Jorge Zorreguieta: verschil tussen versies

Jorge Horacio Zorreguieta Stefanini (Buenos Aires, 28 januari 1928) is een voormalig politicus uit Argentinië. Hij was minister van Landbouw in het regime van generaal Jorge Videla. Zorreguieta is de vader van Máxima Zorreguieta, de echtgenote van Willem-Alexander der Nederlanden.

Biografie

Zorreguieta werd geboren als nakomeling van Spaans-Baskische en Italiaanse immigranten. Zijn vader was bankbediende. Zijn grootvader was burgemeester van de stad Mendoza. Hij werd secretaris van de "Sociedad Rural", een zeer conservatieve belangenvereniging van landeigenaren en veeboeren. Ook was hij voorzitter van de vereniging "Juan de Garay", een belangenvereniging voor in Argentinië wonende Basken. Hij trouwde met Marta López Gil, met wie hij drie kinderen kreeg. In 1965 liep het huwelijk stuk, waarna Zorreguieta in 1971 trouwde met de zestien jaar jongere Maria del Carmen Cerruti, dochter van Jorge Cerruti (1911-1992) en Maria del Carmen Carricart (1914-1999). Cerruti was een landeigenaar van Italiaanse afkomst. Uit dit huwelijk kreeg Zorreguieta nog vier kinderen, waaronder Máxima.

(Onder)minister van Landbouw

Na de staatsgreep van generaal Jorge Videla op 24 maart 1976 werd Zorreguieta onderminister van Landbouw. Vanaf maart 1979 tot maart 1981 was hij minister van Landbouw en Veeteelt. Hij had hiermee leiding over de belangrijkste economische sector van het land. Tijdens het bewind van Zorreguieta steeg de export van vlees, graan en suiker naar recordhoogten. De volgende opmerkelijke zaken vonden plaats ten tijde van de aanstelling van Zorreguita op het ministerie van landbouw:

• Argentinië won verrassend de halve finale van het WK 1978 tegen Peru met 6-0. Er zijn vermoedens dat Argentinië, het gastland van het controversiële wereldkampioenschappen, Peru zou hebben omgekocht met onder andere een zeer grote lading graan.^[1][2]
• De Sovjet Unie viel in 1979 Afghanistan binnen, en de Verenigde Staten kondigden als reactie - onder andere - een graan-boycot af. Zorreguita onderhandelde vervolgens in Moskou een voor Argentinië zeer lucratief graancontract uit wat de boycot van de VS ontkrachtte.^[3]
• De INTA, een onderzoeksinstituut van het ministerie van landbouw werd na de coup van Videla onder toezicht van de Argentijnse marine gesteld. Van dit instituut 'verdwenen' medewerkers terwijl het onder bewind van Zorreguita stond.^[4]

Directeur adviesorgaan

In 1981 trad Zorreguieta af als minister. Hij werd voorzitter van de Centro Azucarero Argentino (CAA), een adviesorgaan voor de suikerproducenten in Argentinië.^[5] In deze tijd raakte Argentinië in oorlog met Groot-Brittannië om de Falklandeilanden. De nederlaag die Argentinië leed, betekende het einde van het regime Videla (inmiddels opgevolgd door Leopoldo Galtieri). Al snel werden de bewindslieden onder het regime vervolgd vanwege de schendingen van de mensenrechten, maar omdat Zorreguieta aan het einde van het regime geen politieke functie meer vervulde, bleef hij buiten schot. Naast het CAA, was Zorreguieta ook voorzitter van de toezichtorganisatie voor voedingsmiddelen Coordinadora de la Industria de Productos Alimenticios (COPAL).

In opspraak in Nederland

Op 31 augustus 1999, kort nadat de relatie tussen Willem-Alexander en Máxima bekend was gemaakt, publiceerde de Volkskrant dat de vader van Máxima een politieke functie had vervuld tijdens het regime van generaal Videla in de jaren 1976-1981. In deze periode verdwenen vele tegenstanders van het bewind spoorloos. Het rapport uit 1984 van de Nationale Commissie op de Verdwijning van Personen (CONADEP), een organisatie die na het herstel van de democratie van regeringszijde opdracht had gekregen de ‘Verdwijningen’ te onderzoeken, schatte dat tussen 1976 en 1983 ongeveer 9.000 mensen waren "verdwenen". Schattingen gedaan door mensenrechtenorganisaties plaatsen het aantal dichter op 30.000. Zorreguieta beweerde als burger niet op de hoogte te zijn geweest van deze schendingen van de mensenrechten, die bekendstaat als de "Vuile Oorlog". Volgens velen is het onwaarschijnlijk dat Zorreguieta niets van de verdwijningen heeft geweten. Zorreguieta's directe baas, minister van Economische Zaken José Alfredo Martínez de Hoz, speelde een belangrijke rol bij de repressie van de oppositie. Onder andere prof. dr. Baud, die in opdracht van de overheid voorafgaand aan de verloving onderzoek deed naar het verleden van Jorge Zorreguieta stelde vast dat Zorreguieta op de hoogte moet zijn geweest.^[6]

Anderen steunen de lezing van Zorreguieta: de geschiedschrijver Luna concludeerde dat de schendingen van de mensenrechten tijdens het regime van Videla werden gepleegd met medeweten van de militaire leden van het kabinet, zonder dat de burgerleden werden geraadpleegd. Ook Máxima beweerde desgevraagd dat haar vader niets van de verdwijningen heeft geweten, al nam ze ook afstand van het ondemocratische bewind. Willem-Alexander legde de conclusie van professor Baud naast zich neer met de verklaring "een mening, waar andere meningen tegenover staan" en stelde daar vervolgens een ingezonden brief, als een "andere mening" tegenover. Later bleek dat die brief van de hand van generaal Videla was.

Ook journalist en Zuid-Amerika-correspondent Jan Thielen heeft zich uitgebreid verdiept in de achtergrond. Hij heeft vele interviews met Zorreguieta gehad en zijn informatie gecontroleerd bij tal van bronnen. In zijn boek 'Zorreguieta een biografische schets' concludeert Thielen dat Zorreguieta binnen de lobby voor de landbouw `een machtig man' was geworden. Dat naast alle details over de `vuile oorlog' de rol van de burgerbewindslieden nog nauwelijks is belicht, is volgens een door Thielen opgevoerde collega van Zorreguieta mede het gevolg van afspraken die destijds met de militairen zijn gemaakt. `Het pact van de stilte dat de rol van de burgers in de samenzwering toedekt, is nog steeds van kracht', zegt deze.

Aangiftes in Nederland

Op 7 september 2011 is opnieuw aangifte gedaan tegen Jorge Zorreguieta voor het plegen van gedwongen verdwijningen in Argentinië. In 2001 was door de heer Maarten Mourik ook al aangifte gedaan maar het Openbaar Ministerie en het Gerechtshof hebben toen besloten dat er geen vervolging zou worden ingesteld omdat er geen rechtsmacht was. In 2011 zou er in Nederland volgens de aanklagers, wel rechtsmacht zijn door gewijzigde wetgeving. De tweede aangifte werd gedaan door een zoon van de inmiddels overleden Mourik en nabestaanden van Samuel Slutzky die op 22 juni 1977 in zijn huis te Buenos Aires was aangehouden, meegenomen en sindsdien verdwenen.^[7] De aanklagers zijn tevens een burgerinitiatief begonnen.^[8]

Op bezoek in Nederland

Vanwege zijn omstreden verleden is Jorge Zorreguieta niet welkom bij officiële Nederlandse staatsaangelegenheden, zoals de bruiloft van Willem-Alexander en Máxima. Wel was hij welkom bij de doop van zijn kleindochters, de prinsessen Catharina-Amalia, Alexia en Ariane; het verschil is dat het huwelijk van de kroonprins als een staatszaak werd gezien, terwijl een doopplechtigheid in eerste instantie als een privéaangelegenheid van de Koninklijke familie wordt beschouwd. Tijdens de doopplechtigheden (in Den Haag en Wassenaar) werd door tegenstanders van het regime van Videla geprotesteerd. Zorreguieta was eveneens aanwezig bij de viering van de veertigste verjaardag van Willem-Alexander op 1 september 2007. Volgens De Groene Amsterdammer verblijven Zorreguita en zijn echtgenote anno 2010 veel in Nederland, dicht bij hun kleinkinderen.^[9] Hij zal afwezig zijn bij de inhuldiging op 30 april 2013 van Willem-Alexander tot koning.^[10][11]

Zaak-Sierra

Begin april 2005 werd bekend dat een federale rechter in Argentinië bij overheidsinstanties informatie had opgevraagd over de mogelijke betrokkenheid van Zorreguieta bij de verdwijning van de biologe Marta Sierra. Tot haar ontvoering op 30 maart 1976 werkte ze bij een instituut dat een onderdeel was van het ministerie van Zorreguieta. Twee zoons van Sierra hadden de rechter verzocht Zorreguieta een verklaring te laten afleggen over de verdwijning van hun moeder.