlijk niet zeggen dat men niet geweten heeft wat Hitlers ware bedoelingen waren nadat men Mein Kampf gelezen had. Achteraf gezien volgde Hitler nauwkeurig zijn vooraf geplande 'routekaart' zoals dat in dit niets verhullende boek beschreven staat. In elk geval werd het boek vóór Hitlers verkiezing tot Rijkskanselier weinig gelezen, en daarna was het te laat. Volgens vele deskundigen waren veel Duitsers het in hun hart eens met Hitlers denkbeelden óf namen ze deze niet serieus met de gedachte de soep wordt niet zo heet gegeten als ze wordt opgediend. Dit is volgens sommige historici wellicht een verklaring voor de snelle opmars van de NSDAP in het Duitse parlement. Hitler bleek achteraf wel degelijk serieus te zijn in de doorvoering van zijn denkbeelden.

Werken van of over dit onderwerp zijn te vinden op de pagina en:Mein Kampf op Wikisource.

^[bron?]

1. ↑ Algemeen Dagblad "Ophef over Mein Kampf", 12 september 2007
2. ↑ NRC Handelsblad "Heruitgave van Mein Kampf is geen zaak voor de Nederlandse overheid", 12 november 1997
3. ↑ NRC Handelsblad d.d. 14-11-1997 pagina 7
4. ↑ NRC Handelsblad d.d. 14-11-1997 pagina 8
5. ↑ Antwoord van minister Sorgdrager (Justitie), mede namens de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. (Ontvangen 28 oktober 1997), Aanhangsel Handelingen nr. 201, vergaderjaar 1997–1998
6. ↑ Monitor Racisme & Extremisme
7. ↑ NOS 12 september 2007