Amish

De Amish is een protestantse geloofsgemeenschap in Noord-Amerika. Het zijn volgelingen van de Zwitser Jakob Amman (1644 - 1730) die in 1693 brak met het anabaptisme (de mennonieten). Er woonden vroeger ook Amishgemeenschappen in onder andere Zuid-Amerika, Rusland en Europa (inclusief Nederland), maar deze emigreerden eveneens naar Amerika of sloten zich in de loop der tijd weer aan bij de mennonieten, baptisten of andere doopsgezinden.

Amerika

In de 18e eeuw heeft de Brit William Penn de Amish uitgenodigd om naar zijn kolonie Pennsylvania (Latijn voor "de bossen van Penn") in Noord-Amerika te komen om daar te werken als landarbeider. In september 2005 stonden er zo'n 224.000 Amish geregistreerd in 22 staten, waarvan het merendeel in Pennsylvania, Ohio en Indiana.

De reformatie

Als men het over de reformatie heeft, praat men over de “kerkhervorming in de 16e eeuw”. Deze gebeurtenis was mede mogelijk door Maarten Luther, Johannes Calvijn en Ulrich Zwingli en heeft geleid tot verschillende nieuwe gemeenten, die men het Protestantisme is gaan noemen. De Reformatie, die werd veroorzaakt door katholieken die het niet eens waren met de Rooms-katholieke kerk, was in het begin niet bedoeld om nieuwe gemeente te vormen, maar om de katholieke kerk aan te passen.

Als we helemaal terug gaan naar het begin, zien we dat de Engelsman John Wyclif al in de 14e eeuw de Bijbel voor de Engelsen leesbaar wilde maken door deze te vertalen. Hij verzette zich voornamelijk tegen de macht en de rijkdom van de Rooms-katholieke kerk, die destijds veel te zeggen had, een scheiding tussen kerk en staat was toen nog ondenkbaar. In Tsjechië was er in de 15e eeuw een hoogleraar, Jan Hus, die de organisatie van de Kerk en ook het gezag van de paus niet terecht vond. Deze twee, niet door iedereen bekende mannen, wilde niet een nieuwe kerk vormen, maar de kerk “zuiveren” en deze zo aanpassen zoals zij denken dat de kerk als oorsprong bedoeld was.

Maarten Luther (1483-1546) bracht een opschudding teweeg door op 31 oktober 1517 zijn 95 stellingen over de aflaat aan de kerkdeur in Wittenberg te publiceren. Hij wilde hiermee een soort discussie teweeg brengen, en dat mensen gingen nadenken over de Rooms-katholieke kerk, maar in het begin had niemand zin om op zijn stellingen in te gaan. Uiteindelijk kreeg hij toch aanhang in Duitsland – zijn vaderland – en zijn “leer” verspreidde zich.

Later kwamen Ulrich Zwingli (1484-1531) en Johannes Calvijn (1509-1564) ook met een soortgelijke beweging op gang in Zwitserland. En ook hun ideeën kregen veel aanhang en deze verspreidden zich snel door Europa. Dit bleek een belangrijke aanzet voor de Reformatie.

De wederdopers

De Reformatie betekende een grote verandering in het leven van de mensen. Je had nu niet meer één kerk, maar meerdere gemeenten. Maar alsnog waren er mensen die nog niet tevreden waren. Deze waren ervan overtuigd dat alle dogma’s en kerkelijke gebruiken die niet duidelijk in de Bijbel staan, afgeschaft moeten worden en bovenal dat je, als je als kind gedoopt was, je opnieuw gezuiverd moest worden. Deze mensen zijn de radicale reformisten – ook wel wederdopers of anabaptisten (Grieks: opnieuw dopen) genoemd. Maar de wederdopers waren niet zoals de calvinisten of lutheranen, ze weigerden zich te mengen in nationale aangelegenheden en wilden zich niet met de politiek bemoeien. Door deze radicaliteit werden ze vervolgd en gedood door politici, katholieke inquisitie of protestantse groeperingen.

De twee belangrijkste wederdopers in de geschiedenis zijn waarschijnlijk de Friese priester Menno Simonsz en Jakob Amman. Menno Simonsz (1496-1561) bekeerde zich in 1536 tot de wederdopers en leidde een gemeente in Groningen. Hij nam de Bijbel heel letterlijk. Zo weigerden zij de term ‘drie-eenheid’ te gebruiken omdat deze niet in de Bijbel voorkwam en geloofden in een scherpe scheiding tussen Kerk en staat. De Mennonitische Kerk is dus vernoemd naar Menno Simonsz.

Het begin

Na honderd jaar was de Mennonitische Kerk niet meer wat het in het begin was, en de Zwitserse priester Jakob Amman wilde daarom dat de Mennonitische Kerk meer zou veranderen. Deze verandering moest vooral de scheiding tussen de gemeente en de rest van de wereld laten zien, maar dit wilde de Mennonitische Kerk niet. Jakob Amman scheidde van de kerk, en stichtte met ongeveer vierduizend volgelingen de Amish (Mennonietische) gemeente. Later, toen hij naar Amerika emigreerde, gingen er in het begin maar 500 met hem mee. Pas later volgden er nog duizenden.

Deze nieuwe gemeente was streng in alles. Ze namen niet zomaar nieuwe moderne voorwerpen en gemakken aan. Eerst werd er rond de tafel gezeten om te kijken of het nieuwe voorwerp of een nieuw gemak wel goed was volgens de Bijbel. Druiste het tegen de Bijbel in, werd het verstoten en verboden, kon het geen kwaad volgens de Bijbel, mochten de Amish Mennonieten het gebruiken. Velen vonden de Amish Mennonieten hierdoor raar en misschien zelfs bedreigend, want de vervolgingen en het doden hield niet op. De vervolgde Amish Mennonieten schreven verhalen en liederen die hen of hun familieleden of kennissen waren overkomen op. De liederen worden nog steeds gezongen tijdens diensten, en de verhalen zijn gebonden in het boek “Martys Mirror” dat nog steeds veel gelezen wordt door de Amish.

Het Heilige experiment

Door de vervolgingen in Europa, werden de Amish naar Amerika gehaald. Dit ging de geschiedenis in als het Heilige Experiment. Deze was teweeggebracht door William Penn. Hij bezat de staat Pennsylvania, en wilde graag dat mensen zijn land bewerkten. Hij wist dat de Amish Mennonieten alleen maar boeren – want dit beroep lag dicht bij de natuur en zo dicht bij God – en “nodigde” hen uit om op zijn land te wonen. Zo was hij blij dat zijn land bewerkt werd, en zij zouden niet meer vervolgd worden.

In de 18e eeuw kwamen de eerste Amish naar Amerika. Zij kwamen terecht in Berks County, maar verhuisden later naar Lancaster County, voornamelijk vanwege veiligheidsvoorzorgsmaatregelen vanwege de Franse en Indiaanse Oorlog.

Maar niet alle groepen bleven in de staat Pennsylvania. De gemeente werd zo groot, dat grote groepen verhuisden naar andere staten. De belangrijkste staten waar ze momenteel wonen zijn Pennsylvania, Ohio en Indiana, maar ook in Canada wonen Amish. Deze zijn daar heengetrokken om zo meer ruimte te hebben om te boeren. In Europa wonen geen Amish meer en de Mennonieten die er nog zijn, leven niet tot nauwelijks meer zoals hun voorouders deden. Maar de meeste hebben zich gevoegd bij anabaptistsche gemeentes.

Op de volgende pagina is een schema te lezen dat uit het boek “Het verhaal van het Christendom” komt. Dit schema geeft een beeld van de ontwikkeling van enkele belangrijke protestantse kerken die tijdens de Reformatie met het katholicisme braken. Vele splitsten zich in de VS tot splintergroeperingen en onafhankelijke genootschappen.

Amish en de moderne wereld

Levenswijze

De Amish hechten allereerst zeer aan hun doperse geloof waarin ook een radicaal pacifisme is besloten, vervolgens aan eenvoudig leven, het hechte gezin, de gemeenschap en met rust gelaten worden door de moderne wereld. Ze leven in agrarische gemeenschappen, hoofdzakelijk zoals iedereen in de eerste helft van de 19e eeuw leefde met de bijbehorende oude ambachten en de 19e eeuwse klederdracht van het platteland.

Onderwijs

Op school leren Amish hetzelfde als “normale” kinderen op een basisschool leren. Ze leren lezen, schrijven, rekenen… klinkt heel bekend. Er zijn wel enkele verschillen in een Amisschool of een reguliere basisschool. Zo is de lerares een ongetrouwd meisje van de Amishgemeenschap die niet meer naar school gaat, en dus nu lesgeeft. Ze zullen geen seksuele voorlichtingen krijgen en over de evolutietheorie zullen ze het ook niet hebben. Een ander groot verschil met ons is dat Amishkinderen tot hun 14e naar school gaan, en gaan daarna on-the-job. Dat betekent dat ze thuis gaan werken. Dit hebben de Amish altijd zo gedaan, zelfs toen er zo ongeveer 25 jaar geleden regels kwamen voor het onderwijs, en zij voldeden daar niet aan, voornamelijk omdat ze op 14-jarige leeftijd al van school af gingen. Sommige vaders van Amishkinderen hebben zelfs in de gevangenis gezeten omdat ze zich niet aan de regels hielden van de wet. Uiteindelijk heeft de regering besloten om, uit respect voor hun geloof, een uitzondering voor de Amish te maken. En ze bleken uiteindelijk ook nog eens erg goed te zijn voor de economie, dus beide partijen zijn nu tevreden. Het zal je misschien verbazen dat ze gewoon dezelfde boeken lezen als andere kinderen. Wel zullen de oudere Amish de boeken selecteren en zal niet alles gelezen worden. Vooral de boeken die door tieners gelezen worden, controleren ze of het geestelijk verantwoord is. De Amish lezen echter wel gewoon de 'normale'krant. Er bestaan zelfs Amish kranten. Daarin staat vooral Amish nieuws. Wie is er geboren, wie gaan er trouwen, wie is bij wie op visite geweest, dingen over de oogst. Als een Amish gaat studeren bij een universiteit of iets dergelijks, is dit bijna altijd een Amish die de Amishgemeenschap heeft verlaten. Vroeger kwam het wel eens voor dat een erg getalenteerde Amishman – nooit een vrouw – naar de universiteit ging om zijn talenten te ontplooien, bijvoorbeeld in de medische wereld. Maar dit werd voornamelijk gedaan toen het transport nog niet zo gemakkelijk was als nu, en sommige Amish nog heel erg geïsoleerd leefden. Tegenwoordig komt het nauwelijks nog voor, alles wat ze nodig hebben krijgen ze van hun niet-Amish buren. In het verleden zijn er processen aangespannen tegen de Amish omdat ze niet aan de leerplichtwetten voldoen. Het Hooggerechtshof wees deze aanklachten van de hand omdat volgens de Amerikaanse grondwet het iedere ouder vrijstaat om zijn kinderen op eigen wijze te onderwijzen. Verdere vaardigheden die nodig zijn op de boerderij en in de ambachtelijke werkplaatsen, leren ze thuis en in de praktijk.

Straf bij overtredingen

Als een gemeenschapslid iets doet dat niet door de beugel kan en na herhaalde vermaningen zich niet betert, dan wordt deze persoon voor een bepaalde periode genegeerd (shunned). Niemand mag meer spreken met of luisteren naar de overtreder. Hij of zij is 'lucht' geworden. Bij ernstige overtredingen kan dit levenslang zijn, zodat de overtreder eigenlijk uit de gemeenschap gebannen is.

Werk

Wat opvalt bij de Amish is dat de meeste als beroep boer zijn. Dit komt omdat ze van oorsprong dicht bij het land wilen blijven, maar omdat dit de laatste tijd veel moeilijker wordt, verhuizen sommige Amish bijvoorbeeld naar Canada of naar een andere staat, of nemen een ander beroep. Als ze een ander beroep hebben ligt dit vaak dicht bij het boeren. Je zult geen Amish man vinden die advocaat is geworden. Meestal doen ze dan opknapklusjes bij andere (Amish)mensen en andere maken allemaal nuttige dingen voor in de woonkamer of keuken. Dit doen ze dan voor hun mede-Amish, maar soms ook voor niet-Amish. Er zijn ook Amish die een eigen toeristenwinkeltje hebben. Deze verkopen vaak spullen die gemaakt zijn door de Amish (mannen en/of vrouwen). Je kunt hierbij denken aan bijvoorbeeld quilts, zelfgemaakte jam of koekjes maar soms ook wel meubilair (van hout). Deze winkeltjes lopen erg goed.

Vervoer

Amish zijn een van de weinige mensen die nog echt geregeld met paard en wagen reizen. Ze noemen deze wagen een buggy. Dat wil niet zeggen dat ze nooit met de auto gaan, want het tegendeel is waar. Sterker nog, ze reizen graag met de auto, maar zelf bezitten ze er geen. Waarom dit zo is wordt later behandeld. Wel is het grappig om het verschil te zien tussen de Amish en de moderne wereld. Want zij mogen misschien wel een ouderwetse manier van vervoeren gebruiken, de moderne technologie staat natuurlijk niet stil. Meer liberale stromingen hebben overigens wel elektriciteit, en gebruiken o.a. auto's (Beachy- en New Order Amish). Dit kan zijn om alleen moderne werktuigen op de boerderijen en werkplaatsen te gebruiken, maar soms gaat het om een bijna volledige toepassing van alle moderne technologieën in werk- en woonhuis. Vaak worden deze 'moderne Amish' door de meer conservatieven niet meer als Amish beschouwd.

Amish en de moderne techniek

Over het algemeen wordt ervan uitgegaan dat alle Amish tegen technische vooruitgang zijn. Dit ligt echter genuanceerder. Halverwege de 19e eeuw was het voor iedereen duidelijk dat de industriële revolutie, die rond 1800 op stoom kwam, de wereld binnen 50 jaar grondig veranderd had en dat er in de toekomst nog meer verandering stond aan te komen. De Amish-gemeenschap hield toen meerdere conferenties over de vraag hoe men om moest gaan met de moderne ontwikkelingen. Het grootste deel van de Amish, het deel dat tegenwoordig bekend staat onder de naam Old Order Amish, besloot deze ontwikkelingen in zijn geheel af te wijzen. De rest van de gemeenschap vormde verschillende splintergroeperingen die, in eveneens verschillende gradaties, liberaler omgingen met de technische vooruitgang.

Amish en cosmetische chirurgie

Als men het over chirurgie heeft, praat men niet altijd over een ingreep die noodzakelijk voor het leven, maar ook over cosmetische chirurgie. Dit is natuurlijk niet verwonderlijk, want in de westerse wereld, en ook in andere delen van de wereld, komt dit veel vaker voor. “Kunnen we nog wel zonder?” vragen we ons dan af. Weinig mensen zijn tevreden als ze in de spiegel kijken, en een negatief zelfbeeld is makkelijker vol te houden dan een positief zelfbeeld. Weinig mensen zijn niet ijdel, want iedereen vind uiterlijk belangrijk. Het is toch het eerste wat je andere laat zien. Het is belangrijk om er goed uit te zien! Voor de Amish geldt iets heel anders. Niet dat de Amish nooit nadenken over hun uiterlijk, want ook zij willen “goed” voor de dag komen, maar dan op een andere manier. Zij dragen geen sieraden of make-up, want dat heeft God niet gemaakt, dus waarom zouden ze het dragen? IJdelheid is slecht voor de mens, vinden zij. Zo is het ook met cosmetische chirurgie! God heeft je gemaakt en Hij vond het goed. Toch maken ook de Amish uitzonderingen. Een aantal maanden geleden was er in het nieuws dat een man een Amish school binnen kwam en daar een paar Amishmeisjes en zichzelf had neergeschoten. Een aantal meisjes overleefde het ongeluk, maar sommige hielden er lichamelijke schade aan over. Sommige van die meisjes hadden hun gezicht ernstig beschadigd, en ondergaan nu reconstruerende gezichtschirurgie. Dit mag wel, omdat God deze meisjes niet zo had gemaakt, maar door het toedoen van mensen zijn zij er zo uit komen te zien. In dit geval is er een uitzondering gemaakt.

Amish en abortus en euthanasie

In Nederland zie je vooral de christenen die tegen abortus zijn, dit komt omdat zij ervan overtuigd zijn dat dit tegen de Bijbel en dus de wil van God gaat. Er zijn natuurlijk ook christenen die vinden dat abortus alleen onder bepaalde omstandigheden mag. Ook euthanasie zou niet mogen, want dit is – net als abortus – moord. Bij euthanasie is er nog wel een verschil tussen passieve en actieve euthanasie, maar ook hier geld dat de meningen niet op een rechte lijn getrokken kunnen worden. De Amish zijn ervan overtuigd dat het zowel abortus en euthanasie moord is, tegen de wil van God en dus niet mag – onder welke omstandigheden dan ook. Het zijn echter wel onderwerpen waar de Amish nooit over spreken, want dit wereldse probleem is iets waar ze zich liever niet mee bemoeien. Ze hebben in het verleden gekozen er niet aan mee te doen, en dit zal niet zo snel veranderen. Op dit gebied willen ze echt letterlijk gescheiden zijn van de wereld. Of er ooit een vrouw bij de Amish is geweest die Abortus heeft ondergaan, kan je niet met zekerheid zeggen, want dan was dit strikt geheim gebleven, ook voor de gemeente zelf, want geen enkele Amish gemeenschap – zelfs niet de progressievere gemeenten – zou het eens zijn met de keuze van deze vrouw. Zij had dan de Amishgemeenschap moeten verlaten. Zelfs als er sprake is van een verkrachting, blijft abortus moord, en is het dus niet geoorloofd. Maar ondanks dat de Amish tegen abortus in hun gemeente zijn, zullen zij geen oordeel vellen over de mensen die wel abortus ondergaan hebben en niet in hun gemeente wonen. Oordeelt niet opdat gij niet geoordeeld wordt. Voor euthanasie geldt hetzelfde. Oordelen over iemands leven is fout, en dit zullen zij dan ook niet doen. Over dit onderwerp wordt ook nauwelijks gesproken, maar er is ook weinig sprake van dit onderwerp binnen een gemeenschap. De meeste (oudere) Amish willen graag thuis sterven en worden niet kunstmatig in leven gehouden. Natuurlijk is er nog een verschil tussen passieve en actieve euthanasie. Actieve euthanasie zullen ze nóóit toepassen, en passieve euthanasie is waarschijnlijk niet eens nodig.

Amish en bevalling

De meeste Amishvrouwen bevallen het liefste thuis, maar er kunnen natuurlijk complicaties optreden en het is geen probleem als zij in het ziekenhuis willen bevallen. Want ook Amishvrouwen gaan naar de dokter voor controle, en als deze aanraad in het ziekenhuis te gaan bevallen, zullen zij deze raad wel opvolgen. Het grootste probleem voor hen ligt meestal aan de mogelijkheid. Sommige Amish leven op meer dan 30 km van een ziekenhuis vandaan, en om daar met je buggy snel te komen, is moeilijk. Vroeger was dit een groot probleem, maar tegenwoordig is dit een minder groot probleem, want er zijn ambulances die ze kunnen ophalen, en hier maken ze ook gebruik van. Toch is het voor de ambulancemedewerkers soms lastig om het juiste huis te vinden, en tegen die tijd kan zo’n vrouw allang bevallen zijn.

Televisie en radio

In geen enkel huis bij de Amish van de Oude Orde vind je een televisie of radio. Hier hebben ze heel bewust over nagedacht. Het legt een verband met de moderne wereld, dus willen ze het zelf niet in hun huis hebben. Ze hebben er trouwens niets aan, want ze hebben geen elektriciteit. Toch zijn ze niet helemaal wereldvreemd, want ze weten dat de radio en tv bestaan en hebben er ongetwijfeld een keer naar geluisterd of gekeken. Als ze op visite gaan bij hun niet Amish vrienden – want ze gaan gewoon met hun om – en de tv staat aan, kijken ze gewoon mee. Wel zouden ze liever naar kinderprogramma’s kijken dan naar programma’s voor volwassenen omdat dit soms elementen kan bevatten waar ze het liefst niets mee te maken hebben. Je kunt dan denken aan geweld of seks op tv. Helaas voor de Amish zijn ook niet alle kinderprogramma’s meer geheel zonder geweld.

De Krant

Je zou denken dat de Amish dan helemaal niets weten van wat er in de andere landen en zelfs in hun eigen land allemaal gebeurt, maar dat is niet waar. De Amish lezen wel de krant, en er zijn zelfs speciale Amishkranten. Een dan deze kranten is de Hiwwe wie Driwwe. In een Amishkrant staan niet alleen nieuws, maar ook artikelen over de oogst, wie er gaan trouwen, wie er is overleden en wie er geboren zijn. ook staan er klein, voor ons onbenullige, dingen in. Je zal er niets vinden over de economie of iets dergelijks, want dat interesseert ze natuurlijk niets.

Alcohol

Over het algemeen drinken gedoopte leden van de Amish geen alcohol, maar zelfgebrouwde wijn is geen taboe. Toch zul je niet snel een gedoopt lid zien dat dronken over straat zwalkt. Tieners die dronken zijn, is absoluut niet gek. Het komt vaak voor dat tieners in hun Rumschpringe teveel drinken! Er gebeuren vaak ongelukken met hun buggies omdat er een dronken Amish tiener niet goed op de weg lette. Als er echt sprake is van een verslaving, dan zou de gemeente deze persoon in kwestie alle hulp aanbieden die mogelijk is, of de persoon de hulp aanneemt is geheel aan hem. Als hij de hulp niet aanneemt, zal dat betekenen dat deze in de shunning wordt gedaan. Ze geloven namelijk dat het lichaam de tempel van de Heilige Geest is.

Tabak en drugs

Tabak wordt alleen door de Amishmannen gebruikt. Dit wordt niet gezien als iets slechts. Drugs daarentegen is een heel ander verhaal. Het is niet gek als er een plant van marihuana in een Amishveld wordt aangetroffen, maar het is nooit of zelden van de eigenaar van het landgoed zelf. Natuurlijk keuren de Amish drugs niet goed. Als je drugs gebruikt, zal het je denken kunnen overheersen, en daar zijn de Amish tegen! Mocht er iemand verslaafd zijn, mag deze hulp van buitenaf zoeken als het in de gemeenschap niet lukt. Als deze dat niet zou doen en zou blijven zondigen, wordt hij of zij in de shunning gedaan

Elektriciteit

Een groot misverstand over de Amish is dat ze tegen elektriciteit zijn. Dit is echter onwaar. Dit zal velen verbazen en meteen de vraag stellen: “Waarom doen die mensen dan zo moeilijk en gebruiken ze niet gewoon elektriciteit, net als wij?” Juist die laatste drie woorden zijn hier zo belangrijk: ‘net als wij’. Als de Amish elektriciteit gebruiken, zal dat een connectie met de wereld teweeg brengen. De Amish gebruiken geen elektriciteit om niet verbonden te raken met de wereld. Want: Wij zijn in de wereld, niet van de wereld. Ze zijn dus niet tegen elektriciteit, maar tegen het hebben van. Wel gebruiken Amish andere middelen om dingen te laten “lopen”. Hun koelkast – ja, ze hebben gewoon een koelkast – loopt bijvoorbeeld op gas. Er zijn zelfs Amish die een computer gebruiken, maar nooit voor hun plezier, alleen voor hun werk.

Muziek

We hebben het al even over de radio gehad, maar nog niet over muziek. Amish gebruiken geen muziek tijdens de dienst, maar zingen zonder begeleiding. Waarom dit zo is weet niemand echt, dat is gewoon zo. Zingen doen ze graag en vaak. Jongeren – die nog niet getrouwd zijn – komen op zondagavond met z’n allen bij elkaar om te zingen. Maar altijd zonder muziekbegeleiding.

Huwelijk en scheiding

Bij de Amish is, zoals bij de meeste (christelijke) gezinnen niet de bedoeling dat je gaat scheiden als je eenmaal een verbintenis bent aangegaan. Want de Amish geloven dat een huwelijk door God gezegend is, en zoiets mag je nooit scheiden. Het huwelijk is heilig en kan niet meer ongedaan worden gemaakt. Mocht een Amish paar toch willen scheiden – wat vrijwel niet voorkomt – dan moeten zij de gemeenschap verlaten. Het kan voorkomen dat een Amish en een niet-Amish willen trouwen. Het paar zal dan een keuze moeten maken, of de niet-Amish moet geheel Amish worden en leven volgens de (ongeschreven) wetten van de Amish, of de Amish moet besluiten zich niet te laten dopen in de gemeente en een niet-Amish worden. Dat laatste gebeurt waarschijnlijk vaker dan het eerste, want maar weinig mensen willen en kunnen leven volgens de regels van de Amish. Als ze besluiten toch te trouwen zonder dat een van de twee zich “bekeert” zullen beiden gemeden worden.

Mishandeling en misbruik

Gelukkig komt mishandeling weinig voor bij de Amish. Mocht het wel voorkomen dan wordt het gezin geholpen door familie en de bisschop van de gemeente. Ze zullen het natuurlijk niet door buitenstaanders laten behandelen, alleen als ze echt niet anders kunnen. Het is in Amerika pas sinds de afgelopen paar jaren dat de opvoedende tik een probleem is! Bij de Amish is het niet ongebruikelijk dat een kind een tik op de billen krijgt, maar ze zullen nooit te hard slaan. Als er al misbruiken plaatsvinden bij de Amish, dan weten ze dat goed verborgen te houden. Over het algemeen zijn ze daar natuurlijk op tegen, maar je hebt altijd uitzonderingen of mensen die psychisch niet goed kunnen functioneren. Je zult ook niet snel lezen dat er een verkrachting is plaatsgevonden bij de Amish dóór een Amish. Ten minste, dat is wat Henry Deemer mij vertelde. Op Wikipedia vond ik wat anders. Daar staat dat seksuele misbruiken vaker voorkomen dan men denkt, alleen worden de aanklachten die worden gedaan gestraft. Zo staat er over Mary Byler, die tussen haar 8 en 14 jaar een aantal keer misbruikt is door haar broers. Toen ze dit aangaf werd ze in de shunning gedaan.

Stereotype Amish

Hun kleding

Iets wat de Amish, voor een buitenstaander, het meest kenbaar maakt zijn de kleren. De vrouwen dragen altijd een jurk die tot over hun knieën reikt en een wit (of zwart) hoedje. Het hoedje is gebaseerd op een Bijbeltekst in de eerste brief van Korintiërs, waarin staat dat de vrouw haar hoofd zal bedekken als zij tot God komt. Voor het gemak hebben de Amishvrouwen maar altijd een gebedshoedje op, voor het geval ze willen bidden. De mannen hoeven dit niet te doen, het zou zelfs een schande voor hem zijn om dat te doen. Hun kleding bestaat uit een (gekleurde) blouse, een eenvoudige broek, een jasje en een hoed. Veel mensen denken dat ze hun kleren zelf maken, maar dat was alleen vroeger, nu kopen ze het gewoon in de winkel, maar waarschijnlijk in een speciale winkel die Amishkleding verkoopt. Als je de Amish kent, zie je dat ze nooit kleding dragen met een patroon erop en dat de kleuren van hun kleren bijna altijd aardetinten zijn zoals blauw, groen, paars en bruin maar nooit rood. Hun kledingstijl is gebaseerd op de stijl van de lage of middenklasse van centraal Europa van de 17e en 18e eeuw.

Verschillen onderling

Toch kan je niet alle Amish over een kam scheren. Want tussen de Amish heb je ook verschillen. In Lancester heb je de Oude Orde en de Beachy Amish. De laatste rijden in auto’s en maken gebruik van elektriciteit. Dit is maar een klein groepje, de Oude Orde is veel groter, deze zijn veel conservatiever. Maar niet alleen in Lancaster wonen Amish, ook in Nebraska en Ohio en nog veel meer staten wonen Amish, en allemaal hebben ze weer iets andere regels. De Amish scheiden zich in kerkgemeenschappen van ongeveer 7-10 families. Elke gemeente heeft twee voorgangers. Twee gemeenten vormen samen een kerkdistrict, deze selecteren een bisschop van de voorgangers, een hogere functie in de kerk kennen ze niet. Elk district is afhankelijk van hun eigen regels (Die Ordnung). Als resultaat zie je dat in sommige districten het een wel is toegestaan, maar in een ander district is het niet toegestaan. Bij districten zijn de verschillen klein, maar ga je naar andere staten, zal het je opvallen hoe groot de verschillen wel niet kunnen zijn.

Foto’s

De meeste toeristen die de Amish willen zien, willen met hen op de foto. Het valt de meesten flink tegen als ze erachter komen dat de Amish niet met hen op de foto willen. Dit is geen ijdelheid, maar ook gebaseerd op een Bijbeltekst in Exodus. Gij zult u geen gesneden beeld, noch enige gelijkenis maken, van hetgeen boven in den hemel is, noch van hetgeen onder op de aarde is, noch van hetgeen in de wateren onder de aarde is. Dit “gebod” is bij de meeste joden en christenen in de vergetelheid geraakt of genegeerd. Maar de Amish hebben de Bijbel goed bestudeerd, en zij willen dan ook absoluut niet met iemand op de foto.

Het Onzevader

Pennsylvania-Duits

Veel Amish spreken met elkaar Pennsylvania-Duits ('Pennsilfaani-Deitsch'), een Hoogduits dialect. Dit is een dialect dat nog steeds in het gebied gesproken wordt waar de voorouders van de meeste Amish vandaan kwamen: Zuid-Duitsland en Zwitserland. Erediensten worden gehouden in het Hoogduits of Pennsylvania Duits en met niet-Amish spreken ze Engels.

Rumspringa

Kinderdoop kennen de Amish niet: evenals andere doopsgezinden vinden ze dat iemand pas weloverwogen en bewust tot de gemeenschap kan toetreden als hij of zij de jaren des onderscheids heeft bereikt rond het 20e levensjaar. Vanaf een jaar of 16 mogen Amish een paar maanden tot een paar jaar leven als de gemiddelde Amerikaan. Zo kunnen ze beter kiezen tussen het leven in de amish-gemeenschap of in de 'wereldse' Amerikaanse maatschappij. Dit wordt rumspringa (Nederlands: in het rond springen, ronddollen) genoemd. Ze mogen altijd terugkeren naar de Amishgemeenschap, onder de voorwaarde dat ze dan ook hun hele leven Amish blijven. Op deze wijze kunnen de jongeren hun wilde haren kwijtraken en wordt de keuze voor leven als Amish bewust genomen. Zo'n 85 tot 90 procent kiest ervoor om zich na de rumspringa weer bij de Amish aan te sluiten en bijna allen houden zich daarna de rest van hun leven ook aan die keuze. Bij dit definitieve aansluiten worden de jongvolwassenen ook gedoopt en nemen hun vaste plaats in de gemeenschap in.

Genetica

Doordat zich vrijwel geen mensen van buiten de gemeenschap bij de Amish voegen zijn alle Amish nakomelingen van de kleine groep oorspronkelijke kolonisten en is iedere Amish verwant aan de familie van zijn of haar partner. Dit leidt tot genetische drift: minder voorkomende allelen (genvarianten) kunnen door statistische fluctuatie geheel verdwijnen en de genetische basis van een dergelijke reproductief geïsoleerde populatie wordt dus smaller, en wel sneller naarmate de groep kleiner is. Dit wordt dus een kleiner probleem naarmate de groep groeit. Ook is het mogelijk dat recessieve kenmerken die gepaard gaan met ziekten homozygoot gaan voorkomen en dan wel tot uiting komen bij een volgende generatie. Bijvoorbeeld komt bij de Amish het Ellis-van Creveld syndroom vaker voor, waarbij o.a. dwerggroei en polydactylie (meer dan 10 vingers of tenen) als symptomen aanwezig zijn. Ook komen er veel tweelingen voor onder de Amish. Doordat het gemiddelde Amish-gezin 5 tot 10 kinderen heeft, groeit de gemeenschap snel: iedere 20 jaar verdubbelt hun aantal. Omdat goed bekend is wie allemaal familie zijn van wie en de groep bereid was mee te werken aan wetenschappelijk onderzoek zijn veel genetische onderzoeken verricht onder de Amish; een bekend onderzoek waaruit voor het eerst bleek dat manisch-depressiviteit een genetische basis kan hebben werd in een Amish-populatie uitgevoerd^[1].

Amish in de media

Er zijn verscheidene Hollywoodfilms over de Amish gemaakt, waarin de levenswijze van de Amish vaak overdreven wordt aangezet. Volgens kenners van de cultuur der Amish geeft de film "Witness" uit 1985 met Kelly McGillis en Harrison Ford nog steeds het meest waarheidsgetrouwe beeld van de gemeenschap.

Ook is er een negendelige serie op televisie geweest waarbij enkele jongvolwassenen tijdens de Rumspringa gevolgd werden: Amish in the City (2004).

Ook verschenen in 2004 was de film "The Village" waarbij de hoofdrolspelers in een Amish-gemeenschap leven en eveneens in de film Sex Drive waar een Amishe gemeenschap de hoofdrolspelers helpt met het herstellen van een GTO Judge.

Het beste beeld van het Rumspringa-gebruik, en waar dit uiteindelijk zelfs toe kan leiden, wordt echter gegeven in de documentaire "Devil's Playground" (2002). Hierin wordt een aantal tieners gedurende langere tijd gevolgd, en zelfs een aantal ouderlingen komt aan het woord. Een zeldzame gebeurtenis, aangezien de Amish niet graag gefotografeerd of gefilmd willen worden.

Schietincident

Op 2 oktober 2006 werden vijf personen gedood na een schietincident op een Amish-school in Nickel Mines (Pennsylvania). Een zwaarbewapende man (zelf niet Amish), volgens de politie de 32-jarige Charles Carl Roberts IV, nam een aantal leerlingen en moeders van leerlingen mee naar buiten. Elf meisjes werden vastgebonden aan hun enkels, en vervolgens beschoten. Ook enkele andere personen werden geraakt. In totaal vielen er vijf doden. De dader heeft zich na zijn daad van het leven beroofd.

^{<span title="Voor deze uitspraak is een bronvermelding gewenst. Motivering:}

">[bron?]

Zie de categorie Amish van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Sjabloon:Protestantisme