Concentratiekamp: verschil tussen versies

Een concentratiekamp is een kamp waar mensen meest onder militaire dwang bijeengebracht worden. Een concentratiekamp is een inrichting, om politieke tegenstanders of anderszins ongewenste mensen op grond van etnische, religieuze of sociale kenmerken te isoleren en psychisch en/of fysiek te breken, in sommige gevallen te doden. Het insluiten in een kamp gebeurt doorgaans voor onbepaalde tijd, door administratieve handelingen, zonder tussenkomst van een rechtbank en rechtshulp en zonder enig recht op inspraak. Het begrip concentratiekamp is voor een groot deel bepaald door hun gebruik tijdens de Tweede Wereldoorlog, waarin het vaak gelijkgesteld is aan de vernietigingskampen.

Begrip

Met het begrip concentratiekamp worden in het spraakgebruik vaak verschillende zaken aangeduid: interneringskampen, werkkampen vernietigingskampen, die elk een andere bestaansgrond hebben en die soms in elkaar overlopen:

Interneringskampen

In interneringskampen staat de controle op politieke tegenstanders of politiek onbetrouwbare bevolkingsgroepen centraal. Krijgsgevangenkampen zijn eveneens interneringskampen, waarbij hier echter steeds internationaal-rechtelijke normen gelden.

Werkkampen

In werkkampen worden inzaten gedwongen tot dwangarbeid (in tegenstelling tot vernietigingskampen, waar niet arbeid maar de directe dood het doel is). De inzaten stierven als gevolg van zware dwangarbeid, ondervoeding en ziekte. homos stinken

Vernietigingskampen

Vernietigingskampen hebben de vernietiging van mensen tot doel. Een ongeëvenaard voorbeeld zijn de tussen 1941 en 1942 gebouwde vernietigingskampen tijdens het Duitse nationaal-socialisme. Het doel van deze kampen was de zo snel mogelijke en grootschalige vernietiging van joden door middel van gifgas. Ook Roma en mensen van Slavische afkomst belandden in vernietigingskampen.

Geschiedenis

Concentratiekampen zijn een Britse uitvinding en worden vaak toegeschreven aan Lord Kitchener. Zij werden voor het eerst toegepast in de Boerenoorlog van 1899-1902. In de uitgestrekte Transvaal, waar de Britse troepen de grootste moeite hadden de guerillatactieken van de Boeren het hoofd te bieden, dwongen zij de vrouwen en kinderen van de strijders in zulke kampen bijeen. De tactiek had succes, maar was voor de getroffen bevolking een verschrikkelijke ervaring. Men zou kunnen zeggen dat daarmee de oorlogsvoering van het slagveld naar de burgerbevolking verschoof. In de verdere 20e eeuw zou die ontwikkeling alleen nog maar sterker worden.

Tweede Wereldoorlog

Met name in de Tweede Wereldoorlog gebeurde de toepassing van het concentratiekamp als strijdmiddel tegen burgers op grote schaal. De meest beruchte vorm daarvan waren ongetwijfeld de vernietigingskampen die in Nazi-Duitsland werden ingericht met als doel het plegen van de volkerenmoord op de joden en andere bevolkingsgroepen. Daarnaast waren er echter vele andere toepassingen. Ook in de door Japan bezette gebieden waren de kampen, waarin onder anderen de Nederlanders van voormalig Nederlands-Indië opgesloten werden, oorden die het begrip 'een hel op aarde' maar al te dicht benaderden. Hoewel het lot van mensen van Japanse afkomst in de Verenigde Staten niet op dezelfde lijn gesteld kan worden (zij werden in elk geval goed verzorgd), werden ook zij in een concentratiekamp gestopt. Het heeft vele jaren geduurd voor hun leed erkend werd.

Duitsland

De zeven NS-Vernietigingskampen:

• Maly Trostenets in Belarus
• Majdanek bij Lublin in Polen
• Belzec in Polen
• Sobibór in Polen
• Treblinka in Polen
• Chelmno (Duits:Kulmhof) in Polen
• Auschwitz in Polen

Italië

Vernietigingskamp:

• Risiera di San Saba in Triëst

Italiaanse concentratiekampen sinds begin 1942:

• Rab, eiland in Dalmatië
• Chiesanuova bij Padua
• Molat, eiland in Dalmatië
• Monigo bij Treviso
• Renicci di Anghiari bij Arezzo
• Visco bij Palmanova

Na WOII

Met het einde van de Tweede Wereldoorlog was het verschijnsel concentratiekamp niet voorbij. In de Sovjetunie waren jarenlang kampen te over. In de Velden des Doods in Cambodja en tijdens de oorlog in Bosnië kwam het beeld van uitgemergelde mensen weer voor het oog van de camera. Guantanamo Bay is een voorbeeld van een hedendaags interneringskamp.