Bocholt (België)

**Bocholt**
Gemeente in België
	(Details) (Details)
	;
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Limburg
Arrondissement	Maaseik
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	59,29 km² (2022); 78,04%; 8,13%; 13,83%
Coördinaten	51° 10' NB, 5° 35' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	13.753 (01/01/2024) ; 50,51% ; 49,49% ; 231,97 inw./km²
Leeftijdsopbouw; – 0-17 jaar; – 18-64 jaar; – 65 jaar en ouder	(01/01/2024); 18,41%; 59,23%; 22,36%
Buitenlanders	15,39% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Stijn Van Baelen (VIA)
Bestuur	VIA (CD&V), Nieuwe Unie
Zetels; VIA (CD&V); Nieuwe Unie; N-VA; sp.a	23; 8; 7; 5; 3
Economie
Gemiddeld inkomen	19.099 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	4,87% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 3950; 3950; 3950	Deelgemeente; Bocholt; Kaulille; Reppel
Zonenummer	089
NIS-code	72003
Politiezone	CARMA
Hulpverleningszone	Noord-Limburg
Website	Officiële website
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Maaseik; in de provincie Limburg
Portaal	België

Bocholt (Limburgs: Bógget) is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Limburg. De gemeente behoort tot het kieskanton en het gerechtelijk kanton Bree en telt zo'n 13.000 inwoners.

Toponymie

Bocholt werd voor het eerst schriftelijk vermeld in 1162 als Bucolt. Het betekent: Beukenbos.

Geschiedenis

Reeds in de 12e eeuw was Bocholt een heerlijkheid in het graafschap Loon, dat uiteindelijk deel ging uitmaken van het prinsbisdom Luik. Het tiendrecht en het patronaatsrecht werden in 1231 door Heer Gozewijn van Born verkocht aan de Abdij van Herkenrode. De tiendeschuur bevond zich in het complex van de versterkte hoeve Damburg. Verschillende adellijke families zijn met Bocholt verbonden geweest. Achtereenvolgens waren dat: Van Born, Reifferscheid, Van Horne, Van Bocholtz, Van Lalaing, Fürstenberg en De Lannoy, zie Lijst van heren van Bocholt. De heren van Bocholt, die doorgaans ook tal van andere bezittingen hadden, verbleven meestal niet op de Damburg, maar lieten zich vertegenwoordigen door de schout.

Bocholt kende een eigen schepenbank, dat ondergeschikt was aan het beroepshof van Vliermaal.

Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd de Damburg verwoest door de troepen van Peter Ernst I van Mansfeld en later gedeeltelijk heropgebouwd in Maaslandse renaissancestijl. In het poortgebouw van de Damburg was vroeger een vrouwengevangenis gevestigd. Hier zaten bij uitzondering ook bokkenrijders opgesloten die hun executie afwachtten op de Galgenberg.

Napoleon is met zijn legers door Bocholt getrokken en heeft verzet moeten ondervinden aan een lange middeleeuwse verdedigingswal, die sindsdien de Napoleonsdijk heet.

Geografie

Kernen

Binnen Bocholt liggen diverse gehuchten, waarvan Lozen in de 20e eeuw uitgroeide tot een dorp.


de Hees; Lozen	Veldhoven	Lechten; Neerkreyel

Goolder		Kreyel

	Bovenkreyel

De fusiegemeente Bocholt omvat twee andere deelgemeenten. Hieronder een overzicht van de bevolkingsverdeling:

#	Naam	Oppervlakte (km²)	Bevolking (01/01/2008)
I	Bocholt - Bocholt-Centrum - Lozen	35,98	7.218 6.095 1.123
II	Kaulille	16,56	4.256
III	Reppel	6,70	1.091

Bron: Gemeente Bocholt

Aangrenzende gemeenten

De gemeente Bocholt grenst aan de volgende gemeenten:

Aangrenzende gemeenten
	Hamont-Achel & Cranendonck (NL)	Weert (NL)

Neerpelt		Kinrooi

Peer	Meeuwen-Gruitrode	Bree

Demografie

Demografische ontwikkeling

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Politiek

Structuur

De gemeente Bocholt ligt in het kieskanton Bree en het provinciedistrict Peer, het kiesarrondissement Hasselt-Tongeren-Maaseik (identiek aan de kieskring Limburg).

Bocholt		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen	Limburg	Maaseik			Bree
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering	Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement		Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Limburg				Hasselt-Tongeren-Maaseik	Peer	Bree	Bocholt
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse	Provincieraads-				Gemeenteraads-

Geschiedenis

(Voormalige) Burgemeesters

Tijdspanne		Burgemeester
	1830 - 1866	Arnoldus Vaesen
	1866 - 1874	Petrus Martens
	1874 - 1879	Francis Truyens
	1879 - 1885	Jan Siemkens
	1885 - 1891	Francis Truyens
	1891 - 1933	Hendrik Langens^[1] (Kath.Partij / UCB)
	1933 - 1937	Kamiel Byvoet
	1937 - 1951	Willem Jaeken
	1951 - 1965	Frans Martens
	1965 - 1972	Leo Van Raemdonck (CVP)
	1972 - 1988	Hubert Berghs (CVP)
	1989 - 1992	Gerard Martens (CVP)
	1993 - 2004	Jos Michels (CVP / CD&V)
	2004 - 2006	Stijn Van Baelen^[2] (CD&V)
	2007 - 2010	Jean-Paul Peuskens (sp.a)
	2011 - 2016	Jos Claessens (NU)
	2016 - heden	Stijn Van Baelen (VIA)

Legislatuur 1989 - 1994

De Volksunie werd omgevormd tot Nieuwe Unie (NU). Onder invloed van landelijke en ook lokale politieke omstandigheden evolueerde de Nieuwe Unie vanaf toen steeds verder in de richting van de Open VLD.^[bron?]

Legislatuur 2007 - 2012

CD&V kwam op onder de naam 'CD&V met Pit'.^[3]

Legislatuur 2013 - 2018

CD&V en BOKAAL besloten de krachten te bundelen en kwamen op met de kartellijst 'Visie Inspraak Actie' (VIA).^[4] Een aantal NU-leden maakten de overstap naar N-VA.^[5] Burgemeester is Jos Claessens (NU). Hij leidt een coalitie bestaande uit Nieuwe Unie en VIA. Samen vormen ze de meerderheid met 15 op 23 zetels.^[6] Op 1 juli 2016 werd Jos Claessens (NU) opgevolgd als burgemeester door Stijn Van Baelen (VIA).^[7]

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel		10-10-1976		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006		14-10-2012^[10]		14-10-2018
Stemmen / Zetels		%	21	%	21	%	21	%	21	%	21	%	23	%	23	%	23
	CD¹ / CVP² / CD&V MET PIT³ / VIA⁴	64,91¹	16	50,36²	12	55,85²	13	47,17²	11	38,92²	8	29,63³	8	30,83⁴	8	35,1⁴	9
	SP¹ / SP-AGA² / sp.a³ / SAMEN⁴	10,9¹	2	13,94¹	2	14,82¹	2	11,9¹	2	20,88²	4	21,80³	5	15,49³	3	14,8⁴	3
	Gem.Bel¹ / VU² / NU³	18,07¹	3	32,23¹	7	29,33²	6	35,08³	8	40,2³	9	35,25³	9	27,04³	7	23,3³	6
	Vlaams Belang	-		-		-		-		-		7,65	1	4,58	0	-
	N-VA	-		-		-		-		-		-		22,06	5	18,4	4
	BOKAAL	-		-		-		-		-		5,67	0	-		-
	JOOSTE	-		-		-		5,84	0	-		-		-		-
	PVV	6,12	0	3,47	0	-		-		-		-		-		-
	Bocholt Beleeft	-		-		-		-		-		-		-		8,3	1
Totaal stemmen		6165		6921		7516		7792		8304		8433		8485		9053
Opkomst %						97,88		96,84		96,85		96,28		95,31		94,7
Blanco en ongeldig %		2,97		4,93		4,78		4,7		4,24		3,7		5,1		7,3

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt

Bezienswaardigheden

De Sint-Laurentiuskerk is een laatgotische kerk uit 1476 met een mergelstenen toren uit 1411.
De kasteelhoeve Damburg, de vroegere zetel van de Heren van Bocholt, uit 1683 met een toegangspoort uit 1715.
Monument voor Cornelius a Lapide, voor het Biotechnicum (de voormalige Landbouwschool) aan de Kaulillerweg.
Beeldje De Wasvrouw, op het Kerkplein, uit 2004. Hier wasten vroeger de vrouwen hun wasgoed in de Dorpsbeek, een plaats die De Speul werd genoemd en tot in de jaren 50 van de 20e eeuw heeft bestaan.
De Clootsmolen, een watermolen op de Abeek
De Voorste Luysmolen, een watermolen op de Abeek.
De voormalige Jongensschool, aan de Dorpsstraat, is een voorbeeld van 19e-eeuwse burgerlijke bouwkunst, ontworpen door Herman Jaminé en gerestaureerd in 1994. Tegenwoordig is de bibliotheek in het gebouw gevestigd.
Bocholter Brouwerijmuseum, een privé initiatief van brouwerijingenieur Jean Martens (1919-2008), geopend in 1979.
Torenverplaatsingsmuseum, museum in de kerktoren van de St.-Laurentiuskerk over de torenverplaatsing van 1910.
Het Matthias De Grote standbeeld aan de Sint-Laurentiuskerk

Natuur en landschap

Ten oosten van de plaats Bocholt loopt de Zuid-Willemsvaart, en hier bevindt zich ook een haventje. Verder verlopen hier de Veldhoverbeek en de Abeek, in noordoostelijke richting. In het oosten bevond zich het Bocholterbroek. Dit heeft men eind 19e eeuw trachten te ontginnen, maar dit project werd een mislukking. Tegenwoordig vindt men hier een aantal vrijwel aaneengesloten natuurgebieden, behorend tot het Grenspark Kempen-Broek, zoals Sint-Maartensheide, De Luysen en Smeetshof. Hier zijn wandelingen uitgezet.

Cultuur

Torenkruiers

De bijnaam Torenkruiers voor de Bocholtenaren komt voort uit het feit dat de toren van de Sint-Laurentiuskerk in 1910 werd verplaatst teneinde de vergroting van de kerk mogelijk te maken. Hiertoe werd de hulp ingeroepen van de Amerikaanse ingenieur Henry Weiss en de Italiaanse aannemer Alberto Morglia. Van 28 juli tot 5 augustus van dit jaar werd de 2600 ton wegende toren, nadat hij was opgevijzeld en op rails was gezet, in zijn geheel verplaatst over een afstand van 9,4 meter, wat geschiedde met een snelheid van enkele centimeter per uur. Hierna konden twee traveeën aan de kerk worden toegevoegd.

Evenementen

Jaarlijks (sinds 1931) wordt op de laatste zondag van juni een grote St.-Kristoffelbedevaart georganiseerd, waarbij allerhande voertuigen worden gezegend. Deze voertuigenzegening vindt plaats na de eucharistieviering van 10u00 in en rond de St.-Laurentiuskerk.

Jumelage

In 1952 reed een bus van het Kolpingkoor, een mannenkoor uit Bocholt (D), richting Noord-Frankrijk voor hun jaarlijkse uitstap. Onderweg zagen ze in de buurt van Maaseik een wegwijzer Bocholt staan. Ze waren verwonderd en besloten een bezoekje te brengen aan dat andere Bocholt. Ze werden hartelijk onthaald en meteen werden er afspraken gemaakt voor tegenbezoeken. Zo ontstond vlak na de Tweede Wereldoorlog een vriendschapsband tussen twee gelijknamige plaatsen. De feesten ter gelegenheid van 200 jaar Brouwerij Martens in 1958 deden de samenwerking tussen de twee Bocholten helemaal openbloeien, hetgeen ook resulteerde in de oprichting van het Bocholter carnaval. Op 16 juni 1980 ondertekenden burgemeester Berghs en burgemeester Hochartz de officiële partnerschapsoorkonde. Daarna zijn er regelmatig bezoeken en contacten over en weer. De gemeente Bocholt voorziet sinds enkele jaren een tegemoetkoming voor individuen en verenigingen die het Duitse Bocholt bezoeken.

Economie

Vroeger bezat Bocholt een stoomzuivelfabriek, vermoemd naar Cornelius a Lapide. Sinds 1758 is in Bocholt ook Brouwerij Martens in bedrijf. Hier worden Martens en Sezoens bieren gebrouwen. Verder kent Bocholt het Biotechnicum, de voormalige Provinciale Middelbare Landbouwschool, eveneens vernoemd naar Cornelius a Lapide. Ook kent Bocholt een kleine scheepswerf, een binnenvaart- en een passantenhaven.

General Carpet, een voormalige tapijtfabriek
De voormalige Arsenicumfabriek in deelgemeente Reppel
Een voormalige vestiging van de Koninklijke Buskruitfabriek Cooppal in deelgemeente Kaulille