Gebruiker:Ronny MG/Kladblok: verschil tussen versies
Labels: Leeghalen Handmatige ongedaanmaking |
Geen bewerkingssamenvatting Label: Link naar doorverwijspagina |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
De '''Cambrische Explosie''' vertegenwoordigt de [[Ediacarium|Ediacarische]]-[[Cambrium|Cambrische]] biodiversificatie<ref>'Biodiversificatie' (van 'biodiversiteit', een samentrekking van 'biologische diversiteit') is het proces waarbij de verscheidenheid van [[organismen]] zich ontwikkelt of verhoogt binnen een bepaald gebied of binnen een bepaalde groep organismen. Biodiversificatie refereert dus naar de verscheidenheid aan [[Leven]] op alle biologische niveaus.</ref> van [[Eumetazoa]] ([[domein (biologie)|domein]] [[Eukaryota]], [[rijk (biologie)|rijk]] [[Metazoa]] (of [[Dieren (biologie)|Animalia]])). Deze biodiversificatie resulteerde ca. 541 miljoen jaar geleden (541 [[mega-annum|Ma]]) rond het begin van het Cambrium (de eerste [[geologie|geologische]] [[periode (geologie)|periode]] van het [[era (tijdperk)|era]] [[Paleozoicum]]) in een enorme uitbarsting van macro-[[evolutie|evolutionaire]] verandering, niettegenstaande [[stam (biologie)|stam]][[taxon|taxa]] van het [[onderrijk]] Eumetazoa (orgaandieren) al ca. 890 Ma tijdens het era [[Neoproterozoïcum]] aanwezig waren ([[periode (geologie)|periode]] [[Tonium]]). Het fossielenbestand en theoretische overwegingen wijzen op een plots ''event'' dat tussen minimum ca. vijf miljoen jaar (McMenamin, 2023) en maximum ca. veertig miljoen jaar duurde (Zhang & Shu, 2021), en waarin de meeste levende en enkele uitgestorven stammen en [[klasse (biologie)|klassen]] Eumetazoa bijna 'gelijktijdig' ontstonden. De Cambrische Explosie blijft een van de belangrijkste mijlpalen in de geschiedenis van het Leven. |
|||
= Ontstaan van de term 'Cambrische Explosie' = |
|||
In de dertiger jaren van de vorige eeuw merkte de [[Engeland|Engelse]] [[paleontologie|paleontoloog]] en [[geologie|geoloog]] [[William Buckland]] ([[Axminster]] ([[Devon]]), 1786 – [[Londen]], 1856) het relatief plotse verschijnen op van 'skeletresten' (harde lichaamsdelen) van diverse primitieve [[marien]]e [[Dieren (biologie)|dieren]] in de onderste toen bekende [[fossiel]]houdende [[gesteente]]n van de [[geologie|geologische]] [[periode (geologie)|periode]] [[Cambrium]]. Buckland verwoordde dit [[paleontologie|paleontologisch]] fenomeen als ''Cambrian Explosion'' in twee volumes getiteld ''Geology and Mineralogy Considered with Reference to Natural Theology'' (1836), zijn bijdrage aan de ''[[Bridgewater Treatises]]'' (1833–1836), een reeks van acht boeken onder initiatief van de ''[[Royal Society]]'' geschreven door leidende en vooraanstaande auteurs in de wetenschappelijke gemeenschap. Het (toenmalige) ontbreken van dierlijke fossielen uit gesteenten van het [[Precambrium]] (het supereon<ref>Een 'supereon' is een [[Geochronologie|geochronologische]] eenheid en duidt dus een tijdspanne aan, meer bepaald een tijdspanne die meerdere [[Eon (geologie)|eonen]] omvat. Het [[Chronostratigrafie|chronostratigrafische]] equivalent is een [[supereonothem]] [[gesteente]][[Laag (stratigrafie)|lagen]] vertegenwoordigt.</ref> vóór het Cambrium) bleef meer dan honderd jaar een van de grootste onopgeloste raadsels uit de [[natuurlijke historie]]. [[Charles Darwin]] ([[Shrewsbury (Verenigd Koninkrijk)|Shrewsbury]], 1809 – [[Downe]], 1882) beschouwde dit plotse verschijnen van overvloedige fossielen in het Onder-Cambrium in combinatie met het (schijnbare) ontbreken van fossielen in het voorgaande Precambrium als een grote moeilijkheid in het aantonen van zijn [[evolutietheorie]] (door bv. Morris (2006) en Schopf (2000) ''Darwins's Dilemma'' genoemd) en verwees hypothetisch naar de onvolledigheid van het geologisch/paleontologisch bestand (Darwin 1859). |
|||
= Bronnen, noten en/of referenties = |
|||
'''Bronnen''' |
|||
* {{cite journal|author=McMenamin, A.S.|title=The Cambrian Explosion: macroevolution and biomineralization (Research article)|journal=Academia Biology, 2023,1|year=2023|doi=10.20935/AcadBiol6036}} |
|||
* {{cite journal|author=Zhang, X., Shu, D.|title=Current understanding on the Cambrian Explosion: questions and answers (Review article)|journal=PalZ, Volume 95, pages 641–660, (2021)|year=2021|doi=10.1007/s12542-021-00568-5}} |
|||
* {{cite journal|author=Briggs, E.G.|title=The Cambrian explosion|journal=Current Biology, Volume 25, Issue 19, 5 October 2015, Pages R864-R868|year=2015|doi=10.1016/j.cub.2015.04.047}} |
|||
'''Noten en/of referenties''' |
|||
{{References}} |
|||
Versie van 5 jul 2024 23:45
De Cambrische Explosie vertegenwoordigt de Ediacarische-Cambrische biodiversificatie[1] van Eumetazoa (domein Eukaryota, rijk Metazoa (of Animalia)). Deze biodiversificatie resulteerde ca. 541 miljoen jaar geleden (541 Ma) rond het begin van het Cambrium (de eerste geologische periode van het era Paleozoicum) in een enorme uitbarsting van macro-evolutionaire verandering, niettegenstaande stamtaxa van het onderrijk Eumetazoa (orgaandieren) al ca. 890 Ma tijdens het era Neoproterozoïcum aanwezig waren (periode Tonium). Het fossielenbestand en theoretische overwegingen wijzen op een plots event dat tussen minimum ca. vijf miljoen jaar (McMenamin, 2023) en maximum ca. veertig miljoen jaar duurde (Zhang & Shu, 2021), en waarin de meeste levende en enkele uitgestorven stammen en klassen Eumetazoa bijna 'gelijktijdig' ontstonden. De Cambrische Explosie blijft een van de belangrijkste mijlpalen in de geschiedenis van het Leven.
Ontstaan van de term 'Cambrische Explosie'
In de dertiger jaren van de vorige eeuw merkte de Engelse paleontoloog en geoloog William Buckland (Axminster (Devon), 1786 – Londen, 1856) het relatief plotse verschijnen op van 'skeletresten' (harde lichaamsdelen) van diverse primitieve mariene dieren in de onderste toen bekende fossielhoudende gesteenten van de geologische periode Cambrium. Buckland verwoordde dit paleontologisch fenomeen als Cambrian Explosion in twee volumes getiteld Geology and Mineralogy Considered with Reference to Natural Theology (1836), zijn bijdrage aan de Bridgewater Treatises (1833–1836), een reeks van acht boeken onder initiatief van de Royal Society geschreven door leidende en vooraanstaande auteurs in de wetenschappelijke gemeenschap. Het (toenmalige) ontbreken van dierlijke fossielen uit gesteenten van het Precambrium (het supereon[2] vóór het Cambrium) bleef meer dan honderd jaar een van de grootste onopgeloste raadsels uit de natuurlijke historie. Charles Darwin (Shrewsbury, 1809 – Downe, 1882) beschouwde dit plotse verschijnen van overvloedige fossielen in het Onder-Cambrium in combinatie met het (schijnbare) ontbreken van fossielen in het voorgaande Precambrium als een grote moeilijkheid in het aantonen van zijn evolutietheorie (door bv. Morris (2006) en Schopf (2000) Darwins's Dilemma genoemd) en verwees hypothetisch naar de onvolledigheid van het geologisch/paleontologisch bestand (Darwin 1859).
Bronnen, noten en/of referenties
Bronnen
- McMenamin, A.S. (2023). The Cambrian Explosion: macroevolution and biomineralization (Research article). Academia Biology, 2023,1. DOI: 10.20935/AcadBiol6036.
- Zhang, X., Shu, D. (2021). Current understanding on the Cambrian Explosion: questions and answers (Review article). PalZ, Volume 95, pages 641–660, (2021). DOI: 10.1007/s12542-021-00568-5.
- Briggs, E.G. (2015). The Cambrian explosion. Current Biology, Volume 25, Issue 19, 5 October 2015, Pages R864-R868. DOI: 10.1016/j.cub.2015.04.047.
Noten en/of referenties
- ↑ 'Biodiversificatie' (van 'biodiversiteit', een samentrekking van 'biologische diversiteit') is het proces waarbij de verscheidenheid van organismen zich ontwikkelt of verhoogt binnen een bepaald gebied of binnen een bepaalde groep organismen. Biodiversificatie refereert dus naar de verscheidenheid aan Leven op alle biologische niveaus.
- ↑ Een 'supereon' is een geochronologische eenheid en duidt dus een tijdspanne aan, meer bepaald een tijdspanne die meerdere eonen omvat. Het chronostratigrafische equivalent is een supereonothem gesteentelagen vertegenwoordigt.
