Elektrische stroom: verschil tussen versies

Elektromagnetisme
	elektriciteit · magnetisme
	Elektrostatica elektrische lading · elektrisch veld ; elektrische potentiaal · wet van Coulomb ; elektrische flux · wet van Gauss
	Magnetostatica magnetisch veld · elektrische stroom ; wet van Ampère · lorentzkracht ; magnetische flux · dipoolmoment
	Elektrodynamica inductie · wetten van Maxwell ; elektromagnetische golf ; wet van Faraday
	Elektriciteitsleer spanning · stroom · weerstand ; condensator · spoel · impedantie ; wet van Ohm
	Wetenschappers Ampère · Coulomb · Faraday · Gauss ; Lorentz · Maxwell · Ohm · Tesla ; Volta · Weber · Ørsted

Elektrische stroom is het transport van elektrische lading. In een elektrisch netwerk vindt dit transport voornamelijk plaats door de beweging van elektronen door geleiders en halfgeleiders onder invloed van een potentiaalverschil. Ook de beweging van ionen in een elektrolyt of een plasma veroorzaken een elektrische stroom. In al deze gevallen vindt het ladingstransport plaats door de verplaatsing van ladingdragers. Daarnaast ontstaat ook een elektrische stroom als verandering van de elektrische flux, zoals tussen de platen van een condensator gedurende het laden en ontladen, zonder dat zich ladingsdragers verplaatsen.

De sterkte van elektrische stroom wordt gemeten in ampère (A), als de hoeveelheid per tijdseenheid verplaatste lading, en wel in coulomb (C) per seconde (s): 1 A = 1 C/s.

In verdunde gassen, elektrolytische oplossingen en gesmolten elektrolyten verplaatsen positieve en negatieve ionen zich in tegengestelde richtingen; in een metalen geleider bewegen de negatief geladen elektronen zich van de negatieve (elektronenoverschot) naar de positieve (elektronentekort) pool.

Richting en sterkte

Traditioneel wordt elektrische stroom uitgedrukt als de verplaatsing van positieve lading. Toen het bekend werd dat elektrische stroom doorgaans wordt veroorzaakt door elektronen die zich in tegengestelde richting verplaatsen, heeft men het elektron per definitie een negatieve lading toegekend. De oude definitie van stroomrichting bleef daardoor van kracht.

Elektrische stroomsterkte wordt doorgaans weergegeven met de letter $I$ (van intensiteit) en kan worden beschreven als verplaatsing van elektrische lading per tijdseenheid. Voor een stroom met constante sterkte is:

I={Q \over t}

,

waarin:

$I$ elektrische stroomsterkte is uitgedrukt in ampère (A)
$t$ de beschouwde tijd uitgedrukt in seconde (s)
$Q$ de in de tijd $t$ verplaatste hoeveelheid elektrische lading uitgedrukt in coulomb (C)

De sterkte van elektrische stroom wordt gemeten in ampère (symbool: A), en wordt informeel ook wel ampèrage genoemd naar analogie van voltage voor de elektrische spanning.

Als de stroomsterkte niet constant is, geldt voor de gemiddelde stroomsterkte ${\bar {I}}$ in een tijdsinterval ter lengte $\Delta t$ :

{\bar {I}}={\frac {\Delta Q}{\Delta t}}

,

met $\Delta Q$ de in het tijdsinterval verplaatste hoeveelheid lading.

De momentane stroomsterkte $I_{t}$ op het tijdstip $t$ is dan de limiet voor $\Delta t\to 0$ :

I_{t}=\lim _{\Delta t\to 0}{\frac {\Delta Q}{\Delta t}}={\frac {\mathrm {d} Q}{\mathrm {d} t}}

Een elektrische stroom ondervindt weerstand. Dit is niet het geval in supergeleiders waar geen spanning benodigd is of ontstaat.

In de volksmond wordt vaak over stroom gesproken waar spanning wordt bedoeld, met name in uitdrukkingen als: "er staat stroom op". Het woord is ook een metafoor voor de elektriciteitsvoorziening.

Meten van stroom

Voorbeeld van de uitlezing van een ampèremeter

Voor het meten van stroom dient een ampèremeter. Deze wordt in serie met de te meten stroomkring geschakeld. Om het te meten circuit niet te veel te beïnvloeden, moet het instrument zo weinig mogelijk spanningsverlies veroorzaken.

Een andere methode van stroommeting gebeurt met een stroomtang of ampèretang. Dit is een meetinstrument voor wisselstroom, uitgevoerd als een tang die om een stroomvoerende geleider wordt geklemd. In de tang wordt door het rondom de geleider ontstane magnetisch veld een stroom geïnduceerd die een maat is voor de stroom die door de omklemde geleider vloeit. In feite is een ampèretang een transformator in een speciale vorm, waarbij de te omklemmen geleider de primaire en de tang de secundaire wikkeling vormt.

Gelijkstroom en wisselstroom

Gelijkstroom is een elektrische stroom die in de tijd steeds dezelfde richting heeft (Engels: direct current, DC). Bij een wisselstroom (Engels: alternating current, AC) keert de stroom van ladingdragers periodiek van richting om.

Sterkste stroom in het heelal

De sterkste elektrische stroom in het heelal, namelijk 10¹⁸ A, is gemeten in het Seyfert melkwegstelsel 3C 303 in sterrenbeeld Boötes, dat materie uitspuwt in twee straalpijpen of jets van 150.000 lichtjaar lang.^[1]^[2]

Zie ook

↑ George van Hal en Ans Hekkenberg: Het kosmisch rariteitenkabinet, Fontaine uitgevers, Amsterdam 2019, EAN 9789059569577. Hoofdstuk CR-CRACK! De kosmische bliksemflits waar alle aardse bliksemflitsen bij in het niet vallen, p. 154-157.
↑ (en) Kronberg, Philipp P.; Lovelace, Richard V. E., Extragalactic circuits, transmission lines, and CR particle acceleration (CR, cosmic ray). ui.adsabs.harvard.edu, ISVHECRI 2014 - 18th International Symposium on Very High Energy Cosmic Ray Interactions, CERN, Geneva (augustus 2015). Geraadpleegd op 16 mei 2021.

[1] George van Hal en Ans Hekkenberg: Het kosmisch rariteitenkabinet, Fontaine uitgevers, Amsterdam 2019, EAN 9789059569577. Hoofdstuk CR-CRACK! De kosmische bliksemflits waar alle aardse bliksemflitsen bij in het niet vallen, p. 154-157.

[2] (en) Kronberg, Philipp P.; Lovelace, Richard V. E., Extragalactic circuits, transmission lines, and CR particle acceleration (CR, cosmic ray). ui.adsabs.harvard.edu, ISVHECRI 2014 - 18th International Symposium on Very High Energy Cosmic Ray Interactions, CERN, Geneva (augustus 2015). Geraadpleegd op 16 mei 2021.

[1]

[2]

@@ Regel 41: / Regel 41: @@
 ==Gelijkstroom en wisselstroom==
 [[Gelijkstroom]] is een elektrische stroom die in de tijd steeds dezelfde richting heeft (Engels: direct current, DC). Bij een [[wisselstroom]] (Engels: alternating current, AC) keert de stroom van ladingdragers periodiek van richting om.
+==Sterkste stroom in het heelal==
+De sterkste elektrische stroom in het heelal, namelijk 10<sup>18</sup> [[Ampère (eenheid)|A]], is gemeten in het [[Seyfert-stelsel|Seyfert melkwegstelsel]] [[3C 303]] in sterrenbeeld [[Ossenhoeder (sterrenbeeld)|Boötes]], dat materie uitspuwt in twee straalpijpen of [[Jet (astronomie)|jets]] van 150.000 [[lichtjaar]] lang.<ref>George van Hal en Ans Hekkenberg: ''Het kosmisch rariteitenkabinet'', Fontaine uitgevers, Amsterdam 2019, EAN 9789059569577. Hoofdstuk CR-CRACK! De kosmische bliksemflits waar alle aardse bliksemflitsen bij in het niet vallen, p. 154-157.</ref><ref>{{Citeer web |url=https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2015EPJWC..9913005K/abstract |titel=Extragalactic circuits, transmission lines, and CR particle acceleration (CR, cosmic ray) |bezochtdatum=16 mei 2021 |auteur= Kronberg, Philipp P. |auteurlink= |medeauteurs=Lovelace, Richard V. E. |datum=augustus 2015 |formaat= |werk=ui.adsabs.harvard.edu, ISVHECRI 2014 - 18th International Symposium on Very High Energy Cosmic Ray Interactions, CERN, Geneva |uitgever= |paginas= |taal=en |archiefurl= |archiefdatum= |citaat= }} </ref>
 == Zie ook ==

Elektromagnetisme

elektriciteit · magnetisme
Elektrostatica elektrische lading · elektrisch veld elektrische potentiaal · wet van Coulomb elektrische flux · wet van Gauss
Magnetostatica magnetisch veld · elektrische stroom wet van Ampère · lorentzkracht magnetische flux · dipoolmoment
Elektrodynamica inductie · wetten van Maxwell elektromagnetische golf wet van Faraday
Elektriciteitsleer spanning · stroom · weerstand condensator · spoel · impedantie wet van Ohm
Wetenschappers Ampère · Coulomb · Faraday · Gauss Lorentz · Maxwell · Ohm · Tesla Volta · Weber · Ørsted

Versie van 16 mei 2021 22:00

Richting en sterkte

Meten van stroom

Gelijkstroom en wisselstroom

Sterkste stroom in het heelal

Zie ook