Jebela
| Jebela Ijebliyen | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Stammen van de Jebela
| ||||
| Totale bevolking | ca. 1 miljoen | |||
| Verspreiding | Westelijke Rif (Marokko) | |||
| Taal | Darija, Berbers | |||
| Geloof | Islam | |||
| ||||
De Jebala, afkomstig van het Arabische woord جبل Jabal wat berg betekent, (Berbers: ⵉⵊⴻⴱⵍⵉⵢⴻⵏ Ijebliyen, Arabisch: جبالة ŷbāla) zijn een etnische groep uit het noordwesten van Marokko van berberse afkomst. De meeste Jebala spreken tegenwoordig Darija[1][2][3]
Het gebied van de Jebela in het noordwesten van Marokko omvat steden als Tanger, Tetouan, Chefchaouen, Ksar-el-Kebir en Asilah.
Dialect
De verscheidenheid aan Arabisch die door de Jbala wordt gesproken, valt onder de subdialectische groepering van shamali-Arabisch. Samen met shamali behoort het jebli-dialect tot de zogenaamde Pre-Hilali of Non-Hilali-groep van het Maghrebi-Arabisch, soms ook wel 'bergbeklimmer-Arabisch' genoemd. . De pre-Hilali-groep bestaat uit het Jebli-dialect samen met de dialecten die in andere Noord-Afrikaanse steden worden gesproken. De Jbala, samen met verschillende bevolkingsgroepen die het Algerijnse en Tunesische deel van de Tell Atlas bewonen, waren de eerste Imazighen (Berbers) die hun taal arabisch maakten, waarschijnlijk vanwege de nabijheid van de oude route die Fes ooit verbond (zoals evenals Tlemcen en Constantine) met mediterrane havens, vooral met die in al-Andalus. Als de meest archaïsche groep Arabische dialecten in de regio, worden de Pre-Hilali-dialecten gekenmerkt door een sterke invloed van Berber op alle niveaus - fonetisch, morfologisch en lexicaal.
Stammen
De Jbala bestaan uit 48 stammen (inclusief de Ghmara)
- Anjra
- Haouz
- Beni Ouadras
- Beni Msaouar
- Jbel Habib
- Beni Ider
- Beni Hozmar
- Beni Dijo
- Beni Arous
- Beni Layt
- Beni Hassane
- Beni Gorfet
- Soumata
- Ahl Serif
- Beni Isef
- Beni Zkar
- Lakhmas
- Ghzaoua
- Beni Ahmed
- Ahl Sarsar
- Rhona
- Masmouda
- Ahl Roboa
- Beni Mestara
- Beni Mesguilda
- Beni Zeroual
- Setta
- Fechtala
- Slas
- Beni Ouriaghel
- Ljaya
- Mezraoua
- Meziate
- Rghioua
- Metioua
- Fenassa
- Beni Ouensel
- Beni Bouslama
- Marnissa
- Beni Oualid
- Senhaja-Gheddou
- Senhaja-Mesbah
- Branes
- Tsoul
- Targuís
- Ketema
- Bni Gmil
- Bni Rzine
- ↑ Ater M. et al. (2018), « Agrosystèmes traditionnels et savoirs agronomiques des paysans du pays Jbala (Rif occidental) », Les Jbala. Peuplement, langue et ruralité, Actes des rencontres de Chefchaouen, Taounate et Larache, 2011, 2012, 2014, coordination M. Mezzine, J. Vignet-Zunz, F. Brigui, soutien de l’Ass. Targa-AIDE, Rabat. Also see: Hmimsa Y. et al., (2012), “Vernacular taxonomy, classification and varietal diversity of fig (Ficuscarica L.) among Jbala cultivators in Northern Morocco”, Human Ecology. DOI:10.1007/s10745-012-9471-x.
- ↑ Vignet-Zunz, J. (2014), Les Jbala du Rif. Des lettrés en montagne, Casablanca: Éditions la Croisée des Chemins.: 23-40.
- ↑ Martinez Enamorado V. (2018), « Les significations historiques du vocable « Rif » », Les Jbala. Peuplement, langue et ruralité, Actes des rencontres de Chefchaouen, Taounate et Larache, 2011, 2012, 2014, coordination M. Mezzine, J. Vignet-Zunz, F. Brigui, soutien de l’Ass. Targa-AIDE, Rabat.
