Carice van Houten

Carice van Houten
Algemene informatie
Volledige naam	Carice Anouk van Houten
Geboren	5 september 1976
Land	Nederland
Officiële website
(en) IMDb-profiel
(mul) TMDb-profiel (en) Allmusic-profiel (en) AllMovie-profiel
Portaal    Film

Carice Anouk van Houten (Leiderdorp, 5 september 1976) is een Nederlands actrice, radiopresentatrice en ambassadrice van het Wereld Natuur Fonds. Ze is winnaar van drie Gouden Kalveren en een Rembrandt. Haar met een Gouden Kalf bekroonde rol in Zwartboek (2006) betekende haar internationale doorbraak. Ze behoort tot de bekendste actrices van Nederland en wordt ‘de beste Nederlandse actrice aller tijden’ genoemd.^[1]

Biografie

Vroegere leven

Van Houten werd geboren als dochter van filmhistoricus Theodore van Houten (1952) en Margje Stasse (1950), hoofd personeelszaken bij Teleac/NOT. Samen met haar twee jaar jongere zus Jelka groeide ze op met de cultuur van de kunst. Haar vader bracht zijn twee dochters regelmatig mee naar musea, theatervoorstellingen en films uit de klassieke cinema.^[2] Als kind nam ze klarinetlessen. Ze ambieerde al op jonge leeftijd om of actrice, of schrijfster te worden. In 1981 gingen haar ouders uit elkaar en vroegen een scheiding aan. Desondanks vertelde Van Houten een ‘fantastische jeugd’ te hebben gehad. Ze bracht haar jeugd door in een huisje in het bos van Amelisweerd en groeide bij zowel haar moeder als vader op.^[2]

De doorslag om ooit actrice te worden gaf het zien van de musicalfilm Annie (1982) zag.^[3] Ze raakte als middelbare scholier betrokken bij het toneel. Zo speelde ze in 1990 de titelrol in Tijl Uilenspiegel, een toneelstuk van Hugo Claus. In haar tienerjaren stond Van Houten bekend als een denker die niet veel sprak, terwijl haar zus Jelka werd beschreven als een rouwdouwer. Toen haar moeder scheidde van haar stiefvader, werd ze alsmaar stiller.^[4] Zelf vertelde ze dat ze in haar puberteit bang was om zichzelf te uiten en er nog niet aan toe was om een eigen mening te hebben.^[5]

Na haar schooldiploma schreef Van Houten zich in bij de Toneelschool in Maastricht. Deze verliet ze al na een jaar, omdat ze zich ergerde aan de arrogantie van medestudenten.^[6] Ze volgde hierna lessen op de Kleinkunstacademie, waar ze al in het eerste jaar bleef zitten. Volgens klasgenoten was ze slordig, kwam ze nauwelijks opdagen en hechtte ze geen waarde aan de opleiding. Ze verbleef op meerdere adressen en nam deel aan wilde feesten.^[1] Tijdens de opleiding werd ze ontdekt door casting director Hans Kemna. Hij introduceerde haar bij zijn collega Job Gosschalk, die haar een rol gaf in de televisieserie Het Labyrint. Deze 13-delige serie werd in het najaar van 1997 uitgezonden.^[7]

Doorbraak

Tijdens haar derde jaar aan de Kleinkunst werd Van Houten opgemerkt door Martin Koolhoven. Hij bood haar een auditie aan voor de telefilm Suzy Q (1999) en werd uiteindelijk uit ruim 80 kandidaten gekozen voor de hoofdrol.^[8] Koolhoven sprak vol lof over de actrice. Daar ze zelf vertelde dat ze eigenlijk 'maar wat deed', zei de regisseur dat ze 'een zuiver talent is die heel puur speelt'.^[1] De film werd een van de grootste successen van 1999 en leverde de actrice een Gouden Kalf op. Dit werd gevolgd door een Pisuisse-prijs, die ze als in ontvangst mocht nemen als 'meest veelbelovende eindexamenleerling'.^[9] Van Houten werd onthaald als een van de nieuwe talenten. In 2000 kreeg ze de Top Naeff-prijs, een aanmoedigingsprijs voor Theaterschoolstudenten.^[10] De actrice werd regelmatig gevraagd of het Gouden Kalf te vroeg kwam. Zelf vond ze van niet, omdat ze er weinig waarde aan hechtte.^[11]

Van Houten sloot zich in september 2000 aan bij het Noord Nederlands Toneel en maakte bij het gezelschap haar debuut als Polly in de Driestuiversopera, die op 14 oktober dat jaar zijn première beleefde.^[12] Intussen nam regisseur Koolhoven opnieuw contact met haar op en bood de actrice de vrouwelijke hoofdrol aan in AmnesiA (2001), haar eerste film die in de bioscoop werd uitgebracht. Ze speelde erin een rol die speciaal voor haar werd geschreven.^[13] Hoewel de reacties op de film van gemengde aard waren, was de pers lyrisch over Van Houten. Een recensent van de Volkskrant schreef dat ze geen 'overrompelend debuut' maakt, maar 'vooral een demonstratie van talent' laat zien.^[14]

Ze had weinig tijd om al de aandacht te laten bezinken. Van Houten stond in deze periode vijf dagen per week op het Groningse podium om het toneelstuk Mijn Elektra in te studeren. In de andere twee dagen was ze in Amsterdam te vinden op de set van Minoes (2001).^[11] Ze gaf de voorkeur aan het theater, omdat het naar eigen zeggen 'echter en eerlijker' is. Ze vertelde dat ze zich op een filmset meer ingebouwd voelde en dat de techniek een grote belemmering is op haar spel.^[11]

Roem

Haar volgende film Minoes ging over katten. Het was opmerkelijk dat Van Houten de hoofdrol vertolkte, omdat ze zelf allergisch is voor de diersoort. Ze moest pillen slikken om allergische reacties in bedwang te houden.^[15] De film werd niet alleen in Nederland, maar ook in het buitenland een groot succes. De pers was zeer onder de indruk van Van Houten. Een recensent schreef dat ze 'de show stal' en 'met de juiste balans tussen dier en mens dimensie gaf aan een onwaarschijnlijk personage'.^[16] In 2002 mocht ze haar tweede Gouden Kalf in ontvangst nemen voor haar rol in de film. Het betekende voor de actrice haar doorbraak bij het grote publiek.

Hierna keerde Van Houten terug naar het theater. Ze speelde van september 2001 tot en met maart 2002 een vrouw uit de jaren '30 in de musical Foxtrot. Ze heeft een hekel aan musicals, maar deed het als ode aan Annie M.G. Schmidt, die met dezelfde musical in de jaren '70 geschiedenis schreef.^[17] Vervolgens speelde ze bijrollen in twee toneelstukken, Hedda Gabler en Een Meeuw. Vooral voor haar vertolking van een gothic-meisje in Een Meeuw kreeg ze veel positieve reacties van critici.^[18] Ze vertelde dat het een zware rol was, omdat ze elke avond moest huilen in sommige scènes.^[19]

In 2003 was ze opnieuw op het witte doek te zien, ditmaal in de film De Passievrucht. Waar haar tegenspelers Peter Paul Muller en Halina Reijn niet altijd positieve reacties kregen, werd Van Houten geprezen door de kranten. Zo noemde De Telegraaf haar een 'eenzaam zonnestraaltje'.^[20] Een jaar later was ze te zien in de rockopera Ren Lenny Ren, waarbij de aandacht vooral uitging naar het duo Acda en De Munnik. Het was een grote productie en ze deelde de rol met actrice Bracha van Doesburgh.^[21] Ze koos ervoor niet fulltime mee te werken omdat ze het inmiddels ook druk had met de nieuwste film van Paul Verhoeven, waarvan de voorbereidingen al in 2004 bezig waren.^[22]

In 2005 was Van Houten te zien in twee jeugdfilms; Lepel en Knetter. Hoewel ze in beide films bijrollen speelde, sprak ze er zelf zeer positief over. Ze vertelde dat ze het leuk vond om 'op een bepaalde manier in de gedachten te blijven van kinderen'.^[23] Ze was dan ook vooral trots op Knetter.^[24] Hierin werkte ze voor de derde keer samen met Martin Koolhoven.

Zwartboek

In het begin van 2004 begonnen de audities van Zwartboek (2006), Paul Verhoevens eerste Nederlandse film in jaren. Toen Van Houten auditie deed, was het voor hem al vrij snel duidelijk dat ze de rol zou krijgen. Naar eigen zeggen wist hij al een half uur later dat zij de geschikte kandidate was.^[25] Aanvankelijk was er weinig zekerheid of de film wel tot stand zou komen, omdat het een groter budget vereiste dan gebruikelijk was in Nederland. Na veel oponthoud begonnen haar draaidagen in september 2005. In een column die ze destijds bijhield, schreef ze dat ze er ongekende luxe meemaakte.^[26] Ze had besloten er zich niet al te veel op voor te bereiden en vooral op haar instinct te vertrouwen.^[27]

Carrière

Voor haar toneelwerk won ze in 2003 de Colombina voor haar rol van Macha in Een Meeuw van Tsjechov onder regie van Theu Boermans bij De Theatercompagnie. Ze won drie Gouden Kalveren voor haar titelrollen in de films Suzy Q en Minoes en haar hoofdrol in Zwartboek. Zwartboek leverde haar in 2008 ook een Glamour Award op.

Van Houten maakte in 1999 samen met haar vader een hoorspel over de Engelse schrijfster Jane Austen en haar muziek, voor VPRO Radio 4 (Urubicha). In 2007 sprak ze Het Achterhuis van Anne Frank in als luisterboek waarvoor ze ook in 2008 een Glamour Award ontving. Ook vertelde ze het verhaal van het Zwanenmeer op een CD-opname van Tsjaikovsky's ballet, gedirigeerd door Charles Dutoit.

In de zomer van 2007 nam Van Houten haar eerste Engelstalige film op. Deze productie, Dorothy, werd opgenomen bij Dublin en geregisseerd door de Franse regisseur Agnès Merlet.^[28] Vervolgens speelde zij Nina, de echtgenote van graaf Claus Schenk von Stauffenberg (gespeeld door Tom Cruise) in een remake van The plot to Kill Hitler uit 1990, getiteld Valkyrie.

In oktober 2007 speelde ze in Marokko naast Leonardo DiCaprio in de film Body of Lies van regisseur Ridley Scott. Uiteindelijk haalde haar rol de bioscoopversie van de film niet, omdat aan de montagetafel bleek dat het plot rond haar personage niet werkte.^[29] En in Toronto behoorde ze tot de cast van Repossession Mambo, een sf-thriller over illegale donorhandel, samen met onder meer Jude Law en Forest Whitaker.

In 2007 werd zij door het publiek van de Nederlandse Filmdagen in Utrecht gekozen tot 'Beste Nederlandse actrice aller tijden'. Sinds haar succes in 2006 met Zwartboek heeft zij snel een grote internationale reputatie verworven. In 2008 won ze een Rembrandt voor haar rol in Alles is liefde. Van Houten werd in maart 2008 voor een Lola (de Duitse tegenhanger van de Oscar) genomineerd voor haar rol in Zwartboek.

In april 2008 nam Van Houten Zingen in het Donker op, een niet-commerciële korte film over huiselijk geweld waarin ook Frank Lammers, Aart Staartjes en Gaite Jansen een rol vertolken.

Op 4 oktober 2008 begonnen de opnamen van de Britse kostuumfilm From Time To Time. De film is gebaseerd op het beroemde kinderboek The Chimneys of Green Knowe van Lucy M. Boston, en wordt in mei 2009 in de bioscopen verwacht.

In april 2009 werd bekendgemaakt dat Carice een rol gaat spelen in de Britse horrorthriller Black Death^[30] en in de nieuwe Nederlandse film Komt een vrouw bij de dokter^[31], de verfilming van de gelijknamige bestseller van Kluun. Komt een vrouw bij de dokter wordt geregisseerd door Reinout Oerlemans en zal vanaf 26 november 2009 in de bioscoop te zien zijn.

Op 4 mei 2009 maakte Rob Stenders bekend dat Carice gaat presenteren voor de radiozender KXradio. ^[32]

Privéleven

Van Houten heeft sinds 2006 een relatie met de Duitse acteur Sebastian Koch, haar tegenspeler in de film Zwartboek. Ze is de zus van Jelka van Houten.

Werk als ambassadeur

In december 2008 werd bekendgemaakt dat Van Houten een ambassadeur van het Wereld Natuur Fonds zou worden. Deze titel kreeg ze op 1 januari 2009.^[33] Hiermee was ze de tweede ambassadeur van de organisatie, na ruimtevaarder André Kuipers.^[34] Toen haar naar de motieven werd gevraagd om dit te worden, antwoordde ze dat ze meer 'aandacht en steun' wil vragen voor de natuurbeschermingsorganisatie. Op haar eigen website riep ze onmiddellijk mensen op donateur van het WNF te worden.^[34]

Van Houten reisde in januari 2009 naar Rwanda, waar het WNF een berggorillaproject steunde. Hierbij doet de organisatie een poging de laatste 720 berggorilla's ter wereld te redden. Ze vertelde erg zenuwachtig te zijn een berggorilla van dichtbij te zien, noemde de klim ernaartoe 'symbolisch voor de onschuld, kracht en schoonheid van de natuur'. Het was volgens de actrice wel een zware wandeling.^[35] Toen ze oog in oog kwam met een gorilla, was dit een 'emotioneel moment'.^[36] Vooraf kreeg ze instructies hoe ze met het diersoort om moest gaan. Ze mocht een uur bij een berggorilla in de buurt zijn en dat ervaarde ze als 'heel bijzonder, bijna heilig'.^[37]

Tijdens de week dat Van Houten in Rwanda was, heeft ze ook meegeholpen aan waterproject. ze legde uit dat veel kinderen niet naar school kunnen, omdat ze een lange reis moeten afleggen om water uit een put te halen. Het project maakte het mogelijk een waterput dichter bij een school te bouwen, zodat kinderen toch een educatie konden volgen.^[37] Er werd een speciale film opgenomen tijdens deze expeditie, waarbij Van Houten bij sommige opnames zelf de regie in handen nam.^[38]

Van Houten vertelde dat ze geïnspireerd is geraakt en met haar functie als gezicht voor WNF zoveel mogelijk wil bereiken.^[37] In maart 2009 raakte ze dan ook betrokken bij een campagne die mensapen wil behoeden van uitsterving. Ze helpt mee aan een reclame die speciaal hiervoor wordt gemaakt en opent met de directeur van het WNF een bustour.^[39] Op 12 april wordt de documentaire The Ape Hour, over de expeditie in Rwanda uitgezonden op televisie.^[40]

Filmografie

Theatervoorstellingen

• Mijn Elektra (1999) ...Koor/Carice
• Driestuiversopera (2001) ...Polly
• Foxtrot (2002) ...Josien (regie: Ruut Weissman)
• Hedda Gabler (2003) De Theatercompagnie (regie: Theu Boermans)
• Een Meeuw (2003)...Macha
• Ren Lenny Ren (2004)...vriendin Paul (regie: Ruut Weissman, tekst: Thomas Acda, Paul de Munnik en Rob de Graaf)
• Driekoningenavond (2006) ...Olivia, De Theatercompagnie (regie: Theu Boermans)
• Het Bewijs (2006)...Catherine, Joop van den Ende producties (regie: Peter Oosthoek)
• De Gravin van Parma (2008) ...Francesca (regie: Ursul de Geer)

Trivia

• Van Houten heeft enkele keren meegewerkt aan de absurdistische televisieserie Jiskefet.
• Voor het programma De wereld draait door maakten Carice van Houten en Halina Reijn een hilarisch filmpje n.a.v. de promotietour voor de film Valkyrie.

Zie de categorie Carice van Houten van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

^{<span title="Voor deze uitspraak is een bronvermelding gewenst. Motivering:}

">[bron?]