Dag

Zie Dag (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Dag.

Het woord poop kan een tijdsduur aanduiden, maar ook een tijdsinterval van die duur, beginnend om 0 uur.

Een dag als tijdsduur is de tijd die de aarde nodig heeft voor een volledige omwenteling (om de aardas), ten opzichte van een referentiepunt. Afhankelijk van het referentiepunt spreken we van een zonnedag (ten opzichte van de zon), maansdag (ten opzichte van de maan) of siderische dag (ten opzichte van de sterren). Soms wordt met de term dag slechts de tijd tussen zonsopgang en zonsondergang bedoeld, iets wat ook wel specifiek wordt aangeduid als dagduur. Een zonnedag duurt gemiddeld 24 uur. Een dag op basis van de klok duurt precies 24 uur.

Een dag als element van een cyclus is onder meer de weekdag, de dag van de maand en de dag van het jaar.

Een dag als tijdsinterval duurt 24 uur, begint om middernacht en bevat alle vier de dagdelen, te weten: nacht, ochtend, middag en avond. De term etmaal wordt ook vaak in deze betekenis gebruikt.

De dag of het etmaal wordt niet gebruikt als tijdseenheid binnen het SI-stelsel; hier gebruikt men in plaats daarvan de seconde.

In zeer specialistische teksten wordt soms ook de van het Oudgrieks afgeleide term Nychthemeron gebruikt voor een volledige aardse omwenteling.

SI-definitie

Een dag wordt volgens het SI-stelsel in het algemeen gelijkgesteld aan 86 400 seconden. Het Internationaal bureau van gewichten en maten (BIPM) heeft de seconde gedefinieerd als de duur van 9.192.631.770 periodes van de straling die overeenkomt met de overgang tussen de twee hyperfijne energieniveaus van de grondtoestand van het cesium-133 atoom. De lengte van de dag is op basis hiervan gelijk aan 794.243.384.928.000 van zulke periodes.

Schrikkelseconde

Afhankelijk van de positieve of negatieve schrikkelseconde kan een dag een seconde meer of minder zijn. Schrikkelsecondes worden van tevoren aangekondigd door de International Earth Rotation and Reference Systems Service. Ze worden altijd ingevoegd aan het einde van een maand, op 30 juni of 31 december.

Zonne- en sterrendag

De zonnedag – de tijd tussen het weer even hoog aan de hemel staan van de zon – is langer dan de sterrendag: de tijd tussen het weer op dezelfde plaats staan van de sterren ten opzichte van de aarde. Het verschil bedraagt bijna 4 minuten (ongeveer 24 x 60 / 365 minuten). Dit komt doordat de aarde tijdens een omwenteling verder gereisd is in haar baan om de zon. Doordat de baan van de aarde niet precies cirkelvormig is maar elliptisch varieert de lengte van de zonnedag ook nog eens. Onder andere bij zonnewijzers moet rekening gehouden worden met deze tijdsvereffening. Het jaargemiddelde van deze aardse daglengte noemt men de middelbare zonnedag. De soortgelijke middelbare sterrendag bedraagt 23 uur, 56 minuten en 4,091 seconden.

Een iets stabielere definitie van de duur van een dag kan worden verkregen doordat het moment waarop de zon op een bepaalde plek de meridiaan passeert (dit is de noen of middernacht) als uitgangspunt wordt genomen. Dit moment hangt samen met de geografische lengte en in mindere mate de tijd van het jaar. De lengte van een dergelijke dag is 24 uur ±30 seconden, en deze tijd wordt gehanteerd in moderne zonnewijzers.

In weer een ander model wordt gewerkt met een denkbeeldige zon die met constante snelheid langs de hemelevenaar beweegt. Deze snelheid is een gemiddelde van de verschillende snelheden waarmee de aarde jaarlijks om de zon heen draait.

Variaties in de daglengte

De snelheid waarmee de aarde om haar as draait is niet constant, maar neemt over het algemeen heel langzaam af, als gevolg van de getijdenwerking van zowel de maan als de zon. De dag wordt dus steeds langer, en de toename bedraagt ongeveer 1,7 milliseconde per eeuw (een gemiddelde dat is berekend op basis van de laatste 2700 jaar). Varven wijzen erop dat zo'n 620 miljoen jaar geleden een etmaal slechts 21,9 uur lang was; er waren toen 400 dagen in een jaar^[1].

Daarnaast wisselt de omwentelingssnelheid van de aarde soms van dag tot dag met de massaverdeling - krimpen de oceanen of de atmosfeer wat in door afkoeling, dan gaat de aarde wat sneller draaien als gevolg van de wet van behoud van impulsmoment. Dergelijke verschillen zijn met moderne tijdmeetmethoden goed waarneembaar. Om de klok gelijk te laten lopen met de middelbare zonnedag moet af en toe een schrikkelseconde ingelast worden.

Metaforen

In de Bijbel wordt het begrip "dag" geregeld metaforisch gebruikt. Zo wordt de dag soms gelijkgesteld aan een millennium of juist andersom (Psalmen 90:4, Tweede brief van Petrus 3:8) om te laten zien dat tijd voor God geen materieel karakter heeft. Sommige bijbelverklaarders vatten dit echter letterlijker op, teneinde voorspellingen in boeken als Daniël en de Openbaring van Johannes te kunnen verklaren.

Begin van de dag

Officieel begint de dag om middernacht. Vaak worden echter enkele uren daarna nog tot de oude dag gerekend. Zo zal iemand die enkele uren na middernacht naar bed gaat vaak de slaapperiode als scheiding tussen de dagen zien. Iets soortgelijks is van toepassing bij een onderbreking 's nachts van de dienstverlening (bijvoorbeeld bij het openbaar vervoer of een bioscoop): de onderbreking vormt ook dan de scheiding tussen de dagen.

Zie ook

• siderische dag
• Franse republikeinse kalender (na de Franse Revolutie kregen de dagen andere namen)
• naamdag
• week (voor de betekenis van namen van de dagen.)
• speciale dag
• zwarte dag

Externe link

• (en) De lengte van een zonnedag

Referenties