Boek van de Noordelijke Qi: verschil tussen versies
Regel 15: | Regel 15: | ||
== Verdere ontwikkeling == |
== Verdere ontwikkeling == |
||
Het werk werd bekritiseerd door de historicus [[Liu Zhiji]] (661-721). Het onderscheid tussen keizerlijke annalen en biografieën zou te onduidelijk zijn, er lag te veel nadruk op details en [[Wei Shou]], samensteller van de ''[[Boek van de Wei]]'' zou in zijn biografie te gunstig zijn beschreven. Door de verschijning in 659 van de ''[[Geschiedenis van het Noorden]]'' (''Beishi''), waarin de [[noordelijke dynastieën]] als een geheel zijn beschreven, raakte ''Beiqishu'' langzaam in de vergetelheid. Zo waren er volgens historicus [[Qian Daxin]] (錢大昕, 1728~1804) aan het begin van de 12e eeuw slechts 17 van de oorspronkelijke 50 ''juan'' overgebleven: ''juan'' 4 (biografie van [[Beiqi Wenxuandi|Gao |
Het werk werd bekritiseerd door de historicus [[Liu Zhiji]] (661-721). Het onderscheid tussen keizerlijke annalen en biografieën zou te onduidelijk zijn, er lag te veel nadruk op details en [[Wei Shou]], samensteller van de ''[[Boek van de Wei]]'' zou in zijn biografie te gunstig zijn beschreven. Door de verschijning in 659 van de ''[[Geschiedenis van het Noorden]]'' (''Beishi''), waarin de [[noordelijke dynastieën]] als een geheel zijn beschreven, raakte ''Beiqishu'' langzaam in de vergetelheid. Zo waren er volgens historicus [[Qian Daxin]] (錢大昕, 1728~1804) aan het begin van de 12e eeuw slechts 17 van de oorspronkelijke 50 ''juan'' overgebleven: ''juan'' 4 (biografie van [[Beiqi Wenxuandi|Gao Yang]], de eerste keizer van de Noordelijke Qi), ''juan'' 13, '' juan'' 16-25 en ''juan'' 41-45. Om het oorspronkelijk werk te kunnen reconstrueren is toen vooral gebruik gemaakt van ''Beishi'' (dat talrijke citaten uit de oorspronkelijke ''Beiqishu'' bevatte), maar ook van (het niet bewaard gebleven) ''Gaoshi xiaoshi'' (高氏小史),samengesteld door de Tang-historicus [[Gao Jun]] (高峻). Dit verklaart waarom er in de huidige versie veel afwijkingen in de volgorde van de teksten zitten en dat beschreven gebeurtenissen elkaar vaak tegenspreken. Zo gebruikt het oorspronkelijk werk bij de beschrijving van keizers hun [[Chinese namen|tempelnaam]], terwijl ze in de gereconstrueerde hoofdstukken onder hun [[Chinese namen|postume naam]] staan vermeld. |
||
== Samenstelling == |
== Samenstelling == |
Versie van 5 dec 2021 14:15
Boek van de Noordelijke Qi | ||
---|---|---|
Naam (taalvarianten) | ||
Vereenvoudigd | 北齐书 | |
Traditioneel | 北齊書 | |
Pinyin | Běiqíshū | |
Wade-Giles | Pei-ch'i shu | |
|
Het Boek van de Noordelijke Qi of Beiqishu is een van de boeken uit de Vierentwintig Geschiedenissen, de verzameling officiële geschiedenissen van Chinese keizerlijke dynastieën. Het boek is samengesteld door Li Baiyao (李百藥, 565-648), werd gepresenteerd in 636 en beschrijft de geschiedenis van de Oostelijke Wei (534-550) en de Noordelijke Qi-dynastie (550-577), beide behorende tot de Noordelijke Dynastieën.
Ontstaan
In 629 kreeg Li Baiyao opdracht van keizer Taizong van de Tang-dynastie om een geschiedenis van de Noordelijke Qi-dynastie samen te stellen. Onder de Sui-dynastie waren reeds diverse werken over de geschiedenis van de Qi-dynastie samengesteld, waaronder Qi zhi (齊志) door Wang Shao (王劭), Qi ji (齊紀, 30 juan) door Cui Zifa (崔子發) en Qishu (齊書) door Li Delin (李德林, 531-591), vader van Li Baiyao. Bij het samenstellen van zijn geschiedenis heeft Li Baiyao met name gebruik gemaakt van dat laatste werk. Hij voltooide zijn boek in 636 toen het werd gepresenteerd aan de keizer onder de titel Qishu (齊書). Tijdens de Song-dynastie werd het woord bei (noord) aan de naam toegevoegd om een onderscheid te kunnen maken met de Nanqishu (het Boek van de Zuidelijke Qi), een van de Zuidelijke Dynastieën.
Verdere ontwikkeling
Het werk werd bekritiseerd door de historicus Liu Zhiji (661-721). Het onderscheid tussen keizerlijke annalen en biografieën zou te onduidelijk zijn, er lag te veel nadruk op details en Wei Shou, samensteller van de Boek van de Wei zou in zijn biografie te gunstig zijn beschreven. Door de verschijning in 659 van de Geschiedenis van het Noorden (Beishi), waarin de noordelijke dynastieën als een geheel zijn beschreven, raakte Beiqishu langzaam in de vergetelheid. Zo waren er volgens historicus Qian Daxin (錢大昕, 1728~1804) aan het begin van de 12e eeuw slechts 17 van de oorspronkelijke 50 juan overgebleven: juan 4 (biografie van Gao Yang, de eerste keizer van de Noordelijke Qi), juan 13, juan 16-25 en juan 41-45. Om het oorspronkelijk werk te kunnen reconstrueren is toen vooral gebruik gemaakt van Beishi (dat talrijke citaten uit de oorspronkelijke Beiqishu bevatte), maar ook van (het niet bewaard gebleven) Gaoshi xiaoshi (高氏小史),samengesteld door de Tang-historicus Gao Jun (高峻). Dit verklaart waarom er in de huidige versie veel afwijkingen in de volgorde van de teksten zitten en dat beschreven gebeurtenissen elkaar vaak tegenspreken. Zo gebruikt het oorspronkelijk werk bij de beschrijving van keizers hun tempelnaam, terwijl ze in de gereconstrueerde hoofdstukken onder hun postume naam staan vermeld.
Samenstelling
Het huidige werk bevat 50 juan en volgt de vorm van de jizhuanti van de Shiji en de Hanshu, zij het dat slechts twee van de vijf mogelijke categorieën daadwerkelijk zijn gebruikt. In sommige teksten wordt spreektaal gebruikt. Twaalf juan eindigen met een commentaar (lun, 論) van de samensteller, gevolgd door een berijmde eulogie (lofrede, (zan, 讚).
dynastieke geschiedenis |
benji (annalen) |
shijia (erfelijke geslachten |
biao (tabellen) |
zhi (verhandelingen) |
liezhuan (biografieën) |
Totaal aantal juan |
---|---|---|---|---|---|---|
Beiqishu | 8 | - | - | - | 42 | 50 |
Annalen
Ji (紀, annalen), 8 juan. Keizerlijke biografieën in strikt annalistische vorm die een chronologisch overzicht bieden van de belangrijkste gebeurtenissen, bezien vanuit het keizerlijke hof. Gao Huan en Gao Cheng (juan 1-3) waren geen keizer, maar regent voor de (enige) keizer van de Oostelijke Wei-dynastie. De annalen van die keizer bevinden zich in juan 12 van het Boek van de Wei. De eerste keizer van de Noordelijke Qi was Gao Yang (juan 4). In de keizerlijke annalen wordt verder Gao Yanzong (高延宗, †577), ook bekend als de prins van Ande (安德王) en keizer voor een korte periode in 577, overgeslagen. Zijn biografie staat in juan 11 onder de zonen van Gao Cheng.
Nr | Titel | Vertaling | Opmerkingen |
---|---|---|---|
1. 2. |
Shenwudi (神武帝) | keizer Shenwu | Bedoeld is Gao Huan (高歡, 496–547), sinds 534 regent en daarmee feitelijk machthebber onder de Oostelijke Wei-dynastie, postume naam: keizer Shenwu (北齊神武帝, Shenwu Huangdi) |
3. | Wenxiangdi (文襄帝) | keizer Wenxiang | Bedoeld is Gao Cheng (高澄, 521–549), regent en daarmee feitelijk machthebber onder de Oostelijke Wei-dynastie, postume naam: keizer Wenxiang (北齊文襄皇帝, Wenxiang Huangdi) |
4. | Wenxuandi (文宣帝) | keizer Wenxuan | Annalen van keizer Wenxuan (北齊文宣帝, r.550-559). Bedoeld is Gao Yang (高洋, 526–559), de eerste keizer van de Noordelijke Qi. |
5. | Feidi (廢帝) | De afgezette keizer | Annalen van keizer Fei (北齊廢帝, r.559-560, de afgezette keizer van de Noordelijke Qi). Bedoeld is Gao Yin ((高殷, 545–561), postume naam: prins Mindao van Ji'nan (濟南閔悼王). |
6. | Xiaozhaodi (孝昭帝) | keizer Xiaozhao | Annalen van keizer keizer Xiaozhao (北齊孝昭帝, r.560-561). Bedoeld is Gao Yan (高演, 535–561). |
7. | Wuchengdi (武成帝) | keizer Wucheng | Annalen van keizer Wucheng (北齊武成帝, r.561-564). Bedoeld is Gao Zhan (高湛, 537–569). |
8. | Houzhu Youzhu (後主 幼主) | de laatste heerser, de jonge heerser |
Bedoeld zijn de annalen van: |
Exemplarische overleveringen
Liezhuan (列傳, exemplarische overleveringen, vaak aangeduid als biografieën), 42 juan. Biografieën van belangrijke personen. De biografie beperkte zich tot het beschrijven van gebeurtenissen die het exemplarische karakter van de betreffende persoon duidelijk moesten maken. Juan 9 bevat biografieën van keizerinnen en juan 10-14 die van keizerlijke prinsen. Juan 28 en 38 omvat biografieën van afstammelingen van heersers van de Noordelijke Wei, juan 33 die van de Zuidelijke Liang en juan 40 die van de Noordelijke Yan en Xia, drie van de door Noordelijke Wei veroverde staten uit de Periode van de Zestien Koninkrijken. Slechts twee juan (36 en 37) behandelen één individu. Vanaf juan 44 zijn er collectieve biografieën, waarbij de beschreven personen in categorieën zijn geplaatst.
Nr | Titel | Vertaling | Opmerkingen |
---|---|---|---|
9. | hougong liezhuan (後宮 源彪) | biografieën van keizerinnen | Genoemd worden:
Drie keizerinnen van Houzhu:
|
10. | Shenwu shiyi wang liezhuan (高祖十一王 源彪) | biografieën van elf prinsen van Shenwu | Bedoeld zijn 11 zonen van Gao Huan (高歡, 496–547), postume naam Shenwu Huangdi (北齊神武皇帝):
|
11. | Wenxiang liu wang liezhuan (文襄六王 源彪) | biografieën van zes prinsen van Wenxiang | Bedoeld zijn zes zonen van Gao Cheng (高澄, 521–549), postume naam Wenxiang Huangdi (北齊文襄皇帝):
|
12. | Wenxuan si wang Xiaozhao liu wang Wucheng shi er wang Houzhu wu wang liezhuan (文宣四王 孝昭六王 武成十二王 後主五男 源彪) | biografieën van vier prinsen van Wenxuan, zes prinsen van Xiaozhao, twaalf prinsen van Wucheng en vijf prinsen van Houzhu |
Vier zonen van keizer Wenxuan (北齊文宣帝, r.550-559). Bedoeld is Gao Yang (高洋, 526–559), de eerste keizer van de Noordelijke Qi:
Zes zonen van keizer keizer Xiaozhao (北齊孝昭帝, r.560-561). Bedoeld is Gao Yan (高演, 535–561). In feite worden zeven prinsen genoemd:
Twaalf zonen van keizer Wucheng (北齊武成帝, r.561-564). Bedoeld is Gao Zhan (高湛, 537–569).
Vijf zonen van Houzhu (Beiqi Houzhu, 北齊後主, r.565-577). Bedoeld is Gao Wei (高緯, 557-577):
|
13. | Gao Chen Gao Rui Gao Yue Gao Mai liezhuan (趙郡王琛 子叡 清河王岳 子勱 源彪) | biografieën van Gao Chen, Gao Rui, Gao Yu, en Gao Mai | Genoemd worden:
|
14. | Guangping Gongcheng Yangzhou Gong Yongle Di Zhangbi Prins van Xiangle Guo Prins van Shangluo Si Zong Zi Yuanhai Di Sihao Prins van Pingqin, Guiyan, Prins Pu van Wuxing; C,hangle, Gouverneur van Lingshan, Sizi Fuhu liezhuan (廣平公盛 陽州公永樂 弟長弼 襄樂王顯國 上洛王思宗 子元海 弟思好 平秦王歸彥 武興王普 長樂太守靈山 嗣子伏護 源彪) | biografieën van Guangping Gongcheng, Yangzhou Gong Yongle, Di Zhangbi, Prins van Xiangle Guo, Prins van Shangluo Si Zong, Zi Yuanhai, Di Sihao, Prins van Pingqin Guiyan, Prins Pu van Wuxing, Changle Gouverneur van Lingshan, Sizi Fuhu | Genoemd worden naaste familieleden van Gao Huan:
|
15. | Dou Tai Wei Jing Lou Zhao Lou Rui Han Gui Pan Le liezhuan (竇泰 尉景 婁昭 兄子叡 厙狄干 子士文 韓軌 潘樂 源彪) | biografieën van Dou Tai, Wei Jing, Lou Zhao, Lou Rui, Han Guie en Pan Le | Genoemd worden:
|
16. | Duan Rong, Duan Shao liezhuan (段榮 子韶 源彪) | biografieën van Duan Rong en Duan Shao | Genoemd worden:
|
17. | Hulü Jin Hulü Guang Hulü Xian liezhuan (斛律金 子光 羨 源彪) | biografieën van Hulü Jin, Hulü Guang en Hulü Xian | Genoemd worden:
|
18. | Sun Teng Gao Longzhi Sima Ziru liezhuan (孫騰 高隆之 司馬子如 源彪) | biografieën van Sun Teng, Gao Longzhi en Sima Ziru | Genoemd worden:
|
19. | He Bayun Cai Jun Han Xian Wei Zhangming Wang Huai Liu Gui Ren Yanjing Moduoluo Daiwen Gao Shigui Shidi Huiluo She Dicheng Xue Guyan Zhang Baoluo Houmo Chenxiang liezhuan (賀拔允 蔡儁 韓賢 尉長命 王懷 劉貴 任延敬 莫多婁貸文 高市貴 厙狄迴洛 厙狄盛 薛孤延 張保洛 侯莫陳相 源彪) | biografieën van He Bayun, Cai Jun, Han Xian, Wei Zhangming, Wang Huai, Liu Gui, Ren Yanjing, Moduoluo Daiwen, Gao Shigui, Shidi Huiluo, She Dicheng, Xue Guyan, Zhang Baoluo en Houmo Chenxiang | Genoemd worden:
|
20. | Zhang Qiong Hu Luqiang Yao Xiong Song Xian Wang Ze Murong Shaozong Xue Xiuyi Chi Lieping Buda Hansa Murong Yan liezhuan (張瓊 斛律羌 堯雄 宋顯 王則 慕容紹宗 薛脩義 叱列平 步大汗薩 慕容儼 源彪) | biografieën van Zhang Qiong, Hu Luqiang, Yao Xiong, Song Xian, Wang Ze, Murong Shaozong, Xue Xiuyi, Chi Lieping, Buda Hansa en Murong Yan | Genoemd worden:
|
21. | liezhuan (高乾 封隆之 源彪) | biografieën van | Genoemd worden:
|
22. | liezhuan (李元忠 盧文偉 李義深 源彪) | biografieën van | Genoemd worden:
|
23. | liezhuan (魏蘭根 崔悛 源彪) | biografieën van | Genoemd worden:
|
24. | liezhuan (孫搴 陳元康 杜弼 源彪) | biografieën van | Genoemd worden:
|
25. | liezhuan (張纂 張亮 張耀 趙起 徐遠 王峻 王紘 源彪) | biografieën van | Genoemd worden:
|
26. | liezhuan (薛琡 敬顯儁 平鑒 源彪) | biografieën van | Genoemd worden:
|
27. | liezhuan (万俟普 劉豐 破六韓常 金祚 韋子粲 源彪) | biografieën van | Genoemd worden:
|
28. | liezhuan (元坦 元斌 元孝友 元暉業 元弼 元韶 源彪) | biografieën van | Genoemd worden:
|
29. | liezhuan (李渾 子湛 渾弟繪 族子公緒 李璵 弟瑾 族弟曉 鄭述祖 子元德 源彪) | biografieën van | Genoemd worden:
|
30. | liezhuan (崔暹 高德政 崔昂) | biografieën van | Genoemd worden:
|
31. | liezhuan (王昕 弟晞 源彪) | biografieën van | Genoemd worden:
|
32. | liezhuan (陸法和 王琳 源彪) | biografieën van | Genoemd worden: |
33. | liezhuan (蕭明 蕭祗 蕭退 蕭放 徐之才 源彪) | biografieën van | Genoemd worden:
|
34. | liezhuan (楊愔 燕子獻 宋欽道 鄭頤 源彪) | biografieën van | Genoemd worden:
|
35. | liezhuan (裴讓之 弟諏之 讞之 李構 張宴之 陸卬 王松年 劉禕 源彪) | biografieën van | Genoemd worden:
|
36. | Xing Shao liezhuan (邢卲 源彪) | biografie van Xing Shao | Xing Shao |
37. | Wei Shou liezhuan (魏收 源彪) | biografie van Wei Shou | Wei Shou |
38. | liezhuan (辛術 元文遙 趙彥深 源彪) | biografieën van | Genoemd worden:
|
39. | liezhuan (崔季舒 祖珽 源彪) | biografieën van | Genoemd worden:
|
40. | liezhuan (尉瑾 馮子琮 赫連子悅 唐邕 白建 源彪) | biografieën van | Genoemd worden:
|
41. | liezhuan (暴顯 皮景和 鮮于世榮 綦連猛 元景安 獨孤永業 傅伏 高保寧 源彪) | biografieën van | Genoemd worden:
|
42. | liezhuan (陽斐 盧潛 崔劼 盧叔武 陽休之 袁聿修 源彪) | biografieën van | Genoemd worden:
|
43. | liezhuan (李稚廉 封述 許惇 羊烈 源彪) | biografieën van | Genoemd worden:
|
44. | rulin liezhuan (儒林 列傳) | biografieën (uit het woud) van confucianistische geleerden | Genoemd worden:
|
45. | wenyuan liezhuan (文苑 列傳) | biografieën (uit de tuin) van literaten | Genoemd worden:
|
46. | xunli liezhuan (循吏 列傳) | biografieën van oprechte beambten | Genoemd worden:
|
47. | kuli liezhuan (酷吏 列傳) | biografieën van van meedogenloze beambten | Genoemd worden:
|
48. | waiqi liezhuan (外戚 列傳) | biografieën van verwanten van echtgenoten van keizers | Genoemd worden:
|
49. | fangji liezhuan (方伎 列傳) | biografieën van magiërs en voorspellers | Genoemd worden:
|
50. | Enxing liezhuan (恩倖) | biografieën van keizerlijke gunstelingen | Genoemd worden:
|
Chinese tekst
Tekst in klassiek Chinees
De Zhonghua-uitgave van de Vierentwintig Geschiedenissen is de meest gebruikte uitgave. De teksten zijn voorzien van leestekens, ingedeeld in paragrafen en geschreven in traditionele karakters. Zowel van de oorspronkelijke als van de herziene uitgave zijn talrijke herdrukken verschenen, die onderling op details kunnen afwijken.
- 李百藥, 北齊書 (50卷), 北京 (中華書局), 1972 (Li Baiyao, Beiqishu (50 juan), Beijing (Zhonghua shu ju), 1972), 2 delen, 698 pp.
- Herdrukt 1999, ISBN 9787101021288.
De Zhonghua-uitgave is ook digitaal beschikbaar via het project Scripta Sinica van de Academia Sinica, Taipei.
Tekst in het baihuawen
- 黄永年, 北齊書選譯, 成都 (巴蜀書社) 1991, (Huang Yongnian, Bei Qi shu xuanyi, Chengdu (Ba Shushushe) 1991), ISBN 9787805233581. Herdruk 2011 (ISBN 9787550603417).
Gedeeltelijke vertaling. Het werk is uitgegeven in vereenvoudigde Chinese karakters.
Vertalingen
Er is geen volledige vertaling van de Beiqishu in westerse talen. Wel zijn er vertalingen van losse hoofdstukken, waaronder:
- Dien, Albert E. Pei Ch'i Shu 45. Biography of Yen Chi-t'ui, Bern (Peter Lang) 1976. ISBN 3261017562 (Würzburger Sino-Japonica No. 6).
- Vertaling van juan 45.
Geraadpleegde literatuur
- (en) Klein, Kenneth, Bei Qi Shu in: Chennault, Cynthia L. e.a. (eds.), Early Medieval Chinese Texts. A Bibliographical Guide, Berkeley (Institute of East Asian Studies) 2015, (China Research Monograph 71), ISBN 978-9-00419-240-9, pp. 13-17.
- (en) Knechtges, David R., Bei Qi shu (History of the Northern Qi) in: Knechtges, David R. en Chang Taiping (red.), Ancient and Early Medieval Literature. A Reference Guide (Handbuch der Orientalistik; 4. Abt., China; vol.25/1), Leiden (Brill) 2014, deel I, ISBN 978-90-04-19127-3, pp. 37-38.
Externe links
- (en) Inleiding op het Boek van de Noordelijke Qi door de Duitse sinoloog Ulrich Theobald.
- (zh) De Zhonghua-uitgave is digitaal beschikbaar via het project Scripta Sinica van de Academia Sinica, Taipei. Klik daar op 免費使用 om op de site van Scripta Sinica te komen, open vervolgens 史 en open dan 正史. Ga naar 北齊書, het werk kan naar keuze worden geraadpleegd per hoofdstuk, per paragraaf of per pagina.