Huis met de Kogel: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Speelvogel (overleg | bijdragen)
Archivaris072 (overleg | bijdragen)
De informatie die hier stond komt van (niet meer bestaande) websites die niet verwijzen naar bronmateriaal. Uit onderzoek door het Regionaal Archief Alkmaar n 2020 is duidelijk geworden dat het alom op Internet te lezen verhaal niet te klopt en ook niet te bewijzen valt aan de hand van beschikbaar brommateriaal in de archieven.
Regel 38: Regel 38:
| lon_dir = E
| lon_dir = E
}}
}}
Het '''Huis met de Kogel''' is een [[rijksmonument]]aal pand in het centrum van de [[Noord-Holland]]se plaats [[Alkmaar]]. Het pand is sinds 10 december 1969 ingeschreven in het [[Monumentenregister]]. Het pand is op een muur na volledig uit hout opgetrokken. Het huis dankt de naam aan de kogel die tijdens het [[Beleg van Alkmaar]] in het huis is ingeslagen. De kogel is later in de linkerhoek van de gevel aan de gracht geplaatst.
Het '''Huis met de Kogel''' is een [[rijksmonument]]aal pand in het centrum van de [[Noord-Holland]]se plaats [[Alkmaar]]. Het pand is sinds 10 december 1969 ingeschreven in het [[Monumentenregister]]. Het pand is op een muur na volledig uit hout opgetrokken. Het huis dankt de naam aan een verhaal over een Spaanse kanonskogel die tijdens het [[Beleg van Alkmaar]] in het huis zou zijn ingeslagen. Een kanonskogel is later in de linkerhoek van de gevel aan de gracht geplaatst.


== Geschiedenis ==
== Geschiedenis ==
Wanneer het huis gebouwd werd is niet bekend; er wordt vermoed dat het kort voor het beleg van Alkmaar (1573) gebouwd is. Wel is bekend dat een van de eerste bewoners [[Jan Arendszoon]] was. Hij was een van de eerste [[Hagenpreek|hagenpredikers]] van het huidige Nederland. Tijdens de inslag van de kogel in zijn huis bleven al zijn gezinsleden ongedeerd.<ref name="Alkmaar">[https://web.archive.org/web/20130912115209/http://www.alkmaar.nl/eCache/23159/11_Huis_met_de_Kogel,_Appelsteeg_2 Huis met de Kogel, Appelsteeg 2.] Gemeente Alkmaar. Bezocht op 14 februari 2013</ref> Volgens een legende zou bij de inslag de 40 pond zware kogel dwars door de gevel zijn gegaan. Binnen in het pand zou het een stoel, waarop een dochter van Jan Arentsz zat te spinnen, het spinnewiel en de wastobbe waarin Jan Arentsz’ vrouw aan het wassen was vernietigd hebben.<ref name="DIA">[https://web.archive.org/web/20160304140743/http://www.ditisalkmaar.nl/foto/huis_met_de_kogel Huis met de Kogel]. Dit is Alkmaar. Aangemaakt: 23 november 2010. Bezocht: 14 februari 2013.</ref>
Wanneer het huis gebouwd werd is niet bekend; er wordt vermoed dat het kort voor het Beleg van Alkmaar (1573) gebouwd is. Het verhaal ging dat de [[Hagenpreek|hageprediker]] Jan Arentsz in het huis woonde toen een Spaanse kanonskogel daar insloeg. Ook zouden een spinnewiel en tobbe vernield zijn geweest door de inslag. Deze legende, die veelal op internet te lezen valt, blijkt echter uit onderzoek <ref name="DIA">[https://www.regionaalarchiefalkmaar.nl/verdieping/blog/673-huismetkogel]. Onderzoek Regionaal Archief Alkmaar</ref> in 2020 door het Regionaal Archief Alkmaar in de nog bewaard gebleven bronnen, niet te bewijzen.  

Van de herstelkosten is een rekening bewaard gebleven, op de rekening is sprake van "een gatt" in het huis na een inslag van een Spaanse kanonskogel.<ref> [http://www.oneindignoordholland.nl/nl-NL/verhaal/888/huis-met-de-kogel Huis met de Kogel]. Oneindig Noord-Holland. Bezocht op 14 februari 2013.</ref>


== Exterieur ==
== Exterieur ==
De houten gevels zijn allemaal in [[overstek]] gebouwd. Elke verdieping is daarbij op [[Console (bouwkunde)|consoles]] geplaatst. De stenen gevel had dit ook, dit is bij een verbouwing in de 19e-eeuw verwijderd.<ref name="DIA"/> Door een kleiner grondplan hoefde de huiseigenaar ook minder belasting te betalen voor het grondgebruik.<ref name="Alkmaar"/> De voorgevel loopt ook taps toe: de onderkant is smaller dan de bovenkant. Alleen de gevel aan de zijde van de Appelsteeg heeft een winkelpui.
De houten gevels zijn allemaal in [[overstek]] gebouwd. Elke verdieping is daarbij op [[Console (bouwkunde)|consoles]] geplaatst. De stenen gevel had dit ook, dit is bij een verbouwing in de 19e-eeuw verwijderd. Door een kleiner grondplan hoefde de huiseigenaar ook minder belasting te betalen voor het grondgebruik. De voorgevel loopt ook taps toe: de onderkant is smaller dan de bovenkant. Alleen de gevel aan de zijde van de Appelsteeg heeft een winkelpui. <ref name="Alkmaar">[https://www.alkmaaropdekaart.nl/monumenten-in-alkmaar/huis-met-de-kogel/pointofinterest/detail] Website Alkmaar op de Kaart</ref>


In 2023 werd het gebouw aan de binnenkant verbouwd en heeft de begane grond een horecafunctie gekregen.  
== Trivia ==
*Het Huis met de Kogel is een van de twee overgebleven houten huizen in Alkmaar.<ref name="DIA"/>
*In 2010 is het pand geheel gerestaureerd.


{{Commonscat|Huis met de Kogel}}
{{Commonscat|Huis met de Kogel}}

Versie van 21 jun 2023 11:19

Huis met de Kogel
Huis met de Kogel
Locatie
Locatie Appelsteeg 2, Alkmaar
Adres Appelsteeg 2Bewerken op Wikidata
Coördinaten 52° 38′ NB, 4° 45′ OL
Status en tijdlijn
Oorspr. functie Woning
Huidig gebruik Winkelpand
Erkenning
Monumentstatus Rijksmonument
Monumentnummer 7159
Detailkaart
Huis met de Kogel (Alkmaar-centrum)
Huis met de Kogel
Lijst van rijksmonumenten in Alkmaar
Portaal  Portaalicoon   Civiele techniek en bouwkunde

Het Huis met de Kogel is een rijksmonumentaal pand in het centrum van de Noord-Hollandse plaats Alkmaar. Het pand is sinds 10 december 1969 ingeschreven in het Monumentenregister. Het pand is op een muur na volledig uit hout opgetrokken. Het huis dankt de naam aan een verhaal over een Spaanse kanonskogel die tijdens het Beleg van Alkmaar in het huis zou zijn ingeslagen. Een kanonskogel is later in de linkerhoek van de gevel aan de gracht geplaatst.

Geschiedenis

Wanneer het huis gebouwd werd is niet bekend; er wordt vermoed dat het kort voor het Beleg van Alkmaar (1573) gebouwd is. Het verhaal ging dat de hageprediker Jan Arentsz in het huis woonde toen een Spaanse kanonskogel daar insloeg. Ook zouden een spinnewiel en tobbe vernield zijn geweest door de inslag. Deze legende, die veelal op internet te lezen valt, blijkt echter uit onderzoek [1] in 2020 door het Regionaal Archief Alkmaar in de nog bewaard gebleven bronnen, niet te bewijzen.  

Exterieur

De houten gevels zijn allemaal in overstek gebouwd. Elke verdieping is daarbij op consoles geplaatst. De stenen gevel had dit ook, dit is bij een verbouwing in de 19e-eeuw verwijderd. Door een kleiner grondplan hoefde de huiseigenaar ook minder belasting te betalen voor het grondgebruik. De voorgevel loopt ook taps toe: de onderkant is smaller dan de bovenkant. Alleen de gevel aan de zijde van de Appelsteeg heeft een winkelpui. [2]

In 2023 werd het gebouw aan de binnenkant verbouwd en heeft de begane grond een horecafunctie gekregen.  

Zie de categorie Huis met de Kogel van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.