Leeuwarden (gemeente): verschil tussen versies
k bevolkingspiramide (2021) toegevoegd |
Onnodige parameter bevolkingspiramide weggehaald |
||
Regel 22: | Regel 22: | ||
| station = [[Station Leeuwarden|Leeuwarden]]<br />[[Station Leeuwarden Camminghaburen|Leeuwarden Camminghaburen]]<br />[[Station Grou-Jirnsum|Grou-Jirnsum]]<br />[[Station Mantgum|Mantgum]] |
| station = [[Station Leeuwarden|Leeuwarden]]<br />[[Station Leeuwarden Camminghaburen|Leeuwarden Camminghaburen]]<br />[[Station Grou-Jirnsum|Grou-Jirnsum]]<br />[[Station Mantgum|Mantgum]] |
||
| altkaart = [[Bestand:Map - NL - Municipality code 0080 (2019).svg]] |
| altkaart = [[Bestand:Map - NL - Municipality code 0080 (2019).svg]] |
||
| bevolkingspiramide = [[Afbeelding:AgeSexPyramid 2021 Leeuwarden.svg|class=notpageimage|230px]]Bevolkingspiramide (2021) |
|||
}} |
}} |
||
'''Leeuwarden''' ({{Audio|453_Leeuwarden.ogg|<small>uitspraak</small>}}) ([[Stadsfries]]: ''Liwwadden'' of ''Leewadden''; [[Westerlauwers Fries|Fries]]: ''Ljouwert'' ({{Audio|Fy-Ljouwert.ogg|<small>uitspraak</small>}})) is een gemeente in het noorden van de [[Nederland]]se provincie [[Friesland]]. De gemeente heeft in totaal {{Statistiek gemeente Nederland inwoners|0080}} inwoners per {{Statistiek gemeente Nederland inwoners|TXT=year}} en hoort hiermee qua inwonertal tot de [[lijst van grootste gemeenten in Nederland|25 grootste gemeenten van Nederland]]. Leeuwarden is na [[Groningen (gemeente)|Groningen]] in inwonertal de grootste gemeente van [[Noord-Nederland]]. Leeuwarden heeft een oppervlakte van 167,10 [[Vierkante kilometer|km²]], waarvan 15,25 km² water. |
'''Leeuwarden''' ({{Audio|453_Leeuwarden.ogg|<small>uitspraak</small>}}) ([[Stadsfries]]: ''Liwwadden'' of ''Leewadden''; [[Westerlauwers Fries|Fries]]: ''Ljouwert'' ({{Audio|Fy-Ljouwert.ogg|<small>uitspraak</small>}})) is een gemeente in het noorden van de [[Nederland]]se provincie [[Friesland]]. De gemeente heeft in totaal {{Statistiek gemeente Nederland inwoners|0080}} inwoners per {{Statistiek gemeente Nederland inwoners|TXT=year}} en hoort hiermee qua inwonertal tot de [[lijst van grootste gemeenten in Nederland|25 grootste gemeenten van Nederland]]. Leeuwarden is na [[Groningen (gemeente)|Groningen]] in inwonertal de grootste gemeente van [[Noord-Nederland]]. Leeuwarden heeft een oppervlakte van 167,10 [[Vierkante kilometer|km²]], waarvan 15,25 km² water. |
Versie van 8 apr 2022 14:05
Gemeente in Nederland ![]() | |||
---|---|---|---|
![]() | |||
Situering | |||
Provincie | ![]() | ||
Coördinaten | 53° 12′ NB, 5° 47′ OL | ||
Algemeen | |||
Oppervlakte | 255,62 km² | ||
- land | 238,38 km² | ||
- water | 17,24 km² | ||
Inwoners (1 januari 2024) |
128.857? (541 inw./km²) | ||
Bestuurscentrum | Leeuwarden | ||
Belangrijke verkeersaders | A31 N31 A32 N32 N355 N357 N359 N383 | ||
Station(s) | Leeuwarden Leeuwarden Camminghaburen Grou-Jirnsum Mantgum | ||
Politiek | |||
Burgemeester (lijst) | Sybrand van Haersma Buma (CDA) | ||
Zetels Gemeenteraad PvdA CDA PAL/GroenLinks D66 VVD GBL FNP ChristenUnie Lijst058 50Plus Partij voor de Dieren |
39 11 5 5 4 4 2 2 2 2 1 1 | ||
Economie | |||
Gemiddeld inkomen (2019) | € 23.700 per inwoner | ||
Gem. WOZ-waarde (2019) | € 156.000 | ||
WW-uitkeringen (2014) | 47 per 1000 inw. | ||
Overig | |||
Postcode(s) | 8900 - 9089 | ||
Netnummer(s) | 058 en 0566 | ||
CBS-code | 0080 | ||
CBS-wijkindeling | zie wijken en buurten | ||
Website | www.leeuwarden.nl | ||
|
Leeuwarden (ⓘ) (Stadsfries: Liwwadden of Leewadden; Fries: Ljouwert (ⓘ)) is een gemeente in het noorden van de Nederlandse provincie Friesland. De gemeente heeft in totaal 128.857 inwoners per 1 januari 2024 en hoort hiermee qua inwonertal tot de 25 grootste gemeenten van Nederland. Leeuwarden is na Groningen in inwonertal de grootste gemeente van Noord-Nederland. Leeuwarden heeft een oppervlakte van 167,10 km², waarvan 15,25 km² water.
De hoofdplaats van de gemeente is de gelijknamige stad Leeuwarden. De stad telde in 2023 ongeveer 95.890 inwoners.
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Leeuwarden_5.79E_53.20N.jpg/260px-Leeuwarden_5.79E_53.20N.jpg)
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Netherlands%2C_Leeuwarden%2C_map_of_1866.jpg/260px-Netherlands%2C_Leeuwarden%2C_map_of_1866.jpg)
Kernen
De gemeente Leeuwarden telt met ingang van 1 januari 2018 36 officiële kernen, waarvan de stad Leeuwarden verreweg de grootste is.
Per die datum werd de gemeente Leeuwarden opgeheven en per dezelfde datum werd een nieuwe gemeente Leeuwarden ingesteld, bestaande uit het grondgebied van de opgeheven gemeente Leeuwarden, uitgebreid met het grondgebied van de gemeente Leeuwarderadeel en een deel van het grondgebied van de gemeente Littenseradeel.
Voor de dorpen die eerder tot Littenseradeel en Boornsterhem behoorden, is de Friese naam de officiële. Eerder werd door de gemeente Leeuwarden ook Wijtgaard al verfriest tot Wytgaard.
Stad en dorpen
Aantal inwoners per woonkern op 1 januari 2023 behorende tot de gemeente Leeuwarden.
Nederlandse naam | Stadsfriese naam | Friese naam | Inwoners |
Leeuwarden | Liwwadden | Ljouwert | 95.890 |
Stiens | - | Stiens | 7.830 |
Grouw | - | Grou | 5.905 |
Goutum | - | Goutum | 3.360 |
Warga | - | Wergea | 1.905 |
Irnsum | - | Jirnsum | 1.390 |
Mantgum | - | Mantgum | 1.140 |
Wirdum | - | Wurdum | 1.165 |
Roordahuizum | Roadahuzum | Reduzum | 1.085 |
Britsum | - | Britsum | 955 |
Wartena | - | Warten | 890 |
Wijtgaard | Wytgaard | Wytgaard | 590 |
Weidum | - | Weidum | 540 |
Cornjum | Koarnjum | Koarnjum | 425 |
Oosterlittens | - | Easterlittens | 435 |
Hijum | - | Hijum | 410 |
Lekkum | - | Lekkum | 405 |
Jorwerd | - | Jorwert | 320 |
Jelsum | - | Jelsum | 320 |
Hijlaard | - | Hilaard | 310 |
Oude Leije | - | Alde Leie | 240 |
Hempens | Hempus | Himpens | (*)295 |
Snakkerburen | - | Snakkerbuorren | 200 |
Baard | - | Baard | 195 |
Finkum | - | Feinsum | 155 |
Jellum | - | Jellum | 140 |
Beers | - | Bears | 125 |
Huins | - | Húns | 100 |
Friens | - | Friens | 85 |
Idaard | - | Idaerd | 80 |
Miedum | - | Miedum | (**)55 |
Swichum | - | Swichum | 50 |
Aegum | Agum | Eagum | 40 |
Warstiens | - | Warstiens | 30 |
Lions | - | Leons | 25 |
Teerns | Tirns | Tearns | (*)onbekend |
- (*) De plaatsen Teerns en Hempens worden bij elkaar berekend door het CBS.
- (**) Miedum en het buitengebied van Lekkum worden bij elkaar gerekend door het CBS, los van Lekkum zelf.
Buurtschappen
Naast deze officiële kernen bevinden zich in de gemeente de volgende buurtschappen:
|
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Gem-Leeuwarden-OpenTopo.jpg/260px-Gem-Leeuwarden-OpenTopo.jpg)
Bevolking
De gemeente Leeuwarden is door autonome groei en dankzij een aantal herindelingen in het laatste decennium flink gegroeid naar ruim 123.000 inwoners. De samenstelling van de bevolking was per 1 januari 2018 10.545 personen met een migratieachtergrond, dit is 8,6% van de totale bevolking..
Bevolkingsgroei
Vanaf de jaren '80 van de 20ste eeuw heeft de gemeente Leeuwarden een groeiende bevolking na een dip in de jaren '70.
- 1960 - 82.649
- 1970 - 88.688
- 1980 - 84.518
- 1990 - 85.570
- 2000 - 88.887
- 2010 - 94.073
- 2013 - 95.949
- 2014 - 107.412 (na gemeentelijke herindeling)
- 2017 - 108.667
- 2018 - 122.415 (na gemeentelijke herindeling)
- 2019 - 123.107
Bron: CBS Statline
Annexaties en herindelingen
In 1944 werden de dorpen Lekkum, Miedum, Swichum, Wirdum, Huizum en Wijtgaard geannexeerd van Leeuwarderadeel. In 2014 werd een deel van de toenmalige gemeente Boornsterhem (onder andere het dorp Grouw) toegevoegd aan Leeuwarden. In 2018 volgde de laatste gebiedsuitbreiding met delen van Littenseradeel (onder andere het dorp Mantgum) en de volledige gemeente Leeuwarderadeel.
Aangrenzende gemeenten
Aangrenzende gemeenten | ||||
---|---|---|---|---|
Waadhoeke | Noardeast-Fryslân | Tietjerksteradeel | ||
![]() |
||||
Smallingerland | ||||
Súdwest-Fryslân | De Friese Meren | Heerenveen |
Bestuur en politiek
De gemeenteraad van Leeuwarden bestaat uit 39 zetels. Hieronder de behaalde zetels per partij bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds 1986.
Gemeenteraadszetels | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Partij | 1986 | 1990 | 1994 | 1998 | 2002 | 2006 | 2010 | 2014 | 2018 | 2022 |
PvdA | 18 | 15 | 11 | 13 | 10 | 15 | 11 | 12 | 11 | 8 |
GroenLinks | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 7 |
FNP | - | - | 0 | 0 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 4 |
Gemeentebelangen Leeuwarden | - | - | 2 | 3 | 2 | 2 | 4 | 4 | 2 | 4 |
CDA | 9 | 9 | 7 | 7 | 7 | 5 | 5 | 6 | 5 | 4 |
VVD | 5 | 4 | 5 | 5 | 5 | 4 | 5 | 4 | 4 | 3 |
Lijst058 | - | - | - | - | - | - | - | - | 2 | 3 |
D66 | 1 | 5 | 6 | 2 | 2 | 0 | 2 | 4 | 4 | 3 |
ChristenUnie | - | - | - | - | 1 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 |
Forum voor Democratie | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 |
PAL/GroenLinks | 3 | 3 | 5 | 3 | 4 | 4 | 5 | 4 | 5 | - |
50PLUS | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 | - |
Partij voor de Dieren | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 | - |
Verenigd Links - Feriene Lofts | - | - | - | - | - | - | - | 1 | - | - |
SP | - | - | - | 3 | 3 | 4 | 2 | - | - | - |
Leefbaar | - | - | - | - | 2 | - | - | - | - | - |
GPV/RPF/SGP | 1 | 1 | 1 | 1 | - | - | - | - | - | - |
Totaal | 37 | 37 | 37 | 37 | 37 | 37 | 37 | 39 | 39 | 39 |
College van burgemeester en wethouders
Het college van burgemeester en wethouders van 2020-2022 bestaat uit:
Burgemeester:
- Sybrand van Haersma Buma (CDA): openbare orde en veiligheid, algemene communicatie, handhaving en public affairs
Wethouders:
- Hein Kuiken (PvdA): financiën, bedrijfsvoering, Wmo-lokaal, armoedebestrijding en cultuur
- Hein de Haan (PvdA): 1e loco-burgemeester, ruimtelijke ordening, gebiedsontwikkeling, volkshuisvesting, wonen, grondbedrijf en vastgoed
- Abel Reitsma (CDA): economische zaken, onderwijs, sociale Zaken, verkeer en vervoer
- Hilde Tjeerdema (D66): jeugd, primair en voortgezet onderwijs, sport, publieke dienstverlening en digitalisering
- Bert Wassink (PAL/GroenLinks): 2e loco-burgemeester: duurzaamheid, omgevingsvisie, publieke gezondheid, wijken en dorpenbeleid, recreatie en toerisme
Gemeentesecretaris:
- Eelke de Jong: verantwoordelijk voor de gemeentelijke organisatie, bijwonen vergaderingen van het college van burgemeester en wethouders
Monumenten
In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, en oorlogsmonumenten, zie:
- Lijst van rijksmonumenten in Leeuwarden (gemeente)
- Lijst van gemeentelijke monumenten in Leeuwarden (gemeente)
- Lijst van oorlogsmonumenten in Leeuwarden