Koninklijk Concertgebouworkest: verschil tussen versies

Het Koninklijk Concertgebouworkest (afgekort: KCO) te Amsterdam is het meest bekende en beroemde symfonieorkest in Nederland. Het KCO is wereldberoemd en wordt tot de beste orkesten ter wereld gerekend. In het Engels wordt het KCO aangeduid met Royal Concertgebouw Orchestra (afgekort: RCO).

Geschiedenis

Willem Kes 1888 - 1895

In 1888 werd het orkest opgericht om in het nieuwe Concertgebouw te concerteren. Het eerste concert vond plaats onder leiding van dirigent Willem Kes op 3 november 1888 met een bezetting van 120 man. Tijdens dit concert werden de volgende werken uitgevoerd, Beethovens Zur Weihe des Hauses, Brahm's Haydnsvariaties, Phaeton van Saint-Saëns, het voorspel van de opera Die Meisersinger von Nurnberg van Wagner en de derde symphonie van Stanford.

Willem Mengelberg 1895 - 1945

In 1895 nam prof. dr. Willem Mengelberg het stokje over als chef-dirigent van het orkest, een post die hij vijftig jaar lang heeft bezet. Onder zijn leiding verwierf het orkest grote faam, zo werd in 1899 voor het eerst op Palmzondag de Matthäuspassion van Johann Sebastian Bach opgevoerd, het begin van een traditie. Tijdens het jaar 1902 (en later ook nog in 1912 en 1935) besteede het orkest aandacht aan Nederlande muziek tijdends de Nederlandse Muziekfeesten, het Te Deum van Alphons Diepenbrock beleeft tijdens het feest van 1912 zijn premiere. Gustav Mahler reisde in 1903 af naar Nederland om met het orkest zijn eigen muziek ten gehore te brengen, in de jaren daarna tot 1911 zal Mahler in totaal elf keer dirigeren bij uitvoeringen van zijn eigen symfonieën. In deze periode begint de voorliefde van het orkest voor stukken van Mahler, zo werd in 1920 tijdens het zilveren jubileum van Mengelberg als dirigent een festival aan de componist gewijd. De laaste jaren van Mengelberg als chef-dirigent worden gedomineerd door de Nederland in de Tweede Wereldoorlog. Het orkest mag werken van 'entartete' componisten (waaronder Mahler) niet meer ten gehore brengen. Later in 1942 werden 17 Joodse musici ontslagen bij het orkest onder druk van de bezetter, veertien van hen overleven de oorlog. Mengelberg werd na het eind van de oorlog geschorst, hij zou zich te pro-Duits hebben opgesteld, hij stierf in 1951. Het orkest pakte de draad echter snel weer op met een nieuwe chef-dirigent.

Eduard van Beinum 1945 - 1959

Al in 1929 trad Eduard van Beinum op het het orkest, 15 jaar later in 1945 werd hij de derde chef-dirigent van het Concertgebouworkest. In het eerste seizoen (1945-1946) na de oorlog worden er al meer honderd concerten gespeeld. Voor het eerst in vijf jaar speelde het orkest weer werken van eerder verboden componisten als Mahler, Debussy, Tsjaikovsky en Mendelssohn. In 1956 werd het 25-jarig jubileum van van Beinum gevierd, enkele jaren later in 1959 komt hij te overlijden. Eduard van Beinum heeft de symfonieën van Bruckner geïntroduceerd in het vaste repertoire, maar voerde ook veel Franse muziek uit. Ook maakte hij samen met Rafael Kubelík de eerste Amerikaanse tournee die veel bijdroeg tot de wereldfaam van het orkest.

Bernard Haitink 1959 - 1988 en Eugen Jochum 1959 - 1963

Na de dood van van Beinum worden er twee nieuwe chef-dirigenten benoemd: Bernard Haitink en Eugen Jochum. In 1961 maakte het orkest (net als in 1954 een tournee door de Verenigde Staten. In 1962, het 75-jarige jubileum van het orkest, wordt er wederom een tour gemaakt, dit keer in Japan. Traditiegetrouw spelen de werken van Mahler weer een centrale rol. Vanaf 1963 zal Haitink als enige hoofdirigent het orkest leiden tot het honderdjarig bestaan het orkest in 1988. Tijdens het eeuwfeest in 1988 werd het Concertgebouworkest het predicaat 'Koninklijk' toegekend. Onder leiding van Haitink verjongt het orkest aanzienlijk, de gemiddelde leeftijd van de musici in 1982 is 38 jaar. Haitink maakte het orkest onder andere vertrouwd met de symfonieën van Dmitri Sjostakovitsj.

Riccardo Chailly 1988 - 2004

Na het eeuwfeest wordt Riccardo Chailly de vijde chef-dirigent. 1994 is door het Concertgebouw, het Koninklijk Concertgebouworkest en de Vrienden van het Concertgebouw en het Koninklijk Concertgebouworkest de jongerenvereniging Entrée opgericht. Deze vereniging heeft drempelverlaging van het Concertgebouw en het Concertgebouworkest voor jongeren als doel. Door flinke kortingen aan te bieden op een groot deel van het reguliere concertaanbod en door het organiseren van projecten gericht op jongeren, probeert de vereniging dit doel te bereiken. In april 2008 had de vereniging 4.300 leden tot en met 26 jaar. In 1995 organiseert het orkest het Mahlerfeest. Chailly is de eerste niet Nederlanse dirigent van het KCO, hij heeft een impuls gegeven aan de interpretatie van hedendaagse muziek en opera.

Mariss Jansons 2004 - ...

In 2004 wordt Mariss Jansons de zesde chef-dirigent van het orkest. Het orkest bestond in 2004 uit 120 leden. Concertmeesters waren toen Vesko Eschkenazy en Alexander Kerr. Het KCO heeft in 2006 veel aandacht besteed aan Sjostakovitsj.

Op 24 oktober 2008 vierde het KCO haar 120 jarige bestaan met een concert in het Concertgebouw onder leiding van Mariss Jansons. Er werder werken ten hore gebracht van Beethoven, Rossini, Falla, Berio en Richard Strauss. Mitsuko Uchida (pianist, derde pianoconcert van Beethoven) en Tania Kross (mezzosopraan, Aria 'Una voce poco fa' (uit Il barbiere di Siviglia) gaven medewerking aan dit jubileumconcert. Aanwezig waren onder andere de beschermvrouwe van het KCO, Hare Koninklijke Hoogheid Máxima Zorreguieta, haar echtgenoot ZijeKoninklijke Hoogheid Prins Willem Alexander en de burgemeester van Amsterdam Job Cohen.

Honorair gastdirigent is Nikolaus Harnoncourt. Verder kent het KCO een eredirigent, Bernard Haitink en een Conductor Emeritus, Riccardo Chailly. De huidige concertmeester is de Bulgaar Vesko Eschkenazy, hij speelt op een Guarneri del Gesù viool uit 1738.

Specialiteiten

Het orkest is beroemd om zijn 'fluwelen' strijkersklank (welke ten dele wordt toegeschreven aan de unieke accoustiek in het Concertgebouw), de 'gouden' kopersectie en de timbre van de houtblazers. Het KCO heeft veel roem verworven met de uitvoering en interpertatie van laatromantische repertoire. Dit beperkt zich niet tot Pjotr Iljitsj Tsjaikovski en Johannes Brahms, maar ook Anton Bruckner en Richard Strauss zijn niet weg te denken uit het repertoire van het KCO.

Zie ook

Concertgebouw Kamerorkest

Externe link

• Koninklijk Concertgebouworkest

Sjabloon:Nederlandse professionele symfonieorkesten