Erwin Olaf: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerking
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
DA2 in Salamanca. Dan kan de lezer in ieder geval opzoeken waar DA2 ligt. Officiële blog: http://da2salamanca.blogspot.com/
 
(263 tussenliggende versies door meer dan 100 gebruikers worden niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{Infobox fotograaf
'''Erwin Olaf''' (''Erwin Olaf Springveld'') ([[Hilversum]], [[2 juli]] [[1959]]) is een Nederlandse [[fotograaf]].
| naam =
| afbeelding = Erwin Olaf Springveld (cropped).jpg
| onderschrift = Erwin Olaf in 2012
| volledige naam = Erwin Olaf Springveld
| bijnaam =
| pseudoniem =
| geboren = [[2 juli]] [[1959]]
| overleden = [[20 september]] [[2023]]
| land = {{NL}}
| nationaliteit =
| beroep = [[fotograaf]]
| signatuur =
| jaren-actief =
| periode =
| stijl =
| bekende-werken =
| RKD =
| website =
| heraldiek =
| heraldiek-uitleg =
}}
'''Erwin Olaf''', geboren als '''Erwin Olaf Springveld''' ([[Hilversum]], [[2 juli]] [[1959]] – [[Groningen (stad)|Groningen]], [[20 september]] [[2023]]), was een Nederlands [[fotograaf]]. Zijn fotografiestijl kenmerkte zich door zijn geënsceneerde settings en poses, waarbij hij elk detail onder controle had. Olaf had wereldwijd een grote reputatie en was een van de bekendste fotografen van Nederland.<ref>{{Citeer web |url=https://nos.nl/artikel/2491194-fotograaf-erwin-olaf-64-overleden-koning-zal-vriendschap-missen |titel=Fotograaf Erwin Olaf (64) overleden, koning: 'Zal vriendschap missen' |datum=2023-09-20 |bezochtdatum=2023-09-21 |uitgever=NOS}}</ref> Het menselijk lichaam stond centraal in zijn werk, van seksualiteit tot vergankelijkheid. Olaf maakte meerdere malen portretten van de koninklijke familie.<ref>{{Citeer web |url=https://nos.nl/artikel/2195528-nieuwe-portretfoto-s-koningin-maxima-en-prinsessen-verrassend-en-anders |titel=Nieuwe portretfoto's koningin Máxima en prinsessen: verrassend en anders |datum=2017-09-30 |bezochtdatum=2023-09-21 |uitgever=NOS}}</ref>


==Biografie==
== Biografie ==
Na zijn middelbare schooltijd in Hilversum en Hoevelaken, waar hij opgroeide als zoon van een vertegenwoordiger in kantoorartikelen en een huisvrouw, besloot Olaf naar de School voor Journalistiek in Utrecht te gaan.<ref>{{Citeer web |url=https://www.volkskrant.nl/home/een-brave-jongen-is-erwin-nooit-geweest~b760ac14/ |titel='Een brave jongen is Erwin nooit geweest' |auteur=Cornald Maas |datum=2006-05-20 |bezochtdatum=2023-09-21 |werk=de Volkskrant}}</ref><ref name=":0">{{Citeer web |url=https://www.nrc.nl/nieuws/2023/09/20/kunstenaar-met-een-groot-empathisch-vermogen-a4175043 |titel=Kunstenaar met een groot empathisch vermogen |auteur=Arjen Ribbens |medeauteurs=Mischa Cohen |datum=2023-09-20 |bezochtdatum=2023-09-21 |werk=NRC Handelsblad}}</ref> Hier koos hij voor fotograferen. Tijdens de lessen van zijn docent fotografie, de latere uitgever en galeriehouder Dirk van der Spek, begon hij met fotograferen voor de schoolkrant. Na zijn studie liep hij stage bij fotograaf André Ruigrok en begon met het maken van reportagefoto’s, ook in het Amsterdamse uitgaansleven.<ref>[https://depthoffield.universiteitleiden.nl/0714f03nl/ Erwin Olaf] op Depth of Field. [https://web.archive.org/web/20230205230956/https://depthoffield.universiteitleiden.nl/0714f03nl/ Gearchiveerd] op 5 februari 2023.</ref>
Olaf groeit op in Hilversum en volgt de School voor Journalistiek in Utrecht. Na zijn afstuderen, richt hij zich kort op de documentaire fotografie. Hij verkiest echter snel de kunstfotografie omdat hij hierin het beeld naar zijn hand kan zetten.


Na zijn afstuderen in 1980 richtte hij zich kort op [[documentaire fotografie]]. Tijdens een foto-opdracht van [[COC Nederland]] kwam Olaf in contact met de choreograaf [[Hans van Manen]]. Ze bleven daarna bevriend en ter ere van de negentigste verjaardag van Van Manen maakte Olaf een fotoserie.<ref> {{Citeer web|url=https://www.ntr.nl/Erwin-Olaf-eert-Hans-van-Manen/506/|titel=Erwin Olaf eert Hans van Manen|uitgever=NTR| datum=2022}}</ref> Nadat Olaf in 1983 in contact was gekomen met [[Robert Mapplethorpe]] en [[Paul Blanca]], verkoos hij de [[geënsceneerde fotografie]].<ref name="Schenk 2003 268">{{Citeer boek |last=Schenk |first= Ruud|date= 2003|title= ERWIN OLAF SILVER|location= Groningen, the Neterlands|publisher= Ludion & Groninger Museum|page= 268|isbn=9076588635}}</ref> De hoogste prijs die ooit voor een foto van Olaf op een veiling is betaald, bedraagt 27.168 euro. Het bedrag werd in New York in oktober 2009 geboden op de foto ''Hope 5'' uit de serie ''Hope Portraits'' (2005).<ref>{{Citeer web |url=https://www.parool.nl/kunst-media/recordprijs-voor-foto-erwin-olaf~bad359cc/ |titel=Recordprijs voor foto Erwin Olaf |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=9 oktober 2009 |bezochtdatum=19 maart 2019 |werk=Het Parool}}</ref>
In de jaren tachtig is Olaf nog doelbewust uit op effect en het choqueren zoals in zijn series Squares (1984 – 1990) en Chessmen (1988). In deze series portretteert Olaf scenes van naakte bejaarden, mannen met erecties, kleine mensen en extreem dikke naakte vrouwen vaak gepaard gaande met [[bondage]]-kleding. Het subversieve neemt een prominente positie in dit vroege werk, waardoor hij in zijn vroege carrière vooral bekend wordt met zijn gewaagde [[transgressieve kunst|transgressieve fotografie]]. In 1985 verschijnt zijn eerste fotoboek. In het boek ''Joy'' uit 1993 is veel van zijn vroege werk opgenomen.


[[Bestand:Erwin Olaf bij de lancering van de anti homogeweld app "Bashing" in Café Kalff in Utrecht (7302020008).jpg|miniatuur|Erwin Olaf bij de lancering van de antihomogeweld-app "Bashing"]]
Voor de serie Chessmen uit 1988 krijgt hij de prijs voor jonge Europese fotografen. In de jaren negentig maakt Olaf nog verschillende andere vrije series, waaronder Blacks (1990), Mind of their Own (1995), Mature (1998), Fashion Victims (2000), Royal Blood (2000). In 1991 verschijnt zijn eerste film ''Tadzio'', die hij samen met de schilder F. Franciscus maakt. In 2001/2002 maakt hij de serie Paradise ‘the Club’ en in 2002/3 de serie Separation.
Olaf, zelf homoseksueel, was voorvechter van homo-emancipatie. Tweemaal was hij tijdens een actie betrokken bij een incident dat negatieve publiciteit genereerde.<ref name="elsevier265494">[http://www.elsevier.nl/web/Nieuws/Cultuur-Televisie/265494/Fotograaf-Erwin-Olaf-wil-weg-uit-homofoob-Amsterdam.htm Fotograaf Erwin Olaf wil weg uit 'homofoob' Amsterdam], ''Elsevier'', 12 mei 2010</ref><ref name="at5-85371">[https://www.at5.nl/artikelen/85371/olaf-bespuugt-verslaggever-geen-stijl Erwin Olaf bespuugt verslaggever Geenstijl], AT5, 16 augustus 2012. [https://web.archive.org/web/20230401132817/https://www.at5.nl/artikelen/85371/olaf-bespuugt-verslaggever-geen-stijl Gearchiveerd] op 1 april 2023.</ref> Hierna besloot hij zich terug te trekken als 'Ambassadeur van Hoffelijkheid'.<ref>[https://www.bd.nl/show/erwin-olaf-trekt-zich-terug-als-ambassadeur-na-spuugincident~a952cf50/ Erwin Olaf trekt zich terug als ambassadeur na spuugincident], ''Brabants Dagblad'', 17 augustus 2012</ref><ref name="elsevier265494" /><ref name="at5-85371" /> In 2011 ontving Olaf, samen met het Amsterdamse politienetwerk [[Roze in Blauw]], de Bob Angelo Penning van [[COC Nederland]].<ref>{{Citeer web|url=https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/homoprijs-voor-erwin-olaf-en-politie-amsterdam~b9a9eddd/|titel=Homoprijs voor Erwin Olaf en politie Amsterdam|bezochtdatum=19 maart 2019|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=23 januari 2011|werk=de Volkskrant|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220118111808/https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/homoprijs-voor-erwin-olaf-en-politie-amsterdam~b9a9eddd/|archiefdatum=2022-01-18}}</ref>


In 2010 was Olaf een van de zes gasten in het televisieprogramma ''[[Zomergasten (televisieprogramma)|Zomergasten]]'' van de [[VPRO]].<ref>{{Citeer web|url=https://winq.nl/articles/18784/kijktip-erwin-olaf-in-zomergasten/|titel=Kijktip: Erwin Olaf in Zomergasten|bezochtdatum=19 maart 2019|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=29 augustus 2010|uitgever=Winq|archiefdatum=18 januari 2022|archiefurl=https://web.archive.org/web/20220118111811/https://winq.nl/articles/18784/kijktip-erwin-olaf-in-zomergasten/|dodeurl=ja}}</ref>
Vanaf Separation wordt Olaf genuanceerder. Thema's als kwetsbaarheid en eenzaamheid komen centraal te staan in zijn series Rain (2004), Hope (2005), Grief (2007), Fall (2008), Dusk (2009), Dawn (2010) en Hotel (2010).


In 1996 werd er [[Emfyseem|longemfyseem]] bij hem geconstateerd. Olaf overleed op 20 september 2023 vrij plotseling op 64-jarige leeftijd in het [[Universitair Medisch Centrum Groningen]], nadat hij een paar weken daarvoor een [[longtransplantatie]] had ondergaan.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5408746/fotograaf-erwin-olaf-overleden-64-jaar |titel=Fotograaf Erwin Olaf op 64-jarige leeftijd overleden |datum=2023-09-20 |bezochtdatum=2023-09-20 |werk=RTL Nieuws}}</ref><ref>{{Citeer web |url=https://www.ad.nl/show/fotograaf-erwin-olaf-64-onverwachts-overleden-na-longtransplantatie~a090747d/ |titel=Fotograaf Erwin Olaf (64) onverwachts overleden na longtransplantatie |auteur=Denise de Koning |medeauteurs=Jurriaan Nolles |datum=2023-09-20 |bezochtdatum=2023-09-21 |werk=Algemeen Dagblad}}</ref><ref name=":0" />
De uitgever [[Aperture Foundation]] heeft een biografie uitgegeven. Tevens verschijnen de fotoboeken ''Rain, Hope'' en ''Grief'' in respectievelijk 2006 en 2007. De bijbehorende tentoonstelling is o.a. gezien geweest in het [[Fotomuseum Den Haag]], [[Secca Museum]] (North Carolina), [[Forma Museum]] (Milaan), [[Institut Néerlandais]] (Parijs), [[Langhans Museum]] (Praag), [[Grand Manage]] (Moskou). Daarnaast heeft Olaf tentoonstellingen gehad in instellingen zoals het [[Stedelijk Museum (Amsterdam)|Stedelijk Museum]] in Amsterdam, de [[Frankfurter Kunstverein]], het [[Museum of Contemporary Canadian Art]] in Toronto, [[Galleria Arte Moderna]] in Bologna, het [[Nederlands Instituut voor de Mediakunst|Nederlands Instituut voor Mediakunst]] in Amsterdam, het [[Sztuki Museum]] in Lodz, Poland, het [[Chelsea Art Museum]] in New York, het [[Australian Centre for Photography]] in Sydney, het [[George Eastman House]] in New York, [[Maison européenne de la photographie]] in Parijs, [[DA2]] in [[Salamanca (stad)|Salamanca]], het [[FotoMuseum (Antwerpen)|Fotomuseum]] in Antwerpen, het [[Museum of Modern Art]] in Moscow en [[Space E6]] in Shenzhen, China.


== Werkzaamheden==
Olaf kwam onder andere in juli 2005 in het nieuws toen hij een fotomontage publiceerde voorstellende [[Diana Frances Spencer|prinses Diana]], met een bloederige [[Mercedes-Benz]]-ster in haar bovenarm. De hoogste prijs die ooit voor een foto van Olaf op een veiling is betaald, bedraagt 27.168 euro. Het bedrag werd in New York in oktober 2009 geboden op de foto Hope 5 uit de serie Hope portraits (2005).<ref>[http://www.parool.nl/parool/nl/1184/DOSSIER-FOTOGRAFIE/article/detail/264133/2009/10/09/Recordprijs-voor-foto-Erwin-Olaf.dhtml Recordprijs voor foto Erwin Olaf] op Parool.nl]</ref>
=== Fotowerk ===
In de jaren tachtig maakte Erwin Olaf de fotoseries ''Squares'' (1984-1990) en ''Chessmen'' (1988). In deze tijd maakte hij veel foto's in zwart-wit. In zijn scènes met regelmatig [[Naaktfotografie|naakte]] mensen, portretteert hij naast modellen en zichzelf ook bejaarden, kleine mensen en dikke mensen vaak in [[bondage]] kleding.<ref name="Schenk 2003 268" /> In 1985 verscheen zijn eerste fotoboek, ''Stadsgezichten van Erwin Olaf, en Fragmenten uit: Het Amsterdamse dromenboek van [[Guus Luijters]]''. In het boek ''Joy'' uit 1993 is veel van zijn vroege werk opgenomen. Voor de serie ''Chessmen'' uit 1988 ontving hij de prijs voor jonge Europese fotografen.


Naast werk voor grote commerciële opdrachtgevers maakte Olaf in de jaren negentig een aantal vrije series,<ref>[https://www.absolutefacts.nl/biografie/data/olaf-erwin-1959.htm Erwin Olaf (1959-2023)], absolutefacts.nl. [https://web.archive.org/web/20220706171722/https://www.absolutefacts.nl/biografie/data/olaf-erwin-1959.htm Gearchiveerd] op 6 juli 2022.</ref> waaronder ''Blacks'' (1990), ''Mind of their Own'' en de ''Patrick Bateman girls'', een serie van vijf foto's waarbij Olaf voor het eerst gebruik maakte van computermanipulatie, geïnspireerd op Patrick Bateman, de hoofdpersoon uit ''[[American Psycho (film)|American Psycho]]'' (1995), ''Mature'' (1999), ''Fashion Victims'' (2000) en ''Royal Blood'' (2000). In 1991 verscheen zijn eerste film, ''Tadzio'', die hij samen met de schilder F. Franciscus maakte. In 2001/2002 volgde de serie ''Paradise the Club'' en in 2002/2003 de serie ''Separation''.
Naast fotografie maakt Olaf [[videoclip]]s, korte documentaires en filmpjes voor kinderen. Zo heeft hij een aantal videoclips gemaakt voor Nederlandse artiesten waaronder [[Karin Bloemen]] en [[Paul de Leeuw]]. Sinds 2000 maakt hij tevens films die bestempeld kunnen worden als [[videokunst]] door hun vreemde thema's en het ontbreken van een plot.<ref name="videokunst">[http://catalogue.nimk.nl/site/artist.php?id=9628], overzicht van de videokunst van Erwin Olaf in de collectie van het Nederlands Instituut voor Mediakunst.</ref>


Na de fotoserie ''Separation'' (2003) veranderde de toon van zijn werk. Thema's als kwetsbaarheid en eenzaamheid kwamen centraal te staan in zijn series ''Rain'' (2004), ''Hope'' (2005), ''Grief'' (2007), ''Fall'' (2008), ''Dusk'' (2009), ''Dawn'' (2010) en ''Hotel'' (2010). Tevens verschenen de fotoboeken ''Rain'' (alternatieve titel: ''Hope'') en ''Grief'' in respectievelijk 2006 en 2007. De bijbehorende tentoonstelling was te zien in onder meer het [[Fotomuseum Den Haag]], het [[Secca]] (North Carolina), [[Forma (museum)|Forma]] (Milaan), het [[Institut Néerlandais]] (Parijs), het [[Langhans Museum]] (Praag) en de Manege (Moskou).
Erwin Olaf heeft veel gefotografeerd in opdracht van grote multinationals, zoals [[Heineken]], [[Microsoft]] en [[Nokia (bedrijf)|Nokia]]. Dit ondanks dat hij soms kritisch kan uithalen naar grote merken, zoals in de serie ''Fashion Victims'' uit 2000. Afgelopen jaren heeft hij meer voor de bladen gewerkt: onder andere [[The New York Times|New York Times]], [[The Sunday Times|Sunday Times]], [[Liberation]], [[Citizen K]]. Hij maakte diverse internationale campagnes voor [[Diesel (kledingmerk)|Diesel]], [[Nokia (bedrijf)|Nokia]], [[Microsoft]], [[Lavazza]], [[BMW]] en vele andere merken. Daarnaast krijgt hij geregeld opdrachten van magazines zoals [[The New York Times]] Magazine, [[Le Monde (dagblad)|Le Monde]], [[The Sunday Times]] Magazine, [[Elle]] en [[Citizen K]]. Zowel zijn reclamefotografie als zijn autonome werk zijn veelvuldig bekroond.


=== Videowerk ===
De afgelopen jaren heeft Erwin verschillende prijzen ontvangen, waaronder voor zijn oeuvre bij de [[Amerikaanse Lucies Awards]]. Erwin Olaf wordt vertegenwoordigd door [[HastedHuntKreatler Gallery]] (New York), [[Hamiltons Gallery]] (Londen), [[Flatland Gallery]] (Utrecht, Parijs), [[Espacio Minimo]] (Madrid). Het werk van Olaf is opgenomen in verschillende collecties wereldwijd, o.a. [[Elton John Collection]], [[Groninger Museum]], Het Stedelijk Museum, [[Caldic Collection]], [[Den Haag Gemeentemuseum]], [[Martin Margulies Collection]].
Naast fotografie maakte Olaf regelmatig films en video-installaties. De films zijn soms onderdeel van een fotoserie of losse [[videokunst]]werken.<ref>[https://www.li-ma.nl/lima/catalogue/agent/erwin-olaf/9628 Overzicht van de videokunst van Erwin Olaf] in de collectie van het LIMA. [https://web.archive.org/web/20221224005223/https://www.li-ma.nl/lima/catalogue/agent/erwin-olaf/9628 Gearchiveerd] op 24 december 2022.</ref> Bovendien maakte hij een aantal [[videoclip]]s voor Nederlandse artiesten, onder wie [[Karin Bloemen]] en [[Paul de Leeuw]].


=== Werk in opdracht ===
In 2010 was Olaf één van de zes [[zomergasten (televisieprogramma)|zomergasten]] bij de [[VPRO]].
Olaf heeft gefotografeerd in opdracht van multinationals zoals [[Heineken (brouwerij)|Heineken]], [[Microsoft]] en [[Nokia (bedrijf)|Nokia]]. Desondanks is zijn vrije werk ook kritisch over grote merken, zoals in de serie ''Fashion Victims'' uit 2000. Hij werkte mee aan diverse internationale reclamecampagnes, zoals voor het kledingmerk [[Diesel (kledingmerk)|Diesel]], [[Nokia (bedrijf)|Nokia]], [[Microsoft]], de Italiaanse koffiebrander [[Lavazza]] en de Duitse autofabrikant [[BMW]]. Olaf fotografeerde ook in opdracht van tijdschriften, onder meer voor ''[[The New York Times]]'', de Britse ''[[The Sunday Times|Sunday Times]]'', de Franse krant ''[[Libération]]'' en het tijdschrift ''[[Citizen K]]''. Daarnaast kreeg hij geregeld opdrachten van ''[[The New York Times Magazine]]'', het Franse dagblad ''[[Le Monde]]'', ''The Sunday Times Magazine'' (de bijlage van ''[[The Sunday Times]]'') en het modetijdschrift ''[[Elle (tijdschrift)|Elle]]''.


In 2013 ontwierp Olaf de [[beeldenaar]] van de nieuwe [[euro]]munt met het portret van koning [[Willem-Alexander der Nederlanden|Willem-Alexander]].<ref>{{Citeer web |url=https://www.nrc.nl/nieuws/2013/10/31/erwin-olaf-presenteert-nieuwe-munt-koning-a1430210 |titel=Erwin Olaf presenteert nieuwe munt koning |achternaam= |voornaam= |auteur= |datum=31 oktober 2013 |bezochtdatum=19 maart 2019 |werk=NRC Handelsblad |archiefurl=https://web.archive.org/web/20210115192726/https://www.nrc.nl/nieuws/2013/10/31/erwin-olaf-presenteert-nieuwe-munt-koning-a1430210 |archiefdatum=2021-01-15 |toegang=abonnement}}</ref> In 2018 maakte Olaf de [[Staatsieportret|staatsieportretten]] van koning Willem-Alexander en koningin [[Máxima Zorreguieta]].<ref>[https://www.koninklijkhuis.nl/onderwerpen/staatsieportretten/nieuws/2018/04/26/nieuwe-staatsiefoto%E2%80%99s-koning-willem-alexander-en-koningin-maxima-en-foto%E2%80%99s-van-het-gezin Nieuwe staatsiefoto's Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima en foto's van het gezin], Het Koninklijk Huis, 26 april 2018. [https://web.archive.org/web/20230328210848/https://www.koninklijkhuis.nl/onderwerpen/staatsieportretten/nieuws/2018/04/26/nieuwe-staatsiefoto%E2%80%99s-koning-willem-alexander-en-koningin-maxima-en-foto%E2%80%99s-van-het-gezin Gearchiveerd] op 28 maart 2023.</ref>
Olaf woont en werkt sinds de jaren tachtig in Amsterdam


==Boekuitgaven==
== Waardering ==
{{Citaatbox|Hij is een van de belangrijkste fotografen van het laatste kwart van de 20ste eeuw. Niet alleen omdat hij de homo-emancipatie een gezicht heeft gegeven, ook omdat zijn werk diep is geworteld in de visuele Nederlandse kunst.|[[Taco Dibbits]], directeur van het [[Rijksmuseum Amsterdam]].|positie=rechts}}
* Joy (1993)
Zowel zijn reclamefotografie als zijn autonome werk zijn meerdere malen bekroond. Olaf won onder meer een Amerikaanse [[Lucie Award]] voor zijn oeuvre en in 2011 de [[Johannes Vermeerprijs]].
* Silver
* ''Rain, Hope (2006)
* Grief'' (2007)
* Erwin Olaf (biografie), 2008 [[Aperture Foundation]]


In 2014 werd hij benoemd tot lid van de [[Akademie van Kunsten]].<ref>{{Citeer web|url=https://www.akademievankunsten.nl/nl/nieuws/akademie-van-kunsten-start-met-negentien-leden|titel=Start met negentien nieuwe leden|bezochtdatum=29 oktober 2016|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=10 februari 2014|uitgever=Akademie van Kunsten|taal=|archiefurl=https://web.archive.org/web/20161030000601/https://www.akademievankunsten.nl/nl/nieuws/akademie-van-kunsten-start-met-negentien-leden|archiefdatum=2016-10-30}}</ref>
==Zie ook==
In 2019 werd hij benoemd tot [[Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw]].<ref>{{Citeer web |url=https://www.parool.nl/kunst-media/koninklijke-onderscheiding-voor-fotograaf-erwin-olaf~b82f58fc/ |titel=Koninklijke onderscheiding voor fotograaf Erwin Olaf |auteur= |werk=Het Parool |datum=2 juli 2019 |bezochtdatum=3 juli 2019|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190703155209/https://www.parool.nl/kunst-media/koninklijke-onderscheiding-voor-fotograaf-erwin-olaf~b82f58fc/|archiefdatum=2019-07-03}}</ref>
*[[06#Trivia|06]]


Olaf werd vertegenwoordigd door Hamiltons Gallery (Londen),<ref>[https://www.hamiltonsgallery.com/artists/erwin-olaf/overview/ Erwin Olaf] bij Hamiltons</ref> Flatland Gallery (Amsterdam), Edwynn Houk Gallery (New York), Gallery Kong (Korea), Danysz Gallery (Shanghai, Parijs), Galerie Rabouan Moussion (Parijs) en Izzy Gallery Toronto, Canada. Zijn werk is opgenomen in diverse collecties, waaronder die van het [[Groninger Museum]], het [[Stedelijk Museum Amsterdam|Stedelijk Museum]], [[Kunstmuseum Den Haag]], het [[Lisser Art Museum|LAM museum]] en de particuliere verzamelaars [[Elton John]], [[Joop van Caldenborgh]] en [[Martin Margulies]]. In 2018 schonk Olaf bijna vijfhonderd werken, zijn kerncollectie, aan het [[Rijksmuseum Amsterdam]]. Deze werden opgenomen in de nationale fotocollectie.<ref>{{Citeer web |url=https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/erwin-olaf-schenkt-rijksmuseum-bijna-vijfhonderd-werken~b7fd94bd/ |titel=Erwin Olaf schenkt Rijksmuseum bijna vijfhonderd werken |achternaam= |voornaam= |auteur=Rutger Pontzen |medeauteurs=Karolien Knols |datum=25 mei 2018 |bezochtdatum=19 maart 2019 |werk=de Volkskrant |archiefurl=https://web.archive.org/web/20181020164545/https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/erwin-olaf-schenkt-rijksmuseum-bijna-vijfhonderd-werken~b7fd94bd/ |archiefdatum=2018-10-20}}</ref>
==Externe link==
*[http://www.erwinolaf.com/ Officiële website]


In 2019 ontving Olaf de onderscheiding [[Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw]]. Hij kreeg deze onderscheiding volgens de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema voor "zijn toonaangevende foto's en zijn inzet voor de [[Lgbt|LHBTIQ+]]-gemeenschap".<ref>{{Citeer web |url=https://nos.nl/artikel/2291692-fotograaf-erwin-olaf-geridderd-op-zijn-zestigste-verjaardag |titel=Fotograaf Erwin Olaf geridderd op zijn zestigste verjaardag |datum=2019-07-02 |bezochtdatum=2023-09-21 |uitgever=NOS}}</ref> In 2023 ontving Olaf de [[eremedaille voor Kunst en Wetenschap]] van de Huisorde van Oranje van koning [[Willem-Alexander der Nederlanden|Willem-Alexander]].<ref>{{Citeer web |url=https://www.nu.nl/cultuur-overig/6255150/fotograaf-erwin-olaf-krijgt-koninklijke-onderscheiding-van-willem-alexander.html |titel=Fotograaf Erwin Olaf krijgt koninklijke onderscheiding van Willem-Alexander |datum=2023-03-13 |bezochtdatum=2023-09-21 |uitgever=NU.nl}}</ref>
{{refs}}


== Exposities ==
[[Categorie:Nederlands fotograaf|Olaf, Erwin]]
Olaf heeft tentoonstellingen gehad in het [[Stedelijk Museum Amsterdam]], de [[Frankfurter Kunstverein]], het [[Museum of Contemporary Canadian Art]] in Toronto, [[Galleria Arte Moderna]] in Bologna, het [[Nederlands Instituut voor Mediakunst]] in Amsterdam, het [[Kunstmuseum Łódź|Muzeum Sztuki w Łodzi]] in Łódź, Polen, het [[Chelsea Art Museum]] in New York, het [[Australian Centre for Photography]] in Sydney, het [[George Eastman House]] in New York, [[Maison européenne de la photographie]] in Parijs, [[DA2]] in [[Salamanca (stad)|Salamanca]], het [[Fotomuseum Antwerpen|Fotomuseum]] in Antwerpen, het [[Moscow Museum of Modern Art]] in Moskou, en [[Space E6]] in [[Shenzhen]], China. In 2015-2017 reisde de tentoonstelling ''Dutch Masters of Light'' met werk van Olaf en collega-fotograaf [[Hendrik Kerstens]] door Nieuw-Zeeland en Australië. Olaf vierde zijn zestigjarige verjaardag met een dubbeltentoonstelling in het [[Kunstmuseum Den Haag|Gemeentemuseum]] en het [[Fotomuseum Den Haag|Fotomuseum]] in Den Haag.<ref>{{Citeer web|url=https://indebuurt.nl/denhaag/video/preview-fototentoonstelling-erwin-olaf-heel-cool-maar-ook-heftig~81935/|titel=Preview fototentoonstelling Erwin Olaf: Van bondage tot het koninklijk huis|bezochtdatum=19 maart 2019|auteur=Joyce Hoogland|achternaam=|voornaam=|datum=14 februari 2019|uitgever=Indebuurt|taal=|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230702155333/https://myprivacy.dpgmedia.nl/consent/?siteKey=AmYCgivTkqdmyXQbF&callbackUrl=https://indebuurt.nl/denhaag/privacy-gate?redirectUrl=https://indebuurt.nl/denhaag/video/preview-fototentoonstelling-erwin-olaf-heel-cool-maar-ook-heftig~81935/|archiefdatum=2023-07-02}}</ref><ref>{{Citeer web|url=https://www.volkskrant.nl/cultuur-media/in-de-adembenemende-technische-perfectie-van-zijn-foto-s-openbaart-zich-erwin-olafs-verlangen-naar-grip-op-het-leven-~b9990d60/|titel=In de adembenemende technische perfectie van zijn foto's openbaart zich Erwin Olafs verlangen naar grip op het leven|bezochtdatum=19 maart 2019|auteur=Arno Haijtema|achternaam=|voornaam=|datum=18 maart 2019|werk=de Volkskrant|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190320142245/https://www.volkskrant.nl/cultuur-media/in-de-adembenemende-technische-perfectie-van-zijn-foto-s-openbaart-zich-erwin-olafs-verlangen-naar-grip-op-het-leven-~b9990d60/|archiefdatum=2019-03-20}}</ref>


<gallery>
[[cs:Erwin Olaf]]
Groningen Koolhaas Olaf 01.JPG|[[Openbaar toilet]] (1996) door [[Rem Koolhaas]] [[Office for Metropolitan Architecture|(OMA)]] en Erwin Olaf, Groningen
[[en:Erwin Olaf]]
Prinses Maxima 2011.jpg|Portret [[Máxima Zorreguieta]], 2011
[[fr:Erwin Olaf]]
Maxima, 2011.jpg|Portret [[Máxima Zorreguieta]], 2011
[[pl:Erwin Olaf]]
Jan des Bouvrie Portrait 02 2012.jpg|[[Jan des Bouvrie]] (2012)
[[ru:Эрвин Олаф]]
Berry visser-1644935743.jpg|[[Berry Visser]] (2017)
</gallery>

=== Boekuitgaven (selectie) ===
* ''Stadsgezichten van Erwin Olaf, en Fragmenten uit: Het Amsterdamse dromenboek van Guus Luijters'', De Woelrat, Amsterdam, 1985, met inleiding van [[Hans van Manen]]. {{ISBN|90-70464-31-4}}
* ''Chessmen: an attempt to play the game: 32 photographs'', Focus, Amsterdam, 1988. {{ISBN|90-72216-04-0}}
* ''Blacks: 17 royal portraits'', Focus, Amsterdam, 1990, met voorwoord van [[Theo van Gogh (regisseur)|Theo van Gogh]]. {{ISBN|90-72216-51-2}}
* ''Beeldenstorm: 1989-1990'', Stichting Beeldenstorm, Amsterdam, [1990].
* ''Joy: photography'', Focus, Amsterdam, 1993. {{ISBN|90-72216-43-1}}
* ''De tafel van 10'', Xeno, Groningen, cop. 1993. {{ISBN|90-6208-120-7}}
* ''Mind of their own'', Focus, Amsterdam, 1995. {{ISBN|90-72216-60-1}}
* ''Paradise portraits'', Reflex, Amsterdam, 2000. {{ISBN|90-805531-6-6}}
* ''Erwin Olaf: silver'', Ludion/Groninger Museum, Amsterdam/Groningen, 2003 (tentoonstellingscatalogus). {{ISBN|90-76588-63-5}}
* ''The Golden Age'', The People of the Labyrinths, [Arnhem], 2005. {{ISBN|90-801554-2-X}}
* ''Rain'' (of: ''Hope''), Studio Erwin Olaf/Flatland Gallery, Amsterdam/Utrecht [etc.], cop. 2006. {{ISBN|90-804678-7-1}}
* ''Grief'', Reflex Modern Art Gallery, Amsterdam, [2007] (catalogus).
* ''Fall'', Veenman, Rotterdam, 2008 (tentoonstellingscatalogus). {{ISBN|978-90-8690-213-2}}
* ''Strange Beauty'', Hatje Cantz, 2021. {{ISBN|3775749217}}

== Zie ook ==
* [[06 (film)]]

== Externe links ==
{{Commonscatklein}}
* [https://www.erwinolaf.com/ Officiële website]
* [https://www.akademievankunsten.nl/leden/2018156.aspx Profiel van Erwin Olaf] bij de [[Akademie van Kunsten]]

{{Appendix|1=bron}}
{{Bibliografische informatie}}

{{DEFAULTSORT:Olaf, Erwin}}
[[Categorie:Nederlands fotograaf]]
[[Categorie:Nederlands videoclipregisseur]]
[[Categorie:Nederlands documentairemaker]]
[[Categorie:Pseudoniem]]
[[Categorie:Lid van Akademie van Kunsten]]
[[Categorie:Nederlands activist]]
[[Categorie:Homorechtenactivist]]

Huidige versie van 24 jun 2024 om 12:58

Erwin Olaf
Erwin Olaf in 2012
Algemene informatie
Volledige naam Erwin Olaf Springveld
Geboren Hilversum, 2 juli 1959
Overleden Groningen, 20 september 2023
Land Vlag van Nederland Nederland
Werk
Beroep fotograaf
Rechten oeuvre auteursrechtelijk beschermd
RKD-profiel
Website
Media op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Portaal  Portaalicoon   Kunst & Cultuur

Erwin Olaf, geboren als Erwin Olaf Springveld (Hilversum, 2 juli 1959 – Groningen, 20 september 2023), was een Nederlands fotograaf. Zijn fotografiestijl kenmerkte zich door zijn geënsceneerde settings en poses, waarbij hij elk detail onder controle had. Olaf had wereldwijd een grote reputatie en was een van de bekendste fotografen van Nederland.[1] Het menselijk lichaam stond centraal in zijn werk, van seksualiteit tot vergankelijkheid. Olaf maakte meerdere malen portretten van de koninklijke familie.[2]

Biografie

Na zijn middelbare schooltijd in Hilversum en Hoevelaken, waar hij opgroeide als zoon van een vertegenwoordiger in kantoorartikelen en een huisvrouw, besloot Olaf naar de School voor Journalistiek in Utrecht te gaan.[3][4] Hier koos hij voor fotograferen. Tijdens de lessen van zijn docent fotografie, de latere uitgever en galeriehouder Dirk van der Spek, begon hij met fotograferen voor de schoolkrant. Na zijn studie liep hij stage bij fotograaf André Ruigrok en begon met het maken van reportagefoto’s, ook in het Amsterdamse uitgaansleven.[5]

Na zijn afstuderen in 1980 richtte hij zich kort op documentaire fotografie. Tijdens een foto-opdracht van COC Nederland kwam Olaf in contact met de choreograaf Hans van Manen. Ze bleven daarna bevriend en ter ere van de negentigste verjaardag van Van Manen maakte Olaf een fotoserie.[6] Nadat Olaf in 1983 in contact was gekomen met Robert Mapplethorpe en Paul Blanca, verkoos hij de geënsceneerde fotografie.[7] De hoogste prijs die ooit voor een foto van Olaf op een veiling is betaald, bedraagt 27.168 euro. Het bedrag werd in New York in oktober 2009 geboden op de foto Hope 5 uit de serie Hope Portraits (2005).[8]

Erwin Olaf bij de lancering van de antihomogeweld-app "Bashing"

Olaf, zelf homoseksueel, was voorvechter van homo-emancipatie. Tweemaal was hij tijdens een actie betrokken bij een incident dat negatieve publiciteit genereerde.[9][10] Hierna besloot hij zich terug te trekken als 'Ambassadeur van Hoffelijkheid'.[11][9][10] In 2011 ontving Olaf, samen met het Amsterdamse politienetwerk Roze in Blauw, de Bob Angelo Penning van COC Nederland.[12]

In 2010 was Olaf een van de zes gasten in het televisieprogramma Zomergasten van de VPRO.[13]

In 1996 werd er longemfyseem bij hem geconstateerd. Olaf overleed op 20 september 2023 vrij plotseling op 64-jarige leeftijd in het Universitair Medisch Centrum Groningen, nadat hij een paar weken daarvoor een longtransplantatie had ondergaan.[14][15][4]

Werkzaamheden

Fotowerk

In de jaren tachtig maakte Erwin Olaf de fotoseries Squares (1984-1990) en Chessmen (1988). In deze tijd maakte hij veel foto's in zwart-wit. In zijn scènes met regelmatig naakte mensen, portretteert hij naast modellen en zichzelf ook bejaarden, kleine mensen en dikke mensen vaak in bondage kleding.[7] In 1985 verscheen zijn eerste fotoboek, Stadsgezichten van Erwin Olaf, en Fragmenten uit: Het Amsterdamse dromenboek van Guus Luijters. In het boek Joy uit 1993 is veel van zijn vroege werk opgenomen. Voor de serie Chessmen uit 1988 ontving hij de prijs voor jonge Europese fotografen.

Naast werk voor grote commerciële opdrachtgevers maakte Olaf in de jaren negentig een aantal vrije series,[16] waaronder Blacks (1990), Mind of their Own en de Patrick Bateman girls, een serie van vijf foto's waarbij Olaf voor het eerst gebruik maakte van computermanipulatie, geïnspireerd op Patrick Bateman, de hoofdpersoon uit American Psycho (1995), Mature (1999), Fashion Victims (2000) en Royal Blood (2000). In 1991 verscheen zijn eerste film, Tadzio, die hij samen met de schilder F. Franciscus maakte. In 2001/2002 volgde de serie Paradise the Club en in 2002/2003 de serie Separation.

Na de fotoserie Separation (2003) veranderde de toon van zijn werk. Thema's als kwetsbaarheid en eenzaamheid kwamen centraal te staan in zijn series Rain (2004), Hope (2005), Grief (2007), Fall (2008), Dusk (2009), Dawn (2010) en Hotel (2010). Tevens verschenen de fotoboeken Rain (alternatieve titel: Hope) en Grief in respectievelijk 2006 en 2007. De bijbehorende tentoonstelling was te zien in onder meer het Fotomuseum Den Haag, het Secca (North Carolina), Forma (Milaan), het Institut Néerlandais (Parijs), het Langhans Museum (Praag) en de Manege (Moskou).

Videowerk

Naast fotografie maakte Olaf regelmatig films en video-installaties. De films zijn soms onderdeel van een fotoserie of losse videokunstwerken.[17] Bovendien maakte hij een aantal videoclips voor Nederlandse artiesten, onder wie Karin Bloemen en Paul de Leeuw.

Werk in opdracht

Olaf heeft gefotografeerd in opdracht van multinationals zoals Heineken, Microsoft en Nokia. Desondanks is zijn vrije werk ook kritisch over grote merken, zoals in de serie Fashion Victims uit 2000. Hij werkte mee aan diverse internationale reclamecampagnes, zoals voor het kledingmerk Diesel, Nokia, Microsoft, de Italiaanse koffiebrander Lavazza en de Duitse autofabrikant BMW. Olaf fotografeerde ook in opdracht van tijdschriften, onder meer voor The New York Times, de Britse Sunday Times, de Franse krant Libération en het tijdschrift Citizen K. Daarnaast kreeg hij geregeld opdrachten van The New York Times Magazine, het Franse dagblad Le Monde, The Sunday Times Magazine (de bijlage van The Sunday Times) en het modetijdschrift Elle.

In 2013 ontwierp Olaf de beeldenaar van de nieuwe euromunt met het portret van koning Willem-Alexander.[18] In 2018 maakte Olaf de staatsieportretten van koning Willem-Alexander en koningin Máxima Zorreguieta.[19]

Waardering

Hij is een van de belangrijkste fotografen van het laatste kwart van de 20ste eeuw. Niet alleen omdat hij de homo-emancipatie een gezicht heeft gegeven, ook omdat zijn werk diep is geworteld in de visuele Nederlandse kunst.

— Taco Dibbits, directeur van het Rijksmuseum Amsterdam.

Zowel zijn reclamefotografie als zijn autonome werk zijn meerdere malen bekroond. Olaf won onder meer een Amerikaanse Lucie Award voor zijn oeuvre en in 2011 de Johannes Vermeerprijs.

In 2014 werd hij benoemd tot lid van de Akademie van Kunsten.[20] In 2019 werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.[21]

Olaf werd vertegenwoordigd door Hamiltons Gallery (Londen),[22] Flatland Gallery (Amsterdam), Edwynn Houk Gallery (New York), Gallery Kong (Korea), Danysz Gallery (Shanghai, Parijs), Galerie Rabouan Moussion (Parijs) en Izzy Gallery Toronto, Canada. Zijn werk is opgenomen in diverse collecties, waaronder die van het Groninger Museum, het Stedelijk Museum, Kunstmuseum Den Haag, het LAM museum en de particuliere verzamelaars Elton John, Joop van Caldenborgh en Martin Margulies. In 2018 schonk Olaf bijna vijfhonderd werken, zijn kerncollectie, aan het Rijksmuseum Amsterdam. Deze werden opgenomen in de nationale fotocollectie.[23]

In 2019 ontving Olaf de onderscheiding Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Hij kreeg deze onderscheiding volgens de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema voor "zijn toonaangevende foto's en zijn inzet voor de LHBTIQ+-gemeenschap".[24] In 2023 ontving Olaf de eremedaille voor Kunst en Wetenschap van de Huisorde van Oranje van koning Willem-Alexander.[25]

Exposities

Olaf heeft tentoonstellingen gehad in het Stedelijk Museum Amsterdam, de Frankfurter Kunstverein, het Museum of Contemporary Canadian Art in Toronto, Galleria Arte Moderna in Bologna, het Nederlands Instituut voor Mediakunst in Amsterdam, het Muzeum Sztuki w Łodzi in Łódź, Polen, het Chelsea Art Museum in New York, het Australian Centre for Photography in Sydney, het George Eastman House in New York, Maison européenne de la photographie in Parijs, DA2 in Salamanca, het Fotomuseum in Antwerpen, het Moscow Museum of Modern Art in Moskou, en Space E6 in Shenzhen, China. In 2015-2017 reisde de tentoonstelling Dutch Masters of Light met werk van Olaf en collega-fotograaf Hendrik Kerstens door Nieuw-Zeeland en Australië. Olaf vierde zijn zestigjarige verjaardag met een dubbeltentoonstelling in het Gemeentemuseum en het Fotomuseum in Den Haag.[26][27]

Boekuitgaven (selectie)

Zie ook

Externe links

Commons heeft media­bestanden in de categorie Erwin Olaf.
source: https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Erwin_Olaf&diff=67716964&oldid=26684689