Liber floridus

Liber Floridus (bloemrijk boek) is een Latijns handschrift, afkomstig uit de Sint-Baafsabdij in Gent en geschreven door Lambert van Sint-Omaars. Het boek is een middeleeuwse encyclopedie over Bijbelse, historisch-hagiografische, astronomische, geografische, theologische, filosofische en natuurkundige onderwerpen. Het werk is een synopsis van verschillende auteurs, begonnen in 1090 en voltooid ca. 1121. Lambert zag de compilatie als een boeketje bloemen geplukt in de hemelse weiden 'opdat de gelovige bijtjes mogen samentroepen rondom die bloemen en de hemelse zoetheid ervan drinken'. Hij had er zo'n twintig jaar aan gewerkt.

Er zijn een tiental kopieën bekend, daterend van de twaalfde tot de zestiende eeuw, gemaakt in Noord-Frankrijk of Vlaanderen.De autograaf, het originele auteurshandschrift, wordt bewaard in de Gentse universiteitsbibliotheek (handschrift 92). Dit topstuk uit de bibliotheek meet 30 bij 20 centimeter en het bestaat uit 287 perkamenten folio's of bladen (574 bladzijden). Het is op 10 maart 2008 opgenomen in de Lijst roerend cultureel erfgoed Vlaamse Gemeenschap^[1].

Inhoud

Erin zijn onder andere excerpten te vinden van oude schrijvers als Augustinus, Orosius en Macrobius, maar ook van tijdgenoten als Anselmus van Canterbury, Odo van Cambrai en Gilbert Crispin. De kaart van Europa erin, met Flandria, is de eerste zelfstandige kaart die van dit werelddeel bekend is. Ook bevat het boek het eerste bekende Europese zelfportret. Het werd verschillende malen gekopieerd, waarvan we er nu negen kennen. ^[2]. Tussen de talloze ontleningen uit de historische literatuur, bevinden zich zowel een bestiarium, een herboretum als kosmologische voorstellingen uit het oeuvre van vroegere encyclopedici als Isidorus van Sevilla of Beda Venerabilis. Lambert wilde kennis aanbieden om de lezer te oriënteren in het leven. Hij zit in de greep van een kosmo-mythische levensbeschouwing die reeds millennia gangbaar was. Nooit gaat hij in zijn verhaal recht op doel af. Hij maakt gebruik van een, voor ons aanvoelen, onontwarbaar kluwen van betekenissen. Het Liber Floridus ontspringt uit fascinatie voor het mysterie van het bestaan.

Thema

Het thema regeneratie loopt als een rode draad door het boek. Regeneratie der cycli in de natuur en ook in de menselijke vruchtbaarheid (generaties). Zoals de natuur jaarlijks heropbloeit en afsterft zo ook de generaties der mensen. De tijd begon met het licht van de morgenstond eraan vooraf ging de chaos van de nacht. Maar Lambertus heeft niet alleen intellectuele herbronning op het oog. Eigenlijk wil hij een nieuwe wereld waarin komaf wordt gemaakt met de cycliciteit van het bestaan en de dood. Door de constante regeneratie uit de omgevende natuur volgens de joods-Christelijke traditie om te bouwen tot éénmalige kosmische regeneratie aan het einde der der tijden, wil hij het hemelse rijk propageren waar de mens terug onbezorgd leeft zoals voor de zondeval. Wat Lambertus neerschrijft is de spirituele tegenhanger van een luilekkerlanddroom. Een land van Cocagne ter compensatie voor de wrede hardheid van het bestaan in die tijd.

Bibliografie

• Albert Derolez, Lambertus qui librum fecit, Verhandelingen van de koninklijke academie voor wetenschappen, letteren en schone kunsten van België, Brussel, jrg. XL, 1978, nr. 89, 494 blz. + bijlagen
• Lamberti S. audomari canonici, Liber Floridus codex autographus bibliothecae universitatis Gandavensis, red. A. Derolez, Gent, Story - Scientia, 1968, 580 blz. + tekstbijlagen (114 blz.)
• Liber Floridus van Lambertus, in: Nieuwsbrief van de Universiteitsbibliotheek Gent, mei 2006, blz. 2-3

Externe links

• Liber Floridus in de universiteitsbibliotheek van Gent
• Liber Floridus in de Herzog August Bibliothek in Wolfenbüttel

^[bron?]

1. ↑ Belgisch Staatsblad van 27 maart 2008, blz. 16859
2. ↑ Frits van Oostrom, Stemmen op schrift pp. 42-46.