Broek (toponiem): verschil tussen versies
→{{FR}} (Franse Westhoek): Historische straatnaam + uitleg. |
opmerkelijk feit (vertaalfout) verplaatst van opsomming plaatsnamen naar trivia |
||
Regel 162: | Regel 162: | ||
*[[Kapellebroek]] |
*[[Kapellebroek]] |
||
== Trivia == |
|||
In de Westhoekgemeente Nieurlet ([[Nieuwerleet]]) is de voormalige ''Brouckstraete'' door een vertaalfout verfranst tot ''Chemin des Culottes'' |
In de Franse Westhoekgemeente Nieurlet ([[Nieuwerleet]]) is de voormalige ''Brouckstraete'' door een vertaalfout verfranst tot ''Chemin des Culottes''. Een ''culotte'' is echter een kledingstuk (damesslip of kuitbroek met wijde pijpen)<ref>[[Onze Taal]], 2017, 7/8, Riemer Reinsma in ''Wie klapt er daar nog Vlaemsch''?</ref>. |
||
== Externe link == |
== Externe link == |
Versie van 25 jul 2017 22:45
De etymologische betekenis van het toponiem broek is 'moerassig land', zie broek (landschap).
De meeste plaatsen met het toponiem broek lijken al lang niet meer op een moeras. Sinds de vroege Middeleeuwen is de bodem van de broekgronden verbeterd door drainering. Hierdoor werd goede weidegrond voor het vee verkregen. Het moeras verdween maar de benaming bleef. Broek komt in het hele Nederlandse taalgebied nog steeds veelvuldig voor als toponiem (zie hieronder), omdat het land van oorsprong grotendeels moeras was. De etymologische betekenis is echter niet meer actief, want het woord is in zijn oorspronkelijke betekenis verouderd.
In Vlaanderen wordt een afgeleide betekenis aan het toponiem broek gegeven, namelijk malse weide op de aanslibbingsgrond naast een waterloop. Deze gronden waren de beste weiden, waar de boeren bij voorkeur hun koeien op lieten grazen.
Broek is in de betekenis landschap een onzijdig woord, dus Het Broek. Maar de variant De Broek komt ook voor.
Familienamen als Van den Broek, Van de(r) Broek, Van den Broeck of Van den Broucke (België) verwijzen naar deze landschapsvorm of dit toponiem.
Broek zelfstandig gebruikt
-Broek komt vooral onzelfstandig voor, als hoofdbestanddeel gebruikt in samenstellingen met een ander woord, die zo een plaatsnaam vormen, maar het simplex Broek is ook opvallend frequent, met name in Nederland.
- Broeck, gehucht van Bever
- Broek (Zutendaal), gehucht in de gemeente Zutendaal (Limburg)
- Broek, Oost-Vlaanderen
Nederland, per provincie:
- Broek, gehucht in gemeente De Marne, Groningen
- Broek, dorp in gemeente Scharsterland, Friesland
- De Broek, voormalig waterschap in Friesland
- Broek, dorp in gemeente Aa en Hunze, Drenthe
- Achterste Broek, buurtschap in de gemeente Heerde, Gelderland
- Broek, buurtschap in de gemeente Brummen, Gelderland
- Broek, buurtschap in de gemeente Duiven, Gelderland
- Het Broek, wijk in Arnhem, Gelderland
- 't Broek (Nijmegen), wijk in de stad Nijmegen, Gelderland
- Broeke, buurtschap in de gemeente Berkelland, Gelderland
- Broek, buurtschap in de gemeente Woudenberg, Utrecht
- Broek in Waterland, dorp in de gemeente Waterland, Noord-Holland
- Broek op Langedijk, dorp in de gemeente Langedijk, Noord-Holland
- Broek, Thuil en 't Weegje, ambachtsheerlijkheid en voormalige gemeente, Zuid-Holland
- Broek, buurtschap in de gemeente Zederik, Zuid-Holland
- Broek, buurtschap in de gemeente Gouda, Zuid-Holland
- Broek, verdronken dorp in het Hollandsch Diep, Zuid-Holland
- Broek, buurtschap in de gemeente Alphen-Chaam, Noord-Brabant
- Broek, buurtschap in de gemeente Geertruidenberg, Noord-Brabant
- Het Bossche Broek, natuurgebied bij 's-Hertogenbosch, Noord-Brabant
- 't Broek (Mierlo), buurtschap in Mierlo (gemeente Geldrop-Mierlo), Noord-Brabant
- Broek, buurtschap in de gemeente Laarbeek, Noord-Brabant
- De Broek, buurtschap in de gemeente Veldhoven, Noord-Brabant
- Broek, buurtschap in de gemeente Gulpen-Wittem, Limburg
- Broek, buurtschap in de gemeente Horst aan de Maas, Limburg
- Broek, buurtschap in de gemeente Simpelveld, Limburg
- Aan het Broek, buurtschap in de gemeente Roerdalen, Limburg
- Het Broek, buurtschap in de gemeente Bergen, Limburg
- Het Broek, buurtschap in de gemeente Kessel, Limburg
- Het Broek, buurtschap in de gemeente Leudal, Limburg
- Het Broek, buurtschap in de gemeente Meerssen, Limburg
- Het Broek, buurtschap in de gemeente Onderbanken, Limburg
- Het Broek, wijk in het dorp Belfeld, gemeente Venlo, Limburg
- 't Brook, door moerassen gedomineerde buurtschap in de gemeente Venlo, Limburg
Samengestelde plaatsnamen met Broek-
Ook komt Broek- in gelede woordvormen voor, zowel als eerste, voorgevoegd lid van een samengestelde plaatsnaam, alsook als tweede, achtergevoegd lid. In de eerste gevallen is Broek- het specificerende lid (een bepaling), en het tweede woorddeel het gespecificeerde (de kern). Daarom draagt het woorddeel Broek- hier de klemtoon. Fonologisch is het woorddeel Broek- hier prominenter aanwezig dan wanneer het als suffix verschijnt. Het wordt daarom op deze plaats behandeld, als semi-zelfstandig, maar niet omdat de etymologische betekenis van het simplex hier nog actief zou zijn.
België
- Broechem, samentrekking van broek en het toponiem heem.
- Broekom, deelgemeente van Borgloon
- Brussel, van broek+zele
Nederland
- Broekhorn, gemeente Heerhugowaard
- Broekhoven, gehucht in Riethoven
- Broekhuizen, buurtschap in de gemeente Gouda
- Broekhuizen, dorp in de gemeente Horst aan de Maas
- Broekhuizenvorst, dorp in de gemeente Horst aan de Maas
- Broekland, gemeente Raalte
- Broekland, wijk in Rosmalen
- Broekpolder, gemeente Rijswijk
- Broekpolder, gemeente Vlaardingen
- Broeksittard, gemeente Sittard
- Broeksterwoude gemeente Dantumadeel
Samengestelde plaatsnamen met -broek
Het toponiem Broek (-) is als ongeleed woord ook opvallend frequent, met name in Nederland, maar nog frequenter is het voorkomen van -broek als hoofdbestanddeel gebruikt in samenstellingen met een ander woord, die zo een plaatsnaam vormen. In deze gevallen is -broek de kern van de samenstelling en vormt het eerste lid een bepaling daarbij. Daarom draagt het woorddeel -broek hier nooit de klemtoon.
België
- Achterbroek, deelgemeente van Kalmthout
- Assebroek, deelgemeente van Brugge
- Berbroek, deelgemeente van Herk-de-Stad
- Cassenbroek, bij Bonheiden
- Droogenbroeck, gehucht van Sint-Martens-Bodegem
- Mechels Broek, bij Mechelen
- Melsbroek, deelgemeente van Steenokkerzeel
- Overbroek, dorp van Brecht
- Overbroek, gehucht van Wellen
- Ruisbroek, deelgemeente van Puurs
- Ruisbroek, deelgemeente van Sint-Pieters-Leeuw
- Schakkebroek, gehucht van Herk-de-Stad
- Schoonbroek, een wijk in het district Antwerpen bij Ekeren
- Schoonbroek, een gehucht van Retie
- Stabroek
- Tombroek, gehucht, verdeeld onder de gemeenten Kortrijk en Moeskroen
- Verrebroek, deelgemeente van Beveren
- Vlassenbroek, kunstenaarsdorp in Baasrode aan de Schelde
- Willebroek in de provincie Antwerpen
Nederland
- Abbenbroek, gemeente Nissewaard
- Achterbroek, gemeente Bergambacht
- Babyloniënbroek, gemeente Aalburg
- Bennebroek, gemeente Bloemendaal
- Benningbroek
- Bornerbroek
- Breedenbroek
- Bulkemsbroek, gemeente Simpelveld
- Cattenbroek, gemeente Montfoort
- Kasteel Daelenbroeck in Herkenbosch
- Deldenerbroek, gemeente Hof van Twente
- Diessens Broek, gemeente Hilvarenbeek
- Donkerbroek
- Elsenerbroek
- Enterbroek, gemeente Wierden
- Geelbroek, gemeente Aa en Hunze (Drenthe)
- Grootebroek
- Haaldersbroek
- Hattemerbroek
- Hensbroek
- Hoensbroek
- Holtenbroek, wijk in Zwolle
- Kattenbroek, wijk in Amersfoort
- Kootwijkerbroek
- Lagebroek, buurtschap in de gemeente Woerden
- Langbroek
- 't Laorbrook, buurtschap in de gemeente Venlo
- Leerbroek
- Lisserbroek
- Lutjebroek
- Maanderbroek, gebied bij voormalige buurtschap Manen in de gemeente Ede
- Maarssenbroek, deel van de voormalige gemeente Maarssen
- Mastenbroek
- Meelderbroek, buurtschap in de gemeente Venlo
- Noordbroek, gemeente Menterwolde
- Nijbroek, gemeente Voorst
- Oldebroek
- Oostbroek, gebied bij de stad Utrecht
- Schiebroek, Rotterdam-Noord
- Spanbroek
- Stadbroek, Sittard
- Stede Broec (gemeente)
- Swartbroek, gemeente Weert
- Velperbroek gebied en verkeersknooppunt bij Velp
- Velserbroek
- Waalbroek, gemeente Simpelveld
- Wehlse Broek (Het Broek), buurtschap in de gemeente Doetinchem
- Westbroek, dorp bij de stad Utrecht
- Westerbroek, gemeente Hoogezand-Sappemeer
- Zelhemse Broek (Het Broek), buurtschap in de gemeente Doetinchem
- Zuidbroek, gemeente Menterwolde
Frankrijk (Franse Westhoek)
Trivia
In de Franse Westhoekgemeente Nieurlet (Nieuwerleet) is de voormalige Brouckstraete door een vertaalfout verfranst tot Chemin des Culottes. Een culotte is echter een kledingstuk (damesslip of kuitbroek met wijde pijpen)[1].