Leeuwarden (gemeente): verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerking
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
 
(37 tussenliggende versies door 20 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{Infobox gemeente Nederland
{{Infobox gemeente Nederland
| naam = Leeuwarden
| naam = Leeuwarden
| altnaam = ‘Ljouwert’
| altnaam = ‘Ljouwert’
| bestandsnaam vlag =Leeuwarden vlag 2014.svg
| bestandsnaam vlag = Leeuwarden vlag 2014.svg
| bestandsnaam wapen = Leeuwarden wapen 2014.svg
| bestandsnaam wapen = Leeuwarden wapen 2014.svg
| vlagartikel = vlag van Leeuwarden
| vlagartikel = vlag van Leeuwarden
| wapenartikel = wapen van Leeuwarden
| wapenartikel = wapen van Leeuwarden
| provincie = {{NL-vlag|Friesland}}
| provincie = [[Friesland]]
| burgemeester = [[Sybrand van Haersma Buma]] ([[Christen-Democratisch Appèl|CDA]])
| burgemeester = [[Sybrand van Haersma Buma]] ([[Christen-Democratisch Appèl|CDA]])
| hoofdplaats = [[Leeuwarden (stad)|Leeuwarden]]
| hoofdplaats = [[Leeuwarden (stad)|Leeuwarden]]
⚫
| verkeersader = {{Pictogram weg Nederland A-weg|31}} {{Pictogram weg Nederland N-weg|31}} {{Pictogram weg Nederland A-weg|32}} {{Pictogram weg Nederland N-weg|32}} {{Pictogram weg Nederland N-weg|355}} {{Pictogram weg Nederland N-weg|357}} {{Pictogram weg Nederland N-weg|359}} {{Pictogram weg Nederland N-weg|383}}
⚫
| lat_deg = 53
⚫
| netnummer = 058 en 0566
⚫
| lat_min = 12
| CBS = 0080
⚫
| lon_deg = 5
⚫
| postcode = 8900 - 9089
⚫
| lon_min = 47
⚫
| website = [https://www.leeuwarden.nl www.leeuwarden.nl]
⚫
| verkeersader = {{Pictogram weg Nederland A-weg|31}} {{Pictogram weg Nederland N-weg|31}} {{Pictogram weg Nederland A-weg|32}} {{Pictogram weg Nederland N-weg|32}} {{Pictogram weg Nederland N-weg|355}} {{Pictogram weg Nederland N-weg|357}} {{Pictogram weg Nederland N-weg|359}} {{Pictogram weg Nederland N-weg|383}}
⚫
| partijen = '''Gemeenteraad'''<br />PvdA<br />GL<br />FNP<br />GBL<br />CDA<br />VVD<br />Lijst058<br />D66<br />CU<br />FVD
⚫
| netnummer = 058 en 0566
| zetels = <br />'''39'''<br />8<br />7<br />4<br />4<br />4<br />3<br />3<br />3<br />2<br />1
| CBS=0080
⚫
| station = [[Station Leeuwarden|Leeuwarden]]<br />[[Station Leeuwarden Camminghaburen|Leeuwarden Camminghaburen]]<br />[[Station Grou-Jirnsum|Grou-Jirnsum]]<br />[[Station Mantgum|Mantgum]]
⚫
| postcode = 8900 - 9089
| image = Leeuwarden (municipality) montage image.jpg
⚫
| website = [http://www.leeuwarden.nl www.leeuwarden.nl]
| caption = Wartena, Leeuwarden, Weidum, Cornjum, Oosterlittens, Jorwerd
| partijen='''Gemeenteraad'''<br />[[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]]<br />[[Christen-Democratisch Appèl|CDA]]<br />[[Progressieve Aktie Leeuwarden|PAL]]/[[GroenLinks]]<br />[[Democraten 66|D66]]<br />[[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|VVD]]<br />[[Gemeentebelangen Leeuwarden|GBL]]<br />[[FNP]]<br />[[ChristenUnie]]<br />[[Lijst058]]<br />[[50Plus]]<br />[[Partij voor de Dieren]]<br />
| altkaart = [[Bestand:Map - NL - Municipality code 0080 (2019).svg]]
⚫
| zetels=<br />'''39'''<br />11<br />5<br />5<br />4<br />4<br />2<br />2<br />2<br />2<br />1<br />1
⚫
| lat_deg = 53
⚫
| station = [[Station Leeuwarden|Leeuwarden]]<br />[[Station Leeuwarden Camminghaburen|Leeuwarden Camminghaburen]]<br />[[Station Grou-Jirnsum|Grou-Jirnsum]]<br />[[Station Mantgum|Mantgum]]
⚫
| lat_min = 12
⚫
| lon_deg = 5
⚫
| lon_min = 47
}}
}}

'''Leeuwarden''' ({{Audio|453_Leeuwarden.ogg|<small>uitspraak</small>}}) ([[Stadsfries]]: ''Liwwadden'' of ''Leewadden''; [[Westerlauwers Fries|Fries]]: ''Ljouwert'' ({{Audio|Fy-Ljouwert.ogg|<small>uitspraak</small>}})) is een gemeente in het noorden van de [[Nederland]]se provincie [[Friesland]]. De gemeente heeft in totaal {{Statistiek gemeente Nederland inwoners|0080}} inwoners per {{Statistiek gemeente Nederland inwoners|TXT=year}} en hoort hiermee qua inwonertal tot de [[lijst van grootste gemeenten in Nederland|25 grootste gemeenten van Nederland]]. Leeuwarden is na [[Groningen (gemeente)|Groningen]] in inwonertal de grootste gemeente van [[Noord-Nederland]]. Leeuwarden heeft een oppervlakte van 167,10 [[Vierkante kilometer|km²]], waarvan 15,25&nbsp;km² water.
'''Leeuwarden''' ({{Audio|453_Leeuwarden.ogg|<small>uitspraak</small>}}) ([[Stadsfries]]: ''Liwwadden'' of ''Leewadden''; [[Westerlauwers Fries|Fries]]: ''Ljouwert'' ({{Audio|Fy-Ljouwert.ogg|<small>uitspraak</small>}})) is een gemeente in het noorden van de [[Nederland]]se provincie [[Friesland]]. De gemeente heeft in totaal {{Statistiek gemeente Nederland inwoners|0080}} inwoners per {{Statistiek gemeente Nederland inwoners|TXT=year}} en hoort hiermee qua inwonertal tot de [[lijst van grootste gemeenten in Nederland|25 grootste gemeenten van Nederland]]. Leeuwarden is na [[Groningen (gemeente)|Groningen]] in inwonertal de grootste gemeente van [[Noord-Nederland]]. Leeuwarden heeft een oppervlakte van 167,10 [[Vierkante kilometer|km²]], waarvan 15,25&nbsp;km² water.


De hoofdplaats van de gemeente is de gelijknamige stad [[Leeuwarden (stad)|Leeuwarden]]. De stad telde ongeveer {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|3615}} inwoners in {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|TXT=Year}}.
De hoofdplaats van de gemeente is de gelijknamige stad [[Leeuwarden (stad)|Leeuwarden]]. De stad telde in {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|TXT=Year}} ongeveer {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|3615}} inwoners.


[[Bestand:Leeuwarden_5.79E_53.20N.jpg|thumb|Satellietfoto Leeuwarden, linksboven Vliegbasis Leeuwarden]]
[[Bestand:Netherlands, Leeuwarden, map of 1866.jpg|thumb|300px|De gemeente Leeuwarden in 1866]]
[[Bestand:Netherlands, Leeuwarden, map of 1866.jpg|thumb|De gemeente Leeuwarden in 1866]]


==Kernen==
==Kernen==
De gemeente Leeuwarden telt met ingang van 1 januari 2018 36 officiële kernen, waarvan de stad Leeuwarden verreweg de grootste is.
De gemeente Leeuwarden telt met ingang van 1 januari 2018 36 officiële kernen, waarvan de stad Leeuwarden verreweg de grootste is.


Per die datum werd de gemeente Leeuwarden opgeheven, per dezelfde datum werd een nieuwe gemeente Leeuwarden ingesteld, bestaande uit het grondgebied van de opgeheven gemeente Leeuwarden, uitgebreid met het grondgebied van de gemeente [[Leeuwarderadeel]] en een deel van het grondgebied van de gemeente [[Littenseradeel]].
Per die datum werd de gemeente Leeuwarden opgeheven en per dezelfde datum werd een nieuwe gemeente Leeuwarden ingesteld, bestaande uit het grondgebied van de opgeheven gemeente Leeuwarden, uitgebreid met het grondgebied van de gemeente [[Leeuwarderadeel]] en een deel van het grondgebied van de gemeente [[Littenseradeel]].


Voor de dorpen die eerder tot Littenseradeel behoorden is de Friese naam de officiële. Eerder werd door de gemeente Leeuwarden ook [[Wijtgaard]] al verfriest tot Wytgaard.
Voor de dorpen die eerder tot Littenseradeel en Boornsterhem behoorden, is de Friese naam de officiële. Eerder werd door de gemeente Leeuwarden ook [[Wijtgaard]] al verfriest tot Wytgaard.


===Stad en dorpen===
===Stad en dorpen===
Regel 63: Regel 66:
|[[Wartena]]||-||Warten||align="right"|{{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|2541}}
|[[Wartena]]||-||Warten||align="right"|{{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|2541}}
|-
|-
|[[Wijtgaard]]||Wytgaard||Wytgaard|| align="right" |{{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|1206}}
|[[Wytgaard|Wijtgaard]]||Wytgaard||Wytgaard|| align="right" |{{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|1206}}
|-
|-
|[[Weidum]]||-||Weidum|| align="right" |{{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|2032}}
|[[Weidum]]||-||Weidum|| align="right" |{{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|2032}}
Regel 124: Regel 127:
* [[Abbengawier]]
* [[Abbengawier]]
* [[Angwier]]
* [[Angwier]]
* [[Baardburen]]
* [[Barrahuis]]
* [[Bartlehiem]] (deels)
* [[Bartlehiem]] (deels)
* [[De Drie Romers]]
* [[De Hem (Friesland)|De Hem]]
* [[De Hem (Friesland)|De Hem]]
* [[Domwier]]
* [[Domwier]]
Regel 135: Regel 137:
* [[Hezens]]
* [[Hezens]]
* [[Horne (Friesland)|Horne]]
* [[Horne (Friesland)|Horne]]
* [[Hoek (Hempens)|Hoek]]
* [[Hofland (Leeuwarden)|Hofland]]
* [[Hofland (Leeuwarden)|Hofland]]
* [[Hoptille]]
* [[Hoptille]]
* [[Marwird]]
* [[Midsburen]]
* [[Midsburen]]
* [[Naarderburen]]
* [[Naarderburen]]
* [[Noordend (Leeuwarden)|Noordend]]
* [[Noordend (Leeuwarden)|Noordend]]
| width="20%" valign="top" |
| width="20%" valign="top" |
*[[Oude Schouw]] (deels)
* [[Oude Schouw]] (deels)
*[[Poelhuizen]]
* [[Poelhuizen]]
* [[Rewerd]] (deels)
* [[Rewerd]] (deels)
* [[Schillaard]]
* [[Schillaard]]
Regel 153: Regel 153:
* [[Truurd]]
* [[Truurd]]
| width="20%" valign="top" |
| width="20%" valign="top" |
*[[Tsienzerburen]]
* [[Tsienzerburen]]
*[[Vensterburen]]
* [[Vierhuis (Leeuwarden)|Vierhuis]]
* [[Vierhuis (Leeuwarden)|Vierhuis]]
* [[Vrouwbuurtstermolen]] (deels)
* [[Vrouwbuurtstermolen]] (deels)
Regel 160: Regel 159:
* [[Wiel (Leeuwarden)|Wiel]]
* [[Wiel (Leeuwarden)|Wiel]]
* [[Wieuwens (buurtschap)|Wieuwens]]
* [[Wieuwens (buurtschap)|Wieuwens]]
* [[Zuiderburen (Hempens)|Zuiderburen]]
* [[Zuiderend]]
* [[Zuiderend]]
|}
|}


[[Bestand:Gem-Leeuwarden-OpenTopo.jpg|thumb|Topografische gemeentekaart van Leeuwarden, grenzen per 1-1-2018]]
[[Bestand:Gem-Leeuwarden-OpenTopo.jpg|thumb|Topografische gemeentekaart van Leeuwarden, per september 2022]]
[[Bestand:Bevolkingsontwikkeling gemeente Leeuwarden.jpg|thumb|300px|Bevolkingsontwikkeling vanaf 1714]]


== Bevolking ==
== Bevolking ==
De gemeente Leeuwarden is door autonome groei en dankzij een aantal herindelingen in het laatste decennium flink gegroeid naar ruim 123.000 inwoners. De samenstelling van de bevolking was per 1 januari 2018 10.545 personen met een migratieachtergrond, dit is 8,6% van de totale bevolking..
De gemeente Leeuwarden is door autonome groei en dankzij een aantal herindelingen in het laatste decennium flink gegroeid naar ruim 123.000 inwoners. De samenstelling van de bevolking was per 1 januari 2018 10.545 personen met een migratieachtergrond, dit is 8,6% van de totale bevolking.


===Bevolkingsgroei===
===Bevolkingsgroei===
Regel 183: Regel 182:
* 2018 - 122.415 (na gemeentelijke herindeling)
* 2018 - 122.415 (na gemeentelijke herindeling)
* 2019 - 123.107
* 2019 - 123.107
* 2022 - 125.542
Bron: CBS Statline
Bron: CBS Statline


===Annexaties en herindelingen===
===Annexaties en herindelingen===
In 1944 werden de dorpen [[Lekkum]], [[Miedum (Leeuwarden)|Miedum]], [[Swichum]], [[Wirdum (Friesland)|Wirdum]], [[Huizum]] en [[Wijtgaard]] geannexeerd van [[Leeuwarderadeel]]. In 2014 werd een deel van de toenmalige gemeente [[Boornsterhem]] (onder andere het dorp [[Grouw]]) toegevoegd aan Leeuwarden. In 2018 volgde de laatste gebiedsuitbreiding met delen van [[Littenseradeel]] (onder andere het dorp [[Mantgum]]) en de volledige gemeente Leeuwarderadeel.
In 1944 werden de dorpen [[Lekkum]], [[Miedum (Leeuwarden)|Miedum]], [[Swichum]], [[Wirdum (Friesland)|Wirdum]], [[Huizum]] en [[Wytgaard]] geannexeerd van [[Leeuwarderadeel]]. In 2014 werd een deel van de toenmalige gemeente [[Boornsterhem]] (onder andere het dorp [[Grouw]]) toegevoegd aan Leeuwarden. In 2018 volgde de laatste gebiedsuitbreiding met delen van [[Littenseradeel]] (onder andere het dorp [[Mantgum]]) en de volledige gemeente Leeuwarderadeel.


== Aangrenzende gemeenten ==
== Aangrenzende gemeenten ==
{{Tabel windroos
{{Tabel windroos
| NW= [[Waadhoeke]]
| NW= {{NL-vlag|Waadhoeke}}
| N= [[Noardeast-Fryslân]]
| N= {{NL-vlag|Noardeast-Fryslân}}
| NO= [[Tietjerksteradeel]]
| NO= {{NL-vlag|Tietjerksteradeel}}
| W=
| W=
| O= [[Smallingerland]]
| O= {{NL-vlag|Smallingerland}}
| ZW= [[Súdwest-Fryslân]]
| ZW={{NL-vlag|Súdwest-Fryslân}}
| Z= [[De Friese Meren]]
| Z= {{NL-vlag|De Friese Meren}}
| ZO= [[Heerenveen (gemeente)|Heerenveen]]
| ZO={{NL-vlag|Heerenveen}}
}}
}}


== Bestuur en politiek ==
== Bestuur en politiek ==
=== Gemeenteraad ===
De [[gemeenteraad]] van Leeuwarden bestaat uit 39 zetels. Hieronder de behaalde zetels per partij bij de [[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen|gemeenteraadsverkiezingen]] sinds 1986.
De [[gemeenteraad]] van Leeuwarden bestaat uit 39 zetels. Hieronder de behaalde zetels per partij bij de [[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen|gemeenteraadsverkiezingen]] sinds 1986.
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
{| class="wikitable sortable" style="text-align:center; white-space: nowrap;"
|+Gemeenteraadszetels
!colspan="11"|Gemeenteraadszetels
|-
⚫
! Partij!![[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 1986|1986]]!![[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 1990|1990]]!![[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 1994|1994]]!![[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 1998|1998]]!![[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2002|2002]]!![[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2006|2006]]!![[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2010|2010]]!![[Gemeentelijke herindelingsverkiezingen in Nederland 2013|2013]]!![[Gemeentelijke herindelingsverkiezingen in Nederland 2017|2017]]!![[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2022|2022]]
|-
| style="text-align:left;" |[[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]]||18||15||11||13||10||15||11||12||11||8
|-
| style="text-align:left;" |[[GroenLinks]]||-||-||-||-||-||-||-||-||-||7
|-
|-
| style="text-align:left;" |[[Fryske Nasjonale Partij|FNP]]||-||-||-||-||1||1||1||2||2||4
⚫
! Partij ||'''[[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 1986|1986]]'''||'''[[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 1990|1990]]'''||'''[[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 1994|1994]]'''||'''[[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 1998|1998]]'''||'''[[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2002|2002]]'''||'''[[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2006|2006]]'''||'''[[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2010|2010]]'''||'''[[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2014|2014]]'''|| [[Gemeentelijke herindelingsverkiezingen in Nederland 2017|2018]]
|-
|-
| style="text-align:left;" |[[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]]||18||15||11||13||10||15||11||12||11
| style="text-align:left;" |[[Gemeentebelangen Leeuwarden]]||-||-||2||3||2||2||4||4||2||4
|-
|-
| style="text-align:left;" |[[Christen-Democratisch Appèl|CDA]]||9||9||7||7||7||5||5||6||5
| style="text-align:left;" |[[Christen-Democratisch Appèl|CDA]]||9||9||7||7||7||5||5||6||5||4
|-
|-
| style="text-align:left;" |[[Democraten 66|D66]]||1||5||6||2||2||0||2||4||4
| style="text-align:left;" |[[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|VVD]]||5||4||5||5||5||4||5||4||4||3
|-
|-
| style="text-align:left;" |[[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|VVD]]||5||4||5||5||5||4||5||4||4
| style="text-align:left;" |[[Lijst058]]||-||-||-||-||-||-||-||-||2||3
|-
|-
| style="text-align:left;" |[[Gemeentebelangen Leeuwarden]]||-||-||2||3||2||2||4||4||2
| style="text-align:left;" |[[Democraten 66|D66]]||1||5||6||2||2||-||2||4||4||3
|-
|-
| style="text-align:left;" |[[Progressieve Aktie Leeuwarden|PAL]]/[[GroenLinks]]||-||3||5||3||4||4||5||4||5
| style="text-align:left;" |[[ChristenUnie]]||-||-||-||-||1||2||2||2||2||2
|-
|-
| style="text-align:left;" |[[Fryske Nasjonale Partij|FNP]]||-||-||0||0||1||1||1||2||2
| style="text-align:left;" |[[Forum voor Democratie]]||-||-||-||-||-||-||-||-||-||1
|-
|-
| style="text-align:left;" |[[ChristenUnie]]||-||-||-||-||1||2||2||2||2
| style="text-align:left;" |[[Progressieve Aktie Leeuwarden|PAL]]/[[GroenLinks]]||3||3||5||3||4||4||5||4||5||-
|-
|-
| style="text-align:left;" |[[Lijst058]]||-||-||-||-||-||-||-||-||2
| style="text-align:left;" |[[50PLUS]]||-||-||-||-||-||-||-||-||1||-
|-
|-
| style="text-align:left;" |[[50PLUS]]||-||-||-||-||-||-||-||-||1
| style="text-align:left;" |[[Partij voor de Dieren]]||-||-||-||-||-||-||-||-||1||-
|-
|-
| style="text-align:left;" |[[Partij voor de Dieren]]||-||-||-||-||-||-||-||-||1
| style="text-align:left;" |[[Verenigd Links - Feriene Lofts]]||-||-||-||-||-||-||-||1||-||-
|-
|-
| style="text-align:left;" |[[Verenigd Links - Feriene Lofts]]||-||-||-||-||-||-||-||1||-
| style="text-align:left;" |[[Socialistische Partij (Nederland)|SP]]||-||-||-||3||3||4||2||-||-||-
|-
|-
| style="text-align:left;" |[[Socialistische Partij (Nederland)|SP]]||-||-||-||3||3||4||2||-||-
| style="text-align:left;" |[[Leefbaar]]||-||-||-||-||2||-||-||-||-||-
|-
|-
| style="text-align:left;" |[[Leefbaar]]||-||-||-||-||2||-||-||-||-
| style="text-align:left;" |[[Gereformeerd Politiek Verbond|GPV]]/[[Reformatorische Politieke Federatie|RPF]]/[[Staatkundig Gereformeerde Partij|SGP]]||1||1||1||1||-||-||-||-||-||-
|-
|-
⚫
!Totaal!!37!!37!!37!!37!!37!!37!!37!!39!!39!!39
| style="text-align:left;" |[[Gereformeerd Politiek Verbond|GPV]]/[[Reformatorische Politieke Federatie|RPF]]/[[Staatkundig Gereformeerde Partij|SGP]]||1||1||1||1||-||-||-||-||-
|-
|-
!Opkomst
⚫
! Totaal || 37|| 37|| 37|| 37|| 37 || 37 || 37 || 39 || 39
!
!
!
!
!
!
!
!39,59%
!40,59%
!
|}
|}


=== College van burgemeester en wethouders ===
=== College van B&W ===
Het [[college van burgemeester en wethouders]] voor 2022-2026 bestaat uit:<ref>{{Citeer web |url=https://www.leeuwarden.nl/nl/college-van-burgemeester-en-wethouders |titel=College van burgemeester en wethouders |bezochtdatum=3 juli 2022 |archiefdatum=3 december 2021 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20211203104210/https://www.leeuwarden.nl/nl/college-van-burgemeester-en-wethouders |dodeurl=ja}}</ref>
Het [[college van burgemeester en wethouders|college van B&W]] werd 17 januari 2018 officieel benoemd en bestaat uit een coalitie van PvdA, CDA, Pal/GroenLinks en D66<ref>[http://www.lc.nl/friesland/Van-Gelder-en-Tjeerdema-nieuwe-wethouders-in-Leeuwarden-22805016.html Leeuwarder Courant]</ref>.
* Burgemeester: [[Sybrand van Haersma Buma]] (CDA)
: Zie ook: [[Lijst van burgemeesters van Leeuwarden]]


Burgemeester:
⚫
* Wethouders:
* [[Sybrand van Haersma Buma]] (CDA): openbare orde en veiligheid, algemene communicatie, handhaving en public affairs
** [[Hein de Haan]] (PvdA)
⚫
Wethouders:
** [[Hein Kuiken]] (PvdA)
* Hein de Haan (PvdA): 1e loco-burgemeester, wonen en bouwen, ruimte en leefomgeving en gebiedsontwikkeling
** [[Friso Douwstra]] (CDA)
* Hein Kuiken (PvdA): wmo en maatschappelijke opvang, armoede en schuldhulp, financiën en cultuur
** [[Bert Wassink]] (PAL/GroenLinks) (sinds 1 april 2020, als opvolger van de in januari 2020 vertrokken Herwil van Gelder)
* Abel Reitsma (CDA): werk, participatie en inkomen, economie en toerisme
** [[Hilde Tjeerdema]] (D66)
* Nathalie Kramers (GroenLinks): 2e loco-burgemeester, jeugd, onderwijs, publieke gezondheidszorg, vluchtelingen en inclusie
⚫
* Gemeentesecretaris: Eelke de Jong
* Evert Stellingwerf (GroenLinks): klimaat, duurzaamheid, circulaire economie, vastgoed en erfgoed
* Gijs Jacobse (Gemeentebelangen): wijken en dorpen, dienstverlening, bedrijfsvoering en sport
⚫
Gemeentesecretaris:
* Eelke de Jong: verantwoordelijk voor de gemeentelijke organisatie, bijwonen vergaderingen van het college van burgemeester en wethouders


== Monumenten ==
== Monumenten ==
Regel 260: Regel 279:


{{Appendix}}
{{Appendix}}
{{Commonscat|Leeuwarden}}
{{Commonscat}}
{{Navigatie hoofdsteden Nederland}}
{{Navigatie gemeente Leeuwarden}}
{{Navigatie gemeente Leeuwarden}}
{{Navigatie provincie Friesland}}
{{Navigatie provincie Friesland}}

Huidige versie van 7 jun 2024 om 14:12

Leeuwarden
‘Ljouwert’
Gemeente in Nederland Vlag van Nederland
Situering
Provincie Friesland
Coördinaten 53° 12′ NB, 5° 47′ OL
Algemeen
Oppervlakte 255,62 km²
- land 238,38 km²
- water 17,24 km²
Inwoners
(1 januari 2024) 		128.857?
(541 inw./km²)
Bestuurs­centrum Leeuwarden
Belangrijke verkeersaders A31 N31 A32 N32 N355 N357 N359 N383
Station(s) Leeuwarden
Leeuwarden Camminghaburen
Grou-Jirnsum
Mantgum
Politiek
Burgemeester (lijst) Sybrand van Haersma Buma (CDA)
Zetels
Gemeenteraad
PvdA
GL
FNP
GBL
CDA
VVD
Lijst058
D66
CU
FVD
39
8
7
4
4
4
3
3
3
2
1
Economie
Gemiddeld inkomen (2019) € 23.700 per inwoner
Gem. WOZ-waarde (2019) € 156.000
WW-uitkeringen (2014) 47 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s) 8900 - 9089
Netnummer(s) 058 en 0566
CBS-code 0080
CBS-wijkindeling zie wijken en buurten
Website www.leeuwarden.nl
Bevolkingspiramide van de gemeente Leeuwarden
Bevolkingspiramide (2023)
Foto's
Wartena, Leeuwarden, Weidum, Cornjum, Oosterlittens, Jorwerd
Wartena, Leeuwarden, Weidum, Cornjum, Oosterlittens, Jorwerd
Portaal  Portaalicoon   Nederland

Leeuwarden (uitspraakⓘ) (Stadsfries: Liwwadden of Leewadden; Fries: Ljouwert (uitspraakⓘ)) is een gemeente in het noorden van de Nederlandse provincie Friesland. De gemeente heeft in totaal 128.857 inwoners per 1 januari 2024 en hoort hiermee qua inwonertal tot de 25 grootste gemeenten van Nederland. Leeuwarden is na Groningen in inwonertal de grootste gemeente van Noord-Nederland. Leeuwarden heeft een oppervlakte van 167,10 km², waarvan 15,25 km² water.

De hoofdplaats van de gemeente is de gelijknamige stad Leeuwarden. De stad telde in 2023 ongeveer 95.890 inwoners.

De gemeente Leeuwarden in 1866

Kernen

De gemeente Leeuwarden telt met ingang van 1 januari 2018 36 officiële kernen, waarvan de stad Leeuwarden verreweg de grootste is.

Per die datum werd de gemeente Leeuwarden opgeheven en per dezelfde datum werd een nieuwe gemeente Leeuwarden ingesteld, bestaande uit het grondgebied van de opgeheven gemeente Leeuwarden, uitgebreid met het grondgebied van de gemeente Leeuwarderadeel en een deel van het grondgebied van de gemeente Littenseradeel.

Voor de dorpen die eerder tot Littenseradeel en Boornsterhem behoorden, is de Friese naam de officiële. Eerder werd door de gemeente Leeuwarden ook Wijtgaard al verfriest tot Wytgaard.

Stad en dorpen

Aantal inwoners per woonkern op 1 januari 2023 behorende tot de gemeente Leeuwarden.

Nederlandse naam Stadsfriese naam Friese naam Inwoners
Leeuwarden Liwwadden Ljouwert 95.890
Stiens - Stiens 7.830
Grouw - Grou 5.905
Goutum - Goutum 3.360
Warga - Wergea 1.905
Irnsum - Jirnsum 1.390
Mantgum - Mantgum 1.140
Wirdum - Wurdum 1.165
Roordahuizum Roadahuzum Reduzum 1.085
Britsum - Britsum 955
Wartena - Warten 890
Wijtgaard Wytgaard Wytgaard 590
Weidum - Weidum 540
Cornjum Koarnjum Koarnjum 425
Oosterlittens - Easterlittens 435
Hijum - Hijum 410
Lekkum - Lekkum 405
Jorwerd - Jorwert 320
Jelsum - Jelsum 320
Hijlaard - Hilaard 310
Oude Leije - Alde Leie 240
Hempens Hempus Himpens (*)295
Snakkerburen - Snakkerbuorren 200
Baard - Baard 195
Finkum - Feinsum 155
Jellum - Jellum 140
Beers - Bears 125
Huins - Húns 100
Friens - Friens 85
Idaard - Idaerd 80
Miedum - Miedum (**)55
Swichum - Swichum 50
Aegum Agum Eagum 40
Warstiens - Warstiens 30
Lions - Leons 25
Teerns Tirns Tearns (*)onbekend
(*) De plaatsen Teerns en Hempens worden bij elkaar berekend door het CBS.
(**) Miedum en het buitengebied van Lekkum worden bij elkaar gerekend door het CBS, los van Lekkum zelf.

Buurtschappen

Naast deze officiële kernen bevinden zich in de gemeente de volgende buurtschappen:

Topografische gemeentekaart van Leeuwarden, per september 2022
Bevolkingsontwikkeling vanaf 1714

Bevolking

De gemeente Leeuwarden is door autonome groei en dankzij een aantal herindelingen in het laatste decennium flink gegroeid naar ruim 123.000 inwoners. De samenstelling van de bevolking was per 1 januari 2018 10.545 personen met een migratieachtergrond, dit is 8,6% van de totale bevolking.

Bevolkingsgroei

Vanaf de jaren '80 van de 20ste eeuw heeft de gemeente Leeuwarden een groeiende bevolking na een dip in de jaren '70.

  • 1960 - 82.649
  • 1970 - 88.688
  • 1980 - 84.518
  • 1990 - 85.570
  • 2000 - 88.887
  • 2010 - 94.073
  • 2013 - 95.949
  • 2014 - 107.412 (na gemeentelijke herindeling)
  • 2017 - 108.667
  • 2018 - 122.415 (na gemeentelijke herindeling)
  • 2019 - 123.107
  • 2022 - 125.542

Bron: CBS Statline

Annexaties en herindelingen

In 1944 werden de dorpen Lekkum, Miedum, Swichum, Wirdum, Huizum en Wytgaard geannexeerd van Leeuwarderadeel. In 2014 werd een deel van de toenmalige gemeente Boornsterhem (onder andere het dorp Grouw) toegevoegd aan Leeuwarden. In 2018 volgde de laatste gebiedsuitbreiding met delen van Littenseradeel (onder andere het dorp Mantgum) en de volledige gemeente Leeuwarderadeel.

Aangrenzende gemeenten

   Aangrenzende gemeenten   
 Vlag Waadhoeke Waadhoeke       Vlag van Noardeast-Fryslân Noardeast-Fryslân       Vlag Tietjerksteradeel Tietjerksteradeel 
           
    Vlag Smallingerland Smallingerland 
           
 Vlag Súdwest-Fryslân Súdwest-Fryslân       Vlag De Friese Meren De Friese Meren       Vlag Heerenveen Heerenveen 

Bestuur en politiek

Gemeenteraad

De gemeenteraad van Leeuwarden bestaat uit 39 zetels. Hieronder de behaalde zetels per partij bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds 1986.

Gemeenteraadszetels
Partij 1986 1990 1994 1998 2002 2006 2010 2013 2017 2022
PvdA 18 15 11 13 10 15 11 12 11 8
GroenLinks - - - - - - - - - 7
FNP - - - - 1 1 1 2 2 4
Gemeentebelangen Leeuwarden - - 2 3 2 2 4 4 2 4
CDA 9 9 7 7 7 5 5 6 5 4
VVD 5 4 5 5 5 4 5 4 4 3
Lijst058 - - - - - - - - 2 3
D66 1 5 6 2 2 - 2 4 4 3
ChristenUnie - - - - 1 2 2 2 2 2
Forum voor Democratie - - - - - - - - - 1
PAL/GroenLinks 3 3 5 3 4 4 5 4 5 -
50PLUS - - - - - - - - 1 -
Partij voor de Dieren - - - - - - - - 1 -
Verenigd Links - Feriene Lofts - - - - - - - 1 - -
SP - - - 3 3 4 2 - - -
Leefbaar - - - - 2 - - - - -
GPV/RPF/SGP 1 1 1 1 - - - - - -
Totaal 37 37 37 37 37 37 37 39 39 39
Opkomst 39,59% 40,59%

College van B&W

Het college van burgemeester en wethouders voor 2022-2026 bestaat uit:[1]

Burgemeester:

Wethouders:

  • Hein de Haan (PvdA): 1e loco-burgemeester, wonen en bouwen, ruimte en leefomgeving en gebiedsontwikkeling
  • Hein Kuiken (PvdA): wmo en maatschappelijke opvang, armoede en schuldhulp, financiën en cultuur
  • Abel Reitsma (CDA): werk, participatie en inkomen, economie en toerisme
  • Nathalie Kramers (GroenLinks): 2e loco-burgemeester, jeugd, onderwijs, publieke gezondheidszorg, vluchtelingen en inclusie
  • Evert Stellingwerf (GroenLinks): klimaat, duurzaamheid, circulaire economie, vastgoed en erfgoed
  • Gijs Jacobse (Gemeentebelangen): wijken en dorpen, dienstverlening, bedrijfsvoering en sport

Gemeentesecretaris:

  • Eelke de Jong: verantwoordelijk voor de gemeentelijke organisatie, bijwonen vergaderingen van het college van burgemeester en wethouders

Monumenten

In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, en oorlogsmonumenten, zie:

Zie de categorie Leeuwarden (municipality) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

source: https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Leeuwarden_(gemeente)&diff=67639014&oldid=58031130