Keizer Ferdinand II: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
 
(35 tussenliggende versies door 22 gebruikers niet weergegeven)
Regel 2: Regel 2:
| naam =Ferdinand II
| naam =Ferdinand II
| afbeelding =Kaiser Ferdinand II. 1614.jpg
| afbeelding =Kaiser Ferdinand II. 1614.jpg
| onderschrift =Portret van Ferdinand II in harnas met [[maarschalk]]sstaf.
| onderschrift =''Ferdinand II in harnas met [[maarschalk]]sstaf''<br>(ca. [[1614]]), [[Kunsthistorisches Museum]]
| afbeeldingbreedte =
| afbeeldingbreedte =
| functie =[[Heilige Roomse Rijk|Rooms-Duits]] [[Lijst van Rooms-Duitse koningen en keizers|koning en keizer]]
| functie =[[Heilige Roomse Rijk|Rooms-Duits]] [[Lijst van Rooms-Duitse koningen en keizers|koning en keizer]]
Regel 46: Regel 46:
| portaal =
| portaal =
}}
}}
'''Ferdinand II''' ([[Graz]], [[9 juli]] [[1578]] – [[Wenen]], [[15 februari]] [[1637]]), aartshertog van Oostenrijk ([[1619]] - [[1637]]), was [[keizer]] van het [[Heilige Roomse Rijk]] van 1619 tot 1637. Hij behoorde tot het huis [[Habsburg]] en was heerser van [[Binnen-Oostenrijk]].
'''Ferdinand II''' ([[Graz]], [[9 juli]] [[1578]] – [[Wenen]], [[15 februari]] [[1637]]), was de zoon van [[Karel II van Oostenrijk]], broer van [[keizer Maximiliaan II]], de vader van [[keizer Matthias]]. Hij behoorde tot het [[huis Habsburg]] en was van 1619 tot zijn dood Rooms-Duits koning en keizer.


== Jeugd ==
Zijn benoeming in [[1618]] tot koning van [[Koninkrijk Bohemen|Bohemen]], en daarmee tot opvolger van de oude keizer [[Matthias van het Heilige Roomse Rijk|Matthias]], was een van de aanleidingen tot de [[Dertigjarige Oorlog]]. Tijdens het grootste deel van deze oorlog was hij keizer van het Heilige Roomse Rijk.
Ferdinand werd katholiek opgevoed en onder invloed van zijn [[Jezuïeten|jezuïtische]] leraren groeide hij op tot een erg vroom man. Hij studeerde aan de [[Universiteit van Ingolstadt]], maar vertoonde weinig interesse in de kunsten. Ferdinand was klein van stuk en leed zijn ganse leven aan rugklachten, mogelijk ten gevolge van een genetische afwijking.


Rond 1595 nam hij vanuit Graz het bestuur van [[Binnen-Oostenrijk]] op. Het [[Oñateverdrag]] tussen [[Filips III van Spanje]] en de Habsburgse tak uit Binnen-Oostenrijk hekelde de zachte aanpak van kardinaal [[Melchior Khlesl]], die een voorstander was van godsdienstige verdraagzaamheid. De aanhangers van de [[Contrareformatie]] bepleitten een hardere aanpak ten opzichte van de [[protestantisme|protestanten]] en kozen Ferdinand als opvolger voor de kinderloze keizer Matthias. Hij liet protestantse instellingen sluiten en Lutherse boeken in beslag nemen en verbranden. De edelen van het land werden gedwongen zich te bekeren tot het katholicisme wilden ze hun gronden niet verliezen. Misschien 2.000 prominente protestanten, waaronder sterrenkundige [[Johannes Kepler]], verlieten het land.<ref>Dick Harrison, De Dertigjarige Oorlog, ISBN 978 94 019 1118 4, p. 86-90</ref>
De protestantse Bohemers kwamen direct in opstand tegen Ferdinand, die een fel pleitbezorger van de [[Contrareformatie]] was. Bohemen koos de protestantse keurvorst [[Frederik V van de Palts]] tot staatshoofd, die dit aanvaardde, mede door aansporing van zijn neef de Nederlandse stadhouder [[Maurits van Oranje|Prins Maurits]]. Ferdinands legeraanvoerder [[Johan Tserclaes, graaf van Tilly|Tilly]] versloeg echter het Boheemse leger op [[8 november]] [[1620]] op de [[Slag op de Witte Berg|Witte Berg nabij Praag]]. Frederik kwam meteen ten val en vluchtte naar Nederland. Spanjaarden en [[Jezuïeten]] voerden in het land de [[contrareformatie]] door. In [[1627]] hief Ferdinand, inmiddels keizer van het [[Heilige Roomse Rijk]], het gekozen koningschap van Bohemen op. Hiermee werd Bohemen een erfelijk bezit van het Huis Habsburg. Zijn intolerante en onderdrukkende stijl van regeren stond vrede in de weg. Het einde van de Dertigjarige Oorlog heeft hij dan ook niet meegemaakt.

== Vorst ==
=== Koning van Bohemen ===
Nog tijdens de regeerperiode van keizer Matthias werd hij benoemd tot koning van [[Koninkrijk Bohemen|Bohemen]] (1617). De [[Tweede Praagse Defenestratie]] en de daarop volgende [[Boheemse Opstand (1618-1620)]] waren de aanleiding voor de [[Dertigjarige Oorlog]].

Bohemen koos de protestantse keurvorst [[Frederik V van de Palts]] tot staatshoofd, die dit aanvaardde, mede door aansporing van zijn neef de Nederlandse stadhouder [[Maurits van Oranje|prins Maurits]]. Ferdinands legeraanvoerder [[Johan 't Serclaes van Tilly|Tilly]] versloeg echter het Boheemse leger op [[8 november]] [[1620]] in de [[Slag op de Witte Berg]] nabij Praag. Frederik kwam meteen ten val en vluchtte naar Nederland. Spanjaarden en [[jezuïeten]] voerden in het land de [[Contrareformatie]] door. In [[1627]] hief Ferdinand, inmiddels keizer van het [[Heilige Roomse Rijk]], het gekozen koningschap van Bohemen op. Hiermee werd Bohemen een erfelijk bezit van het Huis Habsburg. Zijn intolerante en onderdrukkende stijl van regeren stond vrede in de weg. Het einde van de Dertigjarige Oorlog heeft hij dan ook niet meegemaakt.

=== Koning van Hongarije ===
Bij zijn aantreden lapte hij het [[Verdrag van Wenen (1606)]] aan zijn laars. Dat bracht hem onmiddellijk in conflict met [[Gabriël Bethlen]]. Vechten op twee fronten was geen goed idee en Gabriël Bethlen boekte heel wat terreinwinst. Na zijn overwinning bij de Slag op de Witte Berg sloeg hij hard terug. De [[Vrede van Nikolsburg]] (1621) gaf Ferdinand de tijd om met keurvorst [[Frederik V van de Palts]] af te rekenen. Later zou Gabriël Bethlen zich nog verschillende keren aan de zijde van de protestanten scharen. Met de [[Vrede van Presburg (1626)|Vrede van Presburg]] (1626) werd er definitief vrede gesloten.<ref>Dénes Harai : Gabriel Bethlen: Prince de Transylvanie et roi élu de Hongrie (1580-1629), L'Harmatan, 2013 {{ISBN|978 2 343 00137 1}}</ref>

=== Keizer van het Heilige Roomse Rijk ===
De [[Dertigjarige Oorlog]] woedde in alle hevigheid voort en Ferdinand richtte zijn pijlen op Noord-Duitsland en Denemarken, onder leiding van [[Albrecht von Wallenstein]].


== Huwelijk en kinderen ==
== Huwelijk en kinderen ==
[[Bestand:Joseph Heintz d. Ä. 003.jpg|thumb|left|200px|Ferdinand II van het Heilige Roomse Rijk]]
[[Bestand:Joseph Heintz d. Ä. 003.jpg|miniatuur|200px|links|''Keizer Ferdinand II en [[hofdwerg]]''<br>([[1604]]), [[Joseph Heintz de Oudere]], [[Kunsthistorisches Museum]]]]
Hij was de zoon van [[Karel II van Oostenrijk]] (1540-1590) en [[Maria Anna van Beieren (1551-1608)|Maria Anna van Beieren]] (1551-1608). Zijn eerste vrouw was [[Maria Anna van Beieren (1574-1616)]], dochter van [[Willem V van Beieren|Willem V]], hertog van Beieren. Uit dit huwelijk zijn de volgende kinderen voortgekomen:
Hij was de zoon van [[Karel II van Oostenrijk]] (1540-1590) en [[Maria Anna van Beieren (1551-1608)|Maria Anna van Beieren]] (1551-1608). Zijn eerste vrouw was [[Maria Anna van Beieren (1574-1616)]], dochter van [[Willem V van Beieren|Willem V]], hertog van Beieren. Uit dit huwelijk zijn de volgende kinderen voortgekomen:
<!-- Let op! de div's voor en na de lijst hieronder staan er omdat de bullets anders (deels) achter de afbeelding schuilgaan. Als de list niet meer naast de afbeelding komt te staan, moeten de div's weer weg. "margin-left:230px" is 30 pixels breder dan de afbeelding. Wikiklaas 5 juni 2012 14:52 -->
<!-- Let op! de div's voor en na de lijst hieronder staan er omdat de bullets anders (deels) achter de afbeelding schuilgaan. Als de list niet meer naast de afbeelding komt te staan, moeten de div's weer weg. "margin-left:230px" is 30 pixels breder dan de afbeelding. Wikiklaas 5 juni 2012 14:52 -->
Regel 60: Regel 73:
* Karel (1603-1603)
* Karel (1603-1603)
* Johan Karel (1 november 1605 - 26 december 1619)
* Johan Karel (1 november 1605 - 26 december 1619)
* [[Ferdinand III van het Heilige Roomse Rijk|Ferdinand III]] (1608-1657)
* [[Keizer Ferdinand III|Ferdinand III]] (1608-1657)
* [[Maria Anna van Oostenrijk (1610-1665)|Maria Anna]] (1610-1665), die huwde met [[Maximiliaan I van Beieren (keurvorst)|Maximiliaan I van Beieren]]
* [[Maria Anna van Oostenrijk (1610-1665)|Maria Anna]] (1610-1665), die huwde met [[Maximiliaan I van Beieren (keurvorst)|Maximiliaan I van Beieren]]
* [[Cecilia Renata van Oostenrijk|Cecilia Renata]] (1611-1644), gehuwd met [[Wladislaus Wasa]], koning van Polen
* [[Cecilia Renata van Oostenrijk|Cecilia Renata]] (1611-1644), gehuwd met [[Wladislaus Wasa]], koning van Polen
* [[Leopold Willem van Oostenrijk|Leopold Willem]] (1614-1662)
* [[Leopold Willem van Oostenrijk|Leopold Willem]] (1614-1662)
</div>
</div>
Zijn tweede vrouw was [[Eleonora Gonzaga (1598-1655)|Eleonora Gonzaga]] (1598-1655); het huwelijk vond plaats in Innsbruck in 1622. Dit huwelijk bleef kinderloos.
Zijn tweede vrouw was [[Eleonora Gonzaga (1598-1655)|Eleonora Gonzaga]] (1598-1655); het huwelijk vond plaats in [[Innsbruck]] in 1622. Dit huwelijk bleef kinderloos.


== Kwartierstaat (voorouders) ==
{{Stamboom Ferdinand II (1578-1637)}}

[[Bestand:Dankaerts-Historis-9244.tif|miniatuur|links|''Keizer Ferdinand II''<br>([[1642]]), [[Matthäus Merian de Oude]], Prent uit Danckaerts]]

{{Appendix}}
{{Navigatie Rooms-Duitse keizers en koningen}}
{{Navigatie Rooms-Duitse keizers en koningen}}
{{Navigatie koningen Hongarije}}
{{Navigatie koningen Hongarije}}
{{Commonscat|Ferdinand II, Holy Roman Emperor}}
{{Commonscat|Ferdinand II, Holy Roman Emperor}}
{{Bibliografische informatie}}


{{DEFAULTSORT:Ferdinand II}}
[[Categorie:Aartshertog van Oostenrijk]]
[[Categorie:Aartshertog van Oostenrijk]]
[[Categorie:Koning van Duitsland]]
[[Categorie:Koning van Duitsland]]
[[Categorie:Habsburg]]
[[Categorie:Habsburg]]
[[Categorie:Keizer van het Heilige Roomse Rijk|Ferdinand II]]
[[Categorie:Keizer van het Heilige Roomse Rijk]]
[[Categorie:Koning van Hongarije]]
[[Categorie:Koning van Hongarije]]
[[Categorie:Koning van Bohemen]]
[[Categorie:Keurvorst van Bohemen]]
[[Categorie:Keurvorst van Bohemen]]
[[Categorie:Persoon in de Dertigjarige Oorlog]]
[[Categorie:Persoon in de Dertigjarige Oorlog|Keizer Ferdinand I]]
[[Categorie:Persoon in de 17e eeuw|Keizer Ferdinand I]]

[[ar:فرديناند الثاني (إمبراطور روماني مقدس)]]
[[bg:Фердинанд II (Свещена Римска империя)]]
[[bn:ফের্ডিনান্ড ২, পুণ্য রোমান সম্রাট]]
[[br:Ferdinand II an Impalaeriezh Santel]]
[[bs:Ferdinand II, car Svetog rimskog carstva]]
[[ca:Ferran II del Sacre Imperi Romanogermànic]]
[[cs:Ferdinand II. Štýrský]]
[[da:Ferdinand 2. (Tysk-romerske rige)]]
[[de:Ferdinand II. (HRR)]]
[[en:Ferdinand II, Holy Roman Emperor]]
[[eo:Ferdinando la 2-a (Sankta Romia Imperio)]]
[[es:Fernando II de Habsburgo]]
[[et:Ferdinand II]]
[[fa:فردیناند دوم، امپراتور مقدس روم]]
[[fi:Ferdinand II]]
[[fr:Ferdinand II du Saint-Empire]]
[[gl:Fernando II de Habsburgo]]
[[he:פרדיננד השני, קיסר האימפריה הרומית הקדושה]]
[[hr:Ferdinand II., car Svetog Rimskog Carstva]]
[[hu:II. Ferdinánd magyar király]]
[[is:Ferdinand 2. keisari]]
[[it:Ferdinando II del Sacro Romano Impero]]
[[ja:フェルディナント2世 (神聖ローマ皇帝)]]
[[ko:페르디난트 2세]]
[[la:Ferdinandus II (imperator)]]
[[lt:Imperatorius Ferdinandas II]]
[[lv:Ferdinands II Habsburgs]]
[[mr:फर्डिनांड दुसरा, पवित्र रोमन सम्राट]]
[[no:Ferdinand II av Det tysk-romerske rike]]
[[pl:Ferdynand II Habsburg]]
[[pt:Fernando II, Sacro Imperador Romano-Germânico]]
[[ro:Ferdinand al II-lea, Împărat al Sfântului Imperiu Roman]]
[[ru:Фердинанд II (император Священной Римской империи)]]
[[sh:Ferdinand II Štajerski]]
[[sk:Ferdinand II. (Svätá rímska ríša)]]
[[sl:Ferdinand II. Habsburški]]
[[sr:Фердинанд II Штајерски]]
[[sv:Ferdinand II (tysk-romersk kejsare)]]
[[th:จักรพรรดิแฟร์ดีนันด์ที่ 2 แห่งจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์]]
[[tr:II. Ferdinand (Kutsal Roma İmparatoru)]]
[[uk:Фердинанд II Габсбург]]
[[vi:Ferdinand II của đế quốc La Mã Thần thánh]]
[[vls:Ferdinand II (HRR)]]
[[zh:斐迪南二世 (神圣罗马帝国)]]

Huidige versie van 24 mrt 2024 om 16:35

Ferdinand II
Ferdinand II in harnas met maarschalksstaf
(ca. 1614), Kunsthistorisches Museum
Rooms-Duits koning en keizer
Regeerperiode 1619 - 1637
Verkiezing en kroning 22 december 1636 in Regensburg
Voorganger Matthias
Opvolger Ferdinand III
Regerend aartshertog van Binnen-Oostenrijk
Regeerperiode 1590 - 1619
Regenten 1590 - 1593: Ernst
1593 - 1595: Maximiliaan III
Voorganger Karel II
Koning van Bohemen
Regeerperiode 1e 1617 - 1619
2e 1620 - 1637
Voorganger 1e Matthias
2e Frederik
Opvolger 1e Frederik
2e Ferdinand III
Koning van Hongarije
Regeerperiode 1618 - 1637
Voorganger Matthias
Opvolger Ferdinand III
Regerend aartshertog van Oostenrijk
Regeerperiode 1619 - 1637
Voorganger Matthias
Opvolger Ferdinand III
Huis Habsburg
Vader Karel II van Oostenrijk
Moeder Maria Anna van Beieren
Geboren 9 juli 1578
Graz, Binnen-Oostenrijk
Gestorven 15 februari 1637
Wenen, Oostenrijk
Begraven Mausoleum, Graz
Echtgenotes 1. Maria Anna van Beieren
2. Eleonora Gonzaga
Religie Rooms-katholiek

Ferdinand II (Graz, 9 juli 1578Wenen, 15 februari 1637), was de zoon van Karel II van Oostenrijk, broer van keizer Maximiliaan II, de vader van keizer Matthias. Hij behoorde tot het huis Habsburg en was van 1619 tot zijn dood Rooms-Duits koning en keizer.

Jeugd

Ferdinand werd katholiek opgevoed en onder invloed van zijn jezuïtische leraren groeide hij op tot een erg vroom man. Hij studeerde aan de Universiteit van Ingolstadt, maar vertoonde weinig interesse in de kunsten. Ferdinand was klein van stuk en leed zijn ganse leven aan rugklachten, mogelijk ten gevolge van een genetische afwijking.

Rond 1595 nam hij vanuit Graz het bestuur van Binnen-Oostenrijk op. Het Oñateverdrag tussen Filips III van Spanje en de Habsburgse tak uit Binnen-Oostenrijk hekelde de zachte aanpak van kardinaal Melchior Khlesl, die een voorstander was van godsdienstige verdraagzaamheid. De aanhangers van de Contrareformatie bepleitten een hardere aanpak ten opzichte van de protestanten en kozen Ferdinand als opvolger voor de kinderloze keizer Matthias. Hij liet protestantse instellingen sluiten en Lutherse boeken in beslag nemen en verbranden. De edelen van het land werden gedwongen zich te bekeren tot het katholicisme wilden ze hun gronden niet verliezen. Misschien 2.000 prominente protestanten, waaronder sterrenkundige Johannes Kepler, verlieten het land.[1]

Vorst

Koning van Bohemen

Nog tijdens de regeerperiode van keizer Matthias werd hij benoemd tot koning van Bohemen (1617). De Tweede Praagse Defenestratie en de daarop volgende Boheemse Opstand (1618-1620) waren de aanleiding voor de Dertigjarige Oorlog.

Bohemen koos de protestantse keurvorst Frederik V van de Palts tot staatshoofd, die dit aanvaardde, mede door aansporing van zijn neef de Nederlandse stadhouder prins Maurits. Ferdinands legeraanvoerder Tilly versloeg echter het Boheemse leger op 8 november 1620 in de Slag op de Witte Berg nabij Praag. Frederik kwam meteen ten val en vluchtte naar Nederland. Spanjaarden en jezuïeten voerden in het land de Contrareformatie door. In 1627 hief Ferdinand, inmiddels keizer van het Heilige Roomse Rijk, het gekozen koningschap van Bohemen op. Hiermee werd Bohemen een erfelijk bezit van het Huis Habsburg. Zijn intolerante en onderdrukkende stijl van regeren stond vrede in de weg. Het einde van de Dertigjarige Oorlog heeft hij dan ook niet meegemaakt.

Koning van Hongarije

Bij zijn aantreden lapte hij het Verdrag van Wenen (1606) aan zijn laars. Dat bracht hem onmiddellijk in conflict met Gabriël Bethlen. Vechten op twee fronten was geen goed idee en Gabriël Bethlen boekte heel wat terreinwinst. Na zijn overwinning bij de Slag op de Witte Berg sloeg hij hard terug. De Vrede van Nikolsburg (1621) gaf Ferdinand de tijd om met keurvorst Frederik V van de Palts af te rekenen. Later zou Gabriël Bethlen zich nog verschillende keren aan de zijde van de protestanten scharen. Met de Vrede van Presburg (1626) werd er definitief vrede gesloten.[2]

Keizer van het Heilige Roomse Rijk

De Dertigjarige Oorlog woedde in alle hevigheid voort en Ferdinand richtte zijn pijlen op Noord-Duitsland en Denemarken, onder leiding van Albrecht von Wallenstein.

Huwelijk en kinderen

Keizer Ferdinand II en hofdwerg
(1604), Joseph Heintz de Oudere, Kunsthistorisches Museum

Hij was de zoon van Karel II van Oostenrijk (1540-1590) en Maria Anna van Beieren (1551-1608). Zijn eerste vrouw was Maria Anna van Beieren (1574-1616), dochter van Willem V, hertog van Beieren. Uit dit huwelijk zijn de volgende kinderen voortgekomen:

Zijn tweede vrouw was Eleonora Gonzaga (1598-1655); het huwelijk vond plaats in Innsbruck in 1622. Dit huwelijk bleef kinderloos.

Kwartierstaat (voorouders)


Filips de Schone
(1478-1506)

Johanna van Castilië
(1479-1555)
 

Wladislaus II van Hongarije
(1456-1514)

Anna van Foix-Candale
(1484-1506)
 

Willem IV van Beieren
(1493-1550)

Maria Jacoba van Baden
(1507-1580)
 

Keizer Ferdinand I
(1503-1564)

Anna van Bohemen en Hongarije
(1503-1547)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Keizer Ferdinand I
(1503-1564)
 
 
 

Anna van Bohemen
en Hongarije

(1503-1547)
 
 
 
 
 

Albrecht V van Beieren
(1528-1579)
 
 
 

Anna van Oostenrijk
(1528-1590)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Karel II van Oostenrijk
(1540-1590)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Maria Anna van Beieren
(1551-1608)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Anna van Oostenrijk
(1573-1598)
 

Maria Christina van Oostenrijk
(1574-1621)
 

Keizer Ferdinand II
(1578-1637)
 

Margaretha van Oostenrijk
(1584-1611)
 

Leopold V van Habsburg
(1586-1632)
 

Maria Magdalena van Oostenrijk
(1589-1631)
 
... en 4 broers en 5 zusters
Keizer Ferdinand II
(1642), Matthäus Merian de Oude, Prent uit Danckaerts
Zie de categorie Ferdinand II, Holy Roman Emperor van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.