Cardanaandrijving: verschil tussen versies

Een cardanaandrijving is een onderdeel van een mechanisme dat bestaat uit een cardanas en een kruiskoppeling aan een of beide einden. De termen "cardanaandrijving" en cardanas worden in de praktijk doorelkaar gebruikt voor dezelfde functiebeschrijving.

Functie

De cardanas is een as die twee andere assen, die al roterend van plaats veranderen of niet in één lijn liggen, met elkaar verbindt.

Een veelgebruikte toepassing van een cardanas is de koppeling van de versnellingsbak van een auto met het differentieel. Voor de benodigde tolerantie voor de vering is het nodig dat de uiteinden van de cardanas enigszins ten opzichte van elkaar kunnen bewegen.

Bij een cardanas is bijna altijd aan beide uiteinden van de as een kruiskoppeling aangebracht, die vrij kan bewegen over twee onderling haakse hoeken. Als een cardanas twee elementen verbindt die ten opzichte van elkaar kunnen bewegen, zoals tussen de versnellingsbak en de verend opgehangen eindaandrijving van een auto met achterwielaandrijving, moet ze ook langer en korter kunnen worden. Daarom wordt een schuifkoppeling met spiebaanverbinding toegepast.

De beide kruiskoppelingen zijn nodig omdat er na de eerste kruiskoppeling een oneenparige beweging ontstaat: Door de hoek in de aandrijflijn gaat het asdeel achter deze eerste kruiskoppeling met wisselende snelheid draaien. De tweede kruiskoppeling moet daarom exact in spiegelbeeld gemonteerd worden, waardoor de oneenparigheid wordt hersteld en het aangedreven element weer een regelmatig toerental krijgt. Bij de aandrijving van voertuigen is een regelmatig draaiende aandrijflijn uiteraard essentieel. Als een min of meer "schokkend" draaien niet storend is, zou worden kunnen volstaan met één kruiskoppeling. Dat zou bijvoorbeeld kunnen gebeuren tussen de Power take-off van een tractor en een grondwaterpomp die hierdoor wordt aangedreven.

Trivia

Sommige fietsen gebruiken een vaste as in plaats van een ketting voor de overbrenging van de trapas naar het achterwiel. Deze overbrenging wordt abusievelijk wel cardanas genoemd. In feite is dit een kettingloze fiets met een aandrijfas met aan elk uiteinde een konisch tandwiel.

Bij vrachtauto's die gesleept moeten worden, moet soms de cardanas verwijderd worden. Door het slepen draait de hoofdas van de versnellingsbak, maar de tandwielen die voor de spatsmering zorgen staan stil, waardoor de versnellingsbaksmering weg valt. Bij oudere types kan de cardanas bij de schuifkoppeling uit elkaar vallen. Bij montage moet dan gelet worden op de juiste (spiegelbeeld) stand van de kruiskoppelingen omdat anders de oneenparige draaisnelheid niet wordt opgeheven maar kan worden verdubbeld. Daardoor gaat het voertuig zeer "schokkend" rijden.

^[bron?]

Zie de categorie Cardanaandrijving van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Zoek cardanas op in het WikiWoordenboek.