Hawaï: verschil tussen versies

Hawaï is ook de naam van het grootste eiland van de eilandengroep. Zie Hawaï (eiland).

Sjabloon:Infobox staat in de Verenigde Staten

Hawaï of Hawaii^[1] (Engels: Hawaii, Hawaïaans: Hawaiʻi) is de vijftigste staat van de staten van de Verenigde Staten. De hoofdstad is Honolulu. De staat telt 1 262 840 inwoners (2004). De standaardafkorting voor Hawaï is HI.

Eilanden

De staat bestaat uit 137 vulkanische eilanden (waarvan de meeste klein en onbewoond) in het midden van de Stille Oceaan, waarvan de belangrijkste worden gevormd door de Hawaïaanse eilanden, een archipel met 19 eilanden. Er zijn 8 grote eilanden; van west naar oost:

• Niihau
• Kauai
• Oahu
• Molokai
• Lanai
• Kaho'olawe
• Maui
• Hawaï (het grootste eiland)

Geologie

De eilanden zijn van vulkanische oorsprong: Ze liggen op een zogenaamde hotspot, waar magma vanuit het binnenste van de aarde als lava naar buiten komt. Omdat de aardkorst ten opzichte van de hot spot beweegt, ontstond er zo een rij van eilanden van west naar oost, waarbij de oudste, dode vulkanen in het westen liggen en de jongste, actieve in het oosten. Momenteel zijn de vulkanen Kilauea en Mauna Loa op het grootste eiland Hawaï nog steeds zeer actief; mogelijk geldt dit ook voor Hualalai. Mauna Kea is een slapende vulkaan. Kilauea, in het Volcanoes National Park, heeft bijna continu uitbarstingen, die door toeristen goed bezocht kunnen worden. Mauna Loa heeft ongeveer elke 20 jaar een nieuwe uitbarsting, voor Mauna Kea wordt een uitbarsting elke 4000 jaar niet uitgesloten.

Nog 30 km verder naar het oosten, ver onder de zeeoppervlakte, werkt een nieuwe vulkaan, Loihi, aan de opbouw van een nieuw eiland dat over 10 000 jaar boven het zeeniveau uit zal komen.

Mauna Kea (witte berg) is, van de voet tot de top gemeten, de hoogste berg ter wereld: de berg rijst 10203 meter uit boven de zeebodem, en 4207 meter boven zeeniveau. Mauna Loa (lange berg) is de zwaarste berg ter wereld; hij is slechts enkele meters lager dan Mauna Kea, maar heeft een bredere basis.

De berg Haleakala (huis van de zon), een vulkaan op Maui, is bij toeristen bijzonder geliefd. Het is eenvoudig om in een gehuurde auto de 55 km lange weg naar de top af te leggen. Helemaal bovenop de berg is een parkeerplaats. Veel toeristen gaan naar de top van Haleakala om de zonsopgang of zonsondergang daar te bewonderen. De vulkaan is onderdeel van het nationaal park Haleakala.

Klimaat

Het weer in Hawaï is vrijwel constant en er zijn ook weinig temperatuurverschillen. In Hawaï onderscheidt men twee seizoenen, de zomer en de winter. De zomer begint in mei en eindigt in oktober en wordt ook het Kau genoemd. De winter begint in november en eindigt in april. Dat seizoen wordt ook het Ho'oilo genoemd. De dagtemperaturen in de zomer zijn rond 29,4 °C. In de winter is de gemiddelde temperatuur 26,6 °C. De nachttemperatuur bedraagt respectievelijk gemiddeld 19,4 °C en 15,6 °C.

Cultuur

Hoewel de oorspronkelijke bevolking nu een minderheid in eigen land is, is er toch van hun vriendelijke Aloha-geest nog veel te bespeuren. Een aantal oude Hawaïaanse gewoontes die door de toeristenindustrie zijn overgenomen, zijn de luau (groot feest), de traditionele Huladans die voor de toeristen wel wat is aangepast en de lei (bloemenkrans). Daarnaast is er sinds 1970 een opleving van de traditionele hula, waarbij grote aandacht wordt besteed aan de traditionele gebruiken.

Muziek uit Hawaï is bekend wegens de ukelele en de slack-key gitaar.

Geschiedenis

Hawaï wordt sinds ca. 400 bewoond door Polynesiërs, waarschijnlijk uit de buurt van Tahiti. Deze waren bijzonder goede zeevaarders, en spraken een Polynesische taal, het Hawaïaans. Het Hawaïaanse klanksysteem kent slechts 7 medeklinkers, en de taal klinkt daardoor heel snel herkenbaar.

Hoewel wordt aangenomen dat de eilanden mogelijk door de Spanjaarden reeds in de 16^e eeuw gezien zijn, is James Cook de officiële Europese ontdekker van de eilanden, die hij de Sandwich Islands noemde naar de toenmalige First Lord of the Admiralty, Lord Sandwich (1718-1792).

Onder invloed van de contacten met de Europeanen verenigde koning Kamehameha I alle voordien vaak onderling vijandige eilanden tot één koninkrijk. De Hawaïaanse koningen voerden een politiek van gastvrijheid voor vreemdelingen, waarbij zij echter bijvoorbeeld de Engelsen tegen de Amerikanen uitspeelden. Zo wist het eilandenrijk ondanks zijn strategische ligging het grootste deel van de 19e eeuw een onafhankelijke staat te blijven. In 1893 pleegden een aantal Amerikaanse suikerplanters een staatsgreep, plaatsten koningin Liliuokalani onder arrest en openden de deur voor Amerikaanse inlijving. De aanval op Pearl Harbor (op het eiland O'ahu) op 7 december 1941 door het keizerlijk leger van Japan had als gevolg dat de Verenigde Staten zich gingen mengen in de Tweede Wereldoorlog. Het gebied bleef een Amerikaans Territorium tot 1959. Inmiddels was de oorspronkelijke bevolking een minderheid (in 2000 23%) op eigen eiland geworden en besloot de bevolking een staat van de VS te worden (meer dan 93% van de bevolking stemde hiervoor), hetgeen gebeurde op 21 augustus 1959. Er zijn echter groepen onder de Hawaiianen die de annexatie door de VS ongedaan willen maken en meer zelfstandigheid willen.

Slechts één van de eilanden, Niihau, heeft nog een geheel oorspronkelijk karakter; het is in zijn geheel privébezit en is niet voor buitenstaanders toegankelijk, tenzij op uitnodiging.

Bestuurlijke indeling

Zie Lijst van county's in Hawaï voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Hawaï is verdeeld in vijf county's, die min of meer samenvallen met de eilandgebieden. De county's functioneren tevens als gemeente.

Noten

Zie ook

Hawaï van A tot Z

Externe links

• Website van Hawaï

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Hawaii op Wikimedia Commons.