Loods 6: verschil tussen versies

Loods 6
Locatie
Locatie	Amsterdam-Oost, Surinamekade
Coördinaten	52° 23′ NB, 4° 56′ OL
Status en tijdlijn
Oorspr. functie	overslag- en douaneloods
Huidig gebruik	cultureel bedrijvencentrum
Start bouw	1922
Verbouwing	1997
Erkenning
Monumentstatus	gemeentelijk monument
Portaal    Civiele techniek en bouwkunde

Loods 6 is een bedrijfsverzamelgebouw voor de creatieve industrie.

Het monumentale pand Loods 6 heeft een oppervlakte van 24.000 m². De 124 huurders variëren van winkels, galeries, horeca, een fitnessruimte, bedrijven, studio’s, tot werkplaatsen en kunstenaarsateliers. Het biedt een stabiele werkgelegenheid én het bestaansrecht van ongeveer vierhonderd mensen. Het staat nationaal en internationaal model voor een cultureel-economische bedrijvengemeenschap.

Het gebouw kent ingangen aan:

• KNSM-laan 11-311 oneven nummers (zuidkant) (voorheen Surinamekade 5)
• Messinastraat 1-3 oneven nummers (oostkant)
• Surinamekade 6-33, aaneengesloten nummers.

Geschiedenis van het gebouw Het pand Loods 6 werd in 1921 gebouwd in opdracht van de Koninklijke Nederlandsche Stoomboot Maatschappij (KNSM) als overslag- en douaneloods voor goederen en vracht op het later naar haar genoemde KNSM-eiland. De KNSM rederij was van 1856 tot 1981 de grootste rederij van Amsterdam en voer met middelgrote vrachtschepen die ook over passagiersaccommodatie beschikten.

In 1956 werd naar het ontwerp van scheepsarchitect Johan van Tienhoven een deel van het gebouw omgebouwd tot een passagiersterminal voor eersteklas reizigers met op de begane grond de bagagehal en op de eerste verdieping de aankomst- en vertrekzaal. Het balkon biedt een panoramisch uitzicht over het IJ.

De KNSM rederij ging op in Nedlloyd en verkocht het pand in 1979 aan het Gemeentelijk Grondbedrijf die het wilde gaan slopen en in 1980 het werd tijdelijk als antikraak verhuurd aan kunstenaars. Deze kunstenaars ontplooien het initiatief voor behoud van gebouw; formeren een werkgroep i.s.m. Ton Heijdra van bewonersorganisatie Oostelijk Havengebied en geven opdrachten voor planvorming aan architectenbureau Villanova.

In 1987 werd stichting Kunstwerk Loods 6 door de huurders opgericht.

Door Villanova architecten is bij de verbouwing van 1997 ervoor gekozen om van een gesloten loods een transparant en toegankelijk gebouw te maken. De gevel wordt gekenmerkt door zes meter hoge puien met doorzichten op de achterliggende ruimtes. De oorspronkelijke functie is herkenbaar gehouden onder meer door het raster van kolommen en balken zichtbaar te laten.

Hierdoor bleven monumentale en industriële karakteristieken behouden, zoals de betonnen vloeren, de mozaïeken in de Kompaszaal, de belettering op de kolommen. In 2012 verkreeg Loods 6 de monumentenstatus.

Het gebouw bevindt zich aan een druk verkeersplein dat als schakelpunt fungeert tussen KNSM- en Java-eiland. Om deze overgang te benadrukken is op de kop van het gebouw een serre achtige uitbouw toegevoegd. Het gebouwencomplex fungeert sinds de oplevering in 1997 als een bedrijfsverzamelgebouw voor de creatieve sector. Aan de waterkant staat een originele havenkraan die in bezit is van het Open Havenmuseum.

De erfpacht geschiedenis

Het pand kwam in 1979 in handen van de gemeente die het wilde gaan slopen en het in 1980 tijdelijk verhuurde, als antikraak aan kunstenaars.

Kwartiermaker Patrick Boel gaat in de tachtiger jaren in opdracht van de initiatiefnemers en huurders van Loods 6 gesprekken aan met het Grondbedrijf over een cultureel maatschappelijke gunning van de erfpacht. In 1987 werd stichting Kunstwerk Loods 6 door de huurders opgericht en het Grondbedrijf maakt de stichting partij m.b.t. erfpacht. Ze taxeert en investeert in infrastructuur van het pand en op 26 april 1989 schrijft het Grondbedrijf een brief met het aanbod voor de erfpacht per 1-1-1994, voor een bedrag voor het opstal en erfpacht van 2,6 miljoen gulden.

De stichting had na tien jaar ruim genoeg exploitatie resultaat opgespaard waarop op 20 februari 1997 de officiële uitgifte plaatsvond van de erfpacht canon met een afkoop voor 50 jaar van voor de grond en het opstal, fl.2.613.325,- incl. fl.200.000,- voor het gebouw. De gemeente blijft 'bloot' eigenaar.

In 1990 neemt de toenmalige directeur van De Key, Hildo de Haas, zitting in het bestuur van de stichting Kunstwerk Loods 6 en De Key verstrekt in 1996 een verbouwingslening.

In 1998 wijzigt notaris Ernst Olaf Faber (van het later geschorste en failliete kantoor Faber & Blom), in opdracht van De Key de statuten en naam van de stichting en richt dezelfde dag een nieuwe stichting met de oude naam op. De stichting met de erfpacht heet dan stichting Loods 6 krijgt één bestuurder: De Key. De nieuwe stichting met de naam van de oude stichting Kunstwerk Loods 6 vestigde zich op hetzelfde adres als de oorspronkelijke erfpachtstichting. Die nieuwe stichting werd hoofdhuurder, ging het beheer doen en nam alle huurcontracten over die reeds al op de juiste naam en adres stonden. Voor de oprichters en huurders verandert er ogenschijnlijk niets, maar ze komen met deze transactie formeel op afstand te staan van hun stichting met daarin de aan hun gegunde erfpacht.

De Key nam de enkelvoudige bestuursfunctie als garantstelling voor de lening van fl. 11,5 miljoen voor de verbouwing die zij in 1996 grotendeels financierde. De totale investeringen bedroegen 14 miljoen gulden waarvan het resterend bedrag door de erfpachtstichting zelf werd opgebracht. De lening van De Key was in 2011 geheel met 7% rente afgelost, maar de toenmalige directie van De Key besloot desondanks, na aflossing, als bestuurder van de erfpachtstichting Loods 6 aan te blijven.

Ofschoon geen eigenaar, wilde De Key vervolgens in 2012 het pand verkopen. Dit werd door de hoofdhuurder / beheerder: stichting Kunstwerk Loods 6 tot 2018 verhinderd.

Het bleek dat De Key statutair geen vermogen uit het pand kon trekken. Er mag wettenlijk bij een stichting niet uitgekeerd worden aan het bestuur. Daartoe werd een statutenwijziging bedacht om wel geld uit Loods 6 naar De Key te loodsen. Het plan is dat de statutaire doelstelling van de erfpachtstichting verandert van: “...ondersteuning van kunst in de ruimste zin van het woord.” naar: “...het financieel ondersteunen van De Key.” Daarna treedt De Key af als bestuur zodat de exploitatie resultaten hun dan wel ten goede kunnen komen. Deze plannen zijn vooralsnog niet gerealiseerd.

Petitie De Loods 6 Community, de belangenvereniging van huurders, start op 16 mei 2020 een petitie om de constructie die de afdracht van gelden aan De Key mogelijk maakt, te voorkomen. https://loods6.petities.nl

Dagvaarding Op 23 april 2021 heeft Woningcorporatie De Key ‘Loods 6 Community’ gedagvaard, de belangenvereniging van huurders in Loods 6. Hiermee vraagt De Key een oordeel aan de rechter over de rechtmatigheid van de door hen voorgenomen statutenwijziging van Stichting Loods 6. Het doel van deze wijziging is, ondanks het uitkeringsverbod aan bestuurders voor stichtingen, om tientallen miljoenen euro’s van Stichting Loods 6, waar zij geen eigenaar van is en nooit in heeft geïnvesteerd, te onttrekken en te besteden aan hun eigen woningbouw doelen. De procedure zal tot ongeveer medio 2022 lopen.

Media artikelen

22-05-2020 Follow The Money https://www.ftm.nl/artikelen/corporatie-coup-op-het-knsm-eiland-of-hoe-de-key-stichting-loods-6-leegzuigt?share=a4G/rgLJAUqfGeFeZ9Ueql7CYpzditPodDNATO9%2BAwBn5FYxLZ58zU6I

16-05-2020 Parool https://www.parool.nl/ws-be059d00

27-05-2021 Follow The Money https://www.ftm.nl/artikelen/de-key-loods-6?share=Dvj1lyXdQ%2B4hcVdUJyoNnwDzYk2eVZSMZY0BpSEi6zDI/xRfCjtglYhV

Broedplaats voorbeeldfunctie Loods 6 is een zichzelf bedruipend bedrijfsverzamelgebouw van 124 huurders in de creatieve industrie sector, dat sinds de jaren tachtig bewijst een succes te zijn. Het is een belangrijk onderdeel van de culturele backbone van Amsterdam. Ofschoon Loods 6 officieel geen broedplaats is, heeft het wel degelijk een voorbeeldfunctie voor het broedplaatsen beleid. Een broedplaats is vaak gesubsidieerd en biedt tijdelijk huurcontracten. Loods 6 is een zelfstandig bedrijfsverzamelgebouw met getrapte huren (winkels, bedrijfsruimtes, werkruimtes en ateliers) zonder winstoogmerk. Het feit dat het haar bestaansrecht sinds begin tachtiger jaren waarmaakt zonder subsidie, maakt het een voorbeeld van cultureel ondernemerschap van de creative sector in binnen en buitenland.

Kenmerken gebouw

Totale oppervlakte: 25.813 m² inclusief kelder en verkeersruimten

Verhuurbare oppervlakte: 20.353 m

44 ateliers (hoge industriële ruimtes)

13 werkplaatsen

27 bedrijfsruimten

10 winkelruimtes

37 opslagruimtes

Grote tentoonstellingsruimte ‘De Bagagehal’

Café-restaurant ‘De Kompaszaal’

Fitnessruimte/sportschool

Terras langs de volledige IJ-zijde van het gebouw

Rendabele exploitatie, zonder subsidie

Externe links

KNSM https://nl.wikipedia.org/wiki/Koninklijke_Nederlandse_Stoomboot-Maatschappij#Geschiedenis

Stichting Kunstwerk Loods 6 https://loods6.nl

Community Loods 6 - belangenvereniging https://www.loods6community.nl

Film: Loods 6 en de Miljoenenfraude van De Key https://vimeo.com/412702504

Petitie: Stop de miljoenenfraude van De Key – behoud Loods 6 voor de culturele sector https://loods6.petities.nl

Interview met stadsmaker Patrick Boel en de toenmalige directeur van De Key Hildo de Haas uit 2018: De Vervreemding van Loods 6 https://vimeo.com/269385689

Loods 6, een Kunstwerk, film uit 2001 https://vimeo.com/6995075

Zie de categorie Loods 6 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.