Heinrich Boere
Heinrich Boere (Eschweiler, 27 september 1921) is een voormalige Nederlandse SS-er, oorlogsmisdadiger en nazi-collaborateur. Hij werd bij verstek in Nederland ter dood veroordeeld, maar ontvluchtte. Hij heeft aan journalisten toegegeven drie moorden op Nederlandse burgers te hebben gepleegd.
Jeugd en activiteiten tijdens de Tweede Wereldoorlog
Boere werd geboren in de Duitse stad Eschweiler, tien kilometer ten oosten van Aken. Op tweejarige leeftijd verhuisden zijn ouders naar Maastricht. Hier werkte Boere op jonge leeftijd in een fabriek. In 1940 werd hij door een propagandaposter naar een politieopleiding van drie maanden in München gelokt. Daar besloot hij toe te treden tot de Waffen-SS. Op twintigjarige leeftijd meldde hij zich in 1941 om te gaan vechten aan het Oostfront. Een jaar later werd hij echter wegens een nierbekkenontsteking afgekeurd voor verdere dienst bij de SS. Vervolgens meldde hij zich bij de Maastrichtse NSB-burgemeester Louis Peeters met zijn verhaal en het verzoek om een baantje. Peeters verleende hem een aanstelling als gemeentelijke meteropnemer.
Moordkommando van Feldmeijer
Boere werd als SS-er in juli 1944 opgeroepen voor het moordcommando Feldmeijer, dat als represaille personen vermoordde die als anti-Duits bekend stonden (zie: Silbertanne Aktion). De eerste persoon die Boere samen met Jacobus Petrus Besteman (later veroordeeld) moest doodschieten was apotheker Fritz Bicknese in Breda. Op 3 september 1944 volgde zijn tweede moordopdracht (samen met Hendrik Kromhout en een derde persoon) op twee Voorschotenaren; verzetsstrijder Teun de Groot en Frans Kusters. Kusters werd in de deuropening van zijn huis doodgeschoten; De Groot na op de vlucht te zijn geslagen nadat hij was 'meegenomen voor verhoor': De mannen deden op een eenzame landweg net alsof er een band lek was en stopten de auto. De Groot vermoedde echter onraad en duwde Boere omver om weg te rennen. De anderen schoten hem echter dood op de vlucht.
Vervolging
Boere werd vlak na de oorlog krijgsgevangen genomen en verhoord. Hij bekende aanvankelijk alleen lid te zijn geweest van de Waffen SS. Volgens hem had hij als opdracht gekregen om als lid van de Germaanse SS het huis van standartleiter Feldmeijer te bewaken. Later erkende hij echter toch deel te hebben genomen aan de Silbertanne-moorden, alsook deelname aan een razzia in Helden-Panningen, waarbij 60 inwoners waren opgepakt. Boere werd vervolgens tewerkgesteld in een kolenmijn in het Zuid-Limburgse Valkenburg. (Hij beweerde later dat hier 's nachts op de barakken werd geschoten.) Hij vreesde te worden veroordeeld tot een lange gevangenisstraf en wist in 1947 te ontvluchtten tijdens een transport.
Ter-dood-veroordeling
In 1949 werd hij bij verstek ter dood veroordeeld wegens moord in dienst van de vijand, het verlenen van hulp aan de vijand en deelname in vreemde krijgsdienst. Later werd dit omgezet naar levenslang. Boere vluchtte in 1947 naar zijn tante, daar hij bang was om bij zijn moeder zou worden ontdekt. Kort daarop vluchtte hij toch naar zijn moeder, waar hij zich gedurende vijf of zeven jaar (wisselende verklaringen) in een kast verstopte. Eenmaal (of tweemaal) kwam er Nederlandse politie aan de deur, maar deze ontdekte zijn schuilplaats niet. Vervolgens vluchtte hij naar zijn tante in zijn geboorteplaats Eschweiler, waar hij zich inschreef als inwoner (dat kon doordat hij er was geboren). Daarop ging hij in het nabijgelegen Alsdorf in de mijnbouw werken, totdat hij op 54-jarige leeftijd werd ontslagen in 1976 toen de mijnen sloten. De Nederlandse autoriteiten achterhaalden echter zijn woonplaats en in 1983 werd de Duitse autoriteiten om zijn uitlevering verzocht.
Eigen aangifte en verblijfsstatus
Boere gaf zich daarop aan en verklaarde bij de rechtbank in Keulen dat hij niet wenste te worden uitgeleverd. Omdat hij onder bescherming van een Führererlass staat, een wet die Hitler tijdens de Tweede Wereldoorlog instelde (in 1943) waarmee buitenlanders in dienst van het Duitse leger automatisch de Duitse nationaliteit kregen, en aangezien Duitsland geen staatsburgers uitleverde kon hij (en 13 andere nog in leven zijnde voortvluchtigen) ook niet worden uitgeleverd. De Duitse justitie stelde na aandringen van de Nederlandse regering zelf wel een onderzoek in naar Boere's activiteiten, maar oordeelde dat hij geen oorlogsmisdadiger was, omdat zijn slachtoffers zelf in de illegaliteit zaten. Later werd het Führererlass door Europese wetgeving echter nietig verklaard, waarop vervolging alsnog mogelijk werd.
Opsporing door journalisten en bekentenis
In 2000 achterhaalden twee journalisten van de NPS, Rob van Olm en Jan Louter zijn woonplaats en interviewden hem voor een uitvoerige documentaire, getiteld 'De Silbertanne-moorden', waarin ook kinderen van de slachtoffers aan het woord kwamen, zoals Teun de Groot en Gude de Jong, dochter van de schrijver A.M. de Jong, die het eerste en bekendste slachtoffer van Boere en de Silbertanne Aktion was. In dit interview bekende Boere de drie moorden waarvoor hij in Nederland al veroordeeld was. Tevens vertelde hij in te zien dat hij verkeerd had gedaan, en dat hij de moorden bij een priester gebiecht had. De documentaire confronteerde Boere niet voor de camera met de nabestaanden, en ook de nabestaanden niet voor de camera met de bekentenis van Boere.
Vervolging in Duitsland
In januari 2007 maakte de Duitse justitie bekend dat Boere en nog drie in leven zijnde Nederlandse oorlogsmisdadigers, die nu in Duitsland wonen, definitief niet meer strafrechtelijk vervolgd worden. Boere reageerde daarop in het AD (die hem om een reactie vroeg) dat hij sinds 'de laatste jaren' berouw had van zijn daden. Hij zag de executies destijds als werk en voelde naar eigen zeggen 'niets' ('het was werk, bevel is bevel'), maar verklaarde ook dat hij als hij destijds niet had geschoten, hij zelf de volgende zou zijn geweest die zou worden doodgeschoten.[1] De vrijstelling van vervolging duurde echter slechts kort: Op 23 februari maakte de rechtbank van Aken bekend dat de opgelegde straf alsnog in Duitsland moet worden uitgezeten.[2] In juli oordeelde het gerechtshof in Keulen echter weer dat hij wegens een vormfout vrijuit ging.[3][4]
In april 2008 deed de Duitse officier van justitie Ullrich Maass een nieuwe poging om hem te veroordelen door te verklaren dat de oud-SS'er alsnog voor het gerecht zou moeten verschijnen.[5] Hij werd daarop eind 2008 voorgeleid voor de rechtbank van Aken, maar medici bepaalden vervolgens dat zijn gezondheid te zwak zou zijn voor een proces en in januari 2009 oordeelde de rechtbank vervolgens dat zijn vervolging definitief werd gestaakt.[6] Op 7 juli 2009 bepaalde het hof van beroep in Keulen echter weer dat Boere alsnog berecht mag worden.[7] Het Duitse constitutionele hof in Karlsruhe bekrachtigde dit besluit op 8 oktober daaropvolgend.[8] Op 2 november 2009 startte het proces met een paar dagen vertraging nadat Boere's advocaten beweerd hadden dat de aanklagers niet objectief zouden zijn. Op de zitting van 2 november poogden de advocaten van Boere vervolgens tevergeefs het proces stop te zetten omdat Boere niet tweemaal voor hetzelfde veroordeeld zou mogen worden.[9][10] Na een korte stopzetting om Boere in de gelegenheid te stellen een gehoorapparaat aan te schaffen[11], werd het proces voortgezet op 23 november. Het OM heeft aangekondigd oud-nazi Jacobus Petrus Besteman te willen oproepen als enige overgebleven getuige van de moorden. Besteman weigerde eerder echter te verschijnen voor het gerecht als getuige.[12]
