Behistuninscriptie
De Behistun-inscriptie is een inscriptie uit de Iraanse plaats Behistun, geschreven door de Perzische koning Darius I, met daarop al zijn overwinningen. Met behulp van de tekst is het Oud-Perzische schrift van de Achaemeniden ontcijferd.
De inscriptie
De inscriptie bestaat uit vier delen: een groot stuk van 5½ bij 3 meter met koning Darius I en de boogschutter Intaphrenes en zijn lansenier Gobryas. Darius heeft negen mensen van de door hem overwonnen volkeren met een strop om hun nek en een tiende figuur ligt onder zijn voeten. Boven deze dertien mensen is er een beeltenis van de oppergod Ahuramazda.
Daaronder staat de tekst van dit verhaal in het Oud-Perzisch, daarnaast in het Elamitisch en in het Babylonisch.
Het verhaal
De inscriptie werd gemaakt op een rots die honderd meter hoog is. Darius vertelt hier hoe de god Ahuramazda hem uitkiest om tegen de usurpator Gaumâta te strijden, hoe hij een burgeroorlog wint en een buitenlands conflict tegen de Skythen wint. De tekst eindigt met een reeks aanbevelingen voor toekomstige heersers en enkele zegen- en vloekformules.
Ontdekking en vertaling
In 1598 zag de Engelsman Robert Sherley de inscriptie tijdens een diplomatieke missie naar Perzië in Oostenrijkse dienst. Hij dacht dat het een Bijbels verhaal betrof.
In 1835 herontdekte Sir Henry Rawlinson, een Britse legerofficier, de inscriptie. Hij schreef de oude Perzische tekst over. De andere twee die eronder hingen liet hij over voor later. Met de Perzische tekst en ongeveer een derde van het syllabische schrift ging hij naar de expert Georg Friedrich Grotefend, die al enkele spijkerschrifttekens had ontcijferd. Gecombineerd met het materiaal uit Behistun werd het nu mogelijk het gehele schrift te ontcijferen. Gelukkig voor Rawlinson was het eerste gedeelte een lijst van Perzische leiders die gelijk was aan een tekst van Herodotus.
Nadat hij het Perzische spijkerschrift had ontcijferd, vertaalde Rawlinson ook het Babylonische schrift, met Edward Hincks, Julius Oppert en William Henry Fox Talbot.
Literatuur
Een gedeeltelijk vertaling met toelichting is opgenomen in K.R. Veenhof ed., Schrijvend Verleden (Leiden, Zutphen 1983)
Externe links
