Gus Winckel
Willem Frederik August Winckel (Muntok, Banka, 3 november 1912 - 20 augustus 2013) was tijdens de Tweede Wereldoorlog een 2de luitenant-vlieger bij de Militaire Luchtvaart van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL, of 'Netherlands East Indies' (NEI) Air Force).
Gus Winckel was een lid van de in het Nederland's Patriciaat opgenomen familie Winckel. Hij was meer in Australië dan in Nederland bekend. Daar werd hij één van de meest gerespecteerde vliegers van de KNIL genoemd.[1] De laatste jaren van zijn leven woonde hij, als 100-jarige, nog steeds in de regio: deels in Australië, deels in Pukekohe, bij Auckland in Nieuw-Zeeland.
Loopbaan
Als zestienjarige jongen werd hij naar Delfzijl gestuurd om naar de Zeevaartschool te gaan. Toen hij 23 was, vroeg hij te worden opgenomen in de opleiding als kortverbandvlieger bij de KNILM. Daar startte zijn pilotenopleiding. Na de aanval op Pearl Harbour in 1941 werd Winckel als transportvlieger op een Lockheed Lodestar gezet om voedsel, gewonden en materieel te vervoeren. In een laatste poging om de Japanners tegen te houden, werd de Slag in de Javazee gehouden, waarbij onder anderen Karel Doorman sneuvelde. Toen Japan Nederlands-Indië binnenviel, raakte Gus Winckel betrokken bij het evacueren van mensen en het vervoeren van materieel naar Australië.
Aanval op Broome
Nadat hij in drie maanden 600 uren met zijn 'Lockheed Lodestar' gevlogen had, was Gus Winckel in maart 1942 met vluchtelingen onderweg van Bandoeng naar Perth en landde hij in Broome om te tanken. Hij had ruim zeven uren gevlogen en was toe aan een kleine pauze. Hij was de eerste die negen Japanse vliegtuigen zag aankomen. Het waren Zero's, afkomstig van Kupang op Timor, nu onderdeel van Indonesië maar toen onder Japanse bezetting. Ze vlogen onder commando van Luitenant Zenziro Miyano en waren op weg om een militair doelwit bij Broome te vernietigen. Ze vlogen zo laag dat Winckel met zijn Colt mitrailleur vanaf de grond de Zero van luitenant Osamu Kudo neerschoot, die even verder in neerstortte. De andere Zero's gingen terug naar Timor. Later schieten ze eerst nog een DC-3 neer, zie 1942 KNILM Douglas DC-3.
Onderscheidingen
Gus Winckel kreeg in 1942 het Bronzen Kruis met Eervolle Vermelding. Ook kreeg hij de Bronzen Leeuw toegekend.
Later was hij eerste luitenant-waarnemer-vlieger (Flying Officer) bij de Australische R.A.A.F., No. 18 (Netherlands East Indies) Squadron. Op 9 december 1959 kreeg hij het Vliegerkruis.
Trivia
- Gus is een volle neef van Flip Winckel.
- In Broome is de Gus Winckel Road naar hem genoemd.
- Zie Attack on Broome
- Zie Aanval op Broome
- Zie 1942 KNILM Douglas DC-3
