Echten (Friesland): verschil tussen versies

**Echten**
Ychten
Plaats in Nederland
	;
Situering
Provincie	Friesland
Gemeente	De Friese Meren
Coördinaten	52° 52′ NB, 5° 48′ OL
Algemeen
Oppervlakte	3 km²
- land	2,47 km²
- water	0,52 km²
Inwoners ; (2023-01-01)	250 ; (83 inw./km²)
Woningvoorraad	120 woningen
Overig
Postcode	8537
Netnummer	0514
Woonplaatscode	2241
Belangrijke verkeersaders	N924
Foto's
	Huizen langs de Middenvaart
	De Laurentiuskerk
	Dorpscentrum met standbeeld "Het kind is er nog", een eerbetoon aan dorpelingen die in de Tweede Wereldoorlog Joodse kinderen verborgen hielden voor de Duitsers
	Echten in de lente
Portaal	Nederland ; Friesland

Echten (Fries: Ychten; Stellingwerfs: Echten) is een dorp in de gemeente De Friese Meren, in de Nederlandse provincie Friesland. Echten ligt ten noordoosten van Lemmer en ten zuiden van het Tjeukemeer.

De plaatselijk belangvereniging De Trije Doarpen behartigt de belangen van de dorpen Echten en net nabijgelegen Echtenerbrug en Delfstrahuizen.

In 2023 telde het dorp 250 inwoners. De buurtschap Commissiepolle ligt in hetzelfde postcodegebied als Echten.

Geschiedenis

De plaats werd vanaf de 13e eeuw vermeld als Acthne, Echene en Echtna. In 1511 lag de plaats in de grietenij van de Lemster fyfgea. Dat het dorp oud is, blijkt wel uit oude stukken van het jaar 1200, er woonden toen 23 gezinnen. De Sint-Laurentiuskerk in het oosten van het dorp dateert oorspronkelijk uit de 13e eeuw heeft een rijke historie en is genoemd naar de heilige Laurentius.

Begin 1825 was de kerk een schuilplaats en de redding voor veel mensen bij een grote overstroming als gevolg van dijkdoorbraken. Het water stond op veel plaatsen 1.50 meter boven maaiveld. Van de 182 woningen die destijds in Echten stonden, werden er meer dan 150 deels zwaar beschadigd. Juist in die tijd waren de verveningen nog in volle gang. De op het veld staande voorraden turf spoelden weg en het vee verdronk, met grote armoede tot gevolg.

Tot 1 januari 2014 behoorde Echten tot de gemeente Lemsterland.

Geografie

In het gebied van Echten zijn in de 19e eeuw enkele vaarten gegraven voor de afvoer van turf. Een voorbeeld hiervan is de in zuidoostelijk gebied gelegen Klijnsmavaart. Verder de Middenvaart en de Gieterse Vaart, welke meer op het gebied van Oosterzee ligt. Oorspronkelijk een gebied met veel bos afgewisseld met stukjes weidegrond. Later na 1750 is dit gebied voor een groot deel vergraven voor turfwinning en heeft het gebied in de loop der jaren grote veranderingen ondergaan.

Rond 1840 is men begonnen de uitgeveende plassen droog te malen en in cultuur te brengen. Waar eens de veengravers werkten kwamen nu de boeren. Land was water geworden en water werd weer land.

Het Tjeukemeer is met zijn 2116 hectare het grootste meer van Friesland. In 1856 had men plannen tot inpolderen van het meer afgerond. Zo moesten er 6 watermolens worden gebouwd, een sluis, enkele kilometers vaart worden gegraven, alsmede wegen worden aangelegd. De totale kosten werden geraamd op fl. 459.165,00 of omgerekend fl. 218,65 per ha.

Dat het plan niet is uitgevoerd, kwam omdat er onvoldoende financiële middelen binnenkwamen en de grondsoort niet al te besta was als polderbodem. Hierdoor is het Tjeukemeer behouden gebleven.

Bezienswaardigheden

Aan het Tjeukemeer staat het gemaal Echten dat het water loost op de Friese boezem. Bij het gemaal staat het standbeeld van Tsjûke en March. Bij dat standbeeld wordt een tekst vermeld die het ontstaan van het Tsjûkemar verklaart.

Voor de watersporter zijn er een paar eilanden in het meer gemaakt met de toepasselijke namen Tsjûkepolle en Marchjepolle.

Openbaar vervoer

Lijn (5)48: Heerenveen - Rottum - Sintjohannesga - Rotsterhaule - Rohel - Vierhuis - Delfstrahuizen - Echtenerbrug - Echten - Oosterzee - Lemmer v.v.

Geboren in Echten

Æbele Everts Kluwer, (22 november 1861), grondlegger van NV Uitgeversmaatschappij Æ.E. Kluwer. Overleed op 16 mei 1933 op zijn buitenhuis “Octavo” in Epse.
Hendrik Freerk Tillema, (5 juli 1870), apotheker en limonade fabrikant in eerste gewapende betonfabriek met lopende band in Semarang, Indonesië. Schrijver,fotograaf en filmmaker. Gemeenteraadslid Semarang. Overleed in 1952 in Bloemendaal.
Klaas Jansma (4 januari 1949), schrijver en radiopresentator

Zie ook

Bronnen, noten en/of referenties

G. van Berkel & K. Samplonius (2018), Nederlandse plaatsnamen verklaard

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen

Zie de categorie Echten (Friesland) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023-1] Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen

[1]

@@ Regel 4: / Regel 4: @@
 | detailkaart =
 | detailkaartbijschrift =
-| provincie = {{NL-vlag|Friesland}}
+| provincie = [[Friesland]]
-| gemeente = {{NL-vlag|De Friese Meren}}
+| gemeente = [[De Friese Meren]]
 | inwoners =
 | datum inwoners =
-| verkeersader = {{Pictogram weg Nederland A-weg|6}} {{Pictogram weg Nederland N-weg|924}}
+| verkeersader = {{Pictogram weg Nederland N-weg|924}}
 | netnummer = 0514
 | postcode = 8537
@@ Regel 24: / Regel 24: @@
 }}
-'''Echten''' ([[Westerlauwers Fries|Fries]]: ''Ychten''; [[Stellingwerfs]]: ''Echten'') is een dorp in de gemeente [[De Friese Meren]], in de [[Nederland]]se provincie [[Friesland]]. Het ligt noordoosten van [[Lemmer]] aan de zuidrand van het [[Tjeukemeer]].
+'''Echten''' ([[Westerlauwers Fries|Fries]]: ''Ychten''; [[Stellingwerfs]]: ''Echten'') is een dorp in de gemeente [[De Friese Meren]], in de [[Nederland]]se provincie [[Friesland]]. Echten ligt ten noordoosten van [[Lemmer]] en ten zuiden van het [[Tjeukemeer]].
+De plaatselijk belangvereniging De Trije Doarpen behartigt de belangen van de dorpen Echten en net nabijgelegen [[Echtenerbrug]] en [[Delfstrahuizen]].
-Echten is samen met de nabijgelegen [[Echtenerbrug]] en Delfstrahuizen verenigd in Plaatselijk Belang De Trije Doarpen. Deze drie dorpen worden dan weer samen met het dorp [[Oosterzee]] ook ''Tjeukemeer-Zuid'' genoemd.
-In {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|TXT=Year}} telde het dorp {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|2241}} inwoners. Onder het dorp valt ook de buurtschap [[Commissiepolle]]. Van oorsprong viel Echtenerbrug ook (grotendeels) tot het dorp. Bij de grens met Echternerburg staat de [[Sint-Laurentiuskerk (Echten)|Sint-Laurentiuskerk]].
+In {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|TXT=Year}} telde het dorp {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|2241}} inwoners. De buurtschap [[Commissiepolle]] ligt in hetzelfde postcodegebied als Echten.
 ==Geschiedenis==
-In 1245 werd de plaats vermeld als ''Acthne'' en in 1335 als ''Echene''. In 1511 wordt Echten geschreven als Echtna, liggende in de [[grietenij]] van [[Lemster fyfgea]]. Dat het dorp oud is, blijkt wel uit oude stukken van het jaar [[1200]], er woonden toen 23 gezinnen. De [[Sint-Laurentiuskerk (Echten)|Sint-Laurentiuskerk]] dateert oorspronkelijk uit de 13e eeuw heeft een rijke historie en is genoemd naar de [[Laurentius van Rome|heilige Laurentius]].
+De plaats werd vanaf de 13e eeuw vermeld als ''Acthne,'' ''Echene'' en ''Echtna.'' In 1511 lag de plaats in de [[grietenij]] van de [[Lemster fyfgea]]. Dat het dorp oud is, blijkt wel uit oude stukken van het jaar [[1200]], er woonden toen 23 gezinnen. De [[Sint-Laurentiuskerk (Echten)|Sint-Laurentiuskerk]] in het oosten van het dorp dateert oorspronkelijk uit de 13e eeuw heeft een rijke historie en is genoemd naar de [[Laurentius van Rome|heilige Laurentius]].
-In begin [[1825]] is de kerk een schuilplaats en redding geweest voor veel mensen, want in dat jaar was er een grote [[overstroming]] als gevolg van [[Dijkdoorbraak|dijkdoorbraken]]. Het water stond op veel plaatsen 1.50 meter boven [[maaiveld]]. Van de 182 woningen die destijds in Echten stonden, zijn er meer dan 150 deels zwaar beschadigd en verdwenen. Juist in die tijd waren de [[vervening]]en nog in volle gang. De op het veld staande voorraden [[turf (brandstof)|turf]] spoelden weg en het vee verdronk, waardoor ook de armoede daarna groot was.
+Begin [[1825]] was de kerk een schuilplaats en de redding voor veel mensen bij een grote [[overstroming]] als gevolg van [[Dijkdoorbraak|dijkdoorbraken]]. Het water stond op veel plaatsen 1.50 meter boven [[maaiveld]]. Van de 182 woningen die destijds in Echten stonden, werden er meer dan 150 deels zwaar beschadigd. Juist in die tijd waren de [[vervening]]en nog in volle gang. De op het veld staande voorraden [[turf (brandstof)|turf]] spoelden weg en het vee verdronk, met grote armoede tot gevolg.
 Tot 1 januari 2014 behoorde Echten tot de gemeente [[Lemsterland]].
@@ Regel 40: / Regel 40: @@
 In het gebied van Echten zijn in de [[19e eeuw]] enkele vaarten gegraven voor de afvoer van turf. Een voorbeeld hiervan is de in zuidoostelijk gebied gelegen [[Klijnsmavaart]]. Verder de [[Middenvaart (Echten)|Middenvaart]] en de [[Gieterse Vaart]], welke meer op het gebied van [[Oosterzee]] ligt. Oorspronkelijk een gebied met veel bos afgewisseld met stukjes weidegrond. Later na [[1750]] is dit gebied voor een groot deel vergraven voor [[Turfsteken|turfwinning]] en heeft het gebied in de loop der jaren grote veranderingen ondergaan.
-Rond 1840 is men begonnen de uitgeveende plassen droog te malen en in [[cultuur]] te brengen. Enkele percelen die herinneren aan de vorige periode zijn nog terug te vinden in het gebied, ook de drie sluisjes die voor de afvoer zijn gebruikt zijn nog terug te vinden. Waar eens de veengravers werkten kwamen nu de boeren. Land was water geworden en water werd weer land.
+Rond 1840 is men begonnen de uitgeveende plassen droog te malen en in [[cultuur]] te brengen. Waar eens de veengravers werkten kwamen nu de boeren. Land was water geworden en water werd weer land.
 Het Tjeukemeer is met zijn 2116 hectare het grootste meer van Friesland. In [[1856]] had men plannen tot inpolderen van het meer afgerond. Zo moesten er 6 watermolens worden gebouwd, een [[Sluis (waterbouwkunde)|sluis]], enkele kilometers vaart worden gegraven, alsmede wegen worden aangelegd. De totale kosten werden geraamd op fl. 459.165,00 of omgerekend fl. 218,65 per ha.
@@ Regel 48: / Regel 48: @@
 ==Bezienswaardigheden==
 [[File:Netherlands, Echten, historic pumping station.jpg|thumb|260px|left|Gemaal Echten]]
-Aan het [[Tjeukemeer]] staat het [[gemaal Echten]] dat het water loost op de [[Friese boezem]]. Hier staat ook het standbeeld van ''[[Tsjûke en March]]''. Bij dat standbeeld wordt een tekst vermeld die het ontstaan van het Tsjûkemar verklaart.
+Aan het [[Tjeukemeer]] staat het [[gemaal Echten]] dat het water loost op de [[Friese boezem]]. Bij het gemaal staat het standbeeld van ''[[Tsjûke en March]]''. Bij dat standbeeld wordt een tekst vermeld die het ontstaan van het Tsjûkemar verklaart.
-Voor de watersporter zijn er een paar [[Eiland|eilanden]] in het meer gemaakt met de toepasselijke namen van [[Tsjûkepolle]] en [[Marchjepolle]]. De namen heeft men ontleend aan de legende van het Tjeukemeer.
+Voor de watersporter zijn er een paar [[Eiland|eilanden]] in het meer gemaakt met de toepasselijke namen [[Tsjûkepolle]] en [[Marchjepolle]].
 ==Openbaar vervoer==

Huidige versie van 7 mei 2024 om 21:39