Atomium: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting Labels: Ongedaan gemaakt Visuele tekstverwerker |
k Wijziging van 46.144.54.225 (Overleg) teruggedraaid naar de laatste versie van Moiikke |
||
| (29 tussenliggende versies door 21 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 34: | Regel 34: | ||
| lon_dir = E |
| lon_dir = E |
||
}} |
}} |
||
Het '''Atomium''' is een [[monument (gedenkteken)|monument]] in het [[Heizel]]park |
Het '''Atomium''' is een [[monument (gedenkteken)|monument]] in het [[Heizel]]park in [[Brussel (stad)|Brussel]]. Het is een [[Staal (legering)|stalen]] constructie die bestaat uit negen [[bol (lichaam)|bollen]] met elk een diameter van 18 meter. De bollen vormen samen het [[kubisch ruimtelijk gecentreerd]]e [[kristalstructuur]] van [[IJzer (element)|ijzer]], 165 miljard maal vergroot. Het gebouw werd ontworpen door [[ingenieur]] [[André Waterkeyn]] en is sinds de restauratie bekleed met [[roestvast staal]]. Vijf van de negen bollen zijn toegankelijk voor het publiek. |
||
== Geschiedenis |
== Geschiedenis == |
||
Het Atomium is gebouwd in het kader van de Brusselse [[Wereldtentoonstelling]] in [[1958]], de zogenaamde [[Expo 58]]. Het stelt één elementaire cel zuiver ijzer voor dat sterk in ontwikkeling was en een belangrijke rol speelde in de optimistische kijk op ontwikkeling in de [[1950-1959|jaren vijftig]]. Het heeft de [[kubisch ruimtelijk gecentreerd]]e structuur, zoals zuiver ijzer bij kamertemperatuur en onder atmosferische druk. Vreemd genoeg werd bij de bouw besloten dat de bollen niet van staal, maar van [[aluminium]] moesten worden gemaakt. Dit materiaal was in die tijd een materiaal in opkomst. Het is niet precies bekend waarom dit besluit werd genomen, maar waarschijnlijk was de reden dat aluminium op dat ogenblik aanmerkelijk beter bestand was tegen [[corrosie]] dan staal. Het gebouw zou volgens het oorspronkelijke plan niet langer dan zes maanden blijven staan. Aan het eind van de wereldtentoonstelling werd echter besloten om het gebouw, dat inmiddels erg populair en bekend was geworden, toch maar te laten staan. |
Het Atomium is gebouwd in het kader van de Brusselse [[Wereldtentoonstelling]] in [[1958]], de zogenaamde [[Expo 58]]. Het stelt één elementaire cel zuiver ijzer voor dat sterk in ontwikkeling was en een belangrijke rol speelde in de optimistische kijk op ontwikkeling in de [[1950-1959|jaren vijftig]]. Het heeft de [[kubisch ruimtelijk gecentreerd]]e structuur, zoals zuiver ijzer bij kamertemperatuur en onder atmosferische druk. Vreemd genoeg werd bij de bouw besloten dat de bollen niet van staal, maar van [[aluminium]] moesten worden gemaakt. Dit materiaal was in die tijd een materiaal in opkomst. Het is niet precies bekend waarom dit besluit werd genomen, maar waarschijnlijk was de reden dat aluminium op dat ogenblik aanmerkelijk beter bestand was tegen [[corrosie]] dan staal. Het gebouw zou volgens het oorspronkelijke plan niet langer dan zes maanden blijven staan. Aan het eind van de wereldtentoonstelling werd echter besloten om het gebouw, dat inmiddels erg populair en bekend was geworden, toch maar te laten staan. |
||
=== 2004-2006: herstel en vernieuwing === |
=== 2004-2006: herstel en vernieuwing === |
||
[[Bestand:Brussels Atomium under construction -0401.jpg|thumb|left|Renovatie in februari 2004]] |
[[Bestand:Brussels Atomium under construction -0401.jpg|thumb|left|Renovatie in februari 2004]] |
||
Van 2004 tot 2006 onderging het monument een twee jaar durende opknapbeurt. Het Atomium was gedurende die tijd gesloten voor het publiek. Er werd onder meer [[aluminium]] bekleding vervangen door een speciaal type |
Van 2004 tot 2006 onderging het monument een twee jaar durende opknapbeurt. Het Atomium was gedurende die tijd gesloten voor het publiek. Er werd onder meer [[aluminium]] bekleding vervangen door een speciaal type roestvast staal. De renovatie kostte 26 miljoen euro. Brussel en de vzw Atomium betaalden een derde van de kosten, de Belgische overheid financierde twee derde.<ref>standaard.be - ''[https://www.standaard.be/cnt/gahblab5 Renovatie Atomium kost 2,5 miljoen euro meer]''. Bezocht 27/05/2020. [https://web.archive.org/web/20220109133800/https://www.standaard.be/cnt/gahblab5 Gearchiveerd] op 9 januari 2022.</ref> Op 21 december 2005 werd de nieuwe buitenverlichting van het Atomium getest. Oorspronkelijk was het Atomium ook al verlicht, maar de lampen waren al snel kapot. De meridianen van elke bol zijn afgedekt met rechthoekige staalplaten, waarin [[led]]verlichting is geïntegreerd. De ledtoepassing verlicht de bollen, kan de lichten ook laten knipperen en kan de lichten op een meridiaan na elkaar laten knipperen, waardoor het traject van een elektron rond zijn kern wordt gesymboliseerd. Op dinsdag 14 februari 2006 werd het Atomium officieel heropend door Prins Filip en op zaterdag 18 februari 2006 ging het opnieuw open voor het publiek. Ter gelegenheid van de heropening is een munt van 2 euro met het jaartal 2006 uitgegeven. |
||
{{Clearleft}} |
{{Clearleft}} |
||
| Regel 52: | Regel 52: | ||
== Opbouw van het monument == |
== Opbouw van het monument == |
||
Het monument is 102 meter |
Het monument is 102,70 meter hoog (de [[diagonaal]] van de [[Kubus (ruimtelijke figuur)|kubus]]). Het grondvlak is een [[zeshoek]] met een diagonaal van 94 meter. De negen [[bol (lichaam)|bollen]], die een [[diameter]] van 18 meter hebben, bestaan elk uit 48 driehoekige platen van 1 mm dik. Voor de restauratie waren er 720 platen per bol. |
||
Elke bol, die een "''sphere''" wordt genoemd, heeft een buitenoppervlak van 1082 m² en elk niveau heeft een vloeroppervlak van 240 m² (er zijn steeds twee niveaus per sphere). De bovenste bol heeft drie niveaus. Het is mogelijk om met de lift naar de bovenste bol te gaan, waar een restaurant is gevestigd en men uitzicht heeft over de stad. Met de roltrappen en vaste trappen bereikt men: |
Elke bol, die een "''sphere''" wordt genoemd, heeft een buitenoppervlak van 1082 m² en elk niveau heeft een vloeroppervlak van 240 m² (er zijn steeds twee niveaus per sphere). De bovenste bol heeft drie niveaus. Het is mogelijk om met de lift naar de bovenste bol te gaan, waar een restaurant is gevestigd en men uitzicht heeft over de stad. Met de roltrappen en vaste trappen bereikt men: |
||
| Regel 63: | Regel 63: | ||
Enkele bollen kregen een naam. Zo werd de centrale bol naar André Waterkeyn genoemd. Een zijdelingse en de onderste bol werden respectievelijk naar de Nobelprijswinnaars [[Ilya Prigogine]] en [[François Englert]] genoemd. Een andere zijdelingse bol is de Kinderbol.<ref>{{Citeer web|url=http://www.deredactie.be/permalink/1.1749472|titel=Atomiumbol voor Nobelprijswinnaar Englert|uitgever=deredactie.be|bezochtdatum = 8 oktober 2013|datum=8 oktober 2013}}</ref><ref>{{Citeer web|url=http://atomium.be/Rent.aspx?lang=nl|titel=Uw evenement tussen Hemel en Aarde|uitgever=Atomium|bezochtdatum=8 oktober 2013|archiefurl=https://web.archive.org/web/20130818230822/http://atomium.be/Rent.aspx?lang=nl|archiefdatum=2013-08-18|dodeurl=nee}}</ref><ref>{{Citeer web|url=http://atomium.be/Search.aspx?search=ilya#/Rent.aspx?goto=b139&lang=nl|titel=MICE-2013|uitgever=Atomium|bezochtdatum=8 oktober 2013|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171214071444/http://atomium.be/Search.aspx?search=ilya|archiefdatum=14 december 2017|dodeurl=nee}}</ref> |
Enkele bollen kregen een naam. Zo werd de centrale bol naar André Waterkeyn genoemd. Een zijdelingse en de onderste bol werden respectievelijk naar de Nobelprijswinnaars [[Ilya Prigogine]] en [[François Englert]] genoemd. Een andere zijdelingse bol is de Kinderbol.<ref>{{Citeer web|url=http://www.deredactie.be/permalink/1.1749472|titel=Atomiumbol voor Nobelprijswinnaar Englert|uitgever=deredactie.be|bezochtdatum = 8 oktober 2013|datum=8 oktober 2013}}</ref><ref>{{Citeer web|url=http://atomium.be/Rent.aspx?lang=nl|titel=Uw evenement tussen Hemel en Aarde|uitgever=Atomium|bezochtdatum=8 oktober 2013|archiefurl=https://web.archive.org/web/20130818230822/http://atomium.be/Rent.aspx?lang=nl|archiefdatum=2013-08-18|dodeurl=nee}}</ref><ref>{{Citeer web|url=http://atomium.be/Search.aspx?search=ilya#/Rent.aspx?goto=b139&lang=nl|titel=MICE-2013|uitgever=Atomium|bezochtdatum=8 oktober 2013|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171214071444/http://atomium.be/Search.aspx?search=ilya|archiefdatum=14 december 2017|dodeurl=nee}}</ref> |
||
In januari 2013 werd het door CNN uitgeroepen als bizarste |
In januari 2013 werd het door CNN uitgeroepen als bizarste monument van Europa.<ref>Knack, [https://www.knack.be/nieuws/ondertussen/atomium-is-meest-bizarre-monument-in-europa/article-4000237180321.htm 'Atomium is meest bizarre monument in Europa'], 22 januari 2013. [https://web.archive.org/web/20130124082557/http://www.knack.be:80/nieuws/ondertussen/atomium-is-meest-bizarre-monument-in-europa/article-4000237180321.htm Gearchiveerd] op 24 januari 2013.</ref> |
||
== Auteursrecht == |
== Auteursrecht == |
||
| Regel 73: | Regel 73: | ||
Bollen Atomium.jpg|Bollen |
Bollen Atomium.jpg|Bollen |
||
Atomium Escalator (4347819911).jpg|Een roltrap in het Atomium |
Atomium Escalator (4347819911).jpg|Een roltrap in het Atomium |
||
Stairway to earth.jpg| |
Stairway to earth.jpg|Trap naar de aarde |
||
The Atomium during civil twilight (DSCF1135).jpg|Noordkant |
The Atomium during civil twilight (DSCF1135).jpg|Noordkant |
||
Atomium sphere (DSCF1211).jpg|Centrale bal |
Atomium sphere (DSCF1211).jpg|Centrale bal |
||
| Regel 82: | Regel 82: | ||
* Charlotte Nys en Sylvie Bruyninckx, "Het atomium, 50 jaar oud en opnieuw stralend", [http://oar.onroerenderfgoed.be/publicaties/MENL/274/MENL274-001.pdf ''Monumenten & Landschappen'', nr.27/4 (juli-aug. 2008)], p. 10 |
* Charlotte Nys en Sylvie Bruyninckx, "Het atomium, 50 jaar oud en opnieuw stralend", [http://oar.onroerenderfgoed.be/publicaties/MENL/274/MENL274-001.pdf ''Monumenten & Landschappen'', nr.27/4 (juli-aug. 2008)], p. 10 |
||
* [http://www.atomium.be Website van het Atomium] |
* [http://www.atomium.be Website van het Atomium] |
||
* [https://issuu.com/atomium/docs/expo58_fr-nl/2 issuu.com: ''Folder Atomium'' voor Expo 58] |
|||
{{Appendix|2= |
{{Appendix|2= |
||
Huidige versie van 4 jun 2024 om 12:04
| Atomium | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Locatie | ||||
| Locatie |  Brussel, België
| |||
| Coördinaten | 50° 54′ NB, 4° 20′ OL | |||
| Status en tijdlijn | ||||
| Status | in gebruik | |||
| Oorspr. functie | Expo 58 | |||
| Bouw gereed | 1954
| |||
| Opening | 1958 | |||
| Verbouwing | 2004 | |||
| Dimensies | ||||
| Hoogte tot top | 102 m | |||
| Bouwinfo | ||||
| Architect | André en Jean Polak | |||
| Constructeur | André Waterkeyn | |||
| Opdrachtgever | Georges Moens de Fernig
| |||
| Erkenning | ||||
| Monumentstatus | Ja | |||
| Detailkaart | ||||
  | ||||
| (en) Skyscraper Center-pagina (en) Atlas Obscura-pagina | ||||
| ||||
Het Atomium is een monument in het Heizelpark in Brussel. Het is een stalen constructie die bestaat uit negen bollen met elk een diameter van 18 meter. De bollen vormen samen het kubisch ruimtelijk gecentreerde kristalstructuur van ijzer, 165 miljard maal vergroot. Het gebouw werd ontworpen door ingenieur André Waterkeyn en is sinds de restauratie bekleed met roestvast staal. Vijf van de negen bollen zijn toegankelijk voor het publiek.
Geschiedenis
Het Atomium is gebouwd in het kader van de Brusselse Wereldtentoonstelling in 1958, de zogenaamde Expo 58. Het stelt één elementaire cel zuiver ijzer voor dat sterk in ontwikkeling was en een belangrijke rol speelde in de optimistische kijk op ontwikkeling in de jaren vijftig. Het heeft de kubisch ruimtelijk gecentreerde structuur, zoals zuiver ijzer bij kamertemperatuur en onder atmosferische druk. Vreemd genoeg werd bij de bouw besloten dat de bollen niet van staal, maar van aluminium moesten worden gemaakt. Dit materiaal was in die tijd een materiaal in opkomst. Het is niet precies bekend waarom dit besluit werd genomen, maar waarschijnlijk was de reden dat aluminium op dat ogenblik aanmerkelijk beter bestand was tegen corrosie dan staal. Het gebouw zou volgens het oorspronkelijke plan niet langer dan zes maanden blijven staan. Aan het eind van de wereldtentoonstelling werd echter besloten om het gebouw, dat inmiddels erg populair en bekend was geworden, toch maar te laten staan.
2004-2006: herstel en vernieuwing
Van 2004 tot 2006 onderging het monument een twee jaar durende opknapbeurt. Het Atomium was gedurende die tijd gesloten voor het publiek. Er werd onder meer aluminium bekleding vervangen door een speciaal type roestvast staal. De renovatie kostte 26 miljoen euro. Brussel en de vzw Atomium betaalden een derde van de kosten, de Belgische overheid financierde twee derde.[1] Op 21 december 2005 werd de nieuwe buitenverlichting van het Atomium getest. Oorspronkelijk was het Atomium ook al verlicht, maar de lampen waren al snel kapot. De meridianen van elke bol zijn afgedekt met rechthoekige staalplaten, waarin ledverlichting is geïntegreerd. De ledtoepassing verlicht de bollen, kan de lichten ook laten knipperen en kan de lichten op een meridiaan na elkaar laten knipperen, waardoor het traject van een elektron rond zijn kern wordt gesymboliseerd. Op dinsdag 14 februari 2006 werd het Atomium officieel heropend door Prins Filip en op zaterdag 18 februari 2006 ging het opnieuw open voor het publiek. Ter gelegenheid van de heropening is een munt van 2 euro met het jaartal 2006 uitgegeven.
Tiende lustrum
Omdat het in 2008 vijftig jaar geleden is dat Expo 58 werd geopend, plaatste men op 11 april 2008 met behulp van een helikopter en paracommando's een Belgische driekleur van 15 vierkante meter op de bovenste bol, net zoals in 1958.
Paviljoen van het tijdelijke Geluk
Zie Paviljoen van het tijdelijke Geluk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Aan het Louis Steens Plein, 150 meter ten zuidoosten van het Atomium, werd op 17 april 2008 het Paviljoen van het tijdelijke Geluk geopend. Het bouwwerk moest een hedendaagse repliek geven op het Atomium en was daarom uit herbruikbare prefab-elementen opgetrokken: 33 000 oranjegele bierbakken. Het paviljoen heeft een half jaar gestaan en de data van opening en sluiting waren exact die van vijftig jaar tevoren. Er waren films en tentoonstellingen te zien over de Wereldtentoonstellingen, in het bijzonder de Expo 58. Van buiten oogde het bouwwerk min of meer rechthoekig, maar het hoog opgetrokken dak met kruisribgewelf, gesteund door pilaren en kapitelen van kratten, gaf binnenin de ruimtewerking van een gotische kerk.
Opbouw van het monument
Het monument is 102,70 meter hoog (de diagonaal van de kubus). Het grondvlak is een zeshoek met een diagonaal van 94 meter. De negen bollen, die een diameter van 18 meter hebben, bestaan elk uit 48 driehoekige platen van 1 mm dik. Voor de restauratie waren er 720 platen per bol.
Elke bol, die een "sphere" wordt genoemd, heeft een buitenoppervlak van 1082 m² en elk niveau heeft een vloeroppervlak van 240 m² (er zijn steeds twee niveaus per sphere). De bovenste bol heeft drie niveaus. Het is mogelijk om met de lift naar de bovenste bol te gaan, waar een restaurant is gevestigd en men uitzicht heeft over de stad. Met de roltrappen en vaste trappen bereikt men:
- de basisbol, waarin permanent Expo 58: de tentoonstelling en een terugblik naar de jaren 50 is te zien;
- de tentoonstellingsbol met tijdelijke tentoonstellingen;
- de centrale bol, waar een frituur is ondergebracht;
- de kinderbol, deze is niet voor het algemene publiek toegankelijk, maar enkel voor schoolgroepen, die er in kunnen overnachten.
De bollen zijn met elkaar verbonden door middel van roltrappen en vaste trappen. De drie buitenste hoge bollen hebben geen verticale dragers en zijn om veiligheidsredenen gesloten voor het publiek.
Enkele bollen kregen een naam. Zo werd de centrale bol naar André Waterkeyn genoemd. Een zijdelingse en de onderste bol werden respectievelijk naar de Nobelprijswinnaars Ilya Prigogine en François Englert genoemd. Een andere zijdelingse bol is de Kinderbol.[2][3][4]
In januari 2013 werd het door CNN uitgeroepen als bizarste monument van Europa.[5]
Auteursrecht
België kende tot 2016 geen vrijheid van panorama, waardoor er beperkingen waren op het commercieel gebruik van foto's van het monument.[6] De erfgenamen van ingenieur André Waterkeyn bewaakten actief het auteursrecht op afbeeldingen van het Atomium.[7] Eind 2015 dienden leden van Open Vld, CD&V en N-VA echter een wetsvoorstel in dat panoramavrijheid invoerde door een wijziging in het Wetboek van economisch recht.[8] Deze vrijheid slaat wel enkel op werken die permanent in het openbaar domein aanwezig zijn en op afbeeldingen van het werk zoals het zich in de natuurlijke omgeving bevindt. Op 16 juni 2016 keurde de Kamer van volksvertegenwoordigers dit wetsvoorstel goed. Het Atomium werd door de media als voorbeeld gebruikt om de invoering van panoramavrijheid te illustreren.[9]
Galerij
-
Bollen -
Een roltrap in het Atomium -
Trap naar de aarde -
Noordkant -
Centrale bal -
Bollen
Externe links
- Charlotte Nys en Sylvie Bruyninckx, "Het atomium, 50 jaar oud en opnieuw stralend", Monumenten & Landschappen, nr.27/4 (juli-aug. 2008), p. 10
- Website van het Atomium
- issuu.com: Folder Atomium voor Expo 58
- Voor een deel van bovenstaand artikel of een eerdere versie daarvan is gebruikgemaakt van een intern persbericht op de afdeling "Technische Materiaalwetenschappen", faculteit 3mE, TU Delft, september 2005.
- https://web.archive.org/web/20090326192454/http://www.vkgroup.be/shownews.asp?CL=NL&ID=966
- ↑ standaard.be - Renovatie Atomium kost 2,5 miljoen euro meer. Bezocht 27/05/2020. Gearchiveerd op 9 januari 2022.
- ↑ Atomiumbol voor Nobelprijswinnaar Englert. deredactie.be (8 oktober 2013). Geraadpleegd op 8 oktober 2013.
- ↑ Uw evenement tussen Hemel en Aarde. Atomium. Gearchiveerd op 18 augustus 2013. Geraadpleegd op 8 oktober 2013.
- ↑ MICE-2013. Atomium. Gearchiveerd op 14 december 2017. Geraadpleegd op 8 oktober 2013.
- ↑ Knack, 'Atomium is meest bizarre monument in Europa', 22 januari 2013. Gearchiveerd op 24 januari 2013.
- ↑ Auteursrechten. Gearchiveerd op 8 juni 2019.
- ↑ Hoe het symbool van Expo 58 zijn schepper Andre Waterkeyn rijk maakte. De Morgen (6 oktober 2005). Gearchiveerd op 24 september 2015. Geraadpleegd op 18 juni 2016.
- ↑ P. Ceysens; G. Smaers, V. Van Quickenborne, L. Dierick, P. Dedecker, Parlementair Document 54K1484 - Wetsontwerp tot wijziging van het Wetboek van economisch recht met het oog op de invoering van de panoramavrijheid.. De Belgische Kamer van volksvertegenwoordigers (26 november 2015). Gearchiveerd op 24 juni 2016. Geraadpleegd op 18 juni 2016.
- ↑ Een selfie aan het Atomium? Het kan voortaan legaal. VRT Nieuws (16 juni 2016). Geraadpleegd op 18 juni 2016.
