Delfstrahuizen: verschil tussen versies

**Delfstrahuizen**
Plaats in Nederland
	;
Situering
Provincie	Friesland
Gemeente	De Friese Meren
Coördinaten	52° 53′ NB, 5° 50′ OL
Algemeen
Oppervlakte	14,61 km²
- land	7,95 km²
- water	6,65 km²
Inwoners ; (2023-01-01)	485 ; (33 inw./km²)
Woningvoorraad	224 woningen
Overig
Postcode	8508
Netnummer	0514
Woonplaatscode	2240
Belangrijke verkeersaders	A6 N924
Foto's
	De Jacobuskerk
Portaal	Nederland ; Friesland

Delfstrahuizen (Fries: Dolsterhuzen of Dolsterhûzen; Stellingwerfs: Delfstrehuzen) is een dorp in de gemeente De Friese Meren, in de Nederlandse provincie Friesland. Delfstrahuizen ligt tussen Lemmer en Wolvega, naast Echtenerbrug ten zuiden van het Tjeukemeer. Het dorp vormt samen met Echtenerbrug een tweelingdorp.

Delfstrahuizen, Echtenerbrug en Echten hebben een gezamenlijke plaatselijk belangvereniging De Trije Doarpen. In 2023 telde Delfstrahuizen 485 inwoners. De buurtschap Zevenbuurt ligt in hetzelfde postcodegebied als Delfstrahuizen.

Geschiedenis

Delfstrahuizen is ontstaan in een laagveengebied. De naam zou volgens taalkundigen afgeleid zijn van het oud-friese woord ‘delva’ wat afgraven of afgegraven water betekent. Het oorspronkelijke dorp lag ongeveer een kilometer noordelijker, aan Marwei ten noorden van de Trekkersweg.

Vanaf de 15e eeuw werd de plaats vermeld als Nye Delfsterhuisen en Olde Delfsterhuisen, Delffsterhuijssen, Delstra-Huysen, Delsterhuysen en Delfterhuys. Het dorp lag vanaf de 15e eeuw in het gouw Zevenwouden.

De verveningen die in omliggende plaatsen al een grote omvang hadden aangenomen, zijn bij Delfstrahuizen pas veel later op gang gekomen. Hier en daar was een klein begin (graverijtje), maar de echte vervening kwam pas op gang in de tweede helft van de 19e eeuw. Het gebied van Delfstrahuizen heeft hierdoor een metamorfose ondergaan. Dat in Delfstrahuizen in vroeger tijden veel bos is geweest bewijzen de stobben en stronken die bij de landontginning en droogmaking van veengaten aan het licht zijn gekomen.

Aan het eind van de 17e eeuw ontstond bij een brug over de Pier Christiaansloot halverwege de weg naar Echten een nederzetting. Deze plaats groeide uiteindelijk aan beide kanten van de burg en werd de plaats Echtenerbrug die deels op het grondgebied van Delfstrahuizen lag. In de 19e eeuw groeide Echtenerbrug verder tot een dorp. Doordat Echtenerbrug deels op het grondgebied van Delfstrahuizen lag, werden de twee plaatsen vaak als één beschouwd, ook al lag de oorspronkelijke plaats Delfstrahuizen nog altijd een stukje naar het noorden.

De twee dorpen lagen tot 1984 in twee verschillende gemeenten. Bij de gemeentelijke herindeling voor 1984 werd Delfstrahuizen toegevoegd aan de Lemsterland. Daarvoor behoorde het tot de gemeente Haskerland en tot 1934 in de gemeente Schoterland. Sinds 2014 ligt de plaats in de gemeente De Friese Meren.

Omgeving

Het dorpsgebied heeft zijn weidsheid behouden, maar heeft nog duidelijk de kenmerken van een veenpoldergebied. Bij Zevenbuurt loopt de oude rivier de Tjonger, aan de oostkant van het dorpsgebied.

Delfstrahuizen aan de Pier Christiaansloot
Lenteavond met het skûtsje "De Trije Doarpen"

Openbaar vervoer

Lijn (5)48: Heerenveen - Rottum - Sintjohannesga - Rotsterhaule - Rohel - Vierhuis - Delfstrahuizen - Echtenerbrug - Echten - Oosterzee - Lemmer vv.

Sport

Sinds 1934 kent het dorp de voetbalvereniging VV Delfstrahuizen.

Zie ook

Lijst van gemeentelijke monumenten in Delfstrahuizen

Bronnen, noten en/of referenties

G. van Berkel & K. Samplonius (2018), Nederlandse plaatsnamen verklaard
Geschiedenis van de Stellingwerven en Noordwest Overijssel

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen

Zie de categorie Delfstrahuizen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023-1] Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen

[1]

@@ Regel 3: / Regel 3: @@
 | detailkaart =
 | detailkaartbijschrift =
-| provincie = {{NL-vlag|Friesland}}
+| provincie = [[Friesland]]
-| gemeente = {{NL-vlag|De Friese Meren}}
+| gemeente = [[De Friese Meren]]
 | inwoners =
 | datum inwoners =
@@ Regel 19: / Regel 19: @@
 }}
 [[Bestand:Atlas Schoemaker-FRIESLAND-DEEL2-2091V-Friesland, Delfstrahuizen.jpeg|thumb|260px|De kerk en [[klokkenstoel]] van Delfstrahuizen in Schooterland, Atlas Schoemaker: Friesland1710-1735]]
-'''Delfstrahuizen''' ([[Westerlauwers Fries|Fries]]: ''Dolsterhuzen'' of ''Dolsterhûzen''; [[Stellingwerfs]]: ''Delfstrehuzen'') is een dorp in de gemeente [[De Friese Meren]], in de [[Nederland]]se provincie [[Friesland]]. Het ligt ten noordoosten van [[Lemmer]] en aan de zuidoost/oostkant van het [[Tjeukemeer]].
+'''Delfstrahuizen''' ([[Westerlauwers Fries|Fries]]: ''Dolsterhuzen'' of ''Dolsterhûzen''; [[Stellingwerfs]]: ''Delfstrehuzen'') is een dorp in de gemeente [[De Friese Meren]], in de [[Nederland]]se provincie [[Friesland]]. Delfstrahuizen ligt tussen [[Lemmer]] en [[Wolvega]], naast [[Echtenerbrug]] ten zuiden van het [[Tjeukemeer]]. Het dorp vormt samen met [[Echtenerbrug]] een [[tweelingdorp]].
+Delfstrahuizen, Echtenerbrug en Echten hebben een gezamenlijke plaatselijk belangvereniging ''De Trije Doarpen''. In {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|TXT=Year}} telde Delfstrahuizen {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|2240}} inwoners. De buurtschap [[Zevenbuurt]] ligt in hetzelfde postcodegebied als Delfstrahuizen.
-Het dorp vormt samen met [[Echtenerbrug]] een [[tweelingdorp]]. Een oorspronkelijk deel van Echtenerbrug dat van oorsprong op het dorpsgebied van Delfstrahuizen lag werd in 1984 door een grenscorrectie echt geheel onderdeel van Delfstrahuizen. Het centrum van Delfstrahuizen schoof ook op naar Echtenerbrug. Men spreekt daarom ook wel van één woonkern.
-Delfstrahuizen en Echtenerbrug worden samen met [[Echten (Friesland)|Echten]] en [[Oosterzee]] dan ook weer ''Tjeukemeer-Zuid'' genoemd. Delfstrahuizen, Echtenerbrug en Echten zijn dan weer verenigd in ''Plaatselijk Belang De Trije Doarpen''. In {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|TXT=Year}} telde Delfstrahuizen {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|2240}} inwoners. Onder het dorp valt ook de buurtschap [[Zevenbuurt]] en een deeltje van de buurtschap [[Vierhuis (De Friese Meren)|Vierhuis]].
 ==Geschiedenis==
-Delfstrahuizen is gelegen in een [[laagveen]]gebied en heeft een oppervlakte van 1145 hectare. De naam zou volgens taalkundigen afgeleid van het oud-friese woord ‘delva’ wat afgraven of afgegraven water betekent. De huizen bij de ‘delf’ dus Delfstrahuizen. De kern van Delfstrahuizen lag van oorsprong van aan de Marwei ten noorden van de Trekkersweg.
+Delfstrahuizen is ontstaan in een [[laagveen]]gebied. De naam zou volgens taalkundigen afgeleid zijn van het oud-friese woord ‘delva’ wat afgraven of afgegraven water betekent. Het oorspronkelijke dorp lag ongeveer een kilometer noordelijker, aan Marwei ten noorden van de Trekkersweg.
-In 1408 werd de plaats opgedeeld vermeld als ''Nye Delfsterhuisen'' en ''Olde Delfsterhuisen''. In 1511 spreekt men van één plaats, die werd vermeld als ''Delffsterhuijssen'', ''Delstra-Huysen'' als wel ''Delsterhuysen''. En in 1579 werd het vermeld als ''Delfterhuys''.
+Vanaf de 15e eeuw werd de plaats vermeld als ''Nye Delfsterhuisen'' en ''Olde Delfsterhuisen,'' ''Delffsterhuijssen'', ''Delstra-Huysen,'' ''Delsterhuysen en'' ''Delfterhuys''. Het dorp lag vanaf de 15e eeuw in het gouw [[Zevenwouden]].
-Het dorp was gelegen in [[Zevenwouden]]. Dit gebied was in de eerste helft van de vijftiende eeuw ontstaan uit een verbond van zeven delen, namelijk; [[Utingeradeel]], [[Aengwirden]], [[Oosterzeesterland]], [[Mirderland]], [[Haskerland]], [[Schoterland]] en [[Doniawerstal]].
+De [[vervening]]en die in omliggende plaatsen al een grote omvang hadden aangenomen, zijn bij Delfstrahuizen pas veel later op gang gekomen. Hier en daar was een klein begin ([[Turfput|graverijtje]]), maar de echte vervening kwam pas op gang in de tweede helft van de 19e eeuw. Het gebied van Delfstrahuizen heeft hierdoor een metamorfose ondergaan. Dat in Delfstrahuizen in vroeger tijden veel bos is geweest bewijzen de stobben en stronken die bij de landontginning en [[Droogmakerij|droogmaking]] van [[Petgat|veengat]]en aan het licht zijn gekomen.
-Tegen het eind van de 17e eeuw en begin 18e eeuw ontstond er bij een brug aan de zuidrand met Echten een nieuwe nederzetting. Deze ontwikkelde zich uiteindelijk aan beide kanten van de burg. Dit was de buurtschap Echtenerbrug dat als een satellietnederzetting van Echten was ontstaan maar deels ook op het grondgebied van Delfstrahuizen lag.
+Aan het eind van de 17e eeuw ontstond bij een brug over de [[Pier Christiaansloot]] halverwege de weg naar Echten een nederzetting. Deze plaats groeide uiteindelijk aan beide kanten van de burg en werd de plaats Echtenerbrug die deels op het grondgebied van Delfstrahuizen lag. In de 19e eeuw groeide Echtenerbrug verder tot een dorp. Doordat Echtenerbrug deels op het grondgebied van Delfstrahuizen lag, werden de twee plaatsen vaak als één beschouwd, ook al lag de oorspronkelijke plaats Delfstrahuizen nog altijd een stukje naar het noorden.
-De [[vervening]]en die in omliggende plaatsen al een grote omvang hadden aangenomen, zijn bij Delfstrahuizen pas veel later op gang gekomen. Hier en daar was een klein begin ([[Turfput|graverijtje]]), maar de echte vervening kwam pas op gang in de tweede helft van de 19e eeuw. Het gebied van Delfstrahuizen heeft hierdoor een metamorfose ondergaan. Dat in Delfstrahuizen in vroeger tijden veel bos is geweest bewijzen de stobben en stronken die bij de landontginning en [[Droogmakerij|droogmaking]] van [[Petgat|veengat]]en aan het licht zijn gekomen.
-In de 19e eeuw groeide ook Echtenerbrug wat maar de echte groei was in het begin van de twintigste eeuw wanneer het een echt dorp werd. Doordat een deeltje Echtenerbrug op het grondgebied van Delfstrahuizen is gelegen werden de twee eigenlijk als een eenheid beschouwd. Ook al lag de kern van Delfstrahuizen dan nog altijd ten noorden van de latere Trekkersweg. De twee dorpen lagen tot 1984 in twee verschillende gemeenten. Bij de [[gemeentelijke herindeling]] voor 1984 werd Delfstrahuizen toegevoegd aan de [[Lemsterland]]. Daarvoor behoorde het tot de gemeente [[Haskerland]] en tot 1934 in de gemeente [[Schoterland]]. Daarna verschoof langzaam het centrum van het dorp naar de brug en de oude gemeentegrens bij de [[Pier Christiaansloot]]. Sinds 2014 liggen de twee plaatsen in de gemeente De Friese Meren.
+De twee dorpen lagen tot 1984 in twee verschillende gemeenten. Bij de [[gemeentelijke herindeling]] voor 1984 werd Delfstrahuizen toegevoegd aan de [[Lemsterland]]. Daarvoor behoorde het tot de gemeente [[Haskerland]] en tot 1934 in de gemeente [[Schoterland]]. Sinds 2014 ligt de plaats in de gemeente De Friese Meren.
 ==Omgeving==
-Het dorpsgebied heeft zijn weidsheid behouden, maar heeft nog duidelijk de kenmerken van een veenpoldergebied. In Vierhuizen loopt de [[Broeresloot (Vierhuis)|Broeresloot]], dat als dorpsgrens geldt. Bij Zevenbuurt loopt de oude rivier de [[Tjonger]], aan de oostkant van het dorpsgebied.
+Het dorpsgebied heeft zijn weidsheid behouden, maar heeft nog duidelijk de kenmerken van een veenpoldergebied. Bij Zevenbuurt loopt de oude rivier de [[Tjonger]], aan de oostkant van het dorpsgebied.
 <gallery widths="200" heights="150">
 Netherlands, Delfstrahuizen (2).jpg|Delfstrahuizen aan de Pier Christiaansloot
@@ Regel 57: / Regel 54: @@
 * G. van Berkel & K. Samplonius (2018), Nederlandse plaatsnamen verklaard
 * Geschiedenis van de Stellingwerven en Noordwest Overijssel
-* [https://www.frieslandwonderland.nl/?pagina=plaats&id=360 Frieslandwonderland.nl (Stichting Fryslâns Ferline)]; NoordBoek - Peter Karstkarel
 {{References}}
 }}

Versie van 31 mrt 2024 15:53

Geschiedenis

Omgeving

Openbaar vervoer

Sport

Zie ook