Jan Willem van Leempoel: verschil tussen versies

Jean Guillaume van Leempoel (Rotterdam, 23 december 1751 - Wiesbaden, 27 februari 1796) was arts, hoogleraar en rector van de universiteit Leuven.

Levensloop

Van Leempoel was de zoon van de arts Johannes Franciscus van Leempoel (Gouda 1696 - Rotterdam (?) 1777) die eerst trouwde met Maria Louise van Montfort. Uit zijn tweede huwelijk in 1749 met Clara van den Bergh uit Gouda had hij twee zoons, Willem Walric en Johannes Wilhelmus. De kinderen werden katholiek gedoopt. Van Leempoel senior was één van de pioniers in de Verenigde Provincies van de inentingen tegen de kinderpokken. Om het goede voorbeeld te geven entte hij in 1756 zijn twee zoontjes in.

Zoon Van Leempoel behaalde zijn diploma van licentiaat in de geneeskunde, net zoals zijn vader, in Leiden in 1773, waarna hij een gelijkaardig diploma behaalde in Leuven. Aan deze universiteit werd hij nog tijdens datzelfde jaar 1773 tot hoogleraar benoemd. In oktober 1783 behaalde hij de graad van doctor in de geneeskunde.

In 1784 werd hij, op aansturen van de Oostenrijkse overheid tot rector van de universiteit benoemd. Een rectoraat was eenjarig, omdat er elk jaar iemand uit één van de vijf faculteiten om beurt werd aangeduid. Maar in 1785 deed Van Leempoel er een tweede jaar bij, tot ongenoegen van zijn collega's maar onder druk van de overheid. In 1786 werd hij opgevolgd door zijn geestesgenoot Charles Lambrechts.

Tijdens de revolutiejaren nam Van Leempoel een wat onzekere houding aan. In tegenstelling tot andere professoren, zoals Lambrechts, die zich zowel achter de Brabantse revolutie schaarden (meestal sloten ze aan bij de Vonckisten) als achter Franse overheersing, koos Van Leempoel, na enige aarzeling, het Oostenrijkse kamp en vluchtte in december 1794 naar Duitsland, na de tweede en definitieve inpalming van onze gewesten door de Franse republiek.

Pas tijdens zijn ballingschap dacht hij aan het stichten van een gezin. Hij was 43 toen hij in Düsseldorf in het huwelijk trad met Sophie Herregodts de Nieuwmunster (1769-1813). Zij was de dochter van de Brugse algemeen ontvanger van keizerlijke belastingen en schepen van het Brugse Vrije Jacques-Joseph Herregodts de Nieuwmunster (1725-1804) en van zijn tweede vrouw Marie-Thérèse Willaeys (1741-1809). Op 15 oktober 1795 werd hun zoon Gustave Van Leempoel geboren in Frankfurt.

Jean-Guillaume was niet meer in de gelegenheid, zoals zijn schoonvader en veel andere 'émigrés' om naar het vaderland terug te keren. In 1796 overleed hij in Wiesbaden.

Trouwe jozefist

Van Leempoel behoorde tot de aanhangers van de Verlichting en binnen de academische raad van de Universiteit van Leuven behoorde hij tot de oppositie tegen de meer ultramontane professoren.

Wanneer er moest gekozen worden tussen de toepassing van de reglementen van de universiteit en de bevelen van de Oostenrijkse overheid, dan koos Van Leempoel steeds voor deze laatste. Toen de opvolger van Lambrechts als rector, Henri Clavers, in botsing kwam met het centraal gezag en werd afgezet, was het opnieuw Van Leempoel die in januari 1788 tot rector werd benoemd. Hij was het die ditzelfde jaar gevolg gaf aan de directieven van de overheid om de faculteiten wijsbegeerte, rechten en geneeskunde naar Brussel te doen verhuizen, waar die overheid meer invloed op de professoren kon uitoefenen. Geen wonder dat de nieuwe machthebbers van de Brabantse Revolutie hem uit de universiteit verjoegen. Zijn tegenstanders hadden hem aangeklaagd als ongelovig en losbandig.

Willem Walric van Leempoel

De broer Van Leempoel, Willem Walric van Leempoel (Rotterdam 1750 - Brussel 1815) werd priester. In 1783 werd hij president van het Hollands College en in 1784 hoogleraar wijsbegeerte aan de universiteit van Leuven. Hij sympathiseerde met de jozefitische ideeën en om die reden werd hij tot bibliothecaris benoemd van het in 1786 in Leuven opgerichte algemeen seminarie.

Hij evolueerde echter en behoorde tot de oppositie betreffende de benoeming door de overheid en tegen de academische overheid in van zijn broer tot rector in 1788, na de afzetting van Henri Clavers. Tijdens de eerste Oostenrijkse restauratie (1791-1792) doceerde hij opnieuw wijsbegeerte en werd rector van de Universiteit, terwijl hij ook president van het Hollands College bleef.

Toen de Franse republiek definitief de Belgische provincies had ingelijfd, protesteerde hij tegen de naasting van de universiteitsgebouwen, maar aanvaardde dan toch als één van de vijf commissarissen te fungeren voor het beheer van deze goederen. Hij bleef dit doen tot in 1807. Hij verbleef hierbij in het Hollands College en dit had tot gevolg dat dit College zijn achttiende-eeuwse aankleding behield en die tot heden heeft bewaard, voornamelijk in de kapel en in de bibliotheek. Het College werd anderhalve eeuw benut als school door de Zusters van Paridaens en is sinds 2008 eigendom van de Katholieke universiteit Leuven.

Varia

• Jean-Guillaume Van Leempoel werd in 1784 lid van de vrijmetselaarsloge "La Constance" of "la Constance de l’Union" in Brussel^[1]. Het ging om een loge die bevolkt werd door handelaars en ambtenaren van bescheiden niveau. Deze loge verdween in 1786.^[2]
• Het handschriftenkabinet van de Koninklijke Bibliotheek in Brussel, bewaart een cursus van de professoren Verlat en van Leempoel: Tractatus de Corporibus Naturalibus (ms. III 1561) (privégeschenk in 1976).

Nazaten

Van Leempoel wordt vaak als 'burggraaf' vermeld. Hij heeft deze titel nooit gevoerd en werd evenmin in de adelstand opgenomen. Pas veel later, in 1860, heeft zijn zoon Gustave Van Leempoel de Nieuwmunster (1795-1877) opname in de Belgische adel bekomen met de titel van burggraaf. Hij had al onder het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in 1817 erkenning in de adelstand aangevraagd, als opvolger van de kinderloos gestorven halfbroer van zijn moeder, Charles de Vooght, maar dit was niet doorgegaan na klacht van een familielid. Gustave van Leempoel de Nieuwmunster werd Belgisch senator. Hij heeft nakomelingen tot op heden.

Literatuur

• Analectes pour servir à l'histoire ecclésiastique de la Belgique, 1896
• FRUYTIER, Willem Walric Van Leempoel, in: Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, Deel 6, Leiden, 1924
• P. VERHAEGEN, Les cinquante dernières années de l'ancienne université de Louvain (1740-1797), Luik, 1884.
• Leon VAN DER ESSEN, Une institution d'enseignement supérieur sous l'Ancien Régime. L'université de Louvain (1425-1798), Brussel, 1921
• Suzanne TASSIER, Les démocrates belges en 1789, 1930
• Andries VAN DEN ABEELE, In Brugge onder de Acacia, Brugge, 1987.
• Fernand LELEUX, Charles Lambrechts, un démocrate inconditionnel, Brussel, 1989
• Oscar COOMANS DE BRACHÈNE, État présent de la noblesse belge, Annuaire 1992, Brussel, 1992.

Zie ook

• Lijst van rectoren van de Oude Universiteit Leuven